Vísir - 17.01.1931, Blaðsíða 2

VlSIR
Maggi's lðgnr &
— teningar
Bætir smekkinn.
Eykur næringurgiidið.
Biðjið verslun yðar um
Maggi’s vörur i dag
Símskeyti
—o--
Londoií, 16. janúar.
l'nited Press — FB.
Suður-Ameríkuför prinsins
af Wales.
Prinsinn af Wales og George
prins flugu í dag frá Hendon
til París, en þaðan fara þeir til
Santander á Spáni, og þaðan á
skipinu Oropesa til Suður-Ame-
riku. Ferðast þeir víðsvegar um
Suður-Ameriku, í því skyni, að
stuðla að aukinni vináttu og
viðskiftum milli Suður-Ame-
ríku-þjóðanna og Rreta. Bresku
alríkisvörusýninguna í Buenos
Aires opna þeir 14. mars.
London, 17. janúar.
United Press — FB.
Kosningasigur verkamanna
í Bristol.
Aukakosningin í Bristol fór
þannig, að Cripps (jafnaðarm.)
fékk 19.261 atkvæði, Cliapman
(íhaldsm.) 7.937 atkv. og Baker
(frjálsl.) 4.010. Meirihluta at-
kvæði jafnaðarmanna 11.324. —
í viðtali um kosningasigurinn
hefir Stafford Cripps látið svo
um mælt, að úrslitin séu sönn-
un þess, að stjórnin hafi verka-
lýðinn að baki sér.
Helsingfors, 17. janúar.
United Press -— FB.
Látinn sendiherra.
Látinn er Werner Söderlijelm,
fyrrverandi sendiherra Finn-
lands i Kaupmannahöfn, Oslo
og Stokkhóhni.
Qtan af landi,
Úr Mýrdal
er FB. skrifað laust fyrir jól,
að tíð hafi vcrið óstöðug og
hraksöm, oftast frostlaust og
snjólaust að mestu, en rigning-
ar og hvassviðri tíð. Símahil-
anir óvanalega miklar, allmikið
af staurum brotnað. Þ. 31. des.
er skrifað úr sömu sveit: Tið
ágæt undanfarna daga, þurr-
viðri og væg frost. Ekki farið
að gefa fullorðnu fé neitt á ut-
ustu bæjum í sveitinni. — Menn
eru setn óðast að fá sér radíó-
tæki.
Höfðabrekku, 5. jan. FB.
Botnvörpuskipið „Harvesle-
hude“, sem strandaði í Álfta-
veri í byrjun des. s. 1. hefir
verið selt Álftveringum fyrir
kr. 510,00. Liggur skipið á hlið-
inni i flæðarmáli og er fult af
sandi og sjó. Útlit fyrir, að það
muni sökkva þar niður.
Tíðarfar sæmilega gott og
hefir sauðfé lítið eða ekki ver-
ið gefið í landlietri sveitum liér
í sýslu.
Trjáreki enginn frá því í
ágúst í sumar.
Brúarlirauni, 11. jan. FB.
Veturinn byrjaði snemma liér
um slóðir. Urðu allir að taka fé
sitt í hús viku af vetri. Veðrátt-
an liefir þó verið betri en á
horfðist í fyrstu, því snjólaust
hefir verið öðru hvoru á lág-
lendi.
Útvarpiö þykir nýstárlegl og
merkilegt. Eru viðtæki komin á
2 bæi hér í grend, Stóralirauni
og nýbýlinu Grund.
Ungmennafélagið „Eldborg“
liefir nokkra undanfarna vetur
leikið smáleiki, og aðsóknin
verið góð. Hefir sótt ]>að aðal-
lega fólk liéðan úr hreppnum,
en einnig úr öðrum hreppum.
Síðast var leikið 27. des. Gaf
ungmennafélagið allan ágóðann
frádráltarlaust til endurbygg-
ingar Kolbeinsstaðakirkju. í
]>að skifti seldi kona ein hér i
hreppi veitingar og gaf ágóðann
frádráttarlaust til kirkjunnar.
Sira Árni á Stórahrauni liélt þá
ræðu og livatti menn til að
vinna að því af kappi, að kirkj-
an yrði bygð. Kvað hann það
ánægjulegt, að nýjar bygging-
ar væru að rísa upp á mörgum
jörðum, en kirkjan væri gömul
og hrörleg og mætti ekki sitja
á hakanum.
Jafnaðarmannastjárnin
breska
hefir a5 undanförnu veriö talin
völt i sessi. En eftir breskuni
blööum að dæma, sem nýlega eru
komin bingaS, eru horíurnar þær
nú, aö hún veröi viö völd tvö ár
enn a. m. k., eöa til næstu reglu-
legra kosninga. Frjálslýndi flokk-
urinn getur auövitaö felt stjórn-
ina með tilstyrk íhaldsmanna hve-
nær sem er, en samvinna milli
íhaldsmanna og frjálslyndra er
vart hugsanleg, vegna ágreinings
um tollmálin og fleiri mál. Að
rísu er megn óánægja í frjáls-
lynda flokknum meö jafnaöar-
mannastjórnina, en David Lloyd
George, aöalleiötogi flokksins,
vill ekki fella stjórnina, sem hefir
fieitið kosningalagabreytingum,
sem frjálslyndi flokkurinn hefir
mikinn áhuga á aö fá framgengt.
Vegna núgildandi kosningalaga-
ákvæöa fékk frjálslyndi flokkur-
inn langtuni færri júngsæti í hlut-
falli viö atkvæÖamagn en hinir
flokkarnir, í síöustu kosningum,
og nú hafa jafnaöarmenn lofaö aö
ráöa bót á því óréttlæti, sem frjáls-
lyndi flokkurinn varö fyrir, með
]>ví aö breyta kosningalögunum
þannig, aö allir flokkar fái ]>ing-
mannafjölda í réttu hlutfalli viö
atkvæöamagn t þess staö mun
David Lloyd George hafa fallist
á, að frjálslyndi flokkurinn greiddi
ckki atkvæöi meö vantrausti á
stjörnina.
Á sameiginlegum fundi jafnað-
anuannaþingmanna og fram-
kvæmdaráðs verkalýösfélaganna
var samþykt, aö verða viö óskum
D. Lloyd George um kosninga-
lagabreytingarnar. Var þetta sam-
þykt á fundinuiú meö 133 atkv.
gegn 20. Börðust ]>eir mjög fyrir
þessu Ramsay McDonald forsætis-
ráðherra og Arthur Henderson,
utanríkisráöherra. Haföi forsætis-
ráðherrann þau orö um, aö óhugs-
andi væri, aö jafnaöarmenn næöi
hreinum meiri hluta á þingi, ef
gengiö væri til nýrra kosninga á
nrestu mánuöum.
A.
Landnámið nýja.
—o—
Af ]>ví að eg þekki hr. A. og hefi
átt tal viö hann um nýja landnám-
iö, hef eg ástæðu til að ætía, aö
hann deili ekki á greinaflokk minn
í Vísi um „Nýtísku landnám“ alveg
úl frá eigin brjósti, heldur beiti
alþektu blaöamannabragöi, sem
notaö er, þegar óskaö er að láta
ekki mál falla niöur. Þetta bragö
er í því fólgið, aö taka sig til og
verja gagnstætt sjónarmiö. —•
Þessi aðferö er í raun og veiu góð,
því aö hiö frumlega í málinu
skýrist betur, og hiö eldra álit,
sem oftast á nokkurn rétt á sér,
getur kannske bjargaö þeim rétti
án þess að hefta framgang hins
nýja.
Eg tók áöur dæmi af lirfunni,
sem siöar veröur aö flugu, og
bctra dæmi finn eg ekki til aö
heimfæra upp á dreifiyrkjuna
gömlu gagnvart sambygöarækt-
inni. — Þessi tvö tilveruform skor-
dýrsins eiga enga samleiö í lifn-
aðarháttum, og er því best aö
hvort fylgi sínu eöli. — Þó aö lirf-
an lími á sig vængi, þá keinst hún
kannske ]>aö lengst, aö geta fok-
iö út í veður og vind. En flogið
getur hún aldrei og ekki notið sól-
skinsins né anganar blómanna. Til-
raunin getur kostað hana lífið og
aö hún nái aldrei aö veröa fluga
á eölilegan hátt.
A. bendir réttilega á þaö, aö út-
kjálka- og afdalabúskapur komist
oft best af, og þaö er rétt. Þar
lifir lirfan sínu eðlilega lífi og
reynir ekki að líkjast flugunni. —
En lif flugunnar á engu minni rét’t
á sér fyrir það ]>ótt lirfan megi
ekki líkja eftir því, og þótt þaö
út frá hennar sjónarmiöi geti tal-
ist bæöi útsíáttarsamt og slark-
fcngið.
Eg er nú ekkert aö berjast fyr-
ir ]>ví í sjálfu sér, að tæma sveit-
irnar alveg. En kotabúskapinn í
dreifbýlinu, sem braskar viö öfl
i’eðurs og viiida — einyrkjahokr-
iö, sem veröur aö þola átta mán-
aöa íslenskan vetur viö fásinni og
fjörleysi — þessum kyrkings-
gróðri vil eg sannarlega ekki
halda viö meö styrkveitingum,
heldur l>úa honum hollari jarðveg
í vel hirtum nýyrkjureitum.
A. skilur það rétt, að eg vil ein-
mitt nota afuröir hins nýja íratn-
taks til þess að styrkja og bæta
hiö nýja. Gamla formiö veröur
mestmegnis að passa sig sjálft,
eíns og það hefir gért lengst af —
ánnað er ekki hægt.
Eg held aö víöáttulandnám líkt
og hér á sér staö, eigi sér hvergi
stað í heiminum, því aö menn hafa
víðast lært að fleygja ekki pening-
um. Þar meö er þó ekki sagt, aö
i víðáttunni þurfi aö vera ólíft.
Efnabændur, sem mest búa aö
sínu, komast alstaöar af, og því
betur ]>vi minna sem nýi tíminn
skiftir sér af þeim. Þegar nýtísk-
an teygir anga sína út í dreifbýlið
með peninga og lánspólitík, þá
svíöur hún undan sér gróöurinn.
()g þótt ein og ein jurt standi eft-
ir ósködduö, þá sannar þaö ekki
annað en þaö, aö þessar jurtir eru
sjálfstæöar og þróttmiklar og
mundu reyndar njóta sín enn bet-
ur i samlendum.
Afkoma íslenska ríkisins er
komin í það form, aö hún stendur
algerlega og fellur með hraövirk-
um atvinnugreinum hins nýja
kaupstaðalandnáms. Þaö sam-
lenduform, sem hér hefir myndast
af sjálfu sér, er sem vænta má
stórlega vanskapað og ]>ar af leið-
andi þróttlaust,. ef á reynir. Þótt
mikiö skorti á aö það hafi náö
þeiin yfirburðum í formi og fjöri,
sem flugan á aö ná yfir lirfuna,
þá hefir það samt sýnt stórkost-
lega yfirburði yfir hina eldri þjóö-
háttu. Það hefir unnið ]>rekvirki í
öflun fjárinuna en sýnt algert ráð-
leysi um rétta meðferð þeirra. Svo
langt er frá því, að tekist hafi aö
ávaxta fengið fé, aö hitt er sönnu
nær, aö það sé mestmegnis rokið
út í veður og vind og taka þurfi
bráðlega ný margmiljónalán ofan
á öll hin gömlu, til aö endurnýja
framleiðslutækin.
Iivaö langt kemst nú hiö vítt
útþanda bákn brúa, vega, síma,
skóla, spítala og samgangna á sjó
og landi — o. s. frv. — o. s. frv.
í því aö standa strauminn af
þessu? — Þaö kemst skamt!
Það er satt, sem A. segir, að í
þetta alt saman er koiniö mikið
fé, en eg segi aö það skuldbindi
c.kkur ekki til að halda áfram
]>angaö til alt springur. — Við
verðum nú strax að snúa viö og
fara að dytta aö máttarstoðum
fjárhagsins, atvinnuvegunum, sem
gefa tekjurnar, og treysta ramm-
ann utan um ]>á. Sá rannni er —
samlenduformið á grundvelli nýj-
ustu þekkingar.
H.
Messur á morgun.
í dómkirkjunni kl. 11, síra Friö-
rik Hallgrímsspn. Kl. 5, síra
Bjarni Jónsson.
í fríkirkjunni kl. 5, síra Árni
Sigurðsson.
í Landakotskirkju : Hámesa kl.
9 árd. og kl. 6 síöd. guðsþjónusta
meö prédikun.
í spítalakirkjunni í Hafnarfirði:
Hámessa kl. 9 árd. og kl. 6 síöd.
guðsþjónusta meö prédikun.
Veðrið í morgun.
Frost uin land alt. í Reykjavík
4 st., Isafirði 6, Akureyri 7, Seyð-
isfiröi 6, Vestmannaeyjum 5>
Stykkishólmi 3, Blönduósi 5, Rauf-
arhöfn 8, Hólum í Hornafiröi 6,
Grindavík 3, Færeyjum o, Juliane-
haab ■-=- 10, Angmagsalik -j- 12,
Jan Mayen --- 5, Hjaltlandi 3,
Tynemouth 4, Kaupmannahöfn 3
st. — Mestur hiti hér í gær 2 st.,
minstur -4- 5 st. Urkoma 1,5 mm.
— Lág]>rýstisvæöi fyrir austan
land, en hæö fyrir norðvestan. —
Horíur: Suövesturland, Faxaflói:
Breytileg átt, fremur hægur.
Sumstaðar dálítil snjóél. Breiða-
fjörður, Vestfiröir, Noröurland:
Minkandi norðaustan átt. Snjó-
koiiia vtöa, einkum í dag. Norö-
austurland, Austfiröir: Minkandi
noröaustan og noröan átt. Úr-
komulítið. Suöausturland: Norð-
austan og noröan kaldi. Létt-
skýjað.
Hljómleikar.
Það hefir verið lítiö um hljóm-
leika í bænum, þaö- sem af er vetr-
inum. Því meira gleöiefni hlýtur
]>að að veröa öllum hljómlistarvín-
um, að Hljómsveit Reykjavíkur
efnir til hljómleika í fríkirkjunni
sunnudaginn 18. ]>. m. Efnisskrá-
in er nrjög fjölbreytt og við allra
hæfi. Veröa þar leikin tvö orgel-
stykki, „Fantasia i G-dúr“ og
, Prelúdía og Fúga í C-moll“,
hvorutveggja eftir J. S. Bach.
Fnnfremur „Partita" eftir I. Ph.
Krieger, þýskt tónskáld, er var
uppi 1624—1725. Tónverk þetta er
frá árinu 1704 og verður leikið af
hljómsveitinni. Þar næst er „Kon-
sert í A-moll“ fyrir fiðlu og hljóm-
sveit eftir Antonio Vivaldi, ítalskt
tónskáld, er var uppi fyrri hluta
18. aldar, mjög snjall fiöluleikari,
er samdi ágæt tónverk fyrir fiölu.
Stjórnandi þessa hljómleiks verð-
. ur Dr. Franz Mixa og einleikarar
Páll ísólfsson og Karl Heller.
O.
Erindi um Rússland
endurtekur Morten Ottesen í
Nýja Bíó kl. 3 á morgun. Erindi
þella er fróðlegl og skemtilegt
og verður væntanlega vel sótt.
Eimskipafél íslands
er 17 ára í dag, stofnað 17.
ianúar 1914.
Skip Eimskipafélagsins.
Goðafoss var í Húsavík í morg-
un á leið til Akureyrar.
Lagarfoss er væntanlegur hing-
aö kl. 4 í dag, frá útlöndum og
Austfjörðum.
Pétur Sigurðsson
flytur fyrirlestur í Bíóhúsinu í
Hafnarfirði á morgun kl. 4 um or-
sök og úrlausn viðskiftaerfiðleik-
anna; en í Varðarhúsinu í Reykja-
vík kl. 8yí urn barnauppeldi. Allir
\elkomnir. Samskot veröa tekin.
Skipaskeytin.
Fréttastofan hefir undanfarin ár
tekiö saman daglega fréttayfirlit
handa íslensku skipunum og ann-
aðist loftskeytastööin útsendingu
]>essara skipaskeyta. Þann tíma, sem
loftskeytastööin útvarpaði fréttum
frá FB. var nokkrúm hluta frétt-
anna „morsaÖ“ til skipanna. Þeg-
ar útvarpsstööin tók til starfa var
þessu hætt. En vegna þess, áö enn
sem komið er hefir ekki veriö
komiö fyrir tækjum i skipunum,
svo skipsmenn geti notið útvarps-
frétta, a. m. k. í fæstum þeirra,
undu sjómenn því illa, aö liætt var
að „morsa“. FB. færöi þetta því
i tal við rétta hlutaðeigendur, og
þar sem ekkcrt reyndist til fyrir-
stöðu því, að haldiö væri áfram aö
„morsa“ fréttum til skipanna, fór
FB. þess á leit við settan lands-
simastjóra, Guömund Hlíðdal, aö
„morsað" væri daglega stuttu
fréttayfirliti til skipanna, eins og
áður var. Tók hann vel þessarí
málaleitan og nýlega er byrjað á
þessu aftur. Þess ber þó aö geta,
aö hér er um bráðabirgöaráðstöfun
aö ræöa, hvort ]>essu veröur haldið
áfram eöa hve lengi hefir ekki
verið ákveöiö, en það veröur gert
fyrst um sinn. Mun aö sjálfsögöu
veröa tekið tillit til óska sjómanna
í þessu efni. Landssimastjórinn
hefir leyft, aö loftskeytastööin
„morsi“ ]>essi skipaskeyti endur-
gjaldslaust, eins og veriö hefir.
Félag íslenskra botnvörpuskipa-
eigenda og Fimskipafélag íslands