Vísir - 21.02.1928, Blaðsíða 3

VíSitt
Sínianúmer Vörubllastöðvar Rvíkur verður fyrst um sinn 1971.
Fyrirliggjandi:
í Vt lbs. pökkum.
H. Benediktsson & Co.
Simi 8 (fjórar linar)
Frá Rauða Krossi
íslands.
Hér fer á eftir stutt yfirlit yfir
'það helsta, sem RauSi hrossinn
ttefir starfaS á árinu 1927.
Hjúkrun. RauSa Kross systir-
jn Krlstín Thoroddsen stundaSi
lijúkrun í SandgerSi á vetrarver-
tíSinni og dvaldi þar janúar—apr-
ílmán. í Sandgerðí er ekki lækn-
ir né sjúkraskýli, og hafa sjómenn-
írnir því fagnaS komu hjúkrunar-
systurinnar. Á síSastl. vertið voru
óvenju fáir bátar sySra. Þó innti
hjúkrunarsystirin af hendi 425
hjúkrunaraðgerðir og sjúkravitj-
Ænir, vegna ýmsra algengra kvilla,
en einkium vegna handarmeina,
sem eru mjög algeng og sjómönn-
laii bagaleg. Nú fá þeir hjálp þeg-
í.r í byrjun, og fatlast þvi síSur
frá vinnu. Alt er viS hendina, sem
nota þarf, lyf og umbúSir. En
íæknishjálp má fá frá Keflavík,
þegar hjúkrunarsystirin sér, aS
jiess þarf.
Námskeið í hjúkrun og hjálp í
viðlögum. AS afloknu starfinu í
SandgerSi ferSaSist hjúkrunar-
systirin um, og hélt uppi nám-
skeiSum á þessum stöSum: Flat-
eyri, SuSureyri, Bolungarvík, ísa-
firSi, Hnífsdal, SúSavík, Siglu-
firSí, Akureyri, Saurbæ í Eyja-
íirði, Vestmannaeyjúin og Reykja-
vík. Alls tóku 300 manns, karlar og
konur, ])átt í námsskeiSunum. Auk
.þessa veitti hjúkrunarsystirin til-
sögn sjómönnunum í SandgerSi, á
landlegudögum, um lífgunartil-
raunir, og fyrstu hjálp, ef slys ber
aö höndum.
Kvikmyndir. 1 vetur voru sýnd-
ar kvíkmynclir um ýmsa hollustu-
háttu og þrifnaSaratriSi 1600
harnaskólabörnum í Reykjavík,
HafnarfirSi og Vestmannaeyjum,
ásamt kennurum. Ennfremur 500
iiemendum úr Menta-, Kvenna-,
Kehnara- og ljósmæSraskólum,
ásamt ikennurum. Kvikmyndirnar
voru sýndar samtals 2600 manns.
Myndasýningar um ])essi efni eru
tnjög farnar aS tíSkast erlendis.
R. Kr, Isl. á von á myndum aftur,
á næsta hausti, tim tannsjúkdóma
pg önnur heilbrigðismál.
Sjúkrabifreiðin. Hún er ein-
göngu notuS til flutnings utan-
hæjarsjúklinga. Fluttir voru á ár-
iriu 1927 alls 71 sjúkl. Bíllinn fór
jnargar ferðir austur yfir fjall, alla
leiS á Rangárvöllu. Ennfremur um
Suöurnes, svo langt sem akfærir
vegir ná/Tvö sjúkrarúm eru í hif-
.teiSinni. Voru nýlega fluttir tveir
sjúklingar í senn, sunnan úr Garði.
Bifreiðin er vönduS Fiat-bifreiS,
scm reynist einkar vel. Brausthún
•t. d. í mestu ófærS til KolviSar-
hóls i vetur sem leiS, til aS sækja
Jærbrotinn mann. Komust aSrar
hifreiSir þá ekki leiSar sinnar.
Taxtar fyrir flutning sjúklinganna
eru lægrí en fyrir annan bifreiSa-
akstur. Vafalaust aukast flutn-
ingarnir. Þetta var fyrsta rekstr-
arár bifreUSarinnar, en sjúklinga-
talan þó 71.
Rauða Kross deild Akureyrar
befír haklið uppi hjúkrun á Ak-
preyri og í sveitunum. Deildin
hefir í hyggju að koma upp
berklavarnastöð á Akureyri, ef
efni leyfa.
F ramtí ðar-fy rirætlanir. Starfi
BARNAFATAVERSLUNEM
Klapparstíg 37. Sími 2035.
Ódýr vaskuflauel í ýmsum lit-
um, hentug í barnakápur og
kjola.
)ví sem R. ívr. ísl. hefir nú meS
höndum verSur haldið áfrarn. En
nóg ný verkefni eru fyrir hendi.
Framkvæmdanefndin hefir ríkan
hug á að koma á fót tannlækn-
ingum hér í Rvík, og úti um land,
svo ódýrum, aS almenningur geti
fært sér þær í nyt. ViS síSustu
skoSun i Barnaskóla Rvikur fund-
ust sjö þúsund skemdar tennur í
1343 börnum. Hvernig er þá
ástandið hjá íullorSna fólkinu,
þegar svona er ástatt á barns-
aldri? Tannútdráttur á aS hverfa
úr sögunni, en viðgerSir koma í
staöinn. R. Kr. ísl. vill vinna aS
þessu, með því aS koma á fót
tannlækningum i Rvík, og meS
umferSa-tannlæknum úti um land.
En þetta tekst ekki, nema meS
ríflégum fjárframlögum almenn-
íngs.
Öskudagurinn. R. Kr. ísl. hefir
tielgað sér þenna dag til merkja-
sölu, til ágóða fyrir starfsemi sína.
Skólastjóri, alþingism. Ingihjörg
H. Bjarnason hefir góðfúslega
leyft, aS nemendur Kvennaskólans
mættu selja merki á morgun.
Rauði Kross íslands væntir þess,
aS námsmeyjunum verSi vel tek-
iÖ, og aS bæjarbúar kaupi fúslega
l.in góðkunnu alþjóðamerki, til
ágóða fyrir starf Rauða Krossins.
Utan af landi.
—o—
Vestm.eyjum 21. febr. FB.
-Óðinn tók fjóra þýska togara í
gær við sandana og flutti hingað.
Tók fyrst einn og lagSi af staö
meS hann til Eyja, en skipaöi hon-
um síöan aS halda áfram þangaö.
Haföi óðinn auSvitað nafn hans
og númer. Fór Óöinn aftur meS-
fram söndunum og tók þrjá til
viöhótar.
Réttarhöld ertt aS byrja nú (kl.
11) og verður þeim fráleitt lokið
fyrr en í fyrsta lagi í kveld.
Bóka-útgáfan.
—o—
Hr. Kristján Albertson blaða-
maður hefir fyrir skömmu birt
mjög athyglisverða gtein í Morg-
unhlaðinu um ríkisforlag, þ. e. að
gefin verði út á iforlag ríkisins hin
bestu rit íslenskra höfunda og úr-
valsrit erlendra höfunda í þýð-
ingum. Ætlar greinarhöfundur, að
]irír verði höfuðkostir þessa fyrir-
komulags: 1) Að íslenskir rithöf-
undar fengi notið sín til fulls á
ættjörð sinni. 2) Að útgáfa lélegra
bóka myndi stöðvast að mestu og
3) Að almenningur fengi góðan
og' ódýran bókakost.
Það veröa sjálfsagt allskiftar
skoðanir manna um, hvort þær
vonir, sem greinarhöfundurinn
gerir sér um ávcxti ríkisforlags-
ins, muni rætast, verði í þetta ráð-
ist. Hins vegar hljóta menn að
verða einhuga um, aö tilgangur
höfundarins meö aö koma frarn
meö þessa hugmynd er göfugur og
viröingarverSur. Er þess aö vænta,
aS ekki veröi flanað að þessu máli,
það veröi athugaS sem best frá
öllum hliöum.
Er þaS álit margra góöra manna,
aö margtt sé varhugavert i sam-
handi viö ])essa hugmynd, t. d.
hætt við því aö klíku-áhrifa muni
gæta um val útgáfuhóka o. fl.
t sambandi við þetta mál er
íleira en það, seni höfundurinn
gerir að umtalsefni, sem vert er
að athuga. Eg ætla að minnast ör-
fáum orðum á það, sem eg hygg
vera meginorsök þess, hve íslenska
hókamarkaðinum hefir hrakað.
Sala erlendra bóka og rita, einkum
danskra, hefir aukist svo mjög hér
á. landi, að það hlýtur að vera á-
hyggjuafni öllum íslenskum bók-
mentavinum. Því það liggur í aug-
um uppi, að hin geipilega sala er-
lendra rita hér á landi, spillir stór-
lcga fyrir sölu íslenskra bóka og-
timarita.
Eg hefi leitaö mér nokkurra
upplýsinga um útbreiðslu danskra
skemtirita — hér á landi. Þær upp-
lýsingar eru kannske ekki ná-
kvæmar, en þaS mun ekki fjarri
réttu, aö tvö útbreiddustu dönsku
vikuritin hafi hér á landi ca. 3000
áskrifendur. Þetta eru vikurit, sem
kosta um kr. 20.00 árgangurinn.
Ef gert er ráð fyrir, að útsölumenn
þessara rita fái 25% í ómakslaun,
og það er sennilega vel í lagt, þá
eru þar 45.000 kr. — fjörutíu og
íimm þúsund krónur, — sem ár-
lega renna í danska vasa, — fyrir
heldur lélega fæðu. Þá er ótalinn
fjöldi annara rita, sem súm eru
tnjög léleg, og þá má ekki gleyma
öllum reyfurunum. Er það sannar-
lcga athugavert, hve mikið fé fer
út úr landinu fyrir slík rit og bæk-
ur. Það getur ekki verið minna
en eitt hundrað þúsund krónur, sem
árlega fara út úr landinu fyrir slík
rit, sennilega meira. Og það
hörmulega er, aö ])etta eru rit, sem
hafa síöur en svo bætandi áhrif á
smekk manna og hugsunarhtTit. Er
nú ekki athugunarvert, hvort ekki
sé rétt að stemma stigu fyrir þetta
t'lóð lélegra rita og bóka inn i land-
ið, eða leggja toll á þær, eins og
stungið mun hafa verið upp á.
Auðvitað kemur ekki til mála, að
tolla fræðihækur og’ klassisk rit.
Það ætti og að liggja uokkurnveg-
inn í augum uppi, að okkur er lít-
il sæmd í því, aö leggja jafnríf-
lega af mörkum til kaupa erlendra
skemtirita og 1>óka, þegar íslensk
bókmenning annarsvegar er í
hættu stödd. En þaö eru fleiri hliö-
ar á þessu friáli. Ef hægt væri aS
koma því til leiðar, að fé þetta
færi til kaupa íslenskra bóka og
tímarita, þá mundi íslenski hóka-
markaðurinn fljótlega komast í
langtum betra horf.
Okkár íslensku tímarit myndu
þá stækka og verða fjölbreyttari
og valfalaust myndi verð á bókum
yfirleitt lækka. Atvinna myndi
aukast að miklum mun fyrir hina
íselnsku prentarastétt og er það
líka mikils virði. Talsvert fé, sem
nú fer út úr landinu, yrði kyrt í
því, bókakostur almennings yrði
hetri og ódýrari, og menningar-
áhrifin myndu aukast.
Eg vil Ieyfa mér að mælast til
þess, aö þeir, sem hugleiða hug-
mynd hr. Kr. A., tækju og' þetta
atriði, sem hér hefir verið gert
aö umtalsefni, til athugunar. ÞaS
er full nauSsyn á því, að það sé
athugað, hvort sem huginynd hr»
Kr. A. verður hrundið í fram-
kvæmd eöa ekki.
Tolli af erlendum skemtiritum
og bókum ber auSvitað aö verja
ti! þess aS stySja bókmenning-
una í landinu.
A. Th.
Maguúsar Jónssonar frá Arabæ
íór fram í gær og var fjöhnenn.
Síra FriSrik Hallgrímsson flutti
húskveöju á heimili hins látna, en
síra Bjarni Jónsson hélt ræöu í
kirkjunni.
Föstuguðsþjónusta
verður haldin í dómkirkjunni á
morgun kl. 6 síðdegis. Sira Bjami
Jónsson prédikar.
Kína.
Samkömu heldur Ólafur Ólafs-
son kristniboði i kveld fyrir böm-
in í sunnudagaskóla K. F. U. M.
Samkoman hefst i húsi K. F. U.
M. kl. 6y og verður síðan fariS
meö börnin í Nýja Bíó og þar
sýndar myndir frá Kína. — Til aö
fvrirbyggja misskilning skal þess
getið, að samkoman er fyrir
sunnudagaskólabömin, sem eldri
eru en 7—8 ára. önnur börn rnunu
áíðar fá tækifæri til að sjá mynd-
ir Ólafs kristniboða frá Ivina.
Þýsk skemtiferðaskip.
Þrjú þýsk skemtiferöaskip koma
hingað i sumar. „Berlin“ kemur
þ. 15. júli að morgni, en fer héð-
an þ. 17. júlí til ísafjaröar og þaö-
an til Spitzbergen og Noregs. Þá
sendir Hamborgar-Ameriku línan
mótorskipiö „Orinoco“ í suniar-
ferðalag til norðurhafa. Það ketn-
ur til Reykjaýíkur þ. 14. júlí og
hefir um sólarhringsdvöl hér og
fer héðan til Akureyrar. Þá kem-
ur og hingað skipið „Reliance“
(frá Hamborgar-Aineríku lín-
únni). Það fer frá New York þ.
30. juní og kemur hingað 8. júlí
að morgni og hefir hér sólar-
hringsviðdvöl, fer svo norður til
Akureyrar og þaðan áleiðis til
Spitzbergen 10. júlí. — Skrautleg-
ir bæklingar um ferðir þessar hafa
verið gefnir út og eru í þeim
myndir frá íslandi og hinum við-
komulöndunum. — (FB.).
Skemtiferð til íslands.
Norræna félag-ið í Bergen efnir
til skemtiferðar til Hjaltlands,
Orkneyja, Færeyja og fslands á
sumri komanda og verður haldið
frá Bergen 15. júlí en komið aftur
31. s. m. Hefir félagið leigt hið
vandaða skip Bergensfélagsins,
„Mira“, til feröarinnar, og er þar
rúm handa uin 100 farþegum.
SkipiS stendur viö 1—2 daga hér
í Reykjavík og verður fariö til
Þingvalla. Héðan fer „Mira“ svo
norSur um land til Noregs. Stjórn
norræna félagsins skipa Torleiv
Hannás prófessor, Eirik Hirth
kennári, Lars Eskeland fyrv.
skólastjóri, Ilákon Shetelig pró-
fessor og A. Skásheim bókari.
Skipafregnir.
Brúarfoss og Lyra voru í Vest-
mannaeyjum í morgim og eru
væntanleg hingað í nótt. Goða-
foss fór frá Hull í gærkveldi,
íþróttakvikmyndin
sem íþróttafélag Rvikur lét
sýna á sunnudaginn, verður sýnd
aftur i Nýja Bíó á morgun. Mynd-
in er prýðilega úr garöi gerS, bæðl
fróöleg og skemtileg.
Fundi
„Framsóknarfélags Reykjavík-
ur“, sem átti aö vera í kveld, er
frestað, sakir veikinda frtimmæl-
anda.
Útvarpið í dag síðdegis.
K1 7,30: Veðurskeyti. Kl_ 7,40:
i'yrirlestur um kynbætur og arf-
gengi (Guöm. Jónsson). Ki. 8:
lisperanto (Ólafur Kristjánsson).
Kl. 8,45: Hljóðfærasláttur frá
Hótel ísland.
St. Einingin
heldur öskudagsfagnaö annaS
kveld kl. 8y2 í fundarsal templara
við Brattagötu. Sjá augl. í blað-
inu í dag.
Erindið um Alþingi
sem Jón Björnsson flutti i Nýja
Bíó síðastliðið föstudagskveld,
ætlar hann að endurtaka á sama
stað kl. 8 annað. kveld. /VUmikið
i'.mtál hefir orðið um erindi þettá
vegna þess tiltækis forseta sam-
einaðs þings, að gera tilraim til aS
hindra þingmenn i að hlusta á það,
með því að taka einkabréf þeirra,
sem aðgöngnmiðar voru í, og
senda burt úr þinginu að þeim
fornspurðum. Aðgöngumiðar að
erindinu fást i bókaverslunum
ísafoldar, Sigf. Eymundssonar,
Ársæls Árnasonar og Þorsteíní
Gíslasonar og við innganginn $
Nýja Bíó frá kl. 7—8 annað kveld.
Byrjað verður stundvíslega kl. S.
I íminn er naumur, þvi að kvilc*
myndasýnirig hefst kl. 9.
Áheit á Strandarkirkju,
afhent Vísi: 48 kr. frd H.