Vísir - 18.05.1922, Page 2

vasiR
Höfura lyrirliggjdQdij;
Heilbauair
Hveiti 2 göðar teg.] Lödýrar
Hafraoajöl
Rágmjöl
Hrísmjöl
Hrísgrjón
MæilSliabygg blandað
Mais heiian og malaðan,
Krystalsápu
Eldspýtur
Bakarasyitetöj.
Ræða
Bjarna Jónssonar frá Vogi viö
eina umr. fjárlaga í neðri deild.
Strangt teki'ð er eg einnig, eins
og háttv. þm. Strandamanna, fram-
sögumaður nefndarinnar, en það
atvika'öist svo í dag, aö eg varð
framsögumaður minni hlutans.
Mér þykir hlýða, nú þegar fjár-
lögin eru að kveðja þessa háttv.
deííd, að líta örlitla stund á fjár-
málastefnu þingsins.
Það þefir heyrst, og kveðið hátt
við, að hagur þessa lands væri nú
mjög bágborinn, og að það þyrfti
að neyta allrar orku og visku tií
að bjarga landinu úr þeim voða,
sem það væri statt í. — En það
bregður svo undarlega við, að
höfuðáherslan hefir verið lögð á
að nurla. Menn hafa lagt kapj) á
að nurla saman fáum þúsundum.
máske tugum þúsunda, en tæplega
svo miklu að næmi hundrað þús-
undum þótt næði fram að ganga.
Eitt hafa menn samt ekki at-
hugað. livort mannsmorð, sem
drýgt væri með nurli, gæti órðið
bjargráð fyrir þjóðina. Eg er þann-
ig skapaður, og mun deyja með
þeim annmarka, að mér finst ekki
að svo muni vera. Eg veit ekki
betur en að dýrasta eign þjóðar
innar sé mennirnir. Eg veit engan
sparnað meiri en að spara manns-
lífið og vinnukraftinn á öllum
sviðum og sjá um að þjóðin njóti
sem best hvers einstaklings, ogþað
þvt fremur, sem meira er í mann-
inn varið, og því nierkilegra sem
starfssvið hans er.
En hér hafa memi setið á þingi
og nurlað fyrir hönd landssjóðs
svo sem væri hann kerling er ætti
sér sparisjóðsbók og hugsaði um
það eitt dð eigi væri meira tekið
úr henni en í hana látið. Menn hafa
horfl á þennan tölujöfnuð sem
væri þeir starblindir, en gleymt
því, að oss hefir eigi enn orðið að
meini landssjóðsþurð og hefði þó
mátt búast við, að háttv. Alþingi
hefði litið á aðalatriði málsins,
gjaldeyrisvandræðin, sem stafa aí
því, að afurðir landsins hafa ekki
selst, og að það hefði þá lagt á-
herslu á að auka framleiðslu og
uýtni hjá þjóðinni, því að það er
bjargráðið til handa landi og þjóð,
mönnum hennar og málefnum.
I því sambandi dettur mér í hug
það, sem í daglegu tali er talið auðJ
virðilegt, en það er slor og þorsk-
hausar.
Eg er viss um að með því að af-
nema hin heimskúlegu gjöld, út-
flutningstollinn, á þeitn atvinnu-
vegi, sem hnígttr að því. að gera
slor og þorskhausa að útflutnings-
vöru, hefði unnist miklutn mun
meira en við allar tillögur háttv.
sparnaðarnefndar til samans. Á
því einu hefði mátt vinna miklu
meiri hagsbætur þessari þjóð til
handa. heldur en þótt feld hefði
verið niður nokkur embætti. Og
þetta hefði verið hjálp á réttum
stað, því það hefði verið aukning
á gjaídeyri vorunt erlendis, hvað
þá ef stærra hefði verið á stað far-
ið og atvinnuvegunum sýndur
tneiri sómi. Hitt hefi eg aldrei vit-
að bæta úr gjaldeyrisskorti neinn-
ar þjóðar að svifta innlenda menn
atvinnu.
í sambandi við þessa skoðun
mína er það, að eg hefi-ekki getað
fallist á þá tillögu, sem lýst hefir
verið fyrir hönd meiri hluta fjár-
veititiganefndar, að samþ. fjár-
lagafrv. óbreytt. Eg skil ekki þá
fjármálastefm), setn gerir það að
meginatriði, að samþ. engar breyt-
ingatillögur, þá finsf mér einmitt
fara að eiga við þau orð, sem hátty.
framsm. (M. P.) notaði t öðru
sambandi, að þingið væri að sviíta
sjálft sig fjárforræði, því að hvað
er það annað, ef þingið er svo
hrætt við að skemma sitt eigið
verk, að það þorir ekki að leyfa
Brunatryggiftgar allskonar:
Nordisk Brandforsikring
og Baltica.
Líftryggingar:
„Thule“.
Hvergi ódýrari tryggingar né
ábyggilegri viðskifti.
A. V. TULINIUS
Hús Eimsldpai’élags íslands.
(2. hæð). Talsími 254.
Skrifstofutimi kl. 10—6.
breyt.till. að komast að, hversu
sjálfsagðar sem þær eru.
Þá er og annar tn^nur á fjár-
málastefiiu tninni og margra ann-
ara hv. þm. Eg hefi aldrei skilið
það, að alt væri unnið, þótt feng-
inn væri tölujöfnuður á fjárlögun-
um, svo að /i standist áætlunar-
tölur tekjuniegin og gjöldin. Þar
stendur nú svo á, að flestar tölur
tekjumegin erú áætlunartölur sem
hljóta að breytast mjög. Eftir því,
sem fyrv. fjármálaráðh. (M. G.)
lýsti hér fyrir oss í •nákvæmu yfir-
liti, hafa tekjur og gjöld farið fram
úr áætlun árið sem leið um ioo—
300%. Það getur því vel farið svo,
að halli verði enginn í framkvæmd,
þótt nokkur sé á fjárlögum, og
eins getur brugðist til beggja vona
um hinn raunverulega jöfnuð, þótt
tölujöfnuður sé hnitmiðaður í' 20.
gr. fjárlaganna. Hallinn er því að
mestit leyti draumur, sem enginn
veit hvernig ræðst.
Þessi kveðjuorð vildi eg láta
fylgja fjárlögunum. Og þar sem
um bein stefnuatriði er að ræöa.
hefi eg ekki getað beygt m'ig, held-
ur hefi eg fylgt sannfæringu minni
og borið hér fram breyt.till. Er það
þó eigi af því, að eg sé ósamvinnu-
jtýðari en aðrir menn, heldur get
eg eigi látið kiína á ntig þeim skoð-
unum er eg tel heimsku eina.
Astæðan til þess að eg ber fram
þessa breyt.till., sem er 2. liður á
þingskjali 255, er sú að hv. efri
deild hefir tekið upp fjárveitingu
til félags eins sem nefnir sig
,,Ðansk-Islandsk Samfund". Þessa
fjárveitingu vil eg fella niður. Það
er þó ekki af óvild t:il þessa fé-
kigs. Eg veit að þar ern ýmsir góð-
ir menn og get eg vel skilið að
þeir hafi áhuga á því, sem á að
vera markmið féfagsins, en það er
að kynna ísland í Danmörku, þótt
mér þyki það eigi svo mikils vert
setn þeim. Ekki lít eg heldur svo
á að þetta sé sjálfsagt að styrkja;
þó legg eg ekki kapp á það, að
styrkurinn sé ekki veittur. En það
er annað sem gerir það að eg hlýt
að gera þá till. að þetta falli niður
að sinni. Hv. efri deild hefir sem
sé ekki tekið upp annað félag, sem
þó hefir haft styrk áður. Það er
félagið „íslendingur'ú sem stofnað
er í því skyni að halda við tslensku
þjóðerni í annari heimsálfu. Alt
það, sent því félagi getur áunnist,
má verða mjög mikilsvert fyrir
oss. Þar í Vesturheimi mun nú vera
alt að því þriðjungur allra fslend-
úiga og skiftir þvj eigi litlu hvort
þeir glatast íslensku þjóðerni að
fullu og öllu eða það lifir þar og
blómgast. Búa þeir þar með einni'
stærstu þjóð heimsins og má það
oss miklu varða, hyersu fslend-
ings-nafninu er þar uppi haldið.
Getur það verið oss, sem hér heima
búum, ærinn ávinningur að eiga
þar góða ltauka í horni. Hefir JiaiF
og enda sýnt sig, að Vestur-ís-
lendingar hafa jafnan brugðist vel
við til þess að verða oss samtaka
um þrifamál íslands. Er ekki langt
á ,að minnast hluttöku þeirra í
istofnun Eimskipafélags íslands og
fleira mætti nefna. En mest tel eg
Jió um vert ef það tekst að forða
því að þessir menn glatist íslensku
Jtjóðerni. Ekkert slíkt vinnur hitt
félagið, Dansk-Islandsk Samfund,
Afleiðingin af þess starfi mun
fremur verða sá að blatlda íslenskt
þjóðerni, þótt Jiað sé ef til vill ekkí
beinlínis tilgangur félagsins.
Það var þetta, sem cg gát ekki
Jtolað, að hv. efri deild skyldi taka
upp annað félagið en ,ekki hitt. og
Jtað einmitt danska félagið, en
sparka í íslenska félagið. En ef nú
hv. deild vill ekki spara þessar
krónur og fella liðinn, eins og- að-
altillaga mín fer fram á, Jiá hefi
eg aðra tillögu til vara, svo sem
hv. þm. hafa.séð á þingskjali 255.
Hún fer fram á að taka félagið
,,íslending“ líká upp með ofurlít-
inn styrk. Að réttu lagi hefði þa'ð
aldrei átt að falla niður úr því (tað
einu sinni var tekið inn á fjárlög-
in. Þó verð eg a'ð segja, að eg læt
mér nokkurnveginn lynda. hvor
till. mín verður satnji. En að fella
niður Jiað félagið sem er íslenskt
cg vinnur að viðgangi íslensks
Jtjóðernis, og taka hitt upp, seitt
ekkert gerir í þá átt, Jiað er þjóð'-
arskömm. sem eg vil ekki láta miti
nafn vera bendlað við. Fyrir þvf
hefi eg borið fram þessa breyt.till.
og reynt að leiða Alþingi t þann-
voða að lagfæra sin eigin verk.
SiysfariF.
Þegar austanveðrið skall á sí'S-
astliðið laugardagskvöld, vorut
margir vélbátar að veiðum út af
Horni og náðu flestir höfn í Hom-
vík, en einn hleypti til ísafjarðar
og laskaðist mjög og misti út
mann. Vélbáturinn heitir Tryggvtr'
eign Magnúsar Thorberg, en mað-
urinn, sem fórst, hét Ásgeir.Busch.
— Vélbátur úr Hnífsdal, sem
Hvessingur heitir, var ekki kom-
inn fram í morgun og eru þvt mið-
ur litlar líkur til að hann komi
fram. Voru á honum 9 menn. Enn-
fremur saktia menn þriggja eða.
fjögra vélbáta að norðan, sem voro
á þessum slóðum þegar hvesti, en
ekki er talið vonlaust um að þeír
hafi náð höfn einhversstaðar.
Frk. Ingibjörg Brands
kennir nú sund í sundlaugununt
daglega frá kl. 9—-12 f. h. bæði
telpum og fullorðnum stúlkum. Eis
drengir og íullorðnir karltnenat
læra hjá Ólafi Pálssyni. eftir þann
tíma á daginn. Allur aðbúnaður
þar innfrá kvað nú vera mjög vist-
legur, nýbúið að gera vel við alt
tréverk. en ,eins og tnenn vita, er
vatnið í sundlauginni leitt í rörunn
beint úr heitu uppsprettu laug-