Vísir - 03.11.1926, Blaðsíða 2

\ iSIK
Höíam nú ágætt úrval af
Spilum frá S. Salomonl&' Co.
með Holmblaðsmyndam.
Þessar tegundir eru þær einu, sem allir eru ánægðir með.
Símskeyti
—o—
Khöfn 2. nóv. FB.
Tilræðið við Mussolini og eftir-
köst þess.
Símað er frá Berlín, að þangað
hafi verið símuð ræöa, er Musso-
líni hélt við heræfingar. Notaði
hann stór orð að venju, og mælti
svo meðal annars: — Fascistar!
Hefjið byssurnar og sýnið heim-
inifm gamlan byssustingjaskóg!
Pilturinn, er skaut á Mussolini
var sonur ítalsks prentara.
Samkvæmt síðustu fregnum,
munaði minstu að Mussolini biði
bana af skotinu. Bar hann Maure-
tiusorðuna á brjósti og barg það
lífi hans, því að kúlan skall á orð-
unni, en hrökk af henni. 2000
menn hafa verið handteknir, sak-
aðir um hlutdeild í því að brugga
Mussolini banaráð.
Fascistar hafa viða lagt í auðn
skrifstofur andstæðingablaða og
misþyrmt andstæðingum sínum.
■muiiwiiwuii
fisliiiií n oinnuiir.
Viðtal við hr. Gísla J. Johnsen,
konsúl.
--o—
Á undanförnum árum hafa hug-
vitsmenn reynt að finna nýjar vél-
ar til þess að flýta fyrir dagleg-
um störfum og spara mannafl. Þó
hafa sumar atvinnugreinir orðið
þar nokkuð útundan til skamms
tíma, og þar á meðal fiskveiðar.
Þó að veiðarfæri hafi verið endur-
bætt til mikilla muna, þá hafa
vinnubrögð haldist óbreytt. En
jafnvel á þessu sviði er nú að
verða breyting, eins og nýlega var
frá skýrt hér í blaðinu. Þar var
þess getið, að Gísli J. Johnsen,
konsúll, mundi hafa í hyggju að
fá sér vélar til þess að hausa og
fletja fisk, og hefir Vísir nú haft
tal af honum, til þess að leita nán-
ari vitneskju um vélar þessar.
Hann er nýlega kominn úr utan-
för, og var það aðaltilgangur hans
að kynnast nýjungum og endur-
bótum, sem orðið hefði í meðferð
fiskafurða, og þá fyrst og fremst
vélum þeim, sem notaðar eru til
þess að hausa og fletja fisk, og
skýrði hann blaðinu svo frá því,
sem hann hefði orðið vísari um
vélar þessar: —
„Það munu vera um átta ár síð-
an eg fékk fyrst óljósa vitneskju
um vélar, sem notaðar væri norð-
ur í Alaska, til þess að gera að
laxi. Þær vélar tóku við laxinum
heilum, en skiluðu honum skorn-
um niður i dósir, en ekki tókst að
fullkomna þær svo, að þær ryddi
sér til rúms fyrr en árið 1924.
Upp úr þessum vélum voru svo
gerðar hausunar- og flatnings-
vélar, sem fyrst voru settar til
reynslu í þýskan togara í fyrra-
vetur, og veit eg ekki betur en
að sú tilraun hafi tekist vel.
Þegar eg reyndi fyrst til að sjá
þessar vélar starfa erlendis, var
mér synjað um þaö, en síðar fékk
eg að sjá þær í Grimsby. önnur
vélin hausaði, en hin flatti, en
fiskurinn var áður slægður í skip-
unum, því að þetta var ísfiskur.
Hausunarvélin hausar 10—12
hundruð á klukkustund, en flatn-
ingsvélin fletur 8—10 hundruð á
klst.
Eg sá ekki betur en að verkið
ynnist mjög vel, og því er haldið
fram erlendis, að vélflattur fiskur
verði þyngri en handflattur, og
muni það 4—6%, því að ekkert
verði eftir af fiski á dálkinum,
þegar vélflatt er. — Þessar vélar
hafa náð talsverðri útbreiðslu hjá
hinum stærri útflutningsfirmum í
Þýskalandi og Englandi.
Eg hefi í hyggju að láta reyna
þessar vélar í Vestmannaeyjum í
vetur, því að eg lít svo á, að við
íslendingar höfum gefið alt of lít--
inn gaum að því, sem gert
hefir verið, á hinum og öðr-
um sviðum verklegra fram-
kvæmda, og þar af leiðandi fer
alt of mikið af afurðum landsins
óunnið til útlanda.
Ef vélar þessar verða teknar
upp á botnvörpuskipum hér, þá
mætti fækka hásetum til muna, en
eg sé ekki, að það væri neitt á-
hyggjuefni, því að þeim mætti út-
vega aðra atvinnu, ef jafnframt
væri hugsað fyrir því, að vinna
hér heima sem mest af því, sem
útgerðin þarfnast, en nú er lagt
upp i hendurnar á okkur frá út-
íöndum. Hér mætti t. d. vinna lin-
ur, netjagarn, kaðla o. fl. — Eg
býst ekki við, að ókunnugir geri
sér ljóst hversu mikið fé fer úr
landi árlega fyrir þessa vinnu, en
til skýringar því skal eg að eins
nefna það eitt, að með þeirri netja-
notkun, sem verið hefir i Vest-
mannaeyjum undanfarin ár, hefir
verið greitt til úflanda að minsta
kosti 100 þúsundir króna á ári
fyrir að hnýta net, og menn hljóta
að sjá; að það kunni ekki góðri
lukku að stýra, að fara þannig að
ráði sínu til lengdar. En við þessa
vinnu gæti mikið af því fólki, —
bæði ungu og gömlu, — fengið at-
vinnu, sem annars hefir litla mögu-
leika til þess að leita sér stöðugr-
ar atvinnu. En vitanlega þarf fólk
að verða leikið í starfinu, til þess
að vel fari, og getur þetta þá orð-
ið sæmilega góð atvinna.
Mér finst að íslendingar gefi
alt of iítinn gaum að því, sem gera
þarf til þess að bæta úr þeim erfið-
leikum, sem nú þjaka atvinnuveg-
um þjóðarinnar. Mér finst að menn
verji viti sinu og starfskröftum
meir til þess að deila um eitt og
annað, heldur en til þess að greiða
fyrir atvinnuvegúnum, t. d. með
því að greiða fyrir sölu afurð-
anna. Eins fylgjast menn of lítið
tneð þeim nýungum, sem eru að
gerðasf á ýmsum sviðmn þeirra
atvinnuvega, sem reknir eru hér
á landi. — Það má heita, að alt
lýsi fari óunnið úr landinu, og eg
efast um, að mönnum sé ljóst,
hvaða vélar eru að ryðja sér til
rúms erlendis í lýsisiðnaði.
Eg Jhefi stundum gert það að
gamni mínu að spyrja eftir ís-
lensku meðalalýsi í erlendum
lyfjabúðum, og ævinlega fengið
sama svar, að til væri norskt með-
alalýsi, en við íslenskt lýsi hafa
engir kannást. — Mér hefir dottið
í hug, að Þjóðverjar séu lagnari
en við að koma út sinni vöru. Þeg-
ar engir vildu kaupa ufsann þeirra,
hugkvæmdist þeim það snjallræði
að kalla hann „sjávarlax", og síð-
an er hann seldur sem arinað ljúf-
nieti, bæði reyktur og niðursoð-
inn, og selst vel.“
Þegar hér var komið, barst tal-
ið að fiskverðinu og hinum nýju
fisksölusamtökum útgerðarmanna,
og um það efni fórust konsúlnum
orð á þessa leið:
„Eg tel þessi samtök útgerðar-
manna stórt spor í rétta átt, því
að það er mjög nauðsynlegt að
komast ap einhverju föstu fyrir-
komulagi til frambúðar. Enginn
vafi er á því, að útboð á fiski úr
öllum áttum gerir það að verkum,
að verðið fer niður úr öllu valdi.
Það mun mega segja með nokk-
urum sanni, að það verð, sem við
höfum fengið fyrir saltfisk í sum-
ar, sé jafnvel lægra en Norðmenn
hafa fengið fyrir sinn fisk, og má
þar mikið um kenna því sölufyrir-
komulagi, sem verið hefir, þar
sem hver hefir baukað í sinu
horni. Reynslan verður auðvitað
að skera úr því, hvaða sölufyrir-
komulag reynist best, og þar er
um ýmsar leiðir að ræða, en eg
treysti því, að samtök útgerðar-
manna verði útveginum og land-
inu í heild sinni til heilla, og bæti
úr þeim miklu annmörkum, sem.
\erið hafa. — Núna á þessu ári
mun það víst hafa-komið fyrir,
að einhverjir, sem fengist hafa við
fiskverslun hér heiijja, hafi jafn-
vel gengið svo langt, að selja Spán-
verjum heila skjpsfarma löngu áð-
ur en þeir áttu fiskinn til, en þetta
hefir hins vegar haft þær afleið-
ingar, vegna þess að fiskur þessi
var keyptur óheyrilega lágu verði,
að bein niðurfærsla hefir orðið á
\rerðinu. Ef þetta hefði ekki verið
gert, finst mér líklegt, að eins vel
hefði mátt fá 135 krónur fyrir
skippundið af íslenskum fiski
eins og það verð, sem fengist hefir.
Menn verða að leita allra þeirra
ráða, sem líklegust eru til þess
að ráða fram úr þeim örðugleik-
um, sem sjávarútvegurinn á við
að stríða í svip, meðal annars
með því að útbreiða þekkingu á
íslenskum fiski og fiskafurðum er-
lendis, því að enginn minsti vafi
er á því, að það yrði til ómetan-
legs gagns.
Ef allir leggjast á eitt, um að
efla þenna atvinnuveg og finna
binar bestu leiðir til umbóta, þá
'rúi eg ekki öðru en hægt væri að
láta skipastólinn ganga lengur á
ári hverju en nú er gert.“
VEEDOL.
Höfum fyrirliggjandi efíirtaldar tegundir af
hinni heimsþeklu VEEDOL smurningsolíu :
Gufuvéla olía,
Bifreiða —
Skilvindu —
Koppafeiti fyrir allar tegundir af
vélum.
Athugið verð og reynið gæði
þessara tegunda, og berið saman
við verð og gæði annara tegunda.
Jóh. ÓMsson & Co. Reykjavik.
Aðalumboðsmenn fyrir:
Tide Watep Oil Co. New York.
Eg held að flestir séu sammála
um, að kenslufyrirkomulagi því,
sem nú er, sé að ýmsu leyti ábóta-
vant, og þá ekki síður, að árang-
urinn af kenslunni sé minni en
æskilegd væri.
En til þess að ráða bót á þessu,
þarf að komast fyrir orsakirnar,
því „það varðar mest til allra
orða, að undirstaðan rétt sé fund-
in.“
Ein ástæðan er sú, að nú hafa
kennarar fengið bætt lífsskilyrði,
og almenningur álítur, að ekki
væri nema réttmætt, þó að heimt-
að væri meira starf af þeim og
meiri árangur af því fyrir vikið.
Börnin hafa líka fljótt fundið
kuldann frá heimilunum til skól-
anna, og það hefir gert þau kæru-
laus og köld gagnvart kennurun-
um og náminu.
Kennararnir hafa þess vegna
fjarlægst heimilin, þar sem þeir
líka hafa ekki beinlínis þurft að
hafa neitt saman við þau að sælda,
og jafnvel talið að best væri að
láta heimilin ekki komast nær sér
en góðu hófi gegnir.
Mér er heldur ekki grunlaust
um, að sumir kennarar hafi gert
kenslu að lífsstarfi sinu til þess að
hafa atvinnu af því og geta hlot-
ið viðunanleg lifsþægindi.
Svo er síðasta og jafnvel ekki
óverulegasta ástæðan fyrir þessu
kensluástandi þetta: Að margir
kennarar eru farnir að halda fram
þeim trúarskoðunum, sem foreldr-
ar yfirleitt kæra sig ekki um að
aðhyllast, og það hefir myndað
hyldýpi af kulda og samúðarleysi
á báðar hliðar.
Foreldrar og kennarar hafa
því ekki komið auga á þá skyldu
sína, að þeim ber að vinna x sam-
einingu að líkamlegri og andlegri
heill barnanna. Enda er þess varla
að vænta, þar sem kennarar telja
foreldra þröngsýna og kreddu-
fasta í trúarefnum, en foreldrarn-
ir kennarana ef til vill eitthvað
blendna í trúnni. En ekkert nema
andlegu málin er þess megnugt,
að ryðja veg frá hjarta til hjarta.
Með allri virðingu fyrir kenn-
arastett þessa lands og mentun
hennar, er eg þess þó fullviss,
trúarstaðhæfing margxa stafar
ekki af þvi, hvað þeir eru mentaS-
ir, heldur af því, að þeir hafa
ekki fengið skilyrði til að geta
skilið með hjartanu.
Manneðlið er nú einu einni sro,
að meðan alt leikur í lyndi, er
okkur gjarnt til, eins og K. N.
Júlíus segir í vxsunni: „að þykjast
geta ráðið fyrir báða“. En eg
hugsa samt að lífsreynsla flestra
hugsandi manna verði sú, aS
drottinn verði að ráða fyr eðasíð-
ar, og spyrji okkur alls ekki ráða.
Eg hefi því í seinni tíð veriS
mjög hlyntur trúarvakningu. Fyrst
og fremst af þvx að eg er þesc
fullviss, að hún er sáluhjálparskil-
yrði. Og svo veit eg, að ekkert
getur lagað þann misskilning, sen*
orðinn er milli skóla og heimila,
og það vingl, sem komið er í höf-
uð rnargra, nema trúarvakning, —
alvarlegur, þróttmikill og innileg-
ur kristindómur, eins og hann er
boðaður í heilagri ritningu.
Allar lélegar hvatir, matai-póli-
tík, og jafnvel allur misskilningur
líka, stafar af því, að við höfum
aldrei þekt Krist nema að nafn-
inu, þvi ef við fengjum verulega
innri tilfinningu fyrir honum, þá
myndum við, eins og Páll postulí,
meta öll lífslþéegindi og jafnvel
likams-lífið sjálft einskis virði, í
samanburði við þann yndisleika,
og fullsælu, sem sálin yrði aðnjót-
sndi, við að þekkja Krist og hans
vilja. Þá fengju menn sameigin-
leg og heilög áhugamál að berjast
fyrir, þá fengju hreyfingu þeir
strengir sálarlífsins, sem þýðastir
eru og inst liggja, og sem sjald-
an gefa fi-á sér nema falska t®na.
Ef við fengjum lifandi tilfinn-
ingu fyrir Kristi, þá myndum rið
elska hann og trúa honum skil-
yrðislaust og vinna að því af öll-
Agætap
Kuldahúfup
ern nýkomnar.