Vísir - 02.01.1930, Blaðsíða 2

VlSIR
IDMi™ M K OLSEÍN] ((1
Nýkomið: Ostur, Gouda 20, 3( Do. Eidammer 20 )°|o. 1, 30, 40V
99
Sunrise
66
ávaxtasulta
f»it hvarvetna,
Heildsölubirgðip hefir:
Þdrður Sveinsson & Co.
T
Frk. Bagna Stephensen
kenslukona
dóttir Magnúsar landshöfCingja
Stephensen andaðist í gærkveldi á
heimili móöur sinnar eftir lang-
vinnan sjúkleik. Hún var 47 ára
aö aldri, fædd 26. mars 1882. Hún
var ágætum gáfum gædd, vel
menntuö, gó'ö kenslukona og mjög
vinsæl.
Símskeyti
London, 1. jan.FB.
Hörmulegt slys.
Kvikmyndahús brennur og 71
menn farast.
United Press tilkynnir: 1
kvikmyndahúsi í Paisley, sem
brann í gær, biðu 71 áhorfandi
bana, en 37 meiddust, margir
þeirra hættulega. Úpptök elds-
ins voru þau, að kviknaði í
filmu í sýningarklefanum. Á
meðal áliorfenda voru mörg
böm á aldrinum 18 mán. til 14
ára. Þegar áhorfendur sáu reyk
leggja út úr sýningarklefanum,
komst alt í uppnám í leikliús-
inu og æddu menn óttaslegnir
að einu útgangsdyrunum á leik-
húsinu. Yarð þai- þröng mikil
og tafsamt um útgöngu, enda
breiddist og reykurinn skjótlega
um alt húsið. Að kalla öll
dauðsföllin orsökuðust af
köfnun og meiðslum. Fjöldi
barna og niðurtroðin barnahk
lágu í dyngjum við útgöngu-
dymar, er sjúkrabifreiðir komu
á vettvang. Mikill mannfjöldi
safnaðist saman fyrir utan leik-
húsið. Mæður, hálfsturlaðav af
örvæntingu, leituðu að börnum
sínum. — Síðustu fregnir
herma, áð 150 hafi meiðst.
(Paisley er borg í Renfrew-
sliire, Skotlandi, rétt fyrir vest-
an Glasgow).
Rússar hefja Ieit,að Eielson
flugmanni.
Flugmálasérfræðingar ráð-
stjómarinnar rússnesku og
ýmsir helstu embættismenn
ríkisins söfnuðust í dag saman
á járnbrautarstöðinni í Moskwa
tjl þess að vera viðstaddir brott-
för rússneska flugmannsins
Shuknovsky og félaga hans,
sem ætla að gera tilraun til
þess að bjarga ameríska flug-
manninum lautinant Eielson.
Auk fymefndra manna hafði
mikill földi safnast á stöðina til
þess að hylla flugmennina og
óska þeim lieilla á hinum
hættulega björgunarleiðangrj.
■— Eielson flaug 9. nóv. s. 1. 50
mílur enskar til suðausturs frá
Cape North í Síberíu til þess að
bjarga skipshöfninni á loðfelda-
skipinu Nanuk, sem var þar fast
í ísnum. — Shuknovsky, foringi
rússnesku björgunarleiðangurs-
mannanna, gat sér mikið orð
við björgun Nobilemanna, eftir
að „Italja“ fórst.
(Eftirprentun bönnuð).
Iíhöfn, 31. des. 1929.
Frá Indlandi.
Frá Lahore er síinað: Mót-
spyrna er nú hafin á ráðstefnu
indverskra þjóðemissinna gegn
hinum róttæku kröfum Ghan-
di’s. Breytingartillaga við tillögu
Ghandi’s var feld með örlitlum
atkvæðamun.
Frá Madras er simað: Lands-
félag frjálslyndra Indverja hefir
samþykt að láta í ljós ánægju
yfjr yfirlýsingu Irwins vicekon-
ungs um að markmið bresku
stjórnarinnar sé að veita Ind-
landi réttindi sjálfstjómarný-
lendna. Landsfélagið kveðst
reiðubúið til j>ess að taka þátt
í áfomiaðri ráðstefnu til þess
að ræða breytingar á stjórnar-
fari Indlands.
Daudet náðaður.
Frá París er símað: Daudet,
foringi frakkneskra konungs-
sinna hefir verið náðaður ásamt
nokkurum kommúnistum. Dau-
det flýði úr fangelsinu fyrir
hálfu þriðja ári siðan og komst
úr landi. Hefir hann dvalið er-
lendis síðan.
Leitin að norsku flugmönnun-
um.
Frá Osló er simað: Leitin að
flugmönnunum Lier og Schrei-
ner hefir reynst árangurslaus
hingað til. Leitinni er haldið
áfram, en litil von er um að
flugmennimir finnist. Sumir
álíta ]m> hugsanlegt, að þeir hafi
neyðst til ]>ess að lenda á Scott’s-
ey i Rosshafi.
Nýtt fréttasamhand.
/
Fréttastofa Blaðamaimafélagsiiis
semur um skeytasendingar við
„United Press“
Útlend símskeyti, sem Frétta-
stofa BlaSamannafélagsins hefir
fengið, hafa frá upphafi komið frá
Kaupmannahöfn. Hefir Fréllastof-
an haft þar íslenskan fréttaritara
til þess að annast skeytasending-
arnar, og hefir það vitanlega veriS
hjáverkastarf og mjög illa launaö.
Oft hefir verið talað um að breyta
þessu fyrirkomulagfi og fá skeyti
frá einhverri fréttasfcofu, og nú er
svo komið, að Fréttastofan hefir
gert samning um skeytasendingar
við „United Press“ frá 1. janúar,
og gildir hann árlangt.
„United Press Associations of
America" er eitthvert voldugasta
íréttafélag í heimi. ASalaSsetur
þess er í Bandaríkjunum, en þaö
hefir fréttaritara i öllum löndum,
þar á meðal í Reykjavík, og annast
aö staðaldri skeytasesndingar til 46
landa, víösvegar um heim. HöfuS-
skrifstofur þess hér í álfu eru í
Luhdúnum og Berlín, og verSa
Islands-skeytin send frá skrifstof-
unni í Lundúnum.
„United Press“, eins og þaö er
kallað i símske)dum, hefir oft ver-
if> nefnt i fréttaskeytum til blað-
anna hingað, og er þaS vegna þess,
aö þaö hefir oft veriö á imdan
öörum fréttastofum aS flytja stór-
tiSindi. Er þaS svo voldugt félag,
aS þaS þarf hvorki aS spara fé né
fyrirhöfn til þess að hafa fréttarit-
ara þar til taks, sem helst er aö
vænta mikilla frétta.
í samningi þeim, senr Frétta-
stofa BlaSamannafélagsins hefir
gert viS „United Press“, er svo
um samið, aS send veröi til jafn-
aSar 150 orö á degi hverjum, alla
virka daga, en borgun fyrir þessar
skeytasendingar er mjög sann-
gjörn.
Vísir ‘væntir þess, aS breyting
þessi verSi lesöndum blaösins til
ánægju, ekki síst vegna þess, aS
íregnir munu nú berast fljótara en
áöur. „United Press“ í London sit-
ur vitanlega betur fyrir fregnumen
dönsk blöS, sem veriö hafa aöal-
heimild þeirra, sem sent hafa
Fréttastofunni símskeyti.
Þess skal getiö, aS °keytasam-
bandi Fréttastofunnar við Kaup-
mannahöfn er ekki algerlega lokið,
því aö þaöan verða, eins og áöur,
símaöar helstu fregnir frá NorS-
urlöndum.
Norðnr í landi.
Eftir Stafkarl.
VII.
Skag'firSingar hafa fengiö orö
fyrir, aS vera allra íslendinga
montnastir, að Þingeyingum und-
anteknum. Mér hefir nú aldrei
fundrst, aö SkagfirSingar væri sér-
lega montnir, en þeir eru léttir í
lu.nd og sumir nolckuö rniklir á
lofti. Samt skal því ekki neitaö, aS
þeir hafi veriö dálítiS upp meS sér
af hestum sínum til skams tíma,
en nú 1>er miklu minna á slíku, og
þykir mér þaö slæmt. Eg er hrædd-
ur um, aö ástin á góShestunum sé
að dofna, en ef hún dofnar til
rnuna, fækkar áreiSanlega hinum
skagfirsku gæSingum og góöhest-
um þessa lands.
Á fyrri öldum voru SkagfirS-
ingar hreyknir af biskupsstóli og
skóla á Hólum, þó að oft væri
róstusamt i héraöi á þeim tímiuni,
og margir ætti um sárt aö binda.
En nú er dýrSin horfin, friöur í
héraöi og frægSin oröin gömul
saga.
Húnvetningar hafa aldrei feng-
iö orö fyrir aS vera montnir. Samt
er mér nær aS halda, aö þar sé til
ríflegur foröi laun-drýginda, sem
slagi hátt upp í skagfirska mont-
iö. Húnvetningar eru miklir bú-
menn, dulir í skapi og löngum vel
stiltir, þungir fyrir, ef þeir mæta
andstööu, höfðingjar heim aS
sækja, og hafa þaS til að vera
gamansamir og góSir af sjálfum
sér, ef þeir eru viö öl. —■ Fyrir
50—60 árum var mikil brennivíns-
drykkja í Húnavatnssýslu og
margt ágætra drengja. Nú er
brennivíniö horfiS, en mennirnir
halda áfram aö vera góöir, og fara
meira aS segja batnandi.
Eg hélt fótgangandi sem leiS
liggur vestur yfir Stóra-Vatns-
skarð. Þegar eg kom niöur í
Langadalinn, rakst eg á gamlan
uppgjafa-bónda, framan úr Þingi
eSa Vesturhópi. Hann sat þar í
grænni laut og sagSist vera aS
hvíla „folana" sína. Hann haföi
tvo til reiðar og voru báSir hest-
arnir fallegir. Skildist mér á karli,
aö annar þeirra mundi tvímæla-
laust besti hestur í Húnavatns-
sýslu og þó aö víðar væri leitaö.
Samskonar fullyrSingar heyrði eg
síöar vestar í sýslunni, um alt
aSra hesta, og ræð eg af þvi, aS
fleiri hafi það til, að tala vel um
hesta sína, en Skagfiröingar.
ViS höföum ekki setið lengi, er
karl dró flösku upp úr vasa sín-
um, saup á henni varlega og bauö
mér. Eg' færöist undan. Ekki sak-
ir þess, aS eg væri bindindismaS-
ur, þvi aö þaö er eg ekki, en eg
var gangandi, og vildi ekki neyta
áfengis. Eg þóttist sjá, að karli
mundi líka undirtektir mínar hiö
besta. Hann stakk flöskunni í vas-
ann og fór aö tala um, aö hann
gæti varla án þess veriö, þegar
hann færi á hestbak, aö hafa ein-
hverja ofurlitla lögg meS sér. En
væri hann gangandi á ferS, eins og
eg, mundi sér ekki detta í hug aS
dreypa á víni, enda langaSi sig
aldrei i þaö, nema þegar hann sæti
á „folunum" sínum. Þá fyndist sér
alt ónýtt, nema flaskan væri með.
Þetta væri ,,blöndu-skratti“, sem
liann hefSi herjaS út á Ósnuni í
morgun og yrSi aS endast sér
þangaö til annaS kveld.
ViS sátum lengi og röbbuSum
um hitt og þetta. AS lókum spuröi
eg karl, meS hverjum hann væri
nú í pólitíkinni. „Og ekki meö
neinum, maSur guSs og lifandi! —
Eg var meö Birni mánutn Jóns-
syni, meðan hann liföi, en síSan
liefi eg ekki skift mér af neinu,
nema hvaS eg er alveg á. móti
Dönum, og þaS erum viS allir.“
„Þú hefir þó kosiö siöast?“
„Eg? Nei-ónei — eg lét þaö
vera! Andskota-atkvæSiS þeir
fengu frá mér — ekki heldur en
liggur hérna í lófa mínum! —
Ekki þar fyrir — mér er vel viö
þá báða, Guðmund minn og Þór-
arin —■ en svo er aftur á hinn bóg-
inn sín skömmin aS hvorum þeirra.
GuSmundur var meS Birni og
Skúla, en nú er hann meS Jónasi,
og Þórarinn minn var á móti
„mínum mönnum“ í gamla daga,
og þess vegna gat eg ekki kosiö
hann.“
Hann seildist í bartn sér og tók
glasiS, skoöaöi þaö vandlega og
sá, aS lítiS var eftir. Svo rak hann
tappann lengra niSur í stútinn,
stakk glasinu í vasann og sagöi:
„Sá„ sem yfirvinnur freistingarnar
--------Já, þaö var nú þaS--------
Nei, þetta eru engir þingmenn nú
á dögum.--------Og nú er Bjami
farinn, eins og hinir.------Altaf
man eg eftir honum á SveinsstaSa-
fundinum 1908.--------Nei, þetta
eru engir þingmetm — aldeilis
engir þingmenn. — Þú hefðir átt
aS sjá þá, gömlu skörungana, t. d.
Benedikt Sveinsson. — — Eg sá
hann einu sinni. Eg ætla það væri
”77, heldur en '75. Eg átti þá heima
í Stóradal um tíma, unglings-grey
cg umkomulaus. Svo var þaS einn
morgun, seint í júní, aS Benedikt
kemur þar um fótaferðartíma.
Hann var þá á leið til þings. HafSi
verið á ferö alla nóttina, og sloSr-
aö yfir Blöndu hér fram frá, lík-
lega á' Finnstungu-vaSi. Og ekki
var þreytuna á honum sjá, þó að
hann væri tekinn að reskjast.Hann
haföi son sinn með sér, Einar
Benediktsson, ungan dreng. Eg
man hvaS augun í stráknum voru
falleg, og þó gat hann varla hald-
iö sér uppi fyrir svefni. —• Bene-
dikt fór inn í bæ og beið eftir
kafíi. Hann lék á-als oddi og eg
hefi aldrei heyrt þvílika mælsku.
— En svo rauk liann af staö, þeg-
ar minst varði, og reiS í loftinu.
Eg sá hann aldrei eftir þaö, og
diænginn ekki heldur, en nú er
hami víst orSinn stórfrægur maS-
ur. — Kæmi slíkir menn hér í
sýsluna, skyldi ekki standa á mér
aS kjósa. — En mér er bölvanlega
viö alt þetta smælki, sem nú veS-
ur upþi.“
Hann var allur á lofti, karlinn,
er hann hafði lokið þessaiá tölu,
þreif glasiS úr vasa sínum og saup
á því vænan sopa. — Svo stóS
hann upp og sagði: „Jæja — þá
er líklega best aö halda af staS.
En fyrst ætla eg að hafa hesta-
skifti.“
Hann bauS' mér aS sitja á öðr-
uin „folanum" út dalinn, en eg
hirti ekki um þaS. Eg kunni vel
viS mig, einn og fótgangandi.
„Þú mn þaS,“ sagði karlinn. „En
taktu nú eftir, hvernig RauSur
minn „skiftir um“, þegar eg fer af
stað. „Eg ætla aS ríöa ofurlítinn
spöl til baka og hleypa honum svo
hérna fyrir framan nefiö á þér."
Hann lét þann rauSa tölta fram
eyrarnar. — Þá sneri hann viS, og
hesturinn greip stökkiö lítinn
spöl. Þá lagSist hami til skeiSs,
teygði sig fagurlega, og brunaði
fram hjá. Mér duldist ekki, aS
þarna færi reglulegur góShestur.
Eg horföi á eftir þessum glaSa
hestamanni og fór aö hugsa um
allan þann unaö, sem góöhestarn-
ir hafa veitt Islendingum frá önd-
verSu.
Svo labbaSi eg í hægömn mín-
um út dalinn.
Reikningar bænda.
Herra ritstjóri.
Eg fekk fyrir slcönimu bréf
frá kunningija minum, búsett-
um á Austurlandi, og segir hann
þar nokkuð af afkomu sinni á
þessu ári, sem nú er að líða.
Niðurstöður hans eru svo furðu-
legar, að eg get ekki stilt mig
um að skýra frá þeim með fám
orðum. Vœnti eg þess, að þér
ljáið línum þessum rúm í heiðr-
uðu blaði yðar.
Það er kunnugt af mörgum
skrifum fyrr og síðar, að bænd-
ur eru „alt af að tapa“. Eg hygg,
að vart hafi liðið svo nokkurt ár
nú um langt skeið, að ekki hafi
‘birst á prenti eitthvað af grein-
um um þessi eilífu töp bænda.
Samt er það nú svo, að bændur
komast af einhvern veginn, og
sumir þessara manna, sem alt
af eru að tapa, virðast græða
árlega. Ýmsir liafa byrjað með
„tvær hendur tómar“, en komið
upp myndarlegu og skuldlitlu
biii á fám árum. En eins og all-
ir geta séð, hlýtur eitthvað að
vera bogið við það, að bóndi,
sem var félaus að mestu eða
öllu, er hann hóf búskapinn,
skuli vera orðinn sterk-efnaður