Vísir - 21.02.1929, Blaðsíða 2

VlSIR
Hveiti, ýmsar tegundir.
Rúgmjöl, Haynemöllens og Blegdamsmöllens.
Háltaigtimjöl, Havnemöllens.
Sallasykur, danskur og belgiskur.
Bakapamapmeladi.
Islensk egg.
Símskeyti
—X—
Khöfn 20. febr. FB.
Bretar og takmörkun vígbún-
aöar á sjó.
FráLondon er símað: Stjórn-
in í Bretlandi hefir. tilkynt, að
nmmæli Howards, sem um var
símað nýlega (sbr. skeyti 17.
þ. m.), viðvikjandi ráðstöfun-
um til þess að kalla saman al-
þjóðafund um flotatakmark-
anir, byggist á misskilningi.
Samningatilraun viðvílcjandi
takmörkun herskipaflotanna
er ekki væntanleg fyrir þing-
kosningar í Bretlandi.
Frá Spáni.
Komingurinn og Rivera.
Frá París er simað: Parísar-
útgáfa „Chicag-o Tribune“ birt-
ir slceyti frá Handaye, þess efn-
is, að konungurinn á Spáni
semji við merka stjórnmála-
menn um myndun nýrrar
stjórnar.
Hinsvegar birtir „United
Press“ svohljóðandi skeyti frá
Hendaye: Konungurinn skrif-
aði i gær undir ýmsar tilskip-
anir, sem Rivera hafði lagt fyr-
ir hann, þar á meðal tilskipan
um að leysa upp slórskotalið-
ið. Undirslcrift konungs er tal-
in vottur þess, að konungur-
inn beri hið fyísta trausl til Ri-
vera.
Tjón af vatnavöxtum.
Frá Sao Paulo er símað: Tí-
etefljótið flæðir yfir stór svæði,
þar á meðal víðáttumiklar
kaffiekrur. Tuttugu og t'imm
þúsundir manna lieimilislausir.
Khöfn 21. febr. FB.
Deilur um tollmál.
Frá London er símað: Blað-
ið „Daily Telegraph“ birtir
skeyti fi'á New York, þess efn-
is, að búist sé við deilu um
tollamál á milli Canada og
Bandaríkjanna, ef þjóðþing
Bandaríkjanna samþykkir að
Jiækka tolltaxtana, einkanlega
muni Canadabúum gremjast,
cf tollur af canadiskum mjólk-
urbúaafurðum verði hækkað-
ur.
Vatnavextir í Grikklandi.
Frá Aþenuborg er simað:
Fljótin í grisku . Makedoníu
flæða vfir stór svæði, mörg
þorp i Strumdalnum eru í
kafi; matvælaskortur sumstað-
ar á flóðasvæðinu og eignatjón
talið muni ‘ nema mörgum
hundruðum miljóna drakma.
Utan af landi.
•—x—
Akureyri 20. febr. FB.
Fregn frá Breiðamýri lierm-
ir, að undanfarið liafi sést eld-
l)jarmi þaðan úr sveitinni,
frammi í dölum. Talið cr, að
um gos sé að ræða í Vatna- j
jökli vestanverðum, en alls I
ekki í Dyngjufjöllum. Ekkert
öskufall, en mistur og móða
yfir hálendinu í suðri. Óvenju-
leg lilýindi af suðri. Bjarminn
hefir lítið sést siðasta sólar-
hring.
Borgarnesi, 21. febr. FB.
Lungnaveikin í sauðfé er í
rénún. Var hún skæðust við
sjávarsíðuna, i vesturhreppun-
um og Kolbeinsstaðahreppi.
Stöku kind mun þó liafa drep-,
ist á nokkrum bæjum þar vest-
ur frá að undanförnu. Það hef-
ir þó líka borið á veikinni i
uppsveitunum, l. d. drápust
nokkrar kindur á Varmalæk.
— Inflúensan hefir ekkert gert
varl við sig enn.
Þjórsá, 21. febr. FB.
Fregnir hafa borist með mönn-
um ofan úr Iloltum og austan
úr Holtum, að leifturljós liefði
sést yfir hálendinu, úr Holtun-
um að sjá norðanhalt við
Heklu, en úr Fljótshlíð í norðri.
Var þetta með líkum hætti og
i Kötlugosinu seinast.
Inflúensan er ekki komin
austur, að þvi er menn vita
hér.
Frá Alþingi,
—o---
í gær voru fundir á báðum deild-
um.
Efri dcild.
i. Frv. til 1. um gjaldþrotaskifti.
Svo segir í greinargerð: „Einkum
hefir Jeikið orð á því, að ekki kæmu
öll kurl til grafar, þegar um gjald-
þrot fésýslumanna væri að ræða,
og j)að þótt sýnilegt að margir ]>eir
menn, er gjaldþrota hafa orðið, hafi
hyrjað á nýjan leik á atvinnurekstri
sínum, stundum, að því er virtist
með fullar hendur fjár, en lánar-
drotnarnir staðið feftir með sárt
enniö og mikið fjártjón.“ — A frv.
að skerjia gildandi lög um gjald-
þrot. Er meðal annars svo ákveðið,
að Jieir ,er stöðvað hafi greiðslur á
skuldum sínum, skuli skyldir að
gefa upp bú sín til gjaldþrotaskifta.
— Gjaldj>rota á að leiða fyrir lög-
reglurétt, og skal hann skýra ]>ar
frá ástæðum til gjaldjfrotsins,
eyðslu sinni og lifnaði á. síðastliðn-
um misserum, og einnig gera grein
fyrir tekjum sínum og gjöldum á
sama tíma“ (7. gr.). 1 frv. er og
skiftaráðendum fyrirskipaö aðhalda
fé dánar- og jmotabúa á vöxtum,
til úgóÖa fyrir eigendur.^— Frv.
var vísað til allshn.
2. Frv. til 1. um loftferðir. —
I'rv. jretta, sem er allmikill bálkur,
er samið af „Flúgfélagi íslands"
og sniðið að nokkru eftir löggjöf
Dana. Miðar ])að til öryggis loft-
samgöngum. Ennfremur er ráðu-
neytinu _ heimilað að undanj)iggja
inn flutningsgjaldi flugvélar, vara-
hluti til jieirra og eldsncyti. •—• Frv.
var vísað til samgöngumálanefnd-
ar fsamgmn.).
3. Frv. til 1. um hafnárgerð á
Skagaströnd. — Samkvæmt frv.
skal ríkissjóður leggja fram alt að
350 ])ús. kr. til hafnargerðar á
Skagaströnd, gegn jafnmiklu fram-
lagi frá hafnarsjóði, og á viðlaga-
sjóður að lána ]>að. Var frv. þetta
fyrir þingi í fyrra, en varð ekki
útrætt ])á, og voru rannsóknir ekki
taldar fullnægjandi. í sumar ljet
stjórnin fram fara fullkomnari
rannsókn, og hyggist frv. á henni.
'l'alin cr mikili ])örf á þessari höfn
fyrir nálæg héruð, og er einnig
ætlað að hún geti orðið síldveiðum
að gagni. — Frv. var vísað til
sjávarútvegsnefndar.
4. Frv. til 1. um hreytingu á 1.
nr. 23, 1911, um vita, sjómerki o.
fl. — 1 frv. er svo ákveðið, að
kostnaður við að hreinsa siglinga-
leiðir af skipsílökum og slikum far-
artálmum, hvíli á hafnarsjóðum, svo
framtd það sé þeim ekki ofvaxið.
Nú hvílir ]>essi kostnaður í rikis-
sjóði að mestu leyti. — Frv. var
vísað til sjávarútvegsn.
5. Frv. til 1. uní eignar- og notk-
unarrétt hveraorku. — Frv. þetta
lá fyrir Alþingi i fyrra, en dagaði
þá uppi. Efni þetta er áður ólög-
ákveðið, en með vaxandi notkun
jarðhitans er hin mesta nauðsyn á
slikum lögum. Frv. var vísað til alls-
herjarn.
6. Frv. til 1. um fiskircektarfé-
lög. —- A Álþingi i fyrra var svip-
að frv. á ferðinni, en varð ekki
útrætt, og hefir höfundur ]>ess,
Pálmi náttúrufræðingur Hannes-
son, yfirfarið það á ný og breytt
því. — Heimilar frv. veiðibænduín
að stofna félög með sér, til klaks
og fiskiræktar. Er mikill áhugi
utn ]>að mál viða i sveitum. —- Vís-
að til landbúnaðarn.
Neðri deild.
t . F'rv. til 1. um breyting á lög-
um um kosningar í málcfnmn sveita
og kauþstaða. — Svo sem kunnugt
er, fóru bæjarstjórnarkosningarnar
í mestu handaskolum i íyrra. Þótti
ekki verða komist hjá ]>ví, að þær
færu fram með ólöglegum hætti.
Ákvæði gildandi laga eru talíu
hrjóta í bág hvort við annað, svo
að ekki verði eftir þeim farið við
kosningar. Er ])etta ástæðan fyrir
framkomu ]>essa frv. —1 Bæjar-
stjórnir skal. samkvæmt frv., kjósa
í einu lagi, til 4 ára í senn. Vara-
menn skulu kosnir jafnmargir full-
trúum. Skal kosið fyrst í janúar-
n'iánuði 1930, og fellur þá niður
umboð eldri fulltrúa. — Bæjar- og
borgarstjórar skulu kosnir af hæj-
arstjórnunp en ekki beint af kjós-
endum, eins og tíðkast hefir hér i
Reykjavík og víðar. Bæjarstjórn-
um veitist heimild til, að stofna bæj-
arráð, bæjarstjórum til atbeina við
framkvæmd ýmsra mála. Bæjar-
stjórn Reykjavíkur veitist heimild
til að ákveða, að borgarstjórar verði
fleiri en einn í Reykjavík. — Með
1. gr. frv. er 21 árs gömlum mönn-
um veittúr kosningaréttur til sveita-
og bæjarstjórna. —• Vísað til allshn.
2. Frv. til 1. um breyting á 1.
nr. 37, 1922, um cftirlit mcð skiþ
um og hátiun og öryggi þcirra. —
Aðalbreytingin, sem frv. gerir á
gildandi lögum, er sú, að skipaðúr
skuli sérstakur skipaskoðunarstjóri.
Hafi hann að launum 5000 kr. ár-
lega, er hækki upp i 6000 kr. —
Eftirlit með öryggi skipa er ]>egar
orðið mjög umfangsmikið starf, og
eru nú i landinu 103 skipaskoðunar-
menn. Eftirlit ]>etta er orðið at-
vinnumálaráðuneytinu ofvaxið,
enda hefir ]>að nú um hríð haft sér-
fróðan mann sér til aðstoðar, er
ákveðin hafa verið laun á fjárlög-
■um. Á ])vi kostnaður ekki að auk-
ast frá ])ví, sem nú er. — Frv. var
vísað til sjávarútvn.
3- h'rv. til 1, um breyting á 1.
nr. 49, 1925, um atvinnu við sigl-
ingar. — Frv. þetta er borið fram
að tilhlutun Fiski félagsins, og fer
fram á að leiðrétta ósamræmi gild-
andi laga. Visað til sjútvn.
1 Fiskilínup
æ
g 5 punda .
§ f ypirlig g| an di.
Þúrður Sveinsson & Co.
4. Frv. til 1. um lendingar- og
Íeiðarincrki og viðhahl þeirra. —
„Hreppsnefndir í hreeppum, er að
sjó liggja, skulu safna greinilegum
skýrslum um öll lendingar- og leið-
armerki, fyrir verstöðvar innan
hreppsins og fyrir ])á staði, sem
opnir bátar leita lendingar á, þegar
brirn eða veður gerir þeim ókleiít
að lenda í verstöð sinni," segir i
1. gr. frv. Vitmálastjóri gefur síð-
an skýrslurnar út, eins og skrá yfir
vita og sjómerki. Hreppsfélögum er
gert að skyldu að hakla þessum
merkjum við, nema þar sem eig-
andi verstöðvar tekur uppsáturs-
■gjöld; þar hvílir skyldan á honum.
— Með aukningu smábátaútvegar-
ins, ]>ykir nauðsynlegt, að þessum
merkjum sé haldið betur við, en
verið hefir. — Frv. var vísað til
sjútvn.
5. Frv. til 1. um löggjafarnefnd.
— „Forsætisráðherra skipar þriggja
manna nefnd, er nefnist löggjafar-
nefnd. Nefndarmenn skulu skipað-
ir til 4 ára í senn“ (1. gr.). Nefnd
þessi á að vera stjórn og þingmönn-
um til aðstoðar við samningu laga-
frumvarpa, og sjá um að smíðið
verði betur vandað en verið hefir.
Kváðu Svíar hafa svipaða nefnd
og þessa, og gefast vel. Nefndin
á að undirbúa áætlanir um laga-
setningu og gera tillögur um hver
löggjafarefni skuli tekin til með-
ferðar á tilteknu tímabili. — Enn-
fremur á hún að gefa út alþýðlegt
lagasafn á 5 íú'a fresti.
Um ýms af þessum máitnn urðu
nokkrar umræðm', og verður getið
um ágreining, þegar frv. koma úr
nefndum.
6. Till. til þál. um kanp á áhöld-
mn til að hora með eftir heitu vatni
og gufit. — Um tillögu þessa voru
ákveðnar tvær umræður.
íslensk ntaoríkismál.
1,
Inngangur.
Flestar þjóðir liafa sýnt í orði
og verki, að utanríkismálin liggi
þeim þyngra á lijarta en flest
önnur mál. Reynslan hefir og
sannað þeim, að fjárhagur
þeirra, frelsi og menning veltur
að miklu lcyti á meðferð mála
])essara.
Hvervetna þykir þvi sjálfsagt,
að 'ráðherra sá, sem hefir for-
ystu mála þeirra, liafi til brunns
að bera mikla og víðtæka þekk-
ingu á utanríkismálum. En
þetta þykur þó livergi nærri ein-
hlítt. Og þess vegna eru skrif-
slofustjórar og fulltrúar i utan-
rikisráðuneytunum jafnan vald-
ir með tilliti til þess, að þeir hafi
þekldngu, víðsýni og dugnað til
þess, að stjórna málum þessum
sém allra hest. Og um starfs-
nienn þessara ráðuneyta gildir
auðvitað það sama og um
starfsmenn annara ráðuneyta,
að ])eir sitja lcyrrir í embættum,
þó að breytt sé um utanríkis-
ráðherra. Þetta er auðvitað
nauðsynlegt. Málin geta þá
gengið sinn vanagang, þó að
utanríkisráðherrann sé ekki
stöðu sinni vaxinn. — Þjóðira-
ar liafa og fulltrúa —* sendi-
herra og ræðismenn — lijá þeim
þjóðum, sem þær hafa einhver
skifti við. — En jafnframt þessu
kosta allar þjóðir kapps um, að
vekja á sér eftirtekt ineðal ann-
ara þjóða, t. d. með fræðandi
greinum um fjárhag' sinn og
menningu, í viðlesnum blöðum
og tímaritum. Og reynslan hefir
sýnt, að þetta er nauðsynlegt.
— Það er i raun réttri lykill að
verslun og viðskiftum einnar
þjóðar við aðrar þjóðir, að þær
þekki fjárhag liennar og menn-
ingu sem allra hest.
II.
Meðferð íslenskra utanríkis-
mála.
Meðan sambandslögin eru í
gildi, fara Danir með íslensk ut-
anríkismál í uniboði íslendinga.
— Fáir muriu liafa gert sér von-
ir um, að Danir yrðu sérstak-
lega stórvirkir eða lagvirkir við
þessi störf, enda liefir það kom-
ið betur og betur á daginn, með
hverju árinu sem liður, að ís-
lenslc utanríkismál eru í því
megnasta ólagi, sem orðið get-
ur.
íslendingar hafa því miður
síðan 1918, varpað öllum á-
hyggjum sínum viðvikjandi
málum þessum upp á Dani. En
þótt þeir léti Dönuin eftir, að
leitast fyrir um og undirbúa
samninga inilli íslands og ann-
ara ríkja, þá voru samt sem
áður ærin störf fyrir hendi
handa íslendinguni.
Islendingum ríður á því,
fremur en mörgu öðru, að vekja
á sér eftirtekt annara þjóða, og
það var þegar sýnt frá upphafi,
að Danir mundu leggja litla
stund á þennan þátt utanríkis-
mála vorra.
En Islendingar liafa verið
furðu áhugalausir um þessi
mál. Þess liefir stundum verið
getið í Iblöðunum, er rangar og
villandi sögur hafa birst erlend-
is um ísland og íslendinga. En
engum virðist liafa komið til
Sængurver
Lök
Fiður
Hálfdúnn
ísl. æðardúnn
Rúmstæði
Rúmdýnur
Lægst verð
Sængurdúkar
Fiðurhelt léreft
Rekkjuvoðaefni
Rúmteppi