Vísir - 20.04.1927, Page 5

VÍSIR
Mi'ðvikudaginn 20. apríl 1927.
Stofann skóglenda.
—o—
Niðurl.
peir, sem hafa reynt að greiða
götu fyrir skógræktarmálinu, i
ræðum og ritum, liafa stundum
notað of sterk orð, sem er mið-
ur heppilegt, því að slik orð
geta liaft gagnstæð áhrif. T. d.
„Skógrækt íslands er framtíð
þess“. pað er of mikið sagt.
Raunar hefir vist ekkert komið
eins hart niður á þjóðinni og
einmitt eyðilegging og lmignun
skóglendisins, en lijálparlindir
nútimamanna éru margfaldar i
samanburði við fornaldar-
manna. peir geta hitað heimilin
eingöngu með þvi að liagnýta
sér fossaafl, hveri og laugar. En
þetta verður ekki til lylcta leitt
á fáum árum. pangað til að svo
langt er komið, mundi vera gott
fyrir bændur að eiga nægilegt
eldiviðarforðabúr í skóglendinu.
Öðrum virðist skógræktarmálið
svo lítið hversdagsmál og svo
háleitt, að þeir taka það fram,
að það þurfi: „ást og aðdáun
ungra manna,“ og hlutaðeigandi
bætir við, í svigum, „og gam-
alla“, til að þroskast. En þetla
mál er eins hversdagslegt og'
önnur mál á sviði verklegra
framkvæmda, og mun, eins og
þau, þroskast betur eða lakar
eftir því, hve mikið fé er veitt
til framkvæmda, og live skyn-
samlega því fé er ráðstafað.
pessum tveimur málum, skóg-
rækt og sandgræðslu var svo að
segja laumað inn í landið af er-
lendum mönnum.
Sá íslendingur, sem fyrstur
varð ráðherra íslands, H. Haf-
stein, sá fyrir þýðingu þessa
staiís, og kom þvi fram, að þau
fengu viðurkenningu sem opin-
ber mál. En þeir, seni eftir hann
komu, voru ekki eins glögg-
skyggnir, og liafa í raun og veru
aldrei haft neina verulega
ábyrgðartilfinningu gagnvart
þeim málum, lieldur álitið þau
vera til einskis gagns. petta er
nú engin furða, þvi að þau voru
ný mál hér á landi ,og menn
voru svartsýnir um góðan
árangur. En undarlegra er, að
aðrir leiðtogar þjóðarinnar virð-
ast ekki heldur hafa haft
ábyrgðartilfinningu gagnvart
því máli, að gera landbúnaðinn
eiils fullkominn og arðsainan
og hægt er með aukinni þekk-
ingu og nýtísku áhöldum og
verkfærum; að öðrum kosti
mætti búast við því, að þeir
liefðu fyrir löngu séð um, og
ekkert sparað til þess, að Bún-
aðarfélag Islands yrði skipað
sem hæfuslum mönnum. pegar
eg kom hingað, hafði æðsti
maðurinn í þvi enga vísindalega
mentun, að því er snerti land-
bémað, eftirmaður lians ekki
lieldur. Sá, sem síðast var skip-
aður búnaðarmálastjóri, hefir
tekið próf (landbúnaðarpróf)
við liáskólann i Höfn; liann ætti
að liafa unnið sér gott nafn í
landbúnaðarsögu þessa lands
með því að fá hingað þúfnaban-
ann, þó að liann liefði ekki gert
annað. En enginn verður hæfur
búnaðarmálastjóri hér á landi
eingóngu með.því að takp téð
pVóf1. 'Máðíír' í p'e’ínf VtÖou æ't'fi
að hafa tekið próf í Svíþjóð sem
„landtbruksingeniör“ (landbún-
aðarverkfræðingur). pegar lagt
var út í að framkvæma liinar
miklu áveitur austur i Árnes-
sýslu, hefðu menn Búnaðar-
félagsins. verið sjálfkjörnir til
þess að standa fyrir þeim verk-
um, ef þeir hefðu haft næga sér-
fræðilega þekkingu til þess, en
af því að svo var ekki, varð að
leita til verkfræðinga, sem vel
kunna að gral'a skurði, en ekki
hafa sérfræðilega þekkingu á
sviðí landbúnaðarins. Eg hefi
sjálfur verið aðstoðarmaður hjá
sænskum landbúnaðarverkfræð-
ingi í 3 ár, svo eg tala ekki út i
bláinn. Ræktunarsfarfið í Sví-
þjóð á meira sameiginlegt við
það hér á landi, en það ræktun-
arstarf, sem hefir farið fram í
Danmörku síðustu hálfa öld.
pað hefði verið heppilegt, ef
skógræktin hefði frá byrjun
verið í samvinnu við Búnaðar-
félag Islands, en þeir, sem þá
voru í því, virtust ekki bera :skyn
á það. pað má gera ráð fyrir
því, að sá, sem er sérfræðingur
á sínu sviði, glöggvi sig fljótt á
þvi, hve flókið hans eigið starf
er, og fái þessvegna ósjálfrátt
virðingu fyrir starfi annai’a. En
mér virðist eins og glöggskygni
Búnaðarfélagsins hafi á fyni ár_
ur verið heldur lítil í því tilliti.
Of litlu fé hefir verið varið
til skógræktar og sandgræðslu.
Á þessum sviðum liagar svo til,
að það hefði verið skynsamlegra
að veita mikla upphæð, þegar er
starfið hófst, til þess að girða
strax mörg skógar og uppblást-
urssvæði, vegna ]æss, að með
því að koma á friðun, er þvi lika
komið til leiðar, að náttúran get-
ur unnið sjálf, en hún vinnur
ókeypis. Á eftir mætti þá lækka
fjárveitinguna um nokkuð langt
skeið, og að eins sjá um t'é lil
viðhalds, mentun starfsmanna,
rannsókna og ýmiskonur vinnu
i girðigunum.
Ekki er hægt að fara að stofna
skóglendi víðsvegar um land
strax, Til þess þarf fleiri græði-
reiti og' fleiri starfsmenn en nú
er, en nóg er til af skóglendi til
girðingar. Sá, sem hélt svo mik-
ið upp á „ást og aðdáun manna
i þágu skógarmálsins, sagði
líka, að elcki væri nóg að girða
stór skógsvæði, til þess að koma
skrið á málið. pess skal þó get-
ið, að einmitt hin mikla fram-
för í girtu 'skögunum hefir auk
ið virðingu almennings fyrir
skóglendinu að mun.
Sá sem virðir fyrir sér, live
menn yfirleitt hafa tekið þess-
um málum dauflega, og haft
litla von um, að nokkuð væri
að gcra til bóta, skilur varla í
því, að þegar um miðja átjóndu
öhl hefir verið uppi maður, er
virðist hafa haft gagnólíka skoð-
un á þesskonar starfsemi, sem
sé Eggert Ölafsson. Af því litla
sem sagt er i bók hans um skóg-
lendi og sandsvæði er auðséð,
að honum liefir þótt eðlilegt að
skipa skógrækt og sandgræðslu
á bekk með öðru umbótastarfi
Kofoedhansen
skógræktarstjóri
fl! m
MliðarkontD.
20—30°|o
veröa nokkur dúsín postulíns mat-
ar- og kökudiskar seldir meö
miklum afslætti.
Versl Þörf.
Hverfisgötu 56. Sími 624.
Eftipmæli.
pann 4. febr. síðastl. andaðist
Karítas Jónsdcttir G3 ára aðaldri
og var jarðsungin af séra Jón-
asi A. Sigurðssyni frá lieimili
hennar að Winnipegosis í Can-
ada.
Karítas lieitin bjó lengi liér
1 Reykjavík, fluttist hingað frá
Nýjabæ í Garðahverfi er hún
var um 20 ára að aldri.
Hún giftist rúmlega tvitug
pórarni Guðmundssyni og eign-
uðust þau 5 börn, en eigi naut
hún lengi samvista hans, því að
hann druknaði er öll hörnin
voru á unga aldri. Eftir það
fluttist hún til Vesturheims og
giftist þar Guðmnndi .Tóhann-
essyni, og seltust þau að i Yinni-
pegosis, en eftir 3 ára hjúskap
misti hún hann. priðja sinn gift-
ist hún eftirlifandi manni sin
um, Jónasi Brynjólfssyni, til
heimilis i Winnipegosis.
Karitas heitin var einkar vel
gefin kona, greind og glaðlynd
og livers manns hugljúfi. Kjör
hennar voru oft erfið, og stund-
um lítið fyrir framan hendur
en eigi lcvartaði hún þó né lét
hugfallast, og víst mun hún
mörgum hafa miðlað af litlum
efnum. Hún var vinsæl og átti
hér marga og góða vini, sem
vafalaust muna liana enn, þótt
18 séu árin liðin frá þvi er liún
kvaddi ættjörðina og fluttist
veslur um haf. Vil eg þar fyrst
og fremst nefna ljósmóður pór-
unni A. Björnsdóttur, sem á-
valt reyndist henni sem vin-
kona, og rétti henni hjálpar
liönd i margvíslegum kringum-
stæðum lífsins. Yeit sú, er þetta
ritar, að mætti Karítas sál. mæla
og' senda hinstu kveðju sína
hingað heim, mundi hún vilja
tjá þakkir þessari göfugu trygða
vinu sinni, og biðja guð bless
unar yfir ófarin æfispor hennar
Eftirlifandi systkini hennar,
þrjú, eru hér i Reykjavík. Sól-
veig Jónsdóttir í Kirkjubóli við
Reykjavík, Vilborg og Brandur
bæði búsett hér.
Karítas lieitin átti við sárar
þrautir að stríða seinasta kafla
æfi sinnar, en liún gekk róleg
þau sporin sem önnur æfispor
sín, og á dauðastund hennar
'SÖnnuðust orðin: „Sæll er sá
sem dejæ i drotni.“
,,í guðs ást eg' geng á stað
þau orð mælti lnin síðast, og i
því trausli hnc hún i hiusta
blundinn, eins og' þreytt barn
sem liallar höfði að brjósti móð-
ur sinnar.
Minningin uin liana er dýr-
mæt eftirlifandi börnum og öðr-
um ástvinum, og með hjartan-
legri þökk fyrir alt og alt, eru
línur þessa ritaðar.
Æskuvina
Eldri kynslóðinni nú á dögum
verður um fált tiðræddara en
nútíðarkonuna. Gætir þessa
ekki einungis hér lieima, heldur
og um heim allan, eins og sjá
má af erlendum blöðum og bók-
um. Og ekki eru þær allar hlý-
legar kveðjurnar, sem gamla
fólkið sendir henni, nútíðarkon-
unni.
Hér heima er henni fundiðj
það til foráttu að hún sé óþjóð-
leg. peim fjölgi óðum, er leggi
niður liinn þjóðlega og fallega
íslenska búning, eru það peysu-
fötin sem þeir kalla svo. Frá
mínu sjónarmiði séð væri eng-
inn skaði skeður, þó að peysu-
fötin hyrfu með öllu úr sögunni.
Ber margt til þess. pað fjæst,
að ef vel er að gáð eru þau alls
ckki íslensk og geta því vart
þjóðleg kallast. pau munu að
töluverðu leyti vera sniðin eft-
ir frönskum fyrirmyndum. —
Sjaldnast mun og nokkuð af
efni þeirra vera íslenskt að upp-
runa. Væri þó alt þetta afsalc-
anlegt ef fötin hæfðu vel ís-
lenskri veðrátlu, en því fer
fjarri að svo sé. pau eru skjól-
lítil og afaróþægilegur búning-
ur i hvassviðri, svo og úrkomu
allri. Af því að eg hygg, að af
formælendum peysufatanna
séu karhnenn i miklum meiri
hluta, vildi eg ráðleggja þeim
hinum sömu að klæðast í þau,
þó ekki væri nema eina dag-
stund, og fara út í misjafnt veð-
ur í þeim. Segir mér svo hugur
um, að þeir muni elcki dásama
þau hástöfum að gönguförinni
lokinni. Vafalaust er og það, að
peysufötin eru miklum mun ó-
liollari en kjólbúningur.
Hversvegna hafa karlmenn-
irnir lagt niður íslenska forn
búningmn? Hvi skrýðast þeir
ckki litklæðum lengur? Skyldi
ástæðan vera sú, að skartmenn
séu úr sögu liorfnir? Nei, glys-
girni skortir þá ekki nútíðar-
mennina. Og fegnir vildu þeir
margir borðalagðir vera, Em-
bætti, er einkennisbúningur
fylgir, hafa löngum verið eftir-
sótt vara meðal þeirra. Forn-
búningur karla lagðist niður af
sömu ástæðu og peysufötin eru
að fara núna. Margbreytlari
slörf mannsins munu hafa sýnt
að liann var óhentugur.
Verkahringur konunnar licfir
vikkað stórum hin siðari árin.
Fyrir 30—10 árum, eða þó
skemra sé tiltekið, munu stúlk-
ur alment ekki liafa átt annars
úrkosti, ef þær ekki giftust, en
að verða vinnukonur, sem kall-
að var. Mentun fengu þær að
heita má enga. Stúlkubörn
munu þá og alment liafa vérið
alin upp með það fyrir augum,
að þær yrðu lilýðnar og auð-
sveipar eiginkonur, er tímar
liðu. Nú er þessu annan veg
farið. Markmið nútímauppeldis
stúlkna er að gera þær sjálf-
bjarga. Ber og þegar mikið á
hvað konur nú á dögum eru ein-
arðari og frjálslegri í fram-
göngu en áður hefir átt sér sta'ð,
ef marka má ummæli gamla
fólksins.
pá er nutiinakfmunni legið i
h'áfsi fyrfr áð KTfn hSfír
afslátt, frá þvi lága veröi, sem nú
er í Fatabúðinni, gefum viö frá
1. apríl, á karlmannafötum, ryk-
frökkum, bílstjórajökkum, vetr-
aryíirfrökkum, kvenkápum o. fl.
Allir vita, að hvergi eru eins
falleg og ódýr föt og í Fatabúð-
inni.
ALT NÝJAR VÖRUR.
Notiö tækifæriö, þetta stendur
aöeins nokkra daga.
Best að versla í
F&Ubúðinni.
Hafnarstræti 16.
Nafnið á langbesta
Gólfábupdinum
Fæst í öllum verslunum.
Nýjar vörur,
Nýtt verð.
Vöruhúsið.
látið skerða hár sitt. Raunar er
það eklti nema örlítið brot
kvenna hér á landi, er snoðkoll
liefir. Eg álít snoðkollinn eitt af
hinum talandi táknum liins
aukna sjálfstæðis konunnar.
Er hvorttveggja, snoðkollurinn
og einfaldari húningur, eðlileg
afleiðing breyttra starfa kven-
þjóðarinnar. Helsta mótbáran
gegn stutta liárinu er sú, hvað
það sé ljótt. En gæta ber þess,
að langt hár getur líka verið
ljótt. Fegurð hárs fer sem sé
ekki altaf eftir lengd þess. Aftur
á móti nýtur fallcgt liöfuðlag'
sín ágællega með stutla hárinu-
Annars hefir það oft vakið
undrun mína, er eg lieyri karl-
menn andmæla snoðkollinum,
að hlutaðeigandi skuli ekki hafa
hár niður á herðar og skegg nið-
ur á bringu. Hvers vegna svifta
þeir sjálfa sig fegurð langa hárs-
ins? Skyldi ástæða þeirra vera
sú sama og konunnar með
snoðkollinn, að þeim þyki langt
hár vera til tafar?
Fjarri er það, að eg með lín-
um þessum sé að syngja lof öllu
því, er til okkar flýtur af er-
lendri menning, en fái ísland
ekkert lakara frá henni en
„snoðkolla“ og „stutta kjóla“,
held eg að islensku þjóðerni sé
borgið i bráð og lengd,
J. P-