Vísir - 12.11.1931, Blaðsíða 2

HOfam aiisk. hreinlælisvörur svo sem:
Ræstiduft „V I T 0“.
Þ*vottaefni „TI P T O P“.
Krystalsápu. Sóda.
Handsápur („Iris“, „Oral“, ,,Palmoil“).
Raksápu.
Hann andaðisl 1. þ. m. að
heimili sínu, Bárugötu 38 i
Rev.kjavík. Ivom andlát hans
ekki að óvörum þeim, er kunn-
ugir voru; hann hai'ði all-lengi
átt við mikla vanheilsu að húa.
Síra Stefán var fæddur í
Hítarnesi í Kolheinsstaðahreppi
21. dag nóvembermánaðar 18(50.
Foreldrar lians voru Jón bóndi
Stefánsson Þorvaldssonar, og
kona hans, Marta María Guðrún
Stcfánsdóttir prests Stephensen
á Reyniyöllum. — Vorið 1887
fluttist síra Stefán Þorvaldsson
frá Hítamesi að Stáfholti og
Jön 8011111’ hans með honum. En
vorið eftir, 18(58, fiuttist Jón aff-
ur að Neðranesi i Stafholts-
tungum; en þar andaðist hann
17. októbcr sama liaust. Fór þá
Marta, ekkja Jóns, að Slafholti
lil tengdaforeldra sinna, með
börn sín tvö, Ólaf og Guðrúnu
Elísabet, en Stefán fór að
Hvamrni í Norðurárdal, og ólst
hann þar upj> hjá föðurbróður
sinum, síra Gunnlögi Þorvaldi
Stefánssyni, er liélt Hvamm ár-
in 18(57 til 1884.
í Hvammi lilaul Slefán ást-
fóstur lijá frænda sínum, sem
i góðra foreldra húsum, og var
til menta settur. Haustið 187(5
kom hann i fjæsta bekk Latínu-
skólans í Reykjavik. Þaðan út-
skrifaðist hann vorið 1882, og
gekk þá um haustið á Presta-
skólann, og lauk þar guðfræðis-
prófi í septembermánuði 1884.
- Næsta vetur var síra Stefán
á Staðarhrauni, hjá síra Jónasi
Guðmundssvni og kendi tveim
sonum hans undir slcóla. En
vorið 1885 gerðist liann aðstoð-
arprestur hjá sira Stefáni Þor-
valdssyni, afa sinum, i Staf-
holti, og var prestvígður 19.
apríl s. á.
Þessari stöðu gegndi síra Stef-
án þó ekki nema rúmt ár, þvi
að sumarið 1886 fckk Stefán
lirófastur, afi hans, lausn frá
prestsþjónustu, og var Staf-
holtsprestakall þá veitt cand.
theol. og biskupsskrifara
Jóhanni Þorsteiiissvni; en samt
liélt Stefán prófastur stað og búi
í Stafliolti, þangað til vorið
1887, og var sira Stefán Jóns-
son þá einnig i Stafholti þann
vetur, 1886 - 87. Þá voru og
i Stafholti þenna vetur, bræð-
urnir Árni og Jón Þorvaldssvn-
ir frá Hvammi, og kendi síra
Stefán Jónsson þeim frændum
sinurn undir skóla.
Vofið 1887 fékk síra Snorri
j Norðfjörð í Hítarnesi lausn frá
prestsskap; var síra Stefán
Jónsson þá settur lil að þjóná
fyrst um sinn Hítarnesþingum.
En 5. nóvember s. á. var hon-
um veift preslakallið. Meðan
hann var Ilitarncsprestur, sal
liann fyrsta árið (1887—88) í
Vogi á Mýrum, en siðan i Hitar-
nesi. En 1892 var Hítarness-
prestakall lagt niður. Voru
tvær sóknir lagðar til Staðar-
hrauns, en ein til Miklaholts-
prestakalls. En 27. fehrúar 1892
fékk sira Stefán veitingu fyrir
Staðarhraunsprestakalli, og
flutti liann að Staðarlirauni þá
um vorið. Á Staðarhrauni hjó
liann síðan, þangað lil að hann
fvrir vanlieilsu sakir fékk lausn
frá prestsskap og flutti hingað
j til Reykjavíkur. Árið 1916
1 var liann skipaður jirófástur í
Mýrasýslu, jiegar síra Magnús
Andrésson á Gilshakka fékk
lausn frá prófastsstörfum.
Sira Stefán kvæntist 1894
ungfrú Jóhönnu Katrínu Magn-
úsdóttur, sem lifir mann sinn.
Segir sira Stefán um konu sína
í eflirlálinni a-fiininningu, að
hún liafi verið „hláfátæk að
veraldarauði, en slórauðug að
mannkostum og vitsmunum".
Hjúskapur þeirra hjóna var
barnlaus; en 2 hörn ólu ])au
upp og reyndust þeim sem góð-
ir og ástríkir foreldrar. Voru
það sira Lárus Arnórsson, nú
prestur i Miklabæ í Blöndulilið,
og frú Guðrún Elísabet Arnórs-
dóttir, nú prestskona á Skinna-
stöðum —- Auk þessa ólu þau
upp að nökkru lcyti ýms önn-
ur börn, eins og þau líka höfðu
oft á lieimili sínu sjúka menn
og nauðstadda, sem ekki áttu
i mörg hús að venda. — Heiin-
ili þeirra Jijóna var í þjóðbraut
mikilli, og þar því oft gest-
kvæmt, stundum bæði á nótt
og degi. En þau hjón bæði voru
gestrisin með afbrigðum, og
gcrðu sér engan mannamun.
Það var hvorttveggja, að síra
Stefán var af góðu bergi brot-
inn í báðar ættir, þriðji maður
frá einum kynsælasta manni
hér á landi á síðari tímum,
enda var hann mjög vel gefinn
maður, bæði að mannkostum
og gáfum. En hann var fálátur
og fáskiftinn og liélt sér livergi
fram, og var því vandþektur
mörgum. Fhi því meir er menn
kyntusl lionum, þvi meiri mæt-
ur fengu menn á honum. Hann
var málamaður mikill og la-
tínumaður góður, vel að sér í
sögu landsins og íslenzkum
fræðum. A fullorðinsáriun
lagði hann mikla stund á
frakkneska tungu og á hið
nýja mál Esperanto. Var hann
efalausl ,einn af þeim allra
færustu hér á landi í þeirri
nýju tungu. IJafði liann lagt út
á ILsperanto t. d. sáhninn „Alt
eins og blómstrið eina“ o. fl.
Þótti kunnugum það vel liafa
tekist; enda var síra Stefán
vel hagmæltur maður, |)ótt
liann færi dult með það. Árið
1923 tólcu þeir sér ferð á liend-
ur hræðrungarnir síra Stefán
og Árni Þorvaldsson kennari.
Fóru þeir um Danmörk og
Þýskaland og allar götur suð-
ur á Ílalíu, til Rómar og fleiri
stórborga; og var förin þeim
frændum til liins mesta fróð-
leiks og ánægju.
Um landsmál hugsaði liann
mikið, og fór þar ávalt eftir
því, er hann liugði og vissi
sannast og réttast. Hann var
prúðmenni i allri framgöngu,
klerkur góður og mjög ástsæll
hjá söfnuðum sinum; enda
voru þau hjón hæði jafnan
reiðubúin til að leysa livers
manns vandræði og rétla þeim
bróðurhönd, scm hágt áttu.
Síra Stefán var einn þeirra,
sem Ritningin kallar svo fag-
ui’lega „hina kyrlátu i land-
inu,“ og' því má við bæta, að i
honum voru engin svik fundin.
Ó. Ö.
wastika
Cigarettur Virginia.
20 stykki — 1 króna.
Arðmiði í hverjum pakka.
Fást hvarvetna.
Búfræðirit Búnaðarfélags íslands IV.
Hestar.
Höfundur Theódór Arnbjörnsson frá Ósi. XVI -þ 392 bls. les-
mál -j- 1 12 myndir. Fæst á skrifstofu Búnaðarfélagsins og kost-
ar ób. kr. 10,00, ih. kr. 12,00.
Talsimagi öldin.
Með þvi að miklar umræður
hal'a orðið milli manna út af
væntanlegum talsímagjöldum í
Reykjavík, er hin nýja, sjálf-
virka stöð tekur til starfa, þótti
Visi rétt að afla sér sem fylstra
upplýsinga um málið, og hefir
landssímastjóri látið i té grein-
argerð þá, sem fer hér á eftir.
Er luin úldráttur úr greinargerð
þeirri, cr liann sendi stjórninni
með tillögum sínum. Þykir rett
að l)irta greínargerðina í heild
1925
Númerafj. í notkun, meðaltal .. 1745
Sírhafj. ! notkún, mefialta! .... 1991
Gjötd ................... ICr. 264500
Tekjnr ................... Kr. 245400
Rekstrartekjur pr. nr.' .... Kr. 130
--- pr. sínia .. Kr. 123
Afgr. pr. ur.. meðaltat ...... 4030
Afgr. pr. síma, meðalta! ..... 3550
Viö gjaldaliöinn í þessari töflu
cr ])ess aö gæta, aö þar er ekki
tekið nieð nein húsaleiga né vextir
og fyrning af stööinni.
Af þessum tölum sést, að rekstr-
artekjurn'ar eru uni 130 kr. á hvert
númer á ári, nema síðustu árin
nokkuö liærri, því þá ertt komnir
fleiri en einn síini á mörg númer.
Hinsvegar ertt tekjurnar jafnar ötl
ririn, kringum 120 kr. á hvern.
Um afgreiöslufjöldann í þessari
skýrslu, skal tekið fram, að hann
er ekki hinn satni og samtalafjöld-
inn, heldur ertt þar í taldar allar
]iær afgreiðslur, sem símanotendur
fá á miðstöðinni. Til þess að fá
samtalafjöldann eins og hann
er talinn við sjálfvirkar stöðvar —
verður að draga talsvert mikið frá,
liklega ca. 20%, þannig að hinn
raunverulegi samtalafjöldi pro
síma getur nú talist vera að meðal-
tíili ca. 3400 á ári. Kostar þá hvert
samtal ca., 3,5 aura og er það mjög
lítið, enda mun bæjarsimi Keykja-
víkur vera ódýrasti sími. sem til
er. að tiltölu við stærð.
Á sjálfvirkum stöðvum er sam-
talateljari á hverju númeri og af-
notagjöldin alstaðar að einhverju
leyti miðuð við símtalafjöldann,
enda vex útbúnaður miðstöðvar-
innar með samtalafjöldanum. Fer
þá ávalt svo, að samtalafjöldinn
verður miklu minni heldur en þeg-
ar menn fá að síma ótakmarkað
fyrir fa.st gjald. Við áætlun sím-
gjaldanna er óhjákvæmilegt að
taka tillit til þessa. Hinsvegar er
örðugt að gera sér með nokkurri
vissu grein fyrir, hve mikill sam-
talafjöldinn verður raunverulega,
en eitthvað má ])ó marka af fram-
sinni, en síðar verður málið rætt
nánara liér i hlaðinu.
Til ]ies.s að gera sér grein fyrir
] ■ ví, hve hátt afnotagjaldið þarf að
vera við hina nýju sjálfvirku mið- j
stöð, er nauðsynlegt að athuga j
fyrst nokku'ö símareksturinn, eins |
og hann hefir verið í Reykjavík i
undangengin ár. Þessu til skýring- ,
ar set ég hér skrá yfir ýmsar
helstu tölur úr rekstri bæjarsímans ■
í Réykjavík fyrir síðustu sex ár: i
1926 .1927 I928 1929 1930
1940 2130 2307 2355 2370
2200 2385 2565 2688 2865
229000 228600 273300 287900 372400
315600 351600 33IOOO 35l80O 37IIOO
132 130 132 139 145
1X9 116 Il8 121 120
4100 4100 4380 4820 5200
3630 3660 3930 4230 4280
angreindum tölum og með hliðsjón
af erlendri reynslu. þar sem sjálf-
virkar stöðvar eru.
Sjálfvirkar stöðvar eru alstaðar
dýrari en handvirkar stöðvar. Á- ’
stæðan fyrir því er sú, að stofn-
kostnaður slíkra stöðva er miklu
hærri. Línukerfin eru líka dýrari,
j'ví þau verða að vera miklu bet-
ur úr garði ger við sjálfvirkar
stöðvar en handvirkar. Gætir þess
sérstaklega mikiö hér, eins og
loftslagi og veðráttu er varið, enda
mun ]>að sannast, að aðal-örðug-
leikinn við starfrækslu sjálfvirkr-
ar stöðvar hér, veröur viðhald
línukerfisins, þangað til það er að
mestu leyti komið neðanjarðar inn
í öll hús. En það kostar mikið fé
og fyrirhöfn og verður ekki fram-
kvæmt á einu ári, heldur þurfa til
þess fleiri ár. — Þangað til má
búast við, að reksturinn gangi
skrykkjótt.
Stofnkostnaður stöðvarinnar
hefir lauslega verið áætla'öur kr.
2 miljónir og árlegur rekstrar-
kostnaður ca. 600000 kr.
Til þess að fá þessar 600000 kr.
tekjur, þurfa meðaltekjur af hverju
númeri að vera ea. 170 kr. á ári.
miðað við 3500 númer. Má ganga
út frá, að fyrir gjald af alskonar
aukatækjum (bjöllum, tenglum,
fjarlægðargjald o. f 1.), fáist sem
svarar 10 kr. á hvert númer, þann-
ig að meðalgjald af hverju númeri
a'tti ekki að þurfa að fara fram
úr 160 kr. á ári. — Sé nú gengið
út frá 60 króna grunngjaldi og
2000 samtölum á hvert númer á
ári, verður samtalsgjaldið 5 aurar
íyrir hvert samtal, til þess að
framangreind upphæð fáist. Heppi-
Lj óskréimp
Raflampa og' Steinolíulampa
o. þ. t. h. seljum við með lægra
verði en nokkur annar.
YERSL. B. H. BJARNASON.
legra mun þó að hafa fasta gjald-
iö 100 kr. og í ])ví innifalið 800
samtöl, sem er að m’iklu leyti það
sama.
Þegar hér er reiknað með 2000
samtölum að meðaltali á livert nú-
mer á ári, þá er það að nokkru
með tilliti til erlendrar reynslu og
að nokkru með tilliti til þess, að
íramangreind skýrsla sýnir, a'ð hér
er síminn nota'ður mjög mikið, svo
þótt notkunin minki mikið, þá er
varla að óttast, að hún fari niður
úr 2000 samtölum aö meðaltali á
hvert númer á ári. Samkvæmt ný-
útkommni skýrslu frá sjálfvirku
stöðinni i.Osló fyrir 1930—31, er
samtalafjöldinn þar að meðaltali
1966 á hvern síma á ári.
Símtalaskifting þar er ])ann>g:
12,1 % af not.
23,4 %---------
19 %-----------
12,7 — —•
iS,3 %---------
7.7 %---------
5.8 %---------
i,9%----------,
.2,1 %---------
méð i—500
— 500—1000
— 1000—1500
— 1500—2000
— 2000—3000
— 3000—4000
— 4000—6000
— 6000—8000
— yfir : 8000
samtöl
Til frekari upplýsinga og sam-
anburðar eru hér símgjöld fyrir
nokkrar norðurlanda borgir, þar
á meðal Stokkhólm, en þar mun
vera ódýrastur sjálfvirkur sími.
Stokkhólmur:
s. kr. 80 fyrir alt a'S 1200 samtöl
- — 130 — — — 2500 —
- —■ 230 — — — 5000 —
- — 325 — — — 8000 —
- — 360 — yfir 8000 —
Kaupmannahöfti:
d. kr. 120 fyrir alt að 1200 samtöl
- — 160 ■— — — 2200 —
- — 200 — — — 3200 —
- — 240 — — — 5500 —
- — 320 -—■ — — 8000 —
- 380 — yfir 8000— —
Oslo:
n. kr. 108 grunngjald og 5 aurar fyr-
ir hvert samtal.
Afnotagjöld í Sviss, Englandi,
Þýskalandi og Ameríku talsvert
hærri.
Auðvitað koma í gjaldskrá
fyrir sjálfvirka síma atriði og af-
brigð' til greina, sem ekki er
minst á hér, svo sem þegar menn
hafa fleiri númer, miðstöðvarborð
og fleiri síma. Fari samtalafjöld-
>nn sérstaklega hátt á einhverju
muneri, er samtalsgjaldið oft lát-
ið lækka að mun, eða bundið á-