Vísir - 24.09.1925, Blaðsíða 5

VÍSIR
Fimtudaginn 24. sept. 1925.
Síra Ölafir ðlafsson
fríkirkjuprestur
sjötugur.
MatSurinn, sem nefndur er í fyr-
irsögninni og Vísir flytur hér
mynd af, síra Ólafur Ólafsson, frí-
kirkjuprestur, er fyrir löngu þjó'ö-
kunnur maöur, sem mikið starf
liggur eftir, áhugamaöur, sem
margt hefir látiö til sín taka og
um þaö ritað, og viöa komiö viö.
Það er því ekki auöiö að lýsa þessu
aö neinu ráði í stuttri blaðagrein.
Enda er þaö ekki tilgangurinn með
þessum línum, heldur aö eins að
minna stuttlega á nokkur helstu
íufiatriöi hans nú, þá er hann í dag
veröur 70 ára gamall, þvi að eg
hygg, aö margir veröi þeir, sem
á þessum timamótum vilja láta til
hans hverfa hlýjar hugsanir vel-
vildar og þakklætis, fyrir langa
mannúðarstarfsemi hans, og virö-
ingar fyrir þjóðnýt störf hans;
Séra Ólafur er fæddur í Viðey
24. sept. 1855, sonur Ólafs Ólafs-
sonar i Lækjarkoti, er Iengi var
merkur og mætur borgari og bæj-
arfulltrúi hér í bænum, og konu
hans, Ragnheiöar Þorkelsdóttur.
Séra Ólafur útskrifaöist úr lat-
inuskólanum áriö 1877 meö fyrstu
einkunn, og af prestaskólanum ár-
iö 1880, sömuleiðis meö ,góöri
fyrstu einkunn. Aö loknu prófi tók
liann þegar prestvígslu, 22. ágúst
1880, og átti þvi á þessu sumri
fyrir rúmum mánuði, 45 ára prests-
skaparafmæli. Gerðist hann fyrst
prestur í Vogsósum í Selvogi og
var þar í 4 ár. Sama ár og hann
vígðist, kvæntist hann Guðríði
Guðmundsdóttur, prófasts Einars-
sonar í Arnarbæli. Eiga þau einn
son, Guðmund Ólafsson, hæsta-
réttarlögmann. Árið 1884 voru
honum veitt Efri Holtaþing, og
var prestssetrið í Guttonnshaga.
Þar var hann 9 ár, og hálfan þann
tima gegndi hann einnig Land-
prestakalli. Árið 1893 fékk hann
Arnarbælisprestakall í Ölfusi, og
var þar i 10 ár, en fékk þá lausn
frá prestsskap 1903, vegna fótar-
meins, er háði honum á ferðalög-
um. Fluttist hann þá til Reykja
víkur, og hefir síðan verið hér
Gerðist hann fyrst ritstjóri blaðs
ins „Fjallkonunnar", en síðar á
sama ári, 18. des. 1903, tók hann
að sér prestsþjónustu fyrir frí-
kirkjusöfnuðinn í Reykjavík, og
var prestur hans í nær því 19 ár,
til 31. ág. 1922. Var hann þá tek-
inn allmjög að lýjast og treystist
því ekki', að halda lengur áfram
starfinu, enda hafði söfnuðurinn
a þessum tíma vaxið mjög, og
störfin margfaldast, svo að vart
mundi veita af tveim mönnum til
að gegna þeim, svo vel væri. Fékk
hann þá lausn hjá söfnuðinum, og
hafði, svo sem alkunnugt er, áunn-
iS sér niikla hylli hans og þakk-
læti,fyrir mikið og vel unniðstarf;
enda hefir hann þótt vera jafnan
í röð fremstu kennimanna, hinn
skörulegasti ræðumaður og skyldu-
rækinn og áhugasamur að vera
sqfnuðum sínum til hverrar ann-
arar nytsemdar, engu síður en til
uppbyggingar í andlegum efnum.
Jafnframt prestsstarfi sinu i
Reykjavík hefir hann og, síðan
Í9I3, gegnt prestsstörfum fyrir fri-
kirkjusöfnuöinn, sem þá var stofn-
aður í Hafnarfirði, og hefir áunn-
iö sér engu síður traust og ást-
sæld þess safnaðar. Ennfremur
’.efir hann frá upphafi verið prest
ur geðveikrahadisins á Kleppi.
Þessi tvö siðastnefndu störf hefir
hann enn á hendi, meö því að
hann hefir fram að þessu notið all-
ærilegrar heilsu, þótt öll hin erf-
iðu og umfangsmiklu störf, er
hann áður hafði, væru eðlilega orð-
in honum ofætlun. Og enn mun
hans vera leitað til ýmsra prests-
verka, likræðuhalds o. fl., þótt lát-
ið hafi hann af embætti, og má
búast við, að svo verði enn um
sinn, því að enn er hann allvel ern,
þótt að sjálfsögðu taki annmark-
ar aldursins að sækja á hann.
Fyrir utan prestsstörfin hefir
séra Ólafur haft ótal önnur störf
á hendi, að sjálfsögðu flest trún-
aðarstörf i héraði sinu, meðan
hann var prestur í sveit, og á al-
þingi hefir hann setið þrívegis,
fyrir Rangárvallasýslu 1891, fyrir
Austur-Skaftafelíssýslu árið 1901
og fyrir Árnessýslu 1903—7.
Hafa nú verið rakin aðalatriðin
úr æfiferli séra Ólafs, þótt stutt-
lcga sé að eins og næsta ónákvæmt.
Prestsstarfið hefir auðvitað ver-
iö aöalstarf hans, en þó væri vart
hálfsögð saga hans, með því að
gcta þess eins. Um svo margt ann-
sð hefir liann hugasð, og látið til
sín taka líklega flest mál, sem
nokkru skifta, og komið hafa á
cíagskrá þjóðarinnar um hans
daga.
Á prestsskap hans hefir þegar
verið minst. Munu prestsverk, sem
hann hefir unnið, messugerðir og
aukaverk, vera komin töluvert á
annan tug þúsunda, og er það ekki
litið verk. En hitt er þó eigi minna,
sem unnið er í kyrþey á heimilun-
úm, öll hluttaka í sjúkdómum og
sorgum, sem líklega lætur eftir sig
fiestar hlýju minningarnar um
góðan prest. í trúmáladeilum, þótt
fyrir hafi komið, man eg ekki til
að hann hafi tekið þátt, eða sinnt
nýjungum í guðfræði eða nýjum
trúarstefnum, en ekki efast jeg um
eftir öllu skaplyndi hans, að hann
sé í þeim efnum frjálslyndur, og
mundi íagna hverju því, er lyíta
mætti kristni landsins 0g glæða trú
og siðgæði þjóðarinnar.
Barnaskóli Reykjavíknr.
Börn, sem ganga eiga í skólann í vetur, komi þangað svo sem
hér segir:
Laugardag 26. sept.: Börn, sem voru í skólanum síðastliðið
ár; þau sem voru í 6., 7. eða 8. bekk komi kl. 9, þau
sem voru i 5. bekk ki. ioj4, í 4. bekk kl. 1, í 3. bekk
kk 3, i 2. eða 1. bekk kl. 5.
Mánudag 28. sept.: Börn, sem eru orðin 10 ára eða verða það
íyrir næsta nýár, og voru ekki i skólanum síðastliðið ár.
Drengirnir komi kl. 9, stúlkurnar kl. 1.
Þriðjudag 29. sept.: Börn, yngri en 10 ára, sem ekki voru í
skólanum síðastli'ðið ár. Drengirnir komi kl. 9, stúlk-
urnar klukkan 1.
Áríöandi er, að þessa sömu daga og á sama tíma sé sagt til
þeirra barna, sem einhverra orsaka vegna geta ekki mætt sjálf.
Barnaskóla Reykjavlkur, 23. sept. 1925.
Sig. Jónsson.
15-30“« afslátt
gef ég af öllu veggfóðri til 1.
okt. n. k. — 120 tegundum
úr a5 velja. : : — : : —
Gaðmundnr Ásbjðrnsson
l| Sími 1700. Laugaveg 1.
urkend, þó að enn sé ef til vill ekki
Þó að málin, sem séra Ólafur
hefir haft afskifti af, hafi verið
mörg og Verði ekki talin í fljótu
bragði, þá má telja þar íremst
mannúðarmálin, og þar næst þjóð-'
málin, einkum sambandsmál vort
við Dani á ýmsum stigum þess.
Hefir hann ritaö mikiö um þessi
áhugamál sín, bæði í blöðum og
sérstökum ritlingum, bæði meðan
hann var ritstjóri sjálfur og á und-
an og eftir. Var hvorttveggja, að
hann hefir verið fús til að beitast
fyrir nauðsynjamálum, enda margt
komið fyrir á lífsleið hans, sem
hefir knúð hann til starfa, svo sem
mislingarnir 1882, landskjálftarn-
ir eystra 1896, þá er öll hús féllu
á prestssetri hans.jArnarbæli, nema
kirkjan, mannskaðinn í Reykjavik
1906—7, og spanska veikin 1918.
Öll þau tækifæri fengu séra Ólafi
ærinn starfa og lá hann þá ekki á
liði sinu, þótt hér sé eigi unt, rúms
vegna né annars, að lýsa þvi nán-
ara. En* einkum mun ávalt verða
minnisstæð þátttaka hans í holds-
veikismálinu. Ritaði hann um það
niargar greinar og skörulegar, hélt
því fram að véikin væri smitandi
og einangra þyrfti sjúklingana.
Kom hann með því á s'tað þeirri
hreyfing, sem endaði, svo sem
kunnugt er, á því, að Oddfélaga-
reglan danska gaf landinu Laugar-
nesspítala, enda hafði Petrus Bey-
er, foringi Oddfélaga, nefnt hann
„Manden, som reiste hele Bevæ-
gelsen'".
Um Lanclsspítalamálið ritaði
séra Ólafur einnig skorinort marg-
ar greinar, mig minnir í „Fjall-
konuna“, meöaji hann var ritstjóri
hennar, og er mér enn minnísstætt
efni þeirra greina, ]mtt ekk'i hafi
eg lesið þær siðan, og mun liann
hafa verið þar á réttri leið, að
ekki sæmdi að láta kaþólska trú-
boðið leggja landinu til sjúkrahús,
landinu beri sjálfu skylda til þess.
Mun sú skoðun nú vera orðin við-
Iullljóst orðið, að landið verður að
leggja fram féð, til að reisa spi-
talann, með lántöku til langs tíma,
sem fleiri en ein kynslóð verður
að greiða, því að svo lengi á hann
að endast, en ekki með fjárveiting,
sem ein kynslóð greiðir, þvi að
hver kynslóðin mun hafa nóg með
reksturskostnað hússsins um sinri
tíma auk sins hluta af stofnkostn-
aðinum.
Mörg fleiri ritstörf liggja eftir
sira Ólaf, eu blaðagreinar um ýms
áhugamál hans. Hefir hann þýtt
ýmsar nytsemdarbækur. Man eg
nú í svip eftir þjóðmenningarsögu
ljans, allstór bók og mjög fróðleg,
„Hjálpaðu þér sjálfur" eftir Sam-
uel Smiles og „Foreldrar og
börn“, alt nytsamar alþýðubækur
og mjög vinsælar. Auk þessa
líggja eftir hann ýmsir frum-
samdir ritlingar, og mun af þeim
hafa vakið einna mesta eftirtekt
og haft mikil áhrif ritlingur, er
harin nefndi „Þarfasti þjónninn",
skorinorð ádrepa um illa meðferð
á hestum. Af því, sem hér hefir
sagt verið, þótt fljótt hafi orðið
yfir sögu að fara, má ráða, að
mannúð og liðsinni við lítilmagna
og sjúka hefir verið síra Ólafi rík-
ast í hug og það sem hann mest
hefir beint að starfsemi sinni.
í meðferð landsmála hefir hann
ávalt tekið mikirin þátt og jafnan
þótt þar mikið að honum kveða.
Á Alþingi var hann, sem annars
staðar, hinn skörulegasti ræðu-
maður, og vann ósleitilega að
áhugamálum sínum, og jafnan
með hinum fremstu í flokki í bar-
áttunni fyrir sjálfstæðismálumvor-
um.
Að endingu vil eg ásamt „Vísi“
í dag flytja síra Ólafi hinar bestu
árnaðaróskir á þessu 70 ára af-
mæli hans, að æfikveldið megi
verða honum heiðskírt og rólegt
og ánægjulegt. K.