Vísir - 31.08.1926, Síða 2

NlMR
.mmrnmmmtmmrm** n M. mTOWgMroBMMlWmm I l.n\m.m.W.mPPMWjMWWyWW
D IMaTHaM & Qlsem
Höínm nú fyrirliggjandl:
Kaiiibæiir .Xndvig David.“
Kakao „Bensdo?ps/‘
flHoiieri«a Búttnotorf r
L' 2-0 4-cyi >o. 4-takt upl W tUv
3 hkr. 3 t 8 * W
28B> 389:- 108:-, ttíO:-, 7m>, ftS»>
Páhlngsmttarer, 288 tr 8mt (MtorWttv
Pr.iUtstta, s»i >t«Uea(n antorer hiiOftt
PrisV ft* foh. Sreasoa, Safci, S»«e/7,g».
Símskeyti
Khöfn 30. ágúst. FB.
Bretar og Spánverjar.
, SímaS er frá London, aS bresk
blötS telji, aö breskum yfirráöum
yfir Gibraltar sé hætta búin, ef
einstakt ríki fái yfirráöin yfir Tan-
gier. — Samkvæmt spansk-franska
samningnum, er geröur var í Mad-
rid 1912, tilheyrir Tangier ekki
spanska Marokkó-svæSinu, heldur
var þaö sett undir stjórn interna-
tional nefndar. Stafar þessi beigur
í bresku blöðunum vafalaust af
því, aö fengi eitthvert öflugt ríki
yfirráöin yfir Tangier, gæti þaö
gert þar öflugar víggirSingar, einsi
og Bretar hafa gert á Gibraltar,
— sem hingað til hefir veriö nefnt
„lykillinn aö Miöjaröarhafinu“. Nú
styöja ítölsku blööin kröfu Spán-
verja, — eöa Rivera, — um að
Tangiermálið veröi tekið til athug-
unar. Voru þau því hlynt hugmynd
sRivera.um ráöstefnu um Tangier-
málið í Genf. En nú hafa Frakkar
neitað að taka þátt í slikri stefnu,
— en þeir munu frekar kjósa nú-
verandi aðstöðu í Miðjarðarhafinu,
heldur en að ítalir og Spánverjar
færðu sig þar upp á skaftið.
Utan af landi.
Akureyri, FB. 30. ágúst.
Sildveiðin í Akureyrarumdæmi
síðustu viku: 2402 tunnur af salt-
síld og 108 af kryddsild, alls yfir
vertíðina 16.000 tunnur af saltsild
og 2200 af kryddsild. — Á öllu
landinu hefir aflast 73.282 tunnur
af saltsíld og 23.939 af kryddsíld.
En á samt tima í fyrra: 206.329
tunnur af síld í salt, en 31.547 í
krydd.
Veðráttan: Hrakviðri í gær. í
dag snjóaði i fjöll.
Kvenskór
mjög fjölbreytt úrval
Verðið mikiö lækkað.
Hvaiberflsbræður.
Krossviðui*
úr eik, mahogni, birki og elri.
Þykt: 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10 mm.
Lágt verð.
liiidvig Storr,
Sími 333.
frá finimli.
Grænlensku fiskimiðin.
—0— v,
Þess var .getið hér á dögunum,
er fréttist u'm hafnarleyfið fyrir ís-
lensk fiskiskip í Ravns Storö á
Grænlandi, að ekkert siglingakort
yfir Grænlandsströnd væri fáan-
legt hér á landi. Að líkindum er
það af ókunnugleik, að þetta var
skrifað, því sannleikurinn er sá,
að sjókort yfir vesturströnd Græn-
lands eru til hér í bænum, að
minsta kosti í einum ef ekki fleir-
um stöðum.
Þegar kort þessi eru athuguð,
kemur berlega i ljós, hve höfnin,
sem íslendingum hefir verið út-
mæld af Grænlandsstjórn er illa
í sveit komið, og hve miklu ákjós-
anlegra hefði verið að fá höfn nær
fiskimiðunum. Alt þetta kemur
heim við það, sem Grænlandsfar-
inn Einar Mikkelsen lét hafa eftir
sér. Á sjókortinu er ekki einu sinni
tilfært nafnið á Ravns Storö, en
að líkindum mun eyjan vera stærri
eyjan af tveimur, sem tilgreindar
eru á kortinu með heitunum nyrðri
og syðri Stórey. Syðri eyjan er
785 feta há, en hin 140 fet, og
báðar eru eyjurnar litlar um sig.
Ef rétt reynist, að þarna sé höfn-
in, sem Grænlandsstjórn hefir
„opnað“ handa íslendingum, þá
mun víst mörgum þykja litið land-
rýmið. Beint út af eyjunum er 100
feta dýpi, en 45 sjómílur norður
af þeim er sandalda eða hryggur
með 43—47 feta dýpi. Þá tekur við
ókannað svæði, en þar norður af,
hér um bil 90 sjómilur norður af
eyjunum taka fiskimiðin við, og
ná þau yfir 120 mílna svæði nbrð-
ur eftir.
„Tre Brödre Havn“ liggur mitt
fyrir Fyllubanka, en þaðan eru
kringum 4o*sjómílur til Gcjþthaab,
þar sem er loftskeytastöð, sem hef-
ir samband við stöðina hér. Beint
út af Godthaab er nyrsti hluti
Fyllubanka, með dýpi upp * 42 fet,
en botninn er þar eins og annars-
staðar á bankanum, sandur og
skeljasandur. Norður af Fyllu-
banka er „Lillehellefiskebank",
rneð' dýpi frá 21 feti og upp í 43
fet. Þar er leir í botni, auk sands
og skelja.
Miklu meira mætti lesa út úr
sjókortunum.af fróðum mönnum,
En það, sem sagt er hér að ofan,
er sett til þess að gefa almenningi
svolítið skýrari hugmynd um
framtíðar-fiskimiðin grænlensku.
*
kennari dvelst utanlands um þess-
ar mundir i ýmsum erindagerðum
fyrir stúdenta hér og stúdenta-
ráðið, eins og getið hefir verið um
í blöðunum. — Var hann i Noregi
snenmia í þessum mánuði og hafa
sum blöðin þar haft tal af honum,
svo sem „Den I7de Mai“, „Tidens
Tegn“, „Nationen" o. fl. — Hefir
L. G. sagt blöðunum alt af létta
um félagsskap stúdenta hér, stú-
dentaskifti „Mensa academica",
væntanlegan stúdentagarð, opin-
berar styrkveitingar til stúdenta
o. s. frv.. Segir hann, sem rétt er,
að hingað hafi kornið „í skiftum“
norskir, danskir og þýskir stú-
dentar. — L. G. er formaður upp-
lýsingaskrifstofu stúdentaráðsins
og aðalhvatamaður þess, að hún
var sett á fót (1920). Hann er og
formaður stúdentagarðsnefndar-
innar og yfir höfuð mun hann um
langt skeið hafa verið lífið og sál-
in í öllum félagsskap súdenta hér
og framkvæmdum. — Frá Noregi
ætlaði L. G. til Svíþjóðar og ráð-
gerði að koma við í Uppsölum,
Lundi og Stockhólmi og hafa ein-
hverja viðdvöl á öllum þessum
stöðurn. —• Frá Svíþjóð var ferð-
inni heitið til Danmerkur, en það-
an til þýskra og austurríkskra há-
skólabæja. — Kvað hann erindi
sitt einkum vera það, að kynnast
af eigin sjón stúdentalífinu, eins
og það gerist nú á dögum, félags-
skap stúdenta ýmiskonar og sam-
vinnu, ekki síst að því er viðkem-
ur stúdentaskiftum og öðru þess-
háttar.
Viðtalinu í „Den I7de Mai“
fylgja margar myndir héðan, svo
sem af alþingishúsinu, dómkirkj-
unni, stjórnarráðshúsinu, styttu
Jóns Sigurðssonar og ungum stú-
dentum á Þingvöllum.
Ludvig Guðmundsson er vænt-
anlegnr hei'm í næsta mánuði.
X.
I.
Síðastl. laugard. flutti Mbl.
greinarstúf með fyrirsögninni
„Norræn tunga“. Var grein þessi
rituð í svipuðum anda og oft vill
brenna við hjá blaði þessu, þá er
um er að ræða ýms þau atriði
norsks þjóðlífs og menningar, sem
blaðinu er ókunnast um. Er rétt-
ast að leiða þessháttar skrif sem
mest hjá sér, en að þessu sinni er
það eigi fært. Mbl. talar hér fyrir
munn landa sinna yíirleitt, án þess
þó að séð verði, hvaðan því komi
umboð til þess. Og að þessu sinni
kryddar það fáfræði sína óbil-
gjörnum stóryrðum og megnri ó-
kurteisi.
Tilefni greinar þessarar í Mbl.
kvað vera grein ein, er frú Hulda
Garborg, skáldkona (ekkja Árna
Garborg) hefir ritað fyrir skömmu
í „Tidens Tegn“. Virðist frúin þar
hafa látið í ljósi, að æskilegt væri,
að frændþjóðirnar norrænu gætu
nálgast svo hver aðra í rithætti
tungu sinnar, að þær skildu hver
aðra auðveldlega. Segist Mbl. svo
frá, að frú G. muni ætlast til, að
íslendingar og Færeyingar „kasti
JOH. OLAFSSON.
REYKJAVIK.
LUCANA u
Virgícia Cigarettur
tungu sinni og taki upp nýnorsku.“
Fer þó all fjarri því, að þessa
skoðun megi lesa út úr þeim orð-
um frúarinnar, er Mbl. tilfærir
máli sínu til sönnunar. Skal eigi
fjölyrt frekar um þetta atriði, þar
eð eg hefi eigi séð þessa umræddu
■grein frú G. Enda skiftir það i
sjálfu sér eigi miklu máli. (Öðru
máli væri að gegna, hefði frú G.
gert árás á tungu vora og hall-
mælt henni. Myndi eg þá sxðastur
manna hafa orðið til þess að taka
svari hennar). —• Frú Garborg
h.efir auðvitað fult leyfi til að láta
í ljósi hvaða skoðun sem er i þessu
máli sem og öðru. Og hafi hún
íitað eitthvað í þá átt, sem Mbl.
gefur í skyn, er oss íslendingum
innan handar að fræða hana um
það með fullri einurð og sjálf-
sagðri kurteisi, að slíkar tillögur
teljum vér fjarstæðu frá voi-usjón-
armiði, og færa að því full rök,
til frekari áréttingar. Myndi vegur
vor 0g tungu vorrar vaxa af því
svari. En höfundur Morgunblaðs-
greinarinnar er ekki þeirrar skoð-
unar. Hann hefir eigi lesið í Kon-
ungsskuggsjá um kurteisi og góða
siðu sem sjálfsagða skyldu þeirra,
er drengir vilja teljast. Ruddaleg-
ur ribbaldaskapur er skjaldarmerki
þessa riddara í viðureign hans við
merka konu erlenda, og hlífar hans
eru : ótakmarkað þekkingarleysi á
máli því, er hann gerir að umræðu-
eíni. Fer hann unx tungu frúar-
innar (nýnorskuna) illum orðum
og háðulegum, kallar hana hið
versta „hrognamál“ etc.
Hver er svo þekking þessa mál-
fróða höfundar á tungu þeirri, er
hann dæmir svo hart? Að því fær-
ir grein hans sjálfs órækar sann-
anir. Tekur hann sér þar fyrir
hendur hið málfræðislega þrek-
virki að fara með 1 — eitt einasta'
— nýnorskt orð upp á eigin spýt-
ur (og hefir það þó til vara fyrir ’
framan sig, prentað, í T.T.), og
fer rangt með. Hér er alls eigi
um prentvillu að ræða. Hann þrí-
tekur orð þetta vitlaust, og er þó
eigi um þyngri þraut að ræða en
að kunna skil á eintölu og fleir-
tölu hvorugkyns nafnorðs. Ætla
eg engan clóm að leggja á mál-
fræðisþekkingu þessa sérfræðings.
Hún dæmir sig sjálf. Er og eins
og að hann renni grun í þetta,
og seilist ]xví til hurðarlokunnar
um öxl eftir frekari gögnum. Til-
færir hann ummæli( ?) eftir norska
rithöfundinn Hans E. Kinck, er
fara í þá átt, að nýnorskan sé eigi
tunga fyrir menningarþjóð. Hún
geri menn „smásálarlega, þröng-
sýna og ómóttækilega fyrir utan-
aðkomandi menningarstraumk."
Mun eg víkja lítið eitt nánar að,
rieggjudómi þessum í síðari kafla
greinar minnar. Vík eg því að öðru
atriði að sinni: