Vísir - 16.11.1930, Blaðsíða 3

VÍSIR
upphafi prentaö mikinn f jölda
bóka, blaða og tímarita, sem
oflangt yrði hér upp að telja.
Skal liér aðeins nefna fátt eitt
af handa hófi, — og lielst það,
sem kunnast er.
Bækur: íslendingasögur all-
ar. Fornbréfasafn, síðan farið
var að prenta það á íslandi,
orðabækur G. T. Zoéga, Saga
Reykjavíkur, Fimtíu ára minn-
ingarrit vita á Islandi, Mynda-
bók Rikarðs Jónssonar, Islands
Adressebog og 400 ára saga
prentlistarinnar á íslandi eftir
Klemens Jónsson, sem kemur
út innan skamms, og' mjög er
til vandað um prentun og allan
frágang.
Blöð: Fjallkonan, Þjóðólfur,
Auglýsarinn, Elding, Ingólfur,
Lögrétta og Vísir o. s. frv.
Tímarit: Verði ljós! Nýtt
kirkjublað,Læknablaðið, Dýra-
verndarinn, Tímarit Verkfræð-
ingafélags Islands, Ljósmæðra-
blaðið, Freyr, Menntamál o. s.
frv.
Er óliætt að fullyrða, að
margt af því, sem prentað hef-
ir verið i Félagsprentsmiðj-
unni fyrr og síðar, hafi komist
inn á hvert heimili á Islandi.
Síð an F élagspr entsmið j an
fluttist i Ingólfsstræti, liafa
þessir prentarar verið þar
verkstjórar: I setjarasal:
Gunnar Einarsson og nú Þor-
valdur Þorkelsson. I prentsal:
Jóh. Sigurðsson, Vilhelm Stef-
ánsson og nú Einar Jónsson.
En vélsetjarar liafa verið:
Jakob Kristjánsson, Ólafur
Sveinsson, Þorvaldur Þorkels-
son, Kristján A. Ágústsson,
Arngrímur Clafsson, Hafliði
Helgason, Ólafur B. Erlingsson,
Halldór 0. Halldórsson, Sig-
urður Ólafsson, Guðmundur
Eiríksson, Pétur Stefánsson.
Annað starfsfólk, sem þar hef-
ir unnið lengi: Axel Ström,
Árni Guðlaugsson, Þorsteinn
Ásbjörnsson, Hrólfur Bene-
diktsson, Jakobína Benedikts-
dóttir, Súsanna Ásgeirsdóttir,
Júlía Guðnadóttir og Dýrunn
Jónsdóttir.
Alls er starfsfólk prentsmiðj-
unnar 25 manns.
Vöxt og viðgang Félagsprent-
smiðjunnar á siðustu árum má
þakka dugnaði forstjórans,
Steindórs Gunnarssonar. Hann
hefir stjórnað prentsmiðjunni
af kappi og forsjá, margoft
farið utan til þess að afla ný-
tisku véla og lagt mikinn hug
á að verða á undan öðrum að
taka upp þær nýjungar í prent-
list, sem hann liefir séð, að liér
mætti að gagni koma.
Eigendur Félagsprentsmiðj-
unnar minnast 40 ára afmælis
hennar i kveld með samsæti á
Hótel Borg og bjóða þangað
starfsfólki prentsmiðjunnar.
Visir vill þakka þeim margra
ára góða samvinnu og árnar
þeim góðs gengis á komandi
árum.
Útvarpið op
enskukenslan.
—o--
I tilefni af því, sem auglýst
liefir verið, um að ensku yrði
útvarpað í vetur, má gera ráð
fyrir, að ekki væri úr vegi að
segja nokkur orð um lijálpar-
meðul þau, er þeir þurfa að
hafa í liöndunum, sem ætla sér
að hafa not af kenslunni.
Þær tvær bækur, sem eg mun
sérstaklega nota, eru English
Reading Made Easy, eftir Sir
William Craigie, við morgun-
kenslu þá, sem ætluð er skól-
unum, og Everyday English for
Foreign Students, eftir Simeon
Potter, við kveldkenslu fyrir þá,
sem komnir eru yfir byrjunar-
stigið. Þær lieyra til bókaflokki
þeim, sem saminn hefir verið
í þeim tilgangi, að kenna er-
lendum nemendum enska tungu
með skipulegri aðferð. Þó að
bókaflokkur þessi sé tiltölulega
nýr, er liann þegar búinn að
vinna sér alþjóðlega viðurkenn-
ingu og nýir titlar eru sí og æ
að bætast á listann. Bækurnar
hafa verið notaðar geysimikið
víðsvegar um Austurlönd, í
Tékkóslóvaldu og viða annar-
staðar. I Danmörku liafa þær
verið í notkun i einkaskólum og
eru nú komnar inn í suma ríkis-
skólana. Hér á landi liafa þær
verið notaðar árum saman í
nokkrum skólum, þar á meðal
Kennaraskólanum og Akureyr-
arskólanum.
Lykill að öllum flokknum i
heikl sinni er English Reading
Made Easy. Höfundur hennar
er maður, sem hefir alveg ó-
venjuleg skilyrði til þess að
semja slíka bók. — Hann er
fremslur á meðal núlifandi
orðabólcahöfunda i ensku, þvi
rnáli, sem, hér er um að ræða,
og nálega 200 miljónir manna
tala nú, — og er hann nafn-
kunnur sem afburðakennari. —
Eftir að liafa verið prófessor í
Engilsaxrresku i Oxford og lok-
ið við hina tröllauknu ensku
orðabók, senr kend er við þann
bæ (Oxford English Dictio-
nary), var hann fenginn til að
taka við prófessorsenrbætti við
Chicagó-lráskóla og lrafa um-
sjón fyrstu árin með starfinu
við hina fyrirhuguðu sögulegu
orðabók yfir anreríska ensku.
Á íslandi hefir hann lcngi ver-
ið kunnur, bæði sem maður og
visindamaður. Og lrvar sem
hann er og fer, er lrann ávalt
vinur íslenskra fræöinranna, is-
lensku skáldanna og íslensku
þjóðarinnar. Okkur i fjarlæg-
um löndum hrifur hún og heill-
ar, þessi lrægláta, lýsandi gleði-
nautn hans í því, sem íslenskt
er. Það er ekki einungis að hún
blási oklcur i brjóst fróðleiks-
áhuga á bóknrentadjásnum
þeim, er hann segir frá, held-
ur lætur hún okkur hlýrra urn
hjartarætur af mannlegri við-
kvæmni, er við hugsum til þjóð-
arinnar, sem skapaði gersemar
þessar og varðveitir þær.
English Reading Made Easy
varð lil nreðan Sir Willianr var
að vinna að Oxford-orðabók-
inni. Að efni er lrenni skipu-
lega raðað niður i þrjá lrluta
og nreð henni er beinlínis rutt
úr vegi lrelstu lrrösunarlrellun-
unr á vegi útlending'sins, sem er
að nenra ensku. Það, senr fyrst
og frenrst einkennir hana, er
framburðartáknunin, senr er
þannig, að alt er hljóðritað og
þó lrvergi haggað við almennri
stafsetningu nrálsins. Eins og
Sir William segir sjálfur, er til-
gangur bókanna sá, „að gefa
nenrandanunr kost á einfaldri
aðferð til þess að sigrast á erfið-
leikunr þeinr, senr bundnir eru
við stafsetningu og franrburð
enskrar tungu“. I fyrsta hlut-
anunr „er það aðallega lraft fyr-
ir augum, að sýna liinn reglu-
lega grundvöll enskrar stafsetn-
ingar og gefa nenrandanunr
tækifæri til að tenrja sér lrljóð
nrálsins“. Af þeirri ástæðu eru
þar tekin upp tiltölulega fá orð,
senr nrerki þurfti að noía við,
en nrörg orð eru notuð i hverri
lexíu, til þess að sýna lrvert nýtt
hljóð, sem þar kemur fyrir, og
nenrandinn fær þannig stór-
mikla æfingu i framburðinum.
I öðrum lrlutanum er sýnd fuil
notkun nrerlcjanna. Þriðji og
síðasti hlutinn er nofaður sam-
hliða hinum tveinrur og er
meira almenns efnis. Þar kynn-
ist nenrandinn léttum köflunr
á almennri ensku, bæði i hvers-
dagsstíl og bókmentastíl.
Annað ^itriði, senr eigi skyldi
ganga franr hjá, er lrinn sál-
fræðilegi grundvöllur, senr lröf-
undurinn byggir á. Eins og þeg-
ar hefir verið vikið að, eru hljóð
og stafsetning leidd þannig
fram, að erfiðleikarnir aúkast
smátt og smátt, frá þvi allra
einfaldasta til liins torveldara
og flólcnara. Enn er það eitt,
sem íslenskir kennarar, þeir, er
notað hafa bók Sir Williams,
liafa sérstaklega veitt athygli,
senr sé það, að málfræði og
orðskipunarreglur koma inn
næstum því eins og af tilviljun,
en sanrt alveg liugsunarrétt, svo
að nemandinn lærir hvort-
tveggja, nálega án þess að vita
af því. Og enn er þess að geta,
að starfið svarar til þeirrar
skapandi nrálsþarfar, er í sjálf-
unr nenrandanum býr, svo að
enskan, sem hann lærir, er eðli-
leg enska, laus Við óeðlileg orða-
tiltæki og þau einkenni orða-
fátæktar, er lýsir sér í setning-
um þeinr, sem búnar eru til
fyrir fyrirframhugsuð tækifæri
og lögð á nrinnið, og iðulega
lcoma upp urn nemandann, úr
hvaða verksmiðju hann lrefir
fróðleik sinn. Þar sem höfund-
ur bókarinnar er breskur menta-
rnaður, er lrún að sjálfsögðu
laus við þau nrissmíði í mál-
fræði, orðavali og talslráttum,
er næstunr óunrflýjairlega konra
franr i verkúm þeirra, sem ekki
liafa lært nrálið frá blautu
barnsbeini eða fengið mjög
gagngerða þjálfun i þvi.
Fvri r íslendinga, einkunr
byrjendur, er nrjög nauðsynlegt
að liafa sanrlrliða þessari bók
Kenslubók í ensku, eftir sama
höfuxrd, í þýðingu Snæbjarnar
Jónssonar. Að því, er orðaval
sirertir, svarar liver lexía i þess-
ari bók til sönru lexíu i hinni.
Fær nemandinn þannig hið
besta tækifæri til þess að þýða
íslensku á ensku, aulc þess, sem
islenska bókin hefir fullkomið
ensk-íslenskt orðasafn við
hvern kafla i hinni. Öll mál-
fræðisatriði, senr nokkrum erf-
iðleikunr geta valdið, eru líka
skýrð í þýðingu Snæbjarnar.
Slíkar samstæður við English
Reading Made Eásy eru til á
ýnrsum nrálunr öðrunr. Enn er
kver, sem nefnist Systematic
Exercises in English Sounds
and Spelling og er það nákvæm-
ur lykill að öllum stílunum í
íslensku þýðinguirxri (eða hverri
airnari samstæðu við English
Reading). Er þannig vel og
rækilega séð fyrir öllum þörf-
um byrjandans. Sannleikurinn
er sá, að liver sá íslendingur,
senr hefir bækur þeirra Sir Wil-
liarns og Snæbjarnar, getur ná-
lega að öllu leyti aflað sér af
sjálfsdáðum undirstöðuþekk-
ingar í enskri tungu, nema bara
að því er liljóðin snertir, sem
ekki lærast í neinu máli, án þess
að lieyrast. Yist er unr það, að
liver sá, sem tileinkar sér allan
þann fróðleik, sem bækur þess-
ar liafa að geynia, liann á að
geta lesið og skrifað létta ensku,
ogTesið með réttum framburði
aínrent prentað enskt nrál, hvort
senr hann skilur efnið eða ekki.
Vænti eg þess, að allir þeir
skólanemendur, piltar og stúlk-
ur, sem lilusta vilja á morgun-
tínrana í útvarpinu, liafi þessar
bækur fyrir franran sig.
Handa þeinr, senr komnir eru
yfir byrjunarstigið, hefir ensk-
ur málfræðingur, Sinreon Pot-
ter, próf. í ensku við háskóla
einn i Tékkóslóvakíu og ensku-
kennari við útvarpið þar í landi,
sanrið bókina Everyday English
for Foreign Students. Sú bók
er nreð framburðarmerkjum
Craigies og bæði að efni og orð-
færi er liún algerlega núlíma-
bók. Eins og Sir William Crai-
gie tekur fram í formála, er
hann hefir ritað fyrir henni,
leggur hún nemandanum á
tungu til óþvingaðrar notkunar
þá ensku, sem nauðsynleg er í
öllum írversdagslegum kring-
umstæðum og daglegu sam-
neyti nranna. Jafnframt þvi,
hefir hún inni að halda nrikinn
og margvíslegan fróðleik unr
England og hinn enskumælandi
; ■
&£■ * q’~
og
r _:,t sf tw w7<
Willys-Six lit tons
v ö r'u bílar
m ,
eru viðurkendir fyrir gæði og styrkleika.
Spyrjið um verð og skilmála áður en þér festið kaup
annarstaðar.
Nægar birgðir af varahlutum fyrirliggjandi.
Einkaumboðsmenn.
HJalti Bj örnsson & Co.
Reykjavík. - Sími 720.
Bifr eiðanotendur I
Skiftiö viö
AÐALSTÖÐINA.
ÞAR FÁIÐ ÞÉR:
Þægilegar bifreidir
Ábyggilega bifreidastjóra.
Fljóta afgreiöslu.
ÁÆTLUNARFERÐIR:
Til Hafnarfjarðar hvern klukkutíma.
Til Keflavíkur, Garðs og Sandgerðis daglega.
Stöðugar ferðir inn i Sogamýri.
Nægar bifreiðir í bæjarakstri allan daginn.
AÐALSTÖÐIN
Lækjartorgi. Símar 929 og 1754. Hafnarfirði. Sími 32.
heinr. Efnissvið hennar er svo
vítt, að liún gefur ærið svigrúm
til notkunar þeirra þúsunda
orða, senr í henni eru, á þann
hátt, að þýðingin skilst af sam-
lienginu, án þess að nauðsyn-
legt sé að vera ávalt að flýja til
orðabókarinnar.
En bók próf. Potters hefir
líka annan tilgang en þann ein-
an, að kenna daglegt mál enskt
og að draga upp nrynd af dág’-
lega lífinu. Hin praktiska þekk-
ing, sem hún veitir nemandan-
um, bæði á þjóðlífinu og tung-
unni, er sá grmrdvöllur, sem
hyggja verður á,, til þess að
geta til lilitar notið enskra bók-
menta, og það er þannig aug-
ljóst, að hún er lika hin gagn-
legasta fyrir þann, sem ætlar
sér að lesa amerískar bóknrent-
ir. Gagnger þekking á daglega
nrálinu er óunrflýjanlegt skil-
yrði fyrir því, að geta skilið nú-
tínrabókmentirnar.
Það er síst að undra, að sýn-
isbækur enslcra bókmenta eru
að bætast í bókaflokk þann,
sem prentaður er með fram-
burðarmerkjum Craigies. Pró-
fessor Potter hefir látið bók þá,
er hann nefnir English Yerse
for Foreign Students, og nú er
alveg nýprentuð, sigla í kjölfar
hinnar. I lcvæðasafn þetta er
tekið niikið úr hinunr gönrlu,
sígildu höfundum, en einnig
margt eftir nútiðarskáldin. Það
er sérstaklega tilgangur Potters
nreð bók þessari, að leggja nem-
endunr upp í liendurnar valin
ljóð, sem til þess séu fallin, að
læra þau utanbókar. Það er
skoðun hans (og þess ber að
gæta, að liann byggir á langri
lliiffis fiuilridsson
Austurstræti ÍO.
Regnkápup
ágætar. Verð aðeins
23,50.
„FIX“
eru flibbar senr bera
nafn með rentu.
Hálsbindi,
Slórt og fallegt úrval.
Uppblutasilkl
best og fallegast í borg-
inni.
Ný, óþekt tegund.
| Vigfns Guðbrandsson
Austurstræti 10.
og viðtækri eigin reynslu), að
sá, sem lærir og fer uppliátt
nreð skáldskap á erlendu nráli
nreð tilhlýðilegri atlivgli á
nrerkingarblæbrigðunr orðanna,
muni varðveita nrálið senr lif-
andi tungu, jafnvel þó að lang-
ir tínrar líði svo, að hann fái
ekkert tækifæri til að nota það,
þar senr á hinn bóginn sá, senr
að eins les það og talar, nruni