Vísir - 30.08.1922, Blaðsíða 2

VtSIK
fiöfum fyrirliggiaBdi:
Aiuminmmpotta
P
jomenn
9
og aðrir notendur gámmistfgvila
£f þiö viljið íá veraiega bftld-
góö og vöaduð gúmmistfgvél, þá
kaupið þau sem aru með
rauðri stjörnu
á bo’nu® og hæluum.
Fist hjá flestum hkóaölam í
þrem Iitum (hvít, rauð og svðrt).
Sfmskeyff
frá fréttaritara yfaia.
Káupmannahöfn, 2!). ágúst.
Frá írlandi.
Símað cr frá Londan, að Wii-
Uam Cosgrave gegni i'orsetastörf-
uni í írlandi til bráðabirgða.
Daginn sem Collins var jarð-
nr var feld niður öll vinna um
alt írland og sorgarguðsþjónusl-
ur haldnar í öllum kirkj’um.
Áfengisbannið felt í Svíþjóð.
Frá Stokkhólmi er símað, að
af töldum atkvæðum um bann-
málið liafi 937423 orðið á móti
þvi, en 897521 með. Ótalin eru
atkvæði úr nokkrum kjördæm-
um, en fullyrt, að þau atkvæði
geli engu breytt um úrslitin, og
foringjar bannmanna telja
bannið fallið.
Skaðabótasamningarnir og
gengishrunið þýska.
Símað er frá Berlín, að skaða-
bótanefnd bandamanna bafi
boðið þýsku stjórninui að senda
fulltrúa til að semja við nefnd-
ina um gjaldfrestinn á hemað-
arskaðabótunuín. j’ctta hefir
orðið til þess, að auka mjög
verðfallið í Berlinarkauphöll-
inni. * 4;
__----dJxje
Arthar^Grilfltb.
Arthur Griffitb, forseti Dail
Eireann og stofnandi Sinn Fcin
flokksins, var 55 ára gamall er
hann andaðist, 12. þ. m. Hann
liafði legið í sjúkrahúsi nokkra
daga fyrir andlát sitt, en var
heill heilsu orðinn og á leið úr
sjúkrahúsinu, er hann hneig niö-
lir og var örendur þrem míii
útum síðar. — Banaméin hans
var lijartabilun.
Griffith var ættaður úr Wales,
að langfeðgatali, en sjálfur
fæddur og upp alinn í Irlandi.
Hann fór snemma að fást við
blaðamensku, en faðir hans var
prentari. — Hann var nokkur ár
í Suður-Afríku og var talið að
hánn hefði efnast þar nokku'ð.
Vist er um það, að þegar heim
kom, stofnaði hann sjálfur blað
og hann var upphafsmáður að
stefnu Sinn Feina, sem ruddi sér
svo til rúins á síðustu árum, að
annara flokka gætti nálegá ekki
í Suður-írlandi.
Griffith var formaður nefnd-
ar þeirrar, sem send var í fyrra
til að sem ja við Bretaatjórn um
samhand írlands og Bretlands
og fyrir hans fortölur munu
samningar hafa tekist á síðustu
stundu.
pegar sá 11 máiafrum varpið vár
birt, urðu miklar deilur um það
i írlandi, því að De Valera vildi
ekki ganga að þvi, og fylgdi
honum nærhelmingurallra þing
manna að málum. Sáttmálinn
var samþyktur méð mjög litl-
um atkvæðamun og siðan stofn-
að til nýrra kosningá nokkru
síðar. Láuk þeim svo, að Griff-
ith og hans flokksmenn urðu í
meiri hluta ,en þeir sem biðu
lægri Iilut, hófu þá uppreisn,
sem ekki hefir enn tckist að bæla
niður með öllu, þó að allar höf-
uðstöðvar uppreisnarmanna
hafi fallið i hendur stjórnar-
hernum,
Griffilh þótti aldrei „írlend-
ingslegur“ og var ólíkur öðr-
um írskuin foringjum. Hann var
tæplega meðalmaður á Iiæð, fá-
talaður, fáskiftinn og ómann-
bíendinn, ekki mikill ræðumað-
ur og' lá lágt rómur, svo hon-
um lét ekki vel að tala fyrir
fjölmenni. En liann var talinn
mikill vitsmunamaður, fram-
sýnn og hagsýnn, djarfur en
gætinn og naut liins mesí i
trausls landa sinna síðustu ár-
in, en úl í frá var hann lítl kunn-
ur þangað til hann var sendur
að semja við Breta, sem fyrr
segir. Er l'ullyrt af kunnugum,
að jaínvel þá muni meiri hluti
bresku ráðherranna aldrei hafa
heyrt hann nefndan. En síðan
hefir nafn lians verið á hvers
manns vörum, bæði i Irlandi cg
Bretlandi, og síðan | hann do,
virðast allir sammála um, að
hann hafi veríð sá maður, sem
írland inátti sísl missa, eins o;>'
nu standa sakir. —
pess er getið í skeytunum,
sem birtast í dag, að Cosgrave
hafi verið kjörinn forseti í stað
Grifíillis. ]?eir voru miklir vin-
ir, og er talið, að Griffith hafi
ráðið því, að Cosgrave var gerð-
ur ráðherra og varaformaður
stjórnarráðsins. Hann er talinn
mikiíl hæfileikamaður, skarpur
og staðfaslur. En að öðru, lcyti
mun hánn lítt reyndur.
J?egar Griffith var látinn,
hafði Collins stjórnarformaður
sent De Valera áslcorun um að
sæltast, en ganga má að því visu.
að hann liafi ekki sint þeirri
beiðni. því að fáum dögum
seinna var Collins myrtur.
Flugferðir
umhverfis hnöttiim.
Svo sem kunnugt er, lög'öu þrír
breskir menn af sta‘ö í flugvél 24.
rnaí þ. á. og ætluöu aö fljúga um-
hverfis jöröina, og var ráögert aö
þeir kæmu hér viö. Foringi þeirr-
ar farar er W. T. Blake, offursti,
en félagar hans heita Broome og
MacMillan. Þeim hefir gengiö
m^ög skrykkjótt: — vélin bilaöi
b.vaö eftir annaö og nú hefir frétst
í símskeytum, aö foringinn Mr.
Blake, sc sjúkur oröinn og hafi
veriö skorinn upp austur í Kal-
kútta, vegna botnlangabólgu. Þart
varla aö búast viö þeirn félöguni
hingaö á'þessu ári, hvaö sem síö-
ar verður.
Nú hafa þrír aörir Bretar ráö-
gert nýjan leiöangur í flugvél um-
liverfis jöröina næsta ár og ætla
fö leggja af staö aö vori. Þeir
heita L. J. K. McCloughry, R. K.
Mackintosh og F. Tymms. — Þeir
ltafa allir veriö í flugher Breta og
getiö sér þar góöan orðstír. Eink-
ahleáa er foringinn lcunnur af við-
ureign sinni viö Þjóöverja. Er tal-
iö, aö hann hafi ónýtt 28 þýskar
flugvélar í styrjöldinni og komst
hann þá oft í hinn mesta háska.
Þeir ætla á sjóflugvél, sem smíö-
uö veröttr sérstaklega til þessarar
ferðar. ■ Veröur hún bæöi stór og
ste,rk og til hennar vand,aö á allan
hátt. Á hún aö bera ttm 7 smálestir
og veröur klefi í hehni miöri handa
flugmönnunum, þar sem þeir geta
hvílst til skiftis og haft önigt
skýli, bæöi fyrir hita og kulda.
Lagt verður af staö frá London,
suöur um Evrópu og þaðan til Ind-
larids og japan og siöan yfir
Ivyrrahaf, norðarlega, til Kanadah
og frá Nýfundnalandi til Bretlands.
um Asor-eyjar, en ekki ætla þeir
aö koma.til íslands. — Flugvélin:
veröur með lofskeytatækjum, og:
ekkert til spar/18 að gera hana serr
best úr garði.
í lognmollnnni.
þrír smápistlar
eftir Helga Valtýsson.
—o—
II. ‘
Innilokun. — Opingátt.
Um eitt skeiS var allmikill súg-
ur á þingi, og brakaSi hátt í feyskn-
um röftum, bæSi langs og þvers.
Titaniskur fossamóSur og draum-
danskur lækjarniSur fylti þá þing-
salinn um stund. pá fengu þing-
menn vatn á vindmillur sínar. MóS-
urinn og moldrykiS varS svo mikiS,
aS blindum dapraSist sýn. Menn
skiftustu í flokka, þótt allir segSust
vilja eitt og hiS sama: Bjarga þjóð-
inni og fósturlandinu. — Sumir
hugSust gera þaS best meS því a3
loka sem vandlegast öllum dyr-
um*), svo hvorki kæmist þar inn
gullklyfjaSur asni né erlend asa-
*) Sumum mun, ef til vill, finn-
ast, aS eg haldi hér fram öfgafylstu
stefnu „innilokunarinnar“, og má
vel vera aS svo sé. ]7aS er hættan
viS þá stefnu, sem eg vil benda.
Mér er kunnugt, aS sumir frjáls-
lyndustu talsmenn þessarar stefnu,
voru alls eigi innilokunarmenn, þótt
þeim væri boriS þaS á brýn af and-
stæSingum sínum. Munu sumir
þeirra, t. d. ritstjóri Vísis, fyllilega
samþykkur þeirri stefnu, sem eg
bendi á í þessari ritgerS minni.
H. V.