Vísir - 14.04.1924, Blaðsíða 2

VtSSR
Hðfum nú aftur fyrirliggjandi
okkar þekta hveití tegnndir
„Cream of Manitoba(> og „Oak
Enniretnar nokkra sekki af
Lauk
K
Símskeyti
Khöfn 12. apr. FB.
Undiriehtir pjóoverja t skaðabóia-
málinu.
Símað er frá París, að skaða-
bótanefndin sé reiðubúin til þess, að
samþykkja tillögur sérfræðinga-
nefndanna, sem hentugan grundvöll
fyrir skjótri úrlausn skaðabótamáls-
ins. Ræður nefndin því stjómum
þeim, sem hlut eiga að máli, til þess
að gera þegar í stað heyrin kimna
afstöðu sína til hinna ýmsu atriða
í tillögunum. Hins vegar vill skaða-
jbótanefndin ekki, að stjórnimar
samjrykki tiiiögurnar fyrír sitt leyti,
fyrr en pjóðverjar hafa gefið svar
um, hvort j?eir muni ganga að skil-
málum þeim, sem sérfræðinganefnd-
in hefir ákveðið, eða ekki.
Búist er við, að svar pjóðverja
komi 17. þ. m. ,
Hergagnarör.aður í Bandaríl(jurmm.
Símað er frá New York, að
stjómin hafi gert tilraun til jæss að
sjá hve lengi ýmsar verksmiðjur séu
að skifta um tæki til j?ess að breyta
frá venjulegum iðnaoi sínum og til
hergagnaframleiðslu. I gær var
skipun send 125 stærstu verksmiðj-
unum í Bandaríkjunum, um að
stöðva þegar í stað iðju sína og
byrja á framleiðslu hergagna. Af
verksmiðjunum höfðu 75 breytt um
og voru byrjaðar á hergagnafram-
leiðslu eftir að 2 klukkustundir voru
liðnar frá skipuninni.
Vcrkbann í Ertglandi.
Símað er frá London, að verk-
bann hafi verið lagt á skipasmíða-
stöðvamar vegna }7ess, að verka-
menn, sem ekki höfðu tekið upp
vinnu í Southampton höfðu ekki
byrjað vinnu aftur, jrrátt fyrir ítrek-
aðar áskoranir.

Bæjarfréttir.
IE-
□ EDDA 59244157 - 1.
Veðrið í morgun.
Hiti í Vestmannaeyjum 2 st., en
frost á öörum stöövum innanlands ;
— Reykjavík 2, ísafiröi 5, Akur-
«eyri o, Seyöisfir'öi 3, Grindavík o,
Stykkishólmi 2, GrímsstöÖum 8,
Hólum í Ilornafiröi 3, en hiti 3
jÞórshöfn í Færeyjum 2, Khöfn 2,
IJtsire 2, Tyncmouth 4, Urírvík 5,
Jan Mayen —• 4 st. — Loftvog
lægst (744) yfir Skotlandi. Norö-
austlæg átt. Horfur: Svipaö vcöur.
Bjami Jónsson frá Vogi
er nú á góðum batavegi; farinn
aö klæðast, en þó ekki farinn aö
sækja þingfundi enn.
Júlíus Júliníusson,
skipstjóri á Lagarfossi, hcfir
fariö 100 feröir milli íslands og
útlanda. Vinir hans héldu honum
samsæti hjá Rosenberg i gær-
kveldi.
F imleikasýning
íþróttafélagsins, undir stjórn
Björns Jakobssonar, verður endur-
tekin annaö kveld í Iönaöannanna-
íiúsinu. Bæjarmenn munu ekki
hafa átt kost á betri íþróttasýn-
ingu hér. Einkanlega dáðust menn
injög að leikfimi kvennaflokksins.
Sá flokkur hefir áöur hlotið stór-
mikiö lof i ritgcrð eftir Dr. Sam-
bon, hinn heimsfræga, enska lækni,
sem hingað kom sumarið 1921. Var
sú grein prentuð í Þrótti, og ættn
menn að lesa hana, áður en þeir
fara á sýninguna.
Kaupgjaldsmálið.
Verkfall varð hér á laugardag-
inn, eins og frá var skýrt í síð-
asta blaði. Vinnuveitendur buðu
kr. 1,30 um klst., en verkamenn
vildu fá kr. 140. Varð það úr,
r.ð vinnuveitendur gengu að kröf-
um verkamanna fyrst um sinn og
hófst vinna siðdegis á laugardag.
— Nokkurar stimpingar urðu d
hafnarbakkanum á laugardaginn,
milli lögreglunnar og verkamanna,
en j)ó skildu menn vandræðalaust.
Á aðalfundi Fomleifafélagsins,
sem haldinn var í fyrradag, voru
])eir kjömir hciðursfélagar, pró-
fessorarnir, dr. Finnur Jónsson og
dr. Iljalmar Falk, dr. Sophus Möl-
ler, fyrv. forstöðumaður forndeilcl-
ar Þjóðminjasafnsins i Kaup-
mannahöfn, og dr. Bernhard Salin,
fyrv. fomminjavörður i Sviaríki.
I staö dr. Jóns Þorkelssonar var
kjörinn vararitari og fulltrúi próf.
dr. Páll E. Ólason. — Árbók fé-
lagsins fyrir þetta ár er nýkomin
út, verður borin um bæinn til fé-
lagsmanna hér í dag.
K. R.
Næstsíðasta leikfimisæíing i
kveld.
eiðhjólagúmmí.
Með siðustu skipum fengum við afbragðs reiðhjóladekk cg
sl&Bgur, er við seljum með hinu afar iága eftirtaida verði:
Dekk 28X11/* kr. 5,50.
Slöngur 28X11/* — 2 00
Jöh OÍafssott & Co.
Slmt 584. Siml 584.
Smnarfyort
og sumarheíllaóskasíteyti fást í
Emaus.
«W0m
Nýgervingar.
Ekki er þ^að neita, aS mörg ís-
lensk nýyrSi, sem nú eru sköpuð,
mega teljast rélt mynduS og ágæt,
en aftur eru sumar nýgervingamar
óhæfar, sumar rangmyndaðar eftir
íslenskum málslögum, en aðrar
hafðar í rangri merkingu. Ein af
nýgervingunum, sem mjög er þræl- i
ast á að nota nú, er orðiS
brigðt', sem oftast er látið tákna
eiíthvað, sem ber fyrir skilvitin eða
blátt áfram birtíst manni, og er þá
notað sem þýðing á þýska orðinu
„erscheinung“ sem á grísku heitir
„jainomenon'. En nafnorðið af
sögninni „að bera fyrir“ (= er-
scheinen) er í fommáli .fyrirburð-
ur“ en það fékk mjög snemma í sig
aukamerkinguna „jyrirboði' og því
hefir nýyrðið „jyrirbœn' verið
tekið upp, og nær það bæði rétti-
lega merkingunni og er réttmyndað.
Orðið „fynrbrígði" sem óneitan-
lega er rétt myndað af sögninni „ocf
bregða jyrir" er þar á móti notað
með rangri merking, þegar það er
haft sem þýðing á „fainomenon",
því „að bregða jyrir" táknar að
eitthvað birtist manni í svip en hverf-
ur jafnskjótt aftur, t. d. „Mér sýnd-
ist þarna bregða fyrir !jósi“. í þess-
ari hraðamerkingu er „fyrrirbrigði"
réttilega notað, en hvergi annars
staðar.
Eitt af nýyrðum jæim, sem nú
sjást í blöðunum, er orðið „víðboð",
sem á að vera þýðing á enska orð-
in „broadcasting". J?etta orð „víð-
boð“ cr mjög ljótt og ófimlega
myndað. par að auki nær það alls
eigi merkingunni. J7að cr oft afar
óheppilegt, að binda sig beint við
orðrétta þýðingu úr einu raáli á
annað, heldur ríður mest á, að fá
út réttu raerkinguna, og því er einn-
ig orðið „viðacarp“ (sem lfka hef-
ir sést í blöðunum nú) algerlega
óhæf íslenskun á þcssu hugtakL Ef
vér nú hugsum oss að þessi nýja
uppgötvun hefði verið gerð af ís-
lendingi, myndi hann aldrei hafa
valið því orðið „víðboð" né „víða-
varp“, heldur „hljóðdreij" eða
,gómdreif‘, og væri hið síðara orð
tekið, þá Iægi beint við að mynda
sögnma „að dreifróma" (sbr. rit-
stmi og súnríta). Nú er þetta mál
GEMENT
frá Christiania Portl&od
Cement fabrik a.s.
Utvegum við í heilumskips-
förmum og smærri sendíng.
um. Tilboð jafnan fyrir
hendi. Gement þetla er iyr-
ir iöngu orSið viCurkent hér
á landi. Verð er hvergi
annarstaðar íægra.
Sími 701.
R SYE1N880ÍÍ & CO.
um „broadcasting" hér á fsianái,
komið fyrir Alþingi, og vaeri þá
óskanda, að þingmenn færi dgi a5
lögfesta þarna nýyrði, sem aldrei
getur annað orðið en Ijótt orðskrípi.
heldur leiti Jæir nú ráða viturra
manna til að fá fagurt og gott is~
lenskt heiti, sem eflaust er hægt að
finna. Tel eg Alþingi helst ráðanda
til að leita manna, sem hafa sýnt
það í verkinu. að þeir eru ©r3*»
hagir til að skapa góð, íslensfe
heiti á verkiegum nýjungum, sem
á marga vegu er oft mjög erfitt við
að fást.
Jóhannes L. E. Jóhamtsson.
Latíimkunnátta.
Undanfarin ár hefír mikið veriS
deilt um fyrirkomulag Mentaskóf-
ans. Hefir mentun stúdenta veriS
talin ólíkt léttv'ægari en áður, meS-
an latína og gríska voru aðalnáms-
greinarnar. Ymsir hafa orðið til
þess að verja núverandi fyrirkorou.-
íag skólans, en margir hafa Uustað
þegjandi á ásakanir hinna eddal
stúdenta, þó þeim kunni að hafa.
fundist með sjálfum sér, að „latínu-
gránamir" væru nokkuð einir til frá-
sagnar um yfirburði sína, og vafa-
samt hvort annað væri eftir af !a-
tínu og grískukunnáttu margra
þeirra en raupið eitt, og svo auðvit-
að mentunin, sem Ioðir við sálarkoll-
una eins og sætur ilmur, ]?ótt Ínai-
haldið gufi upp.
Nú veður fram á vígvöllinn Vár-
kaldur nokkur og vegur á báðay
hendur. Myndi eg ekki skifta mér
af vindhöggum hans, ef eg byggist
ekki við, að fullyrðingar hans una
vankunnáttu hinna yngri stúdenta i
latínu, muni faila í góðan jarðveg
hjá mótstöðumönnum nýrra fyrir-
komulagsins og verða teknar trúan»-