Vísir - 28.07.1924, Blaðsíða 3

jrlsiH ’
Eiðsvarin
rikislögregla.
i—1»—
l’eir, sem lesiíS hafa Alþýðu-
híaðið eftir að síðasta grein mín
h'om út, nninu strax hafa tekið eft-
ir ]>ví, aö greinarhöfundar þeir,
scm ]>ar rita ,gegn ríkislögregl-
unni, eru í fyrstu eins og hálf-
íiikandi við aö halda áfram bar-
áttunni gegn ríkislögreglunni.
I’aö er eins og þeirra betri og innri
maöur sé að vara þá viö þyí, sé
áö hvisla að þeim, að þeir séu aö
hreyta illa, séu að níöast á réttu
rnáli. Þeir finnh vtel aö síðaslta
grein mín inniheldur þann óhrekj-
aiilega sannleika, aö lögreglum/áí
vor eru nú í megnasta ólagi, þeir
vita að það er gagnslítið aö hafa
lögrcglu, sem enginn hlýöir, að
hafa lögreglu, sem menn ekki
virða, aö hafa lögreglu, scm er svo
íámenn, aö þegar ef til vill allra
anest á ríður, fær hún við ekkert
ráðið. I'etta sjá andstæðingar rík-
islögreglunnar aö yeröur ekki
hrakið. Það getur ekki verið heilla-
vænlegt fyrir þjóð vora. Það verð-
nr því að reyna að ráða bót á því
sem allra fyrst. Þeim dylst ekki
;-iö andblástur þeirra hlýtur að
verða mjög endasleppur og þeir
verða að gerast fylgismenn ríkis-
l-'greglunnar og vinir áöur langt
• iður. Þess vegna hikið, þess vegna
íumiö. F.n ]>eir eru of þrályndir til
ið fylgja rödd sins betra og innra
•manns, þeir halda, að ef þeir hætti
mótblæstrinum strax, verði þeim
ilasað fyrir að hafa hlaupið á sig.
Þess vegna halda þeir áfram hálf-
'.ikandi, hálf-nauðugir, en sann-
iæringarkraíturinn er alveg horf-
ínn frá þeim. Iíik Jieirra og óvissa
er jafnvel oröin svo mikil, aö þeir
fara að biðja áfsökunar á því,
hvaö ]reir skrifi sundurlaust“
gegn ríkislögreglunni. En þeir
eiga ekki að biðja afsökunar á
hví, heldur eiga þeir að biðja sína
eigin samvisku afsökunar á því,
•Cö fylgja eigi rödd hennar í þessu
ináli.
Eina mótbáran, sem þeir nú
iæra gegn ríkislögreglunni er sú,
að atvinnurekendur muni mis-
brúka hana til ]>ess að kúga verka-
nvenn til kauplækkunar, spilla
kjörum Jieirra og samtökum á alla
vegu, hindra lcosningarétt þeirraog
úmdahöld og jafnvel ekki hika viö
áð láta hana myrða ])á, til aö koma
bessu fram. — Eg veit að fólki
muni blöskra þaö, að heyra slíkri
fávísku haldið fram opinberlega,
■11 þetta láta þeir Alþýðublaðið
birta feimnislaust. — Þessi mót-
'bára hefir áður komið fram frá
jieim. Sýndi eg ])á fram á, aö þetta
gæti ckki náö neinni átt, þar eð
hver sú stjórn, sem misbeitti
j-annig ríkislögreglunni, myndi
jiegar hafa kveðið upp yfir sér
dauðadóm sinn, þvi alþýða manna
á íslandi, sem hefir fullan og
'ótakmarkaðan kosningarétt myndi
ekki ljá slíkri sfjórn fylgi sitt, en
heimta hina hörðustu refsingu
h.enni til handa. Þetta er svo aug-
Ijóst mál, að eg hélt eg þyrfti ekki
oítar á það að minuast. En mót-
stöðumönnum rikislögreglunnar er
svo fátt um vopn til sóknar, að
þeir halda áfram blað eftir blað
að endurtaka þessa ástæðu. En
Þeir vara sig ekki á því, að ham-
ingja rikislögreglunnar er- svo
mikil, að hægt er að færa rnikla
og óhrekjandi sönnun fyrir því að
ástæða þessi er röng. — Sönnun-
in' er margra ára reynsla annara
þióða. Nágrannaþjóðir okkar, t. d.
Englendingar, Danir, Sviar og
Þjóðverjar, hafa haft tiltölulega
stóra og mikla heri og vel búna
að vopnum. Þrátt fyrir það hefir
jafnaðarstefnan náð afar miklu
fýlgi hjá þeim á skömmum tíma
og það svo, að hjá þeim öllum
hafa jafnaðarmannastjórnir tekið
við hinum æðstu völdum. En ef
hagur verkamanna getur náð góð-
um og miklum þroska og fram-
föruna þjá nágrannaþjóðum vor-
urn ])ráf:t fyrir mikla og volduga
lieri, ]>ar sem þó hjá þeim rikir
liið mesta og harðvítugasta auð-
vald, ])á hlýtur alt ótvírætt að
bcnda í þá átt, að sama megi tak-
ast hér, þó alþýða rnanna telji
nauðsyn að hafa hér æfðan flokk
til að hindra 'ofbeldisverk og
handalögmál. Hér er ekkert til,
sem kallast getur vqrulegt auð-
vald, annars staðar stórkostlcgt
og grirnt auðvald, hjer að eins fá-
mennur ríkislögregluflokkur, ann-
ars staðar stórir lierir, vel búnir að
nýtísku vopnum. Þrátt fyrir þe'tta
nær jafnaðarstefnan stjórnarvöld-
um x þessum ríkjum. Hún hlýtur
því alveg eins að geta þroskast
hér, þrátt .fyrir ríkislögregluna, ef
annars er jarðvegur fyrir hana.
Eg hefi verið svo langorður um
þessa ástæðu gegn ríkislögregl-
unni, svo hægt sé í eitt skifti fyr-
ir öll, að sýná andstæðingunum,
að hún er vanhugsuð, og ])ótt þeir
endurtaki hana i sífellu, er við-
stöðulaust hægt að reka hana, með
fullum rökum, oían í ]>á aftur.
Frh.
Orn cineygði.
VínTerslnnin.
Eg vildi ekki hafa farið með rangt
mál, er eg skrifaði þessar fáu línur
í Vísi (169. tbl..) og tek því þakk-
samlega við leiðréttingiun hr. H.
Thorarensen. En mér þykir fyrir því,
ef honum er svo umhugað um, að
bera blak af forsætisráðherranum,
að það gengur út yfir hann sjálfan.
Eg tók það fram að Th. ætti enga
sök á þessum gjörðum ráðherrans,
og fjærri sé mér að bera kala til
Tb. þótt hann „stingi mig út“ í
„samkeppninni". Hann segir það
„gersamlega rangt,“ að hann „hafi
haft nokkurt minsta vilyrði — hvað
þá loforð“ fyrir starfinu fyr en 11.
þm.
Svo þetta hefir þá bara verið al-
ment „bæjarslúður“. En óneitanlega
dálítið einkennilegt, að „bærinn“
skyldi vita þetta jafnvel áður en
kunnugt var hverjir sækja mundu.
pað sfcyldi ekki hafa Jekið frá bærri
stöðum? pað er þá líklega sams-
konar ,,bæjarslúður“ að á aðaifundi
Sláturfélagsins í júní, fór H. Th-
fram á að losna þaðan fyriivara-
laust, því hann gerði ráð fyrir að
fá vínverslunina. Og það leyfi fekk
hann. „Bænum“ er heldur ekki ó-
kunnugt um, að sláturfélagsmenn
voru iarnir að leita sér að eftirmanni
hans fyrir þann 11. þ. m.
pá kemur síðari athugasemdin:
„pað mun einnig rangt, að nokkur
maður cða firma, hafi boðist tíl að
taka útsöluna að sér fyrir lægri kjör
en þau sem mér er veitt hún með,
sem sé 4%.“ pað er einkennilega
orðað þetta. }?að er eins og Th.
hafi verið veitt starfið fyrir það
lægsta sem aðrir buðu. Og þá hefir
„útboðið" verið nauðsynlegt til að
geta ákveðið þá upphæð. En eru
þessi 4% nú ekki dálítið villandi?
„Bænnn“ segir, og hann veit svo
undarlega margt, að lágmarksfaun-
in séu 20 þús. kr. Ef árssalan verð-
ur 400 þús. kr., en launin 4%, þá
er það ekki nema 16 þús. kr., en
Th. fær 20 þús." þá er það 5%.
Svo þess vegna gat Th. eins verið
ráðinn upp á útkoman varð sú
sama. En til þess að faunm verði 20
þús. kr., en þó ekki nema 4%, þá
þarf að auka söluna upp í hálfa
miljón, og það er engan veginn
óhugsandi að það takist, enda þótt
þingsályktunartillagan ætlaðist ekki
beint til þess. En þegar öllu er á
botninn hvolft, þá held eg að Thor-
arensen sé ekki ofsæll af þessari
upphæð fyrir vínsölureksturinn, það
er lítíð meira en ein árslaun Mogen-
sens, en hann hefir líka gætt vel út-
sölunnar.
Einn af umsœftjendununt.
Ansari leiðréttingn
svarað.
—«—
Heira útibússtjóri Magnús ITior-
steinsson á ísafirði ritar í „Vísi“ þ.
23. þ. m. grein, sem hann nefnir
„Onnur Ieiðrétting“.
í grem þessari er ekkert um deiíu-
atriðin, sem eg ekki hefi áður svar-
að.
Afsakar útibússtjórinn sig nú raeð
auðsæilegri prentvillu í svargrein
minni til blaðsins „Vesturland'*.
Einnig er tilvitnun hans sú, er hann
gerir i svargrein inína til hans, tekin
út úr réttu samhengi og lagt svo út
af.
jTykir aldrei fara vel á slíku í rit-
deilum.
„Sóma síns og stoðu sínnar
vegna“, — eins og hann sjálfur orð-
ar það —, hefði ugglaust verið rétt-
ast fyiir hann að leiða svar mitt við
„Vesturlands“-árásunum alveg hjá
sér, eins og þær væru honum óvið-
komancíi.
Reykjavík, 25. júlí 1924.
Helgi Sveinsson.
„Soves"
laf r am j öl
hi8 marg'þráða, í pökkum í Va
og 1 kg. hefi ég nú fyrirliggjandí
Haframjöl þetta er hér áður
þekt og fékk einróma Iof fyrir aS
vera uæringaniest og Ijúffengast
allra þetrra haframjöis-fegui da
sem hitigað liafa flutst.
Hjörtnr Hansson.
Lækjartorgl 2.
(Siœar 1361 & 1342.)
Vestan um haf.
Nýlega var haldin 33 ára mititn
ingarhátiS háskólafis í Noröur-*
Dakoía í Bándaríkjunum. Ríkis-r
stjórinn þar er Noröma'öur, Ragti-
vaíd Nestos a5 nafni; (fæddur ái
VoBs i Noregi, en fluttist 16 ára
gamal} veStur um haf), mikils?
metinn og framgjarn umbótamaSW
ur. Hann var a'öal-ræöuma'öur*
minnmgarhátiöarinnar og heíir;
ræöa lians vakiö allmikla athyglí.
Mælfi bann tneöal annars á þessæ
íeiö:
Eg hygg aö vér séum allir sam—
mála um þaö, aö þær varúöarregl-
ur, sem ÍTumherjar þetsisarar-
mentastofnunar fnndu ástæöu tit
aö setja gegn scrtrúarkenninguniv
hafi verið vel til fallnar og hyggi-
íegar. Og mér er þaö ánægjuefni
aö geta lýst yfir því, aö þær regt-
ur hafa aö mesiu veriö í heiöri
hafðar, aö því er snertir uppfræð-
sngu » jákvæðunr kristindómi.
Hins vegar er í mörgum rnenta-
stofnunum ríkisins farinn aö tíök-
ast sá ósiður, sem í sjálfu sér eg
verri en beint brot á anda laganna.
Á eg ]>ar viö árásir þær, senr ein-
stakir kennarar hafa gert gegrt
grundvallarsetningtim kristinnar
kirkju. Það er sannfæring mín, a'S
þessi undirróöur gegn trú vorri og
hinar nöpru árásir gcgn leiðandi
mðnnntn kirkjunnar fyrr og nú, 0
séu margfalt hættulegri og ámæl-
isveröari brot á anda grundvallar—
laganna, en bein fræösla um aö-
vífandí sértrúarskoðanir. Þess ber
þó að geta, að þaö er ekki nema
Ktill hlufi kennaranna við þennan
skóla, sem hefir gert sig sekan. i
þessu ; en þeir ættu engir að vera.
Eg liefi mikið feröast hér mn
ríkiö undanfarin ár og iöulega hitt
foreldra, er sent höföu elskaöaii
son eöá dóttur á einhvern vorra
æöri skóla, og komust aö raun um,
er bömin þeirra 'komu heim aftnr
að Ioknu 'skólaári, aö þau vorvt
oröin aö trúleysingjum eöa frt-
hyggjumönnum. — Eg hefi samarð
meö þeim feðrum og mæörum, er
halda fast við barnatrú sína og
hafa saniifærst um það af Iifs-
reynslunni, að kristna trúin er ör-
nggásía athvarfið fyrir börnin
þeirra á lífsleiöinni — en sjá núi
aö einhver kennaranna hefir svift'
Ibörnin þeirra þessu athvarfi.
En þetta er ekki nýr löstur, sern