Vísir - 29.04.1922, Blaðsíða 2

i
V I S 3H
mim i QlséníI
Höfum fyrirliggjandi:
Radlus prímusa og
prímushausa.
„ Itadins" prlnaussr eru bastu olíuvélarnar
sém hingaö
I
kaupmaður á Bíönduósi, faðir
Magnúsar læknis og þeirra syst-
kina, andaðist á lieimili sínu í
gærmorgun, eftir mjög langa og
þunga legu, sjötíu og eins árs
að aldri.
Sparaður eyririnn en miljónum
fleygt í sjóinn.
Það er nú orði'S ljóst miklum
eöa jafnvel öllum jmrra lands-
manna, aS strandvarnirnar eru eitt
hiö mesta ’ velferSarmál þessa
lands. Metna'ðarhlið málsins er öll-
um augljós. En þaS eru ekki allir
svo skapi farnir, aS þeir meti þaS
nokkurs, hvort landinu er sómi eSa
vansæmd aS því, hvernig meS
strandvarnirnar er farið, hvort vér
önnumst ]>ær sjálfir eSa látum
aSra þjóS gera þaS. ÞaS er jafn-
vel svo, og öllum vitanlegt, aS þaS
er einmitt og eingöngu undirlægju-
hugsunarháttur valdhafa vorra á
undanförnum áruni, sem þvælst
hefir fyrir nauSsynlegum og sjálf-
sögSum framkvæmdum í strand-
varnamálinu. Þingiö hefir hva'S
eftir annaS skoraS á stjórnina aS
hefjast handa og fá skip til strand-
varna, en stjórnin fjón Magnús-
son) hefir ekkert viljaS gera í þá
átt, og þvert ofan í slíkar áskor-
anir, haldiö því fram, í samning-
um viS sambandsþjóSina, aS fs-
lendingar vildu ekkert heldur, en
aS Danir færu einir meö strand-
varnirnar hér viS land um tíma og
eilífS. AS lokum skildi Jón Magn-
ússon svo við, nú, er hann var aS
hröklast frá .völdum, aS hann
smeygöi inn i þingiö tillögu unt
aS skora á stjórnina’ aS gera samn-
ing viS Dani um strandvarnirnar
(fyrir borgun!) um nokkur ár.
Þetta mistókst nú raunar að
nokkru leyti, en söm var hans gerS.
Því er nú borið við. aS fjár-
kröggur geri oss ókleift aS rækja
strandvarnirnar sjálfir. Iin með-
feröin á varSskipi Vestmannaeyja.
,,Þór“, er alveg óræk sönnun jtess,
aö JiaS er ekki neitt aSalatríSi.
Stjórnin (Jón Magnússon) hefir
a'ð eins notaS fjárhaginn sem við-
báru, ekkert viljað gera i j)á átt, aS
koma strandvörnunum í hendur
landsmanna, en einmitt á allan hátt
reynt aS tefja fvrir Jrví.
ViS Vestmannaeyjar er „Þórs“
ekki jrörf nema lítinn hluta ársins,
á öðrum tínuim árs hefði mátt nota
liann til strandvarna á öðrum
svæöum. Jtar sem hans væri ekki
síöur Jrörf en viS Vestmannaeyjar.
En stjórnin hefir veriö ófáanleg
til aS nota hann. Hún hefir heldur
viljaö leigja skip af Dönum fyrir
meira verö. ÞaS hefir veriö „boriö
Út“, aS „Þór“ væri óhæfur til
strandvarna, en hátt má sá rógur
ekki fara, því aS reynslan er ólýg-
inn vottur hins gagnstæSa. ’ ÁSur
en „Þór“ kom til Eyja, höfSu Vest-
mannaeyingar éngan stundlegan
friS á fiskimiSum sínum,.sakir yf-
irgangs útlendra togara, og töp-
uSu árlega tugum þúsunda í vei'S-
arfærum af þeirra völdum. Dönsku
varSskipin komu viS og viS og
hremdu nokkra sökudólgana, en
allur þorrinn slapp, og J)ær strand-
varnir voru Vestamannaeyingum
vitanlega algerlega gagnslausar.
SíSan „Þór“ kom, hefir J)etta
breyst mjög til bóta. svo að nú
sést ekki botnvörpungur í nánd viS
Eyjar, meSan ,.Þór“ er ])ar. En
skreppi hann frá. eins og nú síð-
ast til Revkjavíkur, þá er úti friS-
urinn, og á einni nóttu geta Vest-
mannaeyingar tapaS veiSarfærum
fyrir 100 ])ús. kr.. auk annars usla
á fiskimiöunum.
Af þessú má sjá. hvaS ])að kost-
ar, að annast ekki strandvarnirnar
sjálfir, því aS á ölluni fiskimiSum,
umhverfis alt landið, er sömu sög-
una aS segja af yfirgangi togar-
anna. Dönsku varSskipin liggja
lengst af á höfninni hér í Reykja-
vík, starf J)eirra miöar eingöngu
að því a'ð ná í togara vi'ö ólöglegar
veiSar, en ekki aS því, aS bægja
þeim frá ])ví aS veiSa í landhelgi
Menn hafa rómaS mjög fratngöngu
sumra varSskipaforingjanna. vegna
J>ess, hve marga tógara Jteir hafá
handsamaS viS veiðar í landhelgi.
()g sá dugnaSur er á sinn hátt
góðra gjalda vérSur. En einmitt
J)aS, hve marga togara ]>eir
hrórnma í landhelgi, í eftirlitsferS-
um sinum. sýnir best, hve illa
strandvarnirnar eru í raun og veru
ræktar, sem sé, ,aS togararnir
liggja viS í landhelginni allan árs-
ins hring, ])rátt fy.rir J)essar „á-
gætu“ varnir og mikla atgang
dönsku varSskipanna.
Innlend varSskip mundu rækja
strandvarnirnar a alt annan veg
og leggja mest kappiö á aö verja
miSin fyrir ágangi togaranna. Og
þaS mundi aS miklu meira gagni
koma. ÓtaliS er. hve ómetanlegt
gagn innlend varSskip, sern t. d.
„Þór" geta gert, auk ])ess aS gæta
Iandhelginnar, sem björgunarsldp.
ÞaS sýnir best árangurinn af
'björgunarstarfi „Þórs“ í Vest-
mannaeyjum. SíSan hann kom
þangað, heíir enginn bátur íarist
J)ar í róSrurn. en áður fórust aS
jafnaði einn eða fleiri bátar á
hverri vertíð. Á Faxaflóa farast
árlega margir bátar meS mörgum
mönnum. Ef slíkt skip sem „Þór“
væri hér viö strandgæslu, rnundi
aö öllum ltkindum komiS í veg
fyrir alt slíkt manntjón. Og hver
kann aS meta þaS til peninga?
ÞaS er brýn nauösyn á því, aS
bæta strandvarnirnar, og það er
ekki minni nauðsyn á því, aS verj-
ast manntjóninu, sem hér hefir
verið of mjög samfara sjósókn-
inni. En þetta hvorttveggja má
sameina, ef skynsamlega er fariö
aS, og landsmenn horfa ekki unt
of í eyrinn, sem verja Jtarf til aö
spara — ekki krónuna, heldur mil-
jónirnar. Og hver sú stjórn, hver
sá stjórnmálamaSur, sem gerir sig
sekan um aS tefja fyrir eSa berjast
á móti íramkvæmdum í þessa átt,
á að vera „óalandi og óferjandi“
hér á landi.
Skipasala nr landinn.
Hér voru um árið setl lög, er
bönmiðu sölu íslenskra skipa til
annara landa. Var þetta gert til
varúðar.
Nú er altalað, að í ráði sé að
sclja héðan eitt eða tvö gufu-
skipa ríkisins til útlanda. — pað
er að visu hverju orðinu sann-
ara, að þessi skij) hafa ekki bor-
ið sig vel, en lil J?ess liggja
margar ástæður, og víst er
um það, að ekki yrði minna tjón
við sölu skipanna. Borg kostar
á páppírnum ekki langt frá einni
milión. Söluverð vrði 200 þús.
kr. par er tapið 800 þús. kr.
pað er engin von, að svo dýrt
skip geti borgað sig, það er:
ávaxtað alt þetta fé. Nær væri
þvi að „skrifa af“ skipinu þessi
800 þús. kr. og sjá svo til, hvort
það gæti þá ekki „flotið“.
pað er ekkert undarlegt þótt
skipin hafi átt örðugt uppdrátt-
ar að undanförnu á meðan aft-
urkippurinn var mestur i 'við-
skiftunum og skip Iivervetna á
boðstólum fyrir sama sem ekk-
ert. Nu er þetta alt að breytast.
Líf að færast í siglingar og
Verslun, og helst að ætla megi,
að skipaverð hækki. Tækifærið
er J)vi illa valið nú, ef liugsp á
til sölu á aimað borð.
Jafnvel þótt svo færi, að skip-
Utlaginn.
Nýr sjónleikur i 5 þáttiuxR
eftir Ó m a r, verður leikinn i
Goodtemplarahúsinu í kvöld og;
annað kvöld. Einnig verða tjJ.
skemtunar karlakórs- og ein-
söngvar.
Aðgöngumiðar að báðum
kvöldunum verða seldir i G.—
T.-húsinu frá kl. 5 i dag.
Allur ágóði verður gefinn blá-
látækri ekkju, sem fyrir fám
dogum misti eiginmanninn og
stendur allslaus uppi moð fimm
börn, hvert öðru yngra.
Leikendurnir, sem eru 11,
hafa lagt mikið i sölurnar viS
æfingar. Leggi nú almenningur
fram sinn skerf til þess að líkna
þessari bágstöddu fjölskyldu og
kaupi aðgöngumiða, er kosta 3-
krónur.
Skemtunin hefst kl. 8J4-
Fyrir hönd U. M. F. R.
Guðm„ Sigurjónsson.
Gyða Sigurðardóttir.
Svafa Björnsdóttir.
in yrðu rekin með einhverju
tapi, gæti J’að verið betra, en a5
grciða öll farmgjöldin út úr
landinu. Mikill hluti útgjalda
innlendra 'skij)a fer til lands-
manna sjálfra: vextir og viðhald
skipsins, en þó fyrst og fremst
alt kaupgjald, sem er mikiðu
Aftur rennur alt farmgjald, sem
greitt er til erlendra skipa, út
úr landinu, og er það sist
„gustuk“ eins og nú er komið
„valuta‘,-málefnum þjóðarinn-
ar.
Loks má geta þess, að litl er
það oss til sóma, að selja skipin
út úr landinu, og fá svo daginn
eftir iitlendinga til að reiða land-
ið, alt undir erlendum fánum.
Á fáni íslands ekki oftar aA
blakta yfir hafinu?
Kaupmaður.
Yísir er háttvirtum greinar-
höfundi sammála um það, að
að þvi beri að stefna, að landið
eignist nægan skipastól til sinna
þarfa, og það eitt, að skip
ríkissjóðs hafi verið keypt „dýru
verði/, sem þau geti nú ekki
ávaxtað, sé ekki fullgild ástæða
til að selja þau nú. En á hitt er
að lita, hvernig skipin eru, og
hvort ekki geti verið hagur aft
þvi að farga þeim og fá önnur
í staðinn, fyrr eða siðar.
Messur á morgun.
t dómkirkjunni kl. n, síra Jó-
hann Þorkélsson (ferming). Eng-
in síðdegismessa. 1 '
t Landakotskirkju: Hámessa kL •
9 árdegis. Guhsþjónusta meh pré—
dikun kl. 6 síSd.
4 *