Vísir - 21.02.1931, Síða 2

VISIR
ÍNfenrffiM
Nýkomid :
SMJÖRSAL T,
S Ó D I,
„V, I T 0“ (ræstiduft) og
GRÆNSÁPA N þjóðkunna
í 12’/2 kg. fötum.
Gúmmístimplar
eru búnir til í
Félagsprentsmiðjunni.
Vandaðir og ódýrir.
iimskeytí
—o—
New York, í febrúar.
Uniled Press. - FB.
Kreppan í Bandaríkjunum.
Ýmsir hinna helstu fjármála-
manna og kaupsýslumanna í
Bandaríkjunum álíla, að krepp-
an, sem nú stendur yfir, sé
versta kreppan, sem komið
hefir liér í landi á undanförn-
um 50 árum. Atvinnuleysið
liefir slöðugt aukist og er sem
stendur eitthvert alvarlegasta
vandamál þjóðarinnar. Sam-.
kvæmt áreiðanlegum skýrslum
erú 5 milj. til 5'milj. og 700 þús.
manna, sem liafa atvinnu i hin-
um ýmsu iðngreinum (industri-
al workers) nú sem stendur
iðjulausir. í desemhermánuði
jókst lala atvinnuleysingjanna
um hálfa miljón. í stærstu
borgunum var fjórði liver mað-
uf atvinnulaus. Á niu mánuð-
um jókst tala atvinnuleysingj-
anna í landinu um liálfa f jórðu
miljón, en útflutningur afurða
minkaði að stórum mun og
verð á landbúnaðarframleiðslu
lirapaði svo, að ])að hefir aldréi
komist eins langt niður siðan
árið 1915. — Vegna þurkanna
miklu i fyrrasumar hefir verið
svo ástalt fyrir 450.000 bænd-
um í vetur, að þeir og skyldu-
lið þeirra hefði svell heilu
og hálfu hungri, ef þeim
hefði ekki verið séð fyrir mat-
gjöfum. Framanskráðar töl-
ur um atvinnuleysið byggjast á
skýrslum Verkamannasam-
bands Bandaríkjanna og' Melro-
politan liftryggingárfélagsins,
því opinberar skýrslur um þetta
eru ekki til. Verkamannasam-
bandið og liftryggingarfélagið
söfnuðu upplýsingum um at-
vinnuleysið, hvort með sínum
ólika hætti, en niðurstaðan varð
að kalla hin sama.
Mr. Green, forseti Verka-
mannasambandsins, hefir það
eftir hæfustu skýrslusafnendum
sambandsins, að viðreisn iðn-
greinanna i landinu sé um það
bil að hefjast, janúar og febrú-
ar verði erfiðustu kreppumán-
uðirnir allra, en úr því sé hæg-
fara bata að vænta.
London, 20. febrúar.
United Press. FB.
Bresk aukakosning.
Aukakosning fer fram í Fare-
ham kjördæmi í dag. f kjöri
eru Sir Thomas Inskip (ihalds-
maður), Conningham Cross
(frjálsl.) og A. J. Pearson
(jafnaðarm.). Kjördæmi þetta
er talið eitt af sterkustu vígjum
íhaldsmanna.
Malcolm Campbell sleginn
til riddara.
Opinberlega tilkynt, að kon-
ungUrinn bafi fallist á, að Mal-
colm Campbell verði sleginn til
riddara.
Atli. M. Campbeíl setti ný-
legá nýtt heimsmet í bifreiða-
liraðakstri.
Vínarborg 21. febr.
United Press. - FB.
Banatilræði við Albanakonung.
Þegar Zogu Albaníukonung-
ur var á leið í óperuleikhúsið
í gærkveldi var gerð tilraun til
þess að mvrða hann. Tveir Al-
baníumenn hafa verið liand-
teknir. Konungsfulltrúi, sem
var i fylgd með Zogu, beið
bana af skotsári, cn annar al-
banskur embættismaður særð-
ist svo, að honuni' er vart lif
hugað.
Frá Alþingi
í g æ r.
—o—
Efri deild.
Þar voru á dagskrá tvö af frv.
kirkjumálanefndar, sem borin
eru fram af dóms- og kirkju-
málaráðuneytinu. — Er annað
þeirra um kirkjugarða, langt
og víðlækt frv. i 43 gr., sem
f jallar um meðferð kirkjugarða,
legstaðasjóði, niðurlagða kirkju-
garða, um likhús o. fl„ um fjár-
hag kirkjugarða, ,um heima-
grafreiti, um grafreiti utan
þjóðkirkjumanna o. m. fl.
Hitt frv. er um veiting presta-
kalla. Með ]>ví er söfnuði lieim-
ilað að kalla sér j)resl, eða j)rest-
cfni til þjónustu prestakallsins.
Samkv. þessu frv., ef að lögum
verður, lætur söfnuðurinn ekki
lengur tilviljun eina ráða um
það, hverjir sækja um presta-
kallið, heldur snýr hann sér
])egaj- til þess manns eða manna,
innan prestastéttarinnar eða í
guðfræðingahój), sem hann lief-
ir helst augastaða á. Hefir hánn
þá fult vald til að ráða sér j)rest
án ihlutunar kirkjustjórnar. Þá
er og annað nýmæli í frv. þessu,
sem heimilar sóknarj)restum
þjóðkirkjunnar að hafa skifti
á prestaköllum uih stundarsak-
ir, ef sóknarnefndir samþykkja
og kirkjustjórn leyfir.
Um frv. þessi urðu engár
umr. og' fóru þau til nefnda,
hið fyrra til mentamn., en hið
síðara I i 1 allshn.
Neðri deild:
Þar voru 4 mál á dagskrá og
öll borin fram af fjármálaráðu-
neytinu. Eru 3 þeirra samin af
meiri hl. milliþingan. i tolla- og
skattamálum (1., 2. og I. mál á
dagskránni).
1. Frv. til laga um breyting
á lögum um aukatekjur ríkis-
sjóðs nær að eins til afgreiðslu-
gjalda skij)a. Er þar fylgt sömu
reglu og um tollana og af-
greiðslugjaldið er hækkað, þvi
sem gengisviðaukánum nemur.
2. Frv. til laga um vitagjald.
Um það er sama að segja og
hitt frv. Gengisviðaukinn náði
einnig til vitagjaldsins, en um
leið og hann er feldur niður, er
lagt til með frv., að vitagjaldið
hækki sem því nemur.
Um frv. þessi urðu engar um-
ræður.
3. Frv. til laga um ríkisbók-
hald og endurskoðun. Með frv.
þessu á að gerbreyta bókhaldi
og i-eikningsfærslu ríkissjóðs og'
ojnnberra stofnana. — .„Yfír-
umsjón með allri endurskoðun
fjármálaráðuneytisins skal fal-
in einum af endurskoðendum
þess, og nefnist hann aðalend-
urskoðari.“ Hefir liann í árs-
laun 6 þús. kr„ auk dýrtíðar-
uppbótar.
Um frv. þetta urðú allhvass-
ar umr. með köflum. Hélt fjár-
málaráðlierra einn uppi vörn-
um fvrir frv„ en á móti því
lögðust Magnús .Tónsson, .Tó-
hann Jósefsson og Magnús
Guðmundsson. Ilélt sá síðast-
nefndi því fram, að þessar
breytingar á allri reiknings-
færslu ríkissjóðs mundu verða
langtum kostnaðarsamari í
vöfunum en upp er gefið í frv.
4. Frv. til laga um bifreiða-
skatt. Þetta frv. fer fram á all-
mikla hækkun á bifreiðaskatt-
inum frá því scm nú er. Er
skatturinn þrenns konár: 1. af
bensíni, 6 aura innflutnings-
gjald af hverju kg„ 2. af hjóla-
börðum og gúmmíslöngum á
bifreiðar, 1 króna af hverju
kg„ 3. af bifreiðum, sem aðál-
lega eru gerðar til fólksflutn-
ings (5 kr. í þungaskatt árlega
af hverjum fullum 100 kg. af
þunga þeirra. Og loks er ár-
legur skattur af liverri tvílijóla
bifreið 20 krónur. Allur þessi
skattur á að ganga til viðhalds
og umhóta á akvegum.
í umræðum uj)plýsti Pétur
"Ottesen að hér mundi.vera um
200 þús. kr. skattahækkun að
ræða, en Haraldr Guðmunds-
syni taldist svo til, að skattur-
inn mundi nema árlega um
6—700 krónum á hverja bif-
reið, sem ætluð er til fólks-
flutninga. Annars þótti Pétri
Ottesen það skemd á frv. frá
því í fyrra, að þá var ákveðið
að skatturinn skvldi endur-
greiddur af þvi bensíni, sem
ekki væri notað til bifreiða, en
nú væri orðið úr þcssu reglu-
gerðaratriði, sem algcrlega
væri í höndum fjármálaráð-
herra að framkvæma eða ekki.
Fanst Pétri ekki geta komið til
mála, að „traktorar“ eða önn-
ur tæki, t. d. vélbátar, færu að
greiða skatl af bensíni, sem
svo væri varið lil umbóta og
viðhalds á akvegum.
Öll þessi frv. fóru til sömu
n efn dar, fj á rlí agsn efn d ar.
Nij mál.
Fjögur þingmannafrv. eru
fram komin:
1. Frv. lil l(t</<( um riektun-
ursamjnyktir, er þeir flytja
Halldór' Stefánsson og Ásgeir
Ásgeirsson.
2. Frv. lil laga um skatl af
húseigntim i Neskaupstað flyt-
ur Ingvar Pálmason.
3. Frv. til laga tun einkasölu
ríkisins á tóbaki og eldspýtum
og eru flutn.m. jafnaðarmenn-
irnir í efri deild Jón Baldvins-
són og Erlingur Friðjónsson.
4. Frv. til laga um lending-
ingarbætur á Eyrarbakka. --
Flutn.m. Magnús Torfason og
Jörundu r Brynj ólfsson.
Þá er og borin fram i sam-
einuðu þingi tillaga til þings-
ályktunar um gfirlæknisstöð-
ttna við geðveikrahælið á
Kleppi og er flutn.m. hennar
.Tón Þorláksson.
Illjóðar tillagan á ]>essa leið:
Gpammófónap.
Höfum af sérstökum ástæðum fyr-
irliggrjandi:
2 skápfóna,
4 ferðafóna,
er vid seljum með verksmiöj uverði
að viðbættum kostnaði.
m
g Þópöup Sveinsson & Co. |
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina:
Að gera tal'arlaust ráðstaf-
anir til að dr. med. Ilelgi Tóm-
asson verði aftur settur inn í
yfirlæknisstöðuna við geð-
veikrahælið á Kleppi.“
—o—
I.
Fyrsta málið á dagskrá bæj-
arstjórnarinnai' í fyrradag var
tilkynning frá atvinnu- og sam-
göngumálaráðunéytinu um, að
ráðuneytið hefði staðfest hin
nýju fundarsköp bæjarstjórnar-
innar, en hinsvegar synjað um
staðfestingu á samþvkt um
stjórn bæjarmálefna. Sú ástæða
er færð fvrir synjun þessari í
bréfi ráðuneytisins, að í þessari
nýju sainþylct sé ákveðið, að
kjósa skuli 5 manna bæjarráð,
sem taki við störfíim ýmsra
fastanefnda, og þar sem bæjar-
ráðið sé svo fáment, þá sé
minsli flokkur bæjarstjórnar-
innar, Framsóknarflokkurinn,
útilokaður frá að fá fulltrúa í
ráðinu. Vill ráðuneytið stað-
festa samþyktina með því skil-
yrði, að bæjarráðsmönnum sé
fjölgað um tvo. Út af synjun
þessari var samþvkl svohljóð-
andi tillaga frá Einari Arnórs-
syni: „Ef eigi fæst bráðlega
staðfesting ráðherra á frúm-
varj)i til samþvklar um stjórn
bæjarmálefna Revkjavíkur, —
ályklar bæjarsfjórnin að gera
ráðstafanir til breytingar á gild-
andi lögum i þá átt, að tala
bæjarráðsmanna verði þar á-
kveðin 3 eða 5.“
Ennfremur var samþykt svo
hljóðandi tillaga frá Stefáni
Jóh. Stefánssyni: „Bæjarstjórn-
in mótmælir harðlega þeirri að-
ferð alvinnumálaráðherra, að
gera það sem skilyrði fyrir stað-
festingu bæjarsamþyktarinnar,
að breytt sé um tölu bæjar-
ráðsmanna, og heldur fast við
þann sjálfsagða rétt bæjar-
stjórnarinnar, að ákveða sjálf
efni samþyktar sinnar, innan
þeirra takmarka, er lög á-
kveða.“
Báðar þessar tillögur voru
samjn kfar mótatkvæðalaust, sú
fyrri með 11 samhlj. atkv., en
hin með 13 samhlj. atkv. Má
af þessu sjá, að bæjarstjórnin
telur synjun þessa vera hið
mesta gjörræði af liendi at-
viunumálaráðherra, og má telja
víst, að ])etta hefði ekki kom-
ið fyrir, ef ekki stæði svo á,
að floklcur ráðherrans er minsti
flokkur í bæjarstjórninni. Hefði
nú verið svo ástalt, að Fram-
sóknarflokkurinn hefði að eins
haft einn fulltrúa i bæjarstjórn-
inni, þá er ekkert líklegra, en
að ráðherrann hefði gert það
að skilyrði fyrir staðfestingunni,
að bæjarráðsmenn yrðu 9, svo
að flokksmenn hans gætu áreið-
anlega látið ljós sitt skina í ráð-
inu. Annars var það af flestum
talið víst, að Framsóknarmenn
hefðu gert hrossakaup við jafn-
aðarmenn um kosningar í nið-
urjöfnunarnefnd og bæjari'áð,
og núna eigi alls fyrir löngu
var niðurjöfnunarnefnd kosin
og jafnaðarmenn fengu þar
einu sæti fleira en áður, með
tilstyrk framsóknarmanna, En
til eru menn, sein illt er að
treysta, og það vita framsóknar-
menn, ekki siður en aðrir, og
nú ér ckki ósennilegt, að þeir
hafi verið farnir að óttast um,
að jafna'ðarmenn ætluðu að
svikja sinn hluta samningsins
og útiloka þá frá setu í bæjar-
ráðinu. Þá hafa þeir gripið til
sinna ráða og látið ráðherrann
synja frumyarpinu staðfesting-
ar. Synjun ])essi er auðvitað
ekki annað en ný sönnun þess,
að landinu er stjórnað af þröng-
sýnni og lítilsigldri klikustjórn,
sem ekki hugsar um aðra en
sjálfa sig og sina eigin flokks-
menn og lætur ékkert tækifæri
ónotað til þess að ganga á rétt
Reykjavikurbúa og virða vilja
þeirra að vettugi.
II.
Þá fór fram kosning i allar
nefndir bæjarstjórnarinnar og
ennfremur voru kosnir forset-
ar og skrifarar.
Forseti var kosinn Guðmund-
ur Ásbjörnsson með 8 atkv.
Stefán Jóh. fékk 5 atkv., en 2
seðlar voru auðir. 1. varafor-
seti var kosinn Pétur Halldórs-
son og 2. varaforseti Einar Arn-
órsson.
Skrifarar voru kosnii Jakob
Möller og Sigurður Jónasson.
Þá fór fram kosning í
nefndir:
Fjárhagsnefnd:
Einar Arnórsson,
.Takob Möller,
Pétur Halldórsson,
Páll E. Ólason,
Stefán Jóh. Stefánsson.
Fasteignanef nd:
Guðmundur Ásbjörnsson,
Ólafur Friðriksson,
Guðmundur Jóhannsson,
Haráldur Guðmundsson,
Jón Ólafsson.
Fátækranefnd:
.Takob Möller,
Guðmundur Eiriksson,
Haralduj' Guðmundsson,
Guðrún .TónasSon,
Hermann .Tónasson.
Bvggingarnefnd:
Guðmundur F.iriksson,
Haraldur Guðmundsson,
Kristinn Sigurðsson,
Felix Guðmundsson.
Veganefnd:
Einar Arnórsson,
Frð hæiarstifirnarlundi
í fyrradag.