Vísir - 19.06.1923, Blaðsíða 2

vtsm

a
CðlmiMi SiKiep
Colmans vörnr ern heimsfragar.
„Unitis viribus".
t
—o—
Ræða síra Ólafs Ólafssonar
flutt af svölum Alþingishússins
17. júní 1923.
—o—
Iiattvirtir samborgarar! GóSir
menn og konur!
Það er, eins og mönnum er
kunnugt, fæðingardagur Jóns Sig-
urðssonar í dag. Hann er síðasta
áratuginn orðinn nokkurs konar
þjóðhátíðardagur hjá okkur ís-
lendingum, og ber mest á því hér
3 Reykjavík; það er náttúrlegt,
Reykjavík er hjartastaður lands-
ins, hér er flest sem minniná Jón
Sigurðsson, og hér liggja bein
bans í jörðu.
Það eru nú komin frek 110 ár
síðan Jón forseti var í heiminn
borinn. Hinn líðandi straumur tím-
ans er nú sem óðast að þurka hina
sönnu mynd Jóns Sigurðssonar úr
bugum núlifandi manna; það er
ekki orðin nema elsta kynslóðin.
sem man Jón Sigurðsson og hafði
persónuleg kynni af honum; okk-
ur, sem elstir erum, fellur því að
sjálfsögðu léttast að muna Jón
Sigurðsson og minnast hans.
Við hinir eldri höfum það fram
yfir hina yngri, að við sáum Jón
Sigurðsson; við sáum hann á
heimili hans, sáum hann í forseta-
stól Alþingis, sáum liann á þing-
mannaliekkjum, þar sem ræðan
streymdi af vörum honum sætari
en hunang, sáum hann á mann-
fundum og viða annarstaðar.
Mynd hans þurkast aldrei út úr
hugum þeirra, sem sáu hann ; hann
var öðruvísi en allir aðrir, hann
var höfði hærri en alt fólkið. —
F.n minnisstæðastur mun okkur
þó liklega öllum dagur sá fyrir 43
árum síðan, þegar Jón SigurðssoJi
og kona hans voru bæði borin
andvana á land, dagurinn, þegar
sungið var vfir Jóni Sigurðssyni
látnum hið fagra kvæði eftir
Matth.. Jochumssoii: ,,Beyg kné
þin, fólk vors föðurlands, | þinn
íjötur Drottinn leysti.“ — Þá festu
surnir ungir menn það heit, að
reyna að starfa urn æfina í anda
Jóns Sigurðssonar, leggja eftir
mætti sina krafta fram til að
koma hugsjónum lians í fram-
kvæmd.
Það hefir komið fyrir, að á þvi
hefir bólað, að einstakir flokkar
eða stéttir hafa eins og viljað
kasta eignarheimild á minning
Jóns Sigurðssonar, tileinka sér
hana einum, og þá jafnframt að
taka hana-frá öðrum.
Engin hugsun hefði lionum sjálf-
um verið fjarlægai'i en þessi.
Jón Sigurðsson lifði og starfaðí
fyrir alla þjóðina; minning hans
er alþjóðareign, og á jafnframt áð
vera alþjóðarhvöt.
Sumum þykir það nú geta orkað
tvímælis, hvað mikið eða að hve
miklu leyti andi Jóns Sigurðssonar
livíli eða • svífi nú yfir landi og
þjóð, og þá sérstaklega yfir þeirri 1
stofnun, sem æðst á að vera í með-_ J
vitund þjóðarinnar, stofnuninni. <
sem nafn hans er oftast tengt við. i
—• En út í það mál ætla eg ekki að !
fara i dag. — Hitt er vist, að hug-
sjónir Jóns Sigurðssonar lifa enn
\
með þjóðinni, og að altaf eru ein-
. . . . . , »
hverjir, sem vilja beita ser fyrir ;
liær, koma- þeim i framkvæmd, í- ;
klæða þær holdi og blóði. En hug- j
sjónir Jóns Sigurðssonar voru :
víðfeðmar, snertu allan hag þjó.ð-
arinnar, andlegan og líkamlegan. i
Jón Sigurðsson átti í þeim skiln- ■
ingi engin olnbogabörn, vildi enga ;
atvinnugrein og enga stétt hafa út
undan.
Við íslendingar eigum nú eina ;
tinga stofnun, sem reist hefir ver-
ií í anda og krafti Jóns Sigurðs-
sonar, enda að vissu leyti tengd
við nafn hans. — Það er háskól-
inn íslenski, æðsta mentastofnun-
in í skólakerfi landsins. — En sú
stofnun er enn að ýmsu leyti
skamt á legg kornin. Hvorki há-
skólinn né háskólanemendurnir
eiga enn þak yfir höfuð á sér; má
líkt um þetta tvent segja, eins og
Jónas Hallgrímsson sagði um
okkur íslendinga hér á árunurn
við endurreisn Alþingis:
„Ekkert þinghús eiga þeir.
Nalia — naha — naha.
Sitja á hrosshaus tveir og tveir.
Naha — naha — naha.“
Þessi íslenski tvímenningur horfir
auðvitað í áttina til niðurdreps.
fyrir íslenskt víáindalíf, og má því
ekki svo búið standa.
Nú hafa háskólamennimir ís-
lensku hafist handa — og hafi þeir
þökk allra góðra manna fyrir til-
vikið — til að koma upp sérstök-
um bústað handa háskólanemend-
um, koma á fót íslenskum stú-
dentagafði. — Eg staðhæfi, að það
sé fyrirtæki í anda Jóns Sigurðs-
§onar. Hefði það mál verið borið
undir hann, þá hygg eg, að hann
hefði verið þess hvetjandi, en ekki
letjandi', hefði sagt, að það væri
oss alls ekki ofurefli, ef vér ynn-
másoiuverð á tóbaM
má ekki vera hœrra en hér gegir:
Vindlar:
C A R M E N . 50 stk. kassi á kr. 10.60
BHOENIX A. ......-—-16.25
PHOENIXB......... —---18.50
PHOENIX C. ...... — —-19.75
Utan Reykjavíkur má verðið vera því hærra, sem nemur
flutningskostnaði frá Reykjavik tíl sölústaðar, þó ekki yfír 2
Landsverslu
um að því „unitis viribus“, það er:
Með sameinuðum kröftum. — Há-
skólamennirnir hafa líka valið
íæðingar- og minningardag Jóns
Sigurðssonar þessari hugsjón til
iramkvæmdar, til að ganga fyrir
kné mönnum og bjóða þeim og
biðja þá að kaupa happdrættis-
miða stúdentagarðsins.
Við skonmi nú á alla góða
menn og konur, að taka þessu máli
vel, heiðra með þeim hætti fæð-
ingardag og minningardag þess
manns, sem í lifanda lífi var nefnd-
ur „óskabarn íslands, sórni þess,
sverð og skjöldur.“ — Vér mæl-
umst til, að hver maður kaupi í
dag að rninsta kosti cinn happ-
drættismiða stúdentagarðsins ís- j
lenska, og leggi þannig þó' ekki ■
sé nema eitt lítið laufblað í óvisn- \
anlegan krans á leiði Jóns Sig- j
urðssonar og frú Ingibjai'gar Ein- >
arsdóttur, konunnar, sem eftir ,
mann sinn látinn gaf allar eigur f
þeirra hjóna landinu og þjóðinni. )
Vér þurfum öll i sambandi viö
þetta mál að gera oss ljóst hlut- j
verk liáskólans íslenska.
Frá háskólanum á að koma j
ljósið yfir landið ; frá háskólanum *
eiga að reniia lifandi vatnsstraum- |
ar, sem flytja andlegt líf og gróð- ;
urmagn inn i instu afdali og út til l
ystu annesja.
Frá háskólanum eiga að koma j
mennirnir, sem, _skipa fylkingar- j
hrjóstið í allri framsókn þjóðar- j
innar i framtíðinni.
Frá háskólanum eiga að koma
mennirnir, sem með vísindalegri
starfsemi vinna þjóðinni bæði
gagn og sóma, sem á vísindaleg-
um grundvelli reisa höll islenskra
1'ræða og bókmenta.
Frá háskólanum eiga að koma
mennirnir, sem ganga á undan í
])vi, að grafa dalakútana gömlu
upp úr íslensku frjómoldinni, og
festa hendur á og lúka upp gull-
kistunum, sem geymdar eru að
sogn þjóðsagnanna frá þvi „ár
var akla“ undir hverjum íslensk-
um fossi.
Háttvirtir höfuðstaðarbúar, og
góðir menn og konur!
Látið nú liggja vel á ykkur í
dag, og leggið með ljúfu geði
marga steina í stúdentagarðinn
væntanlega!
Eg segi ykkur satt, að þeir
steinar munu á sínum tíma tala,
tala um fórnfýsi ísiendinga góðu
Botnfarli
á Járnskip
tllbáinn af Intern.ationaI
CoxapoBÍtion & Farvefabrik
a/s Bergen
®r besta tegund aem hægt
er að fá.
Fyrirllggjanði.
5>ðBBUlS SVEEtrSðOH & 00,
máli til styrktar, til að skapa nýj-
an og liæfilegan, bjartan og hlýj-
an bústað fyrir nýja lærða og
mentaða kynslóð, alt íslensku
j’jóðinni til hagsælda og bless-
unar.
Lifi svo mynd og minning Jóns
Siigurðssonar bæði vel og lengi í
hjörtum allra íslendinga; svífiandi
lians yfir landi og þjóð; íklæðist
liugsjónir hans holdi og blóði og
komist með líðandi tirna til raun-
verulegra framkvæmda.
Island blómgist og bléssist!
Allsherjarleikmót !. S. I.
í gær var fyrst þreytt kapp-
ganga 5000 metra. Voru keppend-
ur 4, en 3 höfðu gengið úr, Fljót-
astur varð Óskar Bjarnason (í.
R.) 28 mín. 43,4 sek., 2. Otto Mar-
teinsson (Á.) 28 mín. 45 sek., 3.
Magnús Stefánsson (Á.) 28 mín.
45;4 sek. Gengu þeir allir rösk-
lcga og laglega. Metið var áður
29 mín. 38,8 sek. (Qtto Mart-
1922).
í langstökki keptu 6. í því var
einnig sett nýtt *met, og gerði þaíí
Kristján Gestsson (K. R.). Hann
stöklc 6,28 metra. Ösvaldur Knud-
sen (í. R.) stökk 6,19 metra og;
Karl Guðmundsson 5,43 m. MetiS
var 6,20 (Kr. G. 1922).
Stangarstökk þreyttu 2, Otto-
Marteinsson og Axel Grímsson (I-
K.) A. G. stökk hærra, en náði
hvergi nærri metinu, sem Otto
setti í fyrra, 2,73 m.
í 1500 metra hlaupi varð Guð-