Vísir - 11.03.1928, Blaðsíða 2

vi&ut
)) IMnmiHi i Qleem ((
Hveiti,
Maísmjöl,
Maís, heill,
Blandað hænsnafdður,
Kandíssykur,
Kaffi,
Chlorodont tannkrem
hreinsar algerlega tann-
steininn af tönnununt og
gerir þær hvítar og gijá-
andi. Fæst í öllum stærri
versl. og í heildsölu hjá
A. Obenhaupt,
Vlsis-Mð aerir alla glaða.
Símskeyti
Khöfn 10. niars. FB.
Kosningaúrslit í Póllandi.
Frá Berlín er síma'ö : Kosninga-
úrslitin í Póllandi uröu þanuig, í
aSalatriöunum: Hægrimenn fengu
áttatíu þingsæti, Pilsudskimenn
eitt hundraö þrjátiu og fimm,
vinstribændur sextíu o g fimm,
socialistar sextiu og þrjú. Ukrain-
ar, Þjó'överjar og Gyöingar til
sarnans sjötiu og fimm, og smá-
flokkar til samans tuttugu og sex.
Búist er viö, aö vinstriflokkarnir
styöji Pilsudski, og veröi hann því
áfram viö völd.
óeirðir í Cairo.
Allmiikjliar' stúdentfaóeiröir hafa
oröið í Cairo, út af deilunni á milli
Breta og Egipta. Lenti stúdentun-
um og' lögreglunni saman. Særö-
ust margir menn.
Utan af landi.
——o—
Seyöisfiröi io. mars. FB.
Enskur verkfræðingur kom
h'ingaö á Esjunni og fór ásamt
l'órarni B. Guömundssyni noröur
á Héraössand til þess aö athuga
möguleika fyrir járnvinslu, einnig
h.afnarstæði viö Unaós, og virkjun
Fagarfoss, í þessu sambandi. Verk-
t’ræöingurinn ætlar sér aö taka
sýnishorn. Sýnishpru, sem. áöur
hafa verið tekin, kváöu sýna 20%
járn, jafnvel 30, — og eitthvað aí
gulli.
Á Austfjöröum hefir veriö afla-
sælt undanfarið, víöa uppgripaafli.
Mestur dagsafii 17 skippund, ára-
bátar héöan hafa fengið tvö skip-
])und i róðri á handfæri. Sjö bát-
ar héöan stunda veiöar á.Horna-
firði og þrír á Djúpavogi. — Still-
ur.
Fffá Alþingi,
gær voru
þessi mál til umræðu :
Efri deild.
1. Erv. til 1. um breyting á’l.
um verðtoll af nokkrum vörum.
3. umr.
2. Frv. til 1. um varðskip lands-
ir.s og skipverja á þeitn. 3- umr.
- - Bæöi þessi frv. voru afgreidd til
Nd.
* Neðri deild.
1. Frv. til 1. um varasáttar-
nefndarmenn í Reykjavík (2. uinr.)
Gekk til 3. umr. mótspyrnulaust.
2. Frv. til fjárlaga fyrir árið
1929, 3. umr. 113 brtt. lágu fyrir
írá ýmsum þingmönnum og nefnd-
um, og veröur engrar hér getiö,
fyr en til atkvæða kernur. Fundur
stóð frarn yfir kl. 7^2, og var þá
lokiö umræðu um fyrri kafla frv.
(1.—13.). Fn atkvgr. var frestað.
Nýtt frumvarp,
Frv. til 1. uin breyting á 1. um
stofnun háskóla, flutt af meiri ld.
mentamálanefndar.
Bætiefnin og
sólskinið.
—o—
Það er kunnara eu frá þurfi aö
segja, hve mjög rannsóknum á
nytsemi bætiefna og hollustu
1 eirra fyrir mannlegan likama hef-
ir fleygt fram á siðustu árum.
Þióðyerjár segja til dæntis, að ef
þeir á fyrstu árunum eftir ófriö-
arlokin heföu haft eins ntikla
jækking á þessum efnunt eins og
nú, hefðu þeir getaö bjargaö frá
dauða hundruðum þúsunda af
íólki, sem beinlínis eða óbeinlínis
bciö bana viö sultinn á ófriöarár-
tmum.
Þjóðvcrjar hafa starfað ósleiti-
lega að þessum rannsóknunt, og
þeir hafa meira aö segja reynt aö
g'.afast fyrir uppruna bætiefnanna.
Rannsóknir þær, sem þeir hafa
haft með höndum síöastliöin sum-
rr hér á landi, miða aö þvi aö
---T~. •" •%*) - •JW'tX'í—).
leysa þessa gátu. í Noregf fförðan>
verðum hafa j)eir einnig starfaö að'
])essum rannsóknum. Hefir for-
stööumaöur jteirra ramisókna,.
prófessor Ottó Kestner, nýlega1
1 irt bráöabirgöaniöurstöður sínar
í þýska vísinda-tímaritinu ,,Die
Naturwissenschaften“.
Vísindamenn* hafa lengi gefið
því gætur, að jurtirnar vaxa fljótar
i norölægum löndum en Jteim, sem 'I
nær liggja miöjaröarbaug, þrátt
fyrir j)aö, aö meöalhiti er lægri.
Fnnfremur vita menn aö ])roski
dýra og jurta er mikiö undir hin-
um svonefndu „ultrafjólubláu“ sól-
argeisjiun kominn, en rannsóknir á
magni ])eirra hafa áður leitt í ljós,
að það færi vaxandi með sólarhæö-
inni. Bráöþroski jurtanna í norð-
lægum löndum var fjví hrein ráö-
gáta, og hana gerðu Þjóöverjarnir
í ö rannsóknarefni.
Þeir tóku aö mæla útgeislunina
i hinum norölægu löndum, — bæöi
íslandi og noröanverðum Noregi
á nýjan leik. Og úrslit Jtessara
rannsókna birtir próf. Kestncr nú
i áöurgreindu tímariti. Niöurstaö-
an verður jjveröfug við ])að, sem
menn höfðu álitiö áður: „Ultra-
fjólubláu“ geislamir norður viö
heimskautsbalig eru sterkari en i
Miö-Fvrópu.
Próf. Kestner segir í greininni:
í hvaöa veðráttu sem var, hefir
fjólubláa útgeislunin reynst meiri
aö sumarlagi jiarna noröurfrá, en
í Mið-Evrópu. Um ástæöurnar til
] essa vitum viö ekki neitt. Má vera
aö ]>aö stafi af því, aö andrúms-
loftið þynnist þégar nær dregur
heiinskautunum. ICf til vill má líka
setja þetta í samband við kenning-
ar norsku fræðimannanna Birke-
land og Vegard um lag af fjrosnu
köfnunarefni úti i himingeimnum.
En þessi spurning er ekki verk-
efni fyrir okkur lífeölisfræöingana,
heldur hin, hvernig áhrifin veröi
á júrtir, dýr og menn.
Þaö er alkunna, að hjá börnum
og sjúklingtim, sem hafa lítið af
rauðum blóökornum, styrkist blóö-
myndunin viö sólargeisla, einkum
þá geisla sem hafa stutta öldu-
lengd. í Lófót hefir tala rauðra
blóðkorna hjá börnum veriö rann-
sökuö bæöi aö sumar- og vetrar-
lagi. Aö vetrarlagi var blóökorna-
talan svo lág, að þýsk börn eru
ekki tálin lieilbrigö, ef hún fer
lægra hjá þeim. Fn að sumrinu
steig hún svo fljótt, aö strax eftir
fyrstu sólskinsdagana var hún
orðin hærri, en hæst gerist hjá
]jýskum börnum.
Jurtir, sem vaxa í sjo (þang,
l-'arar og söl) verða svo bætiefna-
ríkar, að dýr, sem lifa á þeim, fá
þaöan í sig bætiefni. Eitt dýriö
étur annaö og bætiefnin flytja bú-
ferlum um leið. Þoskurinn, sem er
svo mikilsverð fæöutegund, er
scnnilega þriðji eða fjórði liðurinn
í ferli bætiefnanna, og hann safnar
j sig svo miklu af þessu lifgjafar
cíni, að þorskaUfurin er bætiefna-
rfkasta næringin, sem menn
þekfcja. Þegar við ölum hörn, sem
vantar bætiefni, á þorskalifur, gef-
um viö þeiin efni, sem myndast
hefur viö útgeislunina i heim
skautalöndunum.
Þetta var eitt dæmiö. En á sama
hátt og hinn fyrri er einnig hægt
aö sanna, að korn, sem ræktað er
t. d. i Norður-Svíþjóð, er auöugra
aö bætiefnum en þýskt korn, og að
mjólk úr kúm uppi í heimskauta-
JarðíM'ÖV ökkar; eískúðú' «íó'ður og feögda'móður, Stgur-
borgar JónádÓtíúr; fer fi-aiw þríðjudagiun' 1-3. mars f'rú keknílí
hennar, Fisc&éUSsundi 3, kltilcfcoti 1 eftir hádegi.
Börn og. tengdabörn.-
Jarðarför bró$tír míns, ]?ö/ólfs Bjarnasonar;, frá Fögrií-
eyri í Fáskrúðsfirðf, fer frahi frá fríkírkjunni m#Vikudagiui«
14. þ. m.r og hefst með liúskveðju á heímili mínu,- Bjargarstig.
3, ld. 1 eftír hádegi,
Jóia BjarnaMef;
löndunum er bæticfnaríkari en; t.
d. mjólk úr frönskum kúnr.
Okkur, sem lifum hér norður á
bjara veraldar, má vera þetfa mik-
ill fagnaðarboðskapur. „Nbröúr-
hjarinn“ er ekki eins illtir og af
er látið, — hann er svo góð'ur, að
Jjaö er talið hollara aö leggjá sér
tíl munns íslenskar fæöutegundir
en suörænar. Ættu menn að léggja
sér þaö vel á minniö. í gamla dága
átu menn söþ.en nú lita meim á
þau meö fyrirlitningu. Nú segir
])ýski prófessorinn aö þaöan Hafi
þorskurinn bætiefni sín. Nú éta
nienn smjörlíki úr allskonar jurta-
feiti, sunnan frá miðjaröarbaug, en
h.ræða lýsi úr lifrinni og selja þaö
til útlanda.
Skýldu ekki rannsóknir próf.
Kestners geta fcent okkur skym
sámlegri lifnaöarháttu ?
Mér er kunmrgt um, að' ýinsum’
hefir gramist, aö>eg skuli taka svo-
til oröa, aö trúa þurfi á tríig. En
slikt er til gamans gert, og vegna
])ess, aö ekkí allfair ísléndíngar
ínundú til alls annars fúsari en aö
trúa á íslending og íslenskan sann-
leik. En auövitaö þýðir þetta að’
trúa á mig, ekki annað én þaö, aö
inenn verða aö færa sér i nyt upp-
götvanir minar, ef vel á aö fara..
Mun þá rísa gæfusól hinnar ís-
lensku þjóöar og alls mannkyns,.
þcgar ])aö veröur gert. Mun raun'
sýna, að satt er sagt, þó aö óvar-
lega kunni að þykja til orö'a tekiö.
6. marts.
Helgi Pjeturss..
11

Orlög mannkynsins.
Meöal margra fróðlegra greina,
sem barón dr. v. Jaden hefir sent
mér, er ein um hinn dvínandi lifs-
•vótt maimkynsins (Das Ermatten
der menschlichen Lebenskraft) eft-
ir dr. R. H. Francé, nafnkunnan,
austurrískan líffræðing og heim-
speking. Fcitast hann i grein þess-
r.ri við aö sýna fram á, aö mann-
kynið sé komiö á ]>á léiö aö deyja
burt af jörðinni, eins og oröiö hef-
ir áöur um svo margar líftegundir,
-scm lengi höföu þrifist veT. Þykir
nér fróölegt aö sjá svo merkan
visindairíann taka und'ir skoöun,
sem eg hefi látið í ljós fyrir nokkr-
um'árum. Fn ekki viröist dr. Fran-
cé þó vita, af hverjú svo dajjurlega
horfir fyrir mannkyni jaröar vorr-
ar, og ekki heldúr, hvernig mætti
1>jarga þvi. Uin það er íslenskur
fróöleikur nokkni framar. Og til
marks unv, aö eg fer hér ekki nveð
ósannindi, mætti, jafnvel ])ó aö
iHa færi, hafa það sem nú segir:
Ff nvenn læra ekki aö trúa á mig,
þá munti slys þau, sem nú lvafa
veriö svo mikil brögö aö, fara
vaxandi. I>á mun vor fcæra höfuð-
borg, Reykjavík, veröa úr sögunni
fyrir aldanvótin 2000, en íslenskt
þjóöenvi veröa liðið algerlega und-
ir lok unv 2100. Og fyrir áriö 3000
íiiundi hin síðasta hvíta þjóð veröa
aldauða. Ekki þori eg að segja
neitt um ])aö, hvenær hinir síöustu
blökkul)lendingar mundu líöa und-
ir lok. En það má telja vjst, aö
lokakaflanunv i hinni önvurlegu
sögu mannkynsins, nvundi veröa
flýtt eins og framast er unt, þegar
ú.tséö væri um, aö mönnununv yröi
Ivjargaö yfir á leiö sannrar fram-
farar.
fjrrrum „tenórsöngvaxaF.
Mér þykir Sigfús ríöa nokfcuð
geyst úr lvlaöi i grein sinni itihmín,.
cr hann birtir i „Vísi“ 8. þ. m..
Maöurinn er svo hanvslaus af reiði,
aö lvann nvissir alt vald á sjál'fiinv
sér, rétt eins og hann hafi: heyrt
vábrest í veldisstóli sinum, er hann
las nvinn hógværa og sanna' dóm
tinv sína eigin {ranvnvistööu..
Sigf. Fiivarssyni er viröandi til
vorkunnar, þó nokkurrair gremju
gæti lvjá honum, sökunv ])css, að
geta ekki konvið hér á meiri „kri-
tik“-einokun, einkunv þar senv sjá-
anlegt er, aö aörir dóinar um
Hljómsveitina en „Des“ og lians
eiginn, senv álitnir eru að vera einn
og sanvi dómarinn, fara svona
hræöilega í taugarnar á honum. —
Annars er öll’ grein hans svo sam-
tvinnuö gifuryröuin og staöleys-
unv, aö eg teí mér ekki samhoðiö
aö svara hemvi frekara.
Rvífc 8.—3.—'28.
ÞórÖur Kristleifsson.
Vefnaðarnámskeið.
HeinvilisiÖnaÖarfél. íslands hefir
haldið námskeið í vefnaöi i vetur
og fékk til þess stofu eina í Sjó-
nvannaskólaivnm. — Kenslan lvófst
5. janúar og veröur lokiö um
næstu nvánaðanvót. Forstööukona
félagsins, frú Guörún Pétursdótt-
ir, Skólavörðustíg tt, bauð Vísi aö
skoða vefnaðinn, og var hann
mjög fjölbreyttur. Félagiö haföi
iengiö ull noröan úr Þingeyjar-
sýxlu og var hún kembd og spuivn-
in á Álafossi og sumt bandiö lit-
aö þar en sumt í F.fnalaug Reykja-