Vísir - 01.05.1922, Blaðsíða 2

VlSIR
)) MairmM 1 Ouse< C
/
Höfum fyririiggjandi:
V8tnsíötur
u
Þakpappa
Hrátjoru.
Fiskbirttar TaataBlegir með e.s.
Islaad am miðjaa Mai.
Símskeytf
fr| frétUrltam Vfala.
Khöfn 29. apríl.
Deschanel látinn.
Deschanel, fyrrum forseti frakk-
neska lý'ðveldisins, er látinn.
Frá verkamannaþinginu í Róm.
Símað er frá Rómaborg, að al-
þjóðaþing verkamanna, sem nú
er háð þar í borginni, hafi sam-
þykt, að verkamenn allir innan
verkamannafélaga skuli beita alls-
herjarverkföllum sem vopni, gegn
•öllum styrjöldum. Ennfremur'er
þess krafist, að verkamenn fái
eftirlit með hergagnabirgðum ríkj-
anna.
Sundrung í Genúa.
Ráðstefnan í Genúa hefir þegar
klofnaS út af Rússlandsmálunum.
Englendingar og ítalir vilja .sýna
Rússum tilhli'ðrunarsemi, • en
Frakkar, Belgir og Japanar halda
fast við kröfur þær, sem gerðar
voru til sovjetstjórnarinnar á Lun-
' dúna-fundinum.
Khöfn 30. apríl.
Barthou kvaddur heim frá Genúa.
Símað er frá Genúa, að Barthou,
fulltrúi Frakkastjórnar, hafi smátt
og smátt unnist til að slaka ofur-
lítið til við Rússa, gegn því að
Lloyd George gæfi Frökkum upp
nokkuð af hernaðarskuldunum,
En nú hefir Poincaré kvatt Bar-
thou heim til þess að gefa skýrslu
og þykir óvíst, að hann eigi aft-
urkvæmt til Genúa.
Páfinn og Leninstjórnin.
Símað er frá Moskva, að páfinn
hafi viðurkent rússnesku ráð-
stjórnina að lögum, og verður
skiftst á stjórnarfulltrúum. Jesúít-
ar og Fransiscana-munkar fá leyfi
til að starfa í Rússlandi undir
vernd ráðstjórnarinnar. •
„Sterling" strandar.
Eimskipafélagið fékk svolátandi
símskeyti í morgun frá afgreiðslu-
manni sínum á Seyðisfirði:
„Sterling strandaði í morgun
utan við Brimnes (norðanverðu
við Seyðisfjörð). Varðskipið
Fylla liggur hér; fer samstund-
is til hjálpar.“
Nánari fregnir, eða aðrar, eru
ókomnar, þegar þetta er ritað.
Gera má ráð fyrir að þoka hafi
verið, en gott veður, svo að ekki
•þUrfi að óttast um farþega eða
skipv.erja.
20 ára starfsafmæli.
í dag eru liðin 20 ár síðan Knud
Zimsen varð fyrst starfsmaður
Reykjavíkurbæjar. Hann var fyrst
ráðinn til a'ð mæla bæinn og vera
ráðunautur bæjarstjórnar um verk-
legar. framkvæmdir, en síðan hefir
hann stöðugt verið einn helsti
starfsmaður bæjarins til verklegra
framkvæmda, fyrst sem bygging-
arfulltrúi og bæjarverkfræðingur
og nú síðustu 8 ár borgarstjóri
Mikið hefir verið unnið í bæn-
um í þessi 20 ár, og lætur það að
líkum, að mikið starf hafi hv'yt á
Zimsen, og þó það hafi ekki verið
eintómt lof, sem hann hefir feng-
ið að heyra um sig um dagana, þá
má þó fullyrða, a'ð fáir hafi brugð-
ið honum um ódugnað. — En
jafnan hefir gustur nokkur verið
kringum hann, einkum síðan hann
varð borgarstjóri, enda mun hann
kunna því ekkert illa.
Hér skal ekki rakinn starfsferill
borgarstjórans eða saga bæjarins
á þessu tímabili, enda er meiri
þörf að líta fram en aftur. Veit
Vísir að borgarstjórinn mun vera
honum sammála um það og að
hugur hans muni nú allur við
framkvæmdir næstu áratuganna.
Landsverslanin
Um þaS er deilt, hver niður-
slaðan hafi orðið um landsversl-
unina á Alþingi. Hefir Visir
raunar gert all-ljósa grein fyrir
þessu áður, en þess er þó ekki
vanþörf, sakir ummæla annara
hlaða, að vikja énn nokkrum
orðum að þessu máli.
Tvö blöð, Alþbl. og Tíminn,
leggja alla áherslu á það, að til-
laga meiri liluta viðskiftamála-
nefndar, um að beina starfi
verslunarinnar eingöngu i þá
átt, að selja fyrirliggjandi vöru-
birgðir, innheimta skuldir o. s.
frv., hafi veríð feld með rölc-
studdri dagskrá. En þó að þetta
sé að vísu rétt, samkv. strang-
asta bókstafsskilningi þingskap-
anna, þá vildi nú samt svo und-
arlega til, að tillagan var í raun
og veru samþykt, og það ein-
mitt af fylgdarliði nefndra blaða
á þingi. Dagskrártillaga Bjarna
Jónssonar, sem samþykt var,
var bygð á alveg ótvíræðri yfir-
lýsingu atvinnumálaráðherra,
um það, að stjórnin mundi fara
eins að, hvor tillagan sem sam-
þykt yrði, og beina starfsemi
verslunarinnar eingöngu í þá
átt, scm meirihlutatill. til tók,
að eins með þeim fyi'irvara, að
verslunin mundi verða látin
skerast í leikinn, ef við borð
lægi einokun einstakra manna
á einhverri vörutegund, og
þannig kvaðst stjómin einnig
mundu fara að, ef dagskrártil-
laga Bjarna yrði samþykt.
Af þessu er auðsætt, að fram-
gengl hefir orðið vilja meiri hl.
viðskiftamálanefndar, þó að til-
laga hennar félli samkvæmt
þingsköpum. Enda óhætt að
fúllyrða, að svo áð segja alt
þingið hafi verið alveg einhuga
um þctta mál í raun og vem.
Hinsvegar verður að játa, að
stjórnin hefir þó nokkurt svig-
rúm til að teygja yfirlýsingu
sína um einokunina, ef hún
vildi. En gagnvart þinginu hef-
ir þó stjórnin enga afsökun, ef
hún gengur á bak orða sinna,
nema þvi þá að eins, að kaup-
menn misbeiti aðstöðu sinni á
einhvern hátt.
Trúmálafandarinn enn,
Neðanskráð bréf og ræðu hef-
ir herra Páll læknir Kolka í
Vestmannaeyjum sent Vísi til
birtingar:
Herra ritstjóri!
Svo illa hefir tekist meS ágrip
þaö af ræ'Su minni á trúmálafund-
inum, sem birt er í hei'Sru'Su bla'Si
ySar, a'ö aðalkjarna máls míns er
slept, en hinu snúiö viö og sett
út úr samhengi. „Gnostiker" er
sett í sta'ð „agnostiker“ og „intel-
lektuelt proletariat" þýtt vitaðall,
en þetta eru hvorttveggja and-
stæður, sem kunnugt er.* Auk þess
*) Prentvillur þessar hafa áöur
veriö leiöréttar í Vísi. Sjálft ræ'ðu-
hefi eg aldrei lýst aðalhugsun
guðspekinga og andatrúarmanna
ranga, því hún er i því fólgin, að
sjálfsvera mannsins lifi eftir að
hann deyr á jörðu hér, og er jeg
því hjartanlega samþykkur. Treysti
eg svo sanngirni yðar, að þér gerið
bragarbót og birtið ræðu mína í
blaði yðar, en hún er á þessa leið:
Þegar ræða er um trúmálastefn-
ur nútímans, ber fyrst og fremst
að skoða þær í samræmi við það,
sem séx-staklega einkennir nútím-
ann, en það er sú aukna þekking
í náttúruvísindum, sem rnenn hafa
öðlast á síðastliðnum hundrað ár- .
um. Sjerstakur flokkur manna,
vísindamennirnir, hafa verið að
rannsaka náttúruna, öfl hennar og
lögmál, leitað að sambandinu milli
orsaka og afleiðinga og lært að
grípa inn í rás viðburðanna á víð-
tækari hátt en fyr. Þeir hafa m.
ö. o. lært að taka öfl náttúrunnar
í jxjónustu sína og lært að hagnýta
sér lögmál hennar, og þeim er því
að þakka allar þær stórkostlegu
framfarir, sem orðið hafa í sam-
göngum, iðnaði, rafmagnsfræði,
læknisfræði og líffræði.
Til þess að guðfræðingarnir geti
verið andlegir leiðtogar síns tíma,
verða þeir að vera kunnugir því,
sem sérstaklega einkennir hann.
Þeir ættu því að kynnast vísinda-
legri rannsókn nútímans og læra
vísindalegar. starfsaðferðir með
því t. d. að ganga 1—2 ár á efna-
rannsóknastofu eða bakteríurann- .
sóknastofu, áður en þeir byrja að.
lesa guðfræði. Þá þyrftu þeir síður
að óttast vísindin eða neita sumurn ‘
trúarsannindum af hræðslu við
óþekt vísindi og þá myndu þeir
skilja betur, að.trú og vísindi eim
ekki í neinni andstöðu hvort gegn
öðru, heldur fara oft og ' einatt
sarnan hjá sama manni, en þess
eru möi-g dæmi. Skal eg að eins
nefna vísindamanninn Pasteur,
þann dásamlegasta lækni, sem sög-
ur fara af. Hann lagði grundvöll-
inn að öllum nútímans framförum
í læknisfræði og'var trúaður mað-
ur, kaþólskur.
Hinar nýrri trúmálastefnur,
andatrúin og guðspekin, hafa t.ek-
ið upp framþróunarhugsun vís-
indanna, en þær hafa misskilið
hana algerlega. Eitt af aðalatrið-
unum í framþróunai’kenningu vís-
indanna er það, að eftir því sem
„qualitas" eykst, rninkar quanti-
tas“, þ. e. a. s. auknum eðlisþroska
fylgir rninkuð höfðatala. Steina-
ríkið er stærst, næsta stig fyrir
ofan, jurtaríkið, er mikið yfir-
gripsminna, dýraríkið enn þá
minna og mannríkið, sem er full-
komnasta stigið, hefir fæsta ein-
staklinga. Ef við hugsum okkur
áframhaldandi eðlisþroska á enn
þá hæri'a stigi, er því eðlilegast að
trúa því, að að eins noklcur hluti
mannkynsins nái slíkri fullkomn'
un. Náttúran er svo eyðslusöm,
þegar hún vill halda lífi tegundai'-
jnnar við eða rnynda nýja tegund
í lífsstiganum. Við æxlunina er t.
d. áætlað, að 200 miljónir sáð-
fruma komi til greina við frjóvg-
un eggsins, en af öllum þeim ara-
grúa er það að eins ein, sem nær
því marki, hinar eru að eins hafð-
ar til .tryggingar því, að einn hæf-
ur einstaklingur fyrirfinnist. Hina
lætur náttúran deyja. Guðspeking-
ar og andatrúarmenn kenna, að
flllir menn nái hærra þroskastigi,
en það er andstætt framþróunar-
hugsunvísindanna. Kenning görnlu
guðfræðinnar um það, að að eins
sumir verði hólpnir, þ. e. nái á-
framhaldandi þroska,- en aðrir deyi
ágripið var tekið úr fundargerð
umræðufundarins, þeirri, sem Stú-
dentafélagið lét gera. — Ritstj.