Vísir - 02.01.1932, Page 2

V 1 S I H
W
M IrOLSÍF
Nýjar birgðir fyrirliggjandi af:
KRAFTPAPPÍR. --------
UMBÚfiAPAPPÍR, hvítum, í 20, 40 57 cm. rúilum.
BRÉFPOKUM, mjög sterkum. hvítum, öllum stærðum.
Verðið óviðjafnanlega lágt.
London, 31. des.
United Press. 1*B.
Hernaðarskaðabæturnar og
Lausanne-ráðstefnan.
Talið er líklegl, að áður en
Lausannestefnan hefst, vexði
komið ti samkomulag milli
Brela og Frakka um þriggja
ára greiðslufrest lianda Þjóð-
verjum á ófriðariskaðabótum,
sem greiðast eiga áriega. Frakk-
ar liafa fram að þessu elcki
viljað veita nema tveggja ára
greiðslufrest, en Bretar vildu
veita Pjóðverjum fimm ára
greiðslufrest, en sem fyrr segir
er líklegt, að samkomulag náist
um þriggja ára greiðsliífrest.
Einnig er búist við, að Bret-
Jand styðji kröfur Frakka um
að allar greinir Young-sam-
þyktarinnar verði látnar ó-
breyttar. — Rikisstjórnir Ev-
rópuþjóðanna gera sér vonir
um, að samkomulag Evrópu-
þjóðanna um að framlengja
skuldagreiðslufrestinn, muni
hafa þau áhrif, að Bandaríkin
fallist á frekari frest. Er ráð-
gert, að Evrópuveldin í samein-
ingu fari þess á leit við Banda-
rikin, að þau fallist á framleng-
inguna.
London, 30. des. Mótt. 31.
United Press. FB.
Gengi stei-lingspunds.
Gengi sterlingspunds miðað
við dollar 3.39V2-
New York: Gengi sterlings-
punds, er viðskifti liófust $
3.39%, en 3.39%, er viðskift-
um lauk.
London í des. FP>.
Indlandsmálaráðstefnan.
Indlandsmálaráðstefnunni (The
indian Round Table Gonference)
lauk þ. t. des., þegar Ramsay Mac
Donald las upp stefnuskrá stjórn-
arinnar í Indíandsmálum, en þjó'ö-
stjórnin haföí kveldiö áður sam-
þykt þessa stefnuskrá á fundi.
MacDonald lagði sérstaka áherslu
á þaö, aö stefna þjóöstjórnarinn-
ar í þessyurt málum væri hin sama
og sú, sem hantx.hefSi lýst yfir aö
væri stefna verkalýösstjóriiarinn-
;,r, þegar fyrsta fundatímabili ráö-
stefnunriar lauk í janúar í fyrra.
En samkvæmt þessum yfirlýsing-
um er breska stjórnin þeirrar
skoðunar, að sambandsríkjafyrir-
komulagið (federation) sé eina
iausnin á deilumálunum. Ym's
önnur mikilvæg atriði voru í yfir-
lýsingu MacDonalds, svo sent að
þess sé að vænta, að framhalds-
.starfsemi um að ná samkomulagi
um stjórnmála og trúmálaréttindi
j'jóðernislegra minnihluta muni
bera árangur, þótt samkomulag
iim jiessi mál hafi enn eigi náðst
s. frv. /\ð tillögum ráðstefnunn-
ar hafa ýmsar nefndir verið skip-
aðar til ]:ess að athuga tillögur
um kosningafyrirkomulag, fjár-
hagsmálafyrirkomulag og fjár-
hagsvandamál, sem upp kunna að
koma, i hinum ýmsu ríkjum Ind-
lands. Star.fsemi ráðstefnunnar.
verður haldið áfram í riefndum, og
loks er ráðgert, að ráðstefnan
komi saman á ný til þess að leiða
deilumálin til endanlegra Ivkta.
(Úr blaðatilk. Bretastjórnar. FB.).
Loudon í des. EB.
Nýja Shakespeare-leikhúsið í
Stratford-on-Avon.
Undanfarin ár hefir verið unn-
ið að því. að koma upp leikhúsi
til minningar ttm Shakespeare, i
Slrat.fordron-Avon, þar setn hann
var fæddur. Miklu fé var safnað
með frjálsrim samskotum, ut’an
lands og innan, og má svo heita,
að allar jijóðir hafi lagt einhvern
skerf ti! leikhúsliyggingarinnar.
Þegar fjársöfnunin var ve! á veg
komin, var húsameisturum utan
lands og innan gefinn kostur ,á að
gera uppdrátt að leikhúshygging-
unni. Ákveðið hafði veríð, að
leggja éigi áherslu á að hafa leik-
húsið sem stærst, en sem fegurst
og hagkvæmast, og sem samboðn-
ast minningu hins mikla leikrita-
skálds. \rar ákveðið, að í leikhús-
inu yrði iooo sæti. Nefnd sér-
fróðra manna var kosin til þess að
dæma um uppdrætti húsameistar-
anna, og var samþykt að liyggja
leikhúsið samkvæmt uppdrætti
enska húsameistarans Miss Eliza-
lieth Scott. Að því búnu var val-
inn hyggingarstaður í fögru um-
Itverfi, og er smíði leikhússins nú
vel á veg komin. AiS dómi jieirra,
sem hest hafa vit a. verður hið
ttvja „Shakespeare Memorial The-
atre“ fagurt og hentugt leikhús og
öllum, sem aö því hafa unnið, að
]>að komst upyj. til mikils sóma.
(Úr blaðatilk. Bretastjórnar. FB.).
Helsingfors, 31. des.
United Press. FB.
Úrslit þjóðaratkvæðagreiðslunn-
ar um bannlögin í Finnlandi.
Fyrstu úrslit, sem kunn urðu,
um bannlaga þjóðaratkvæða-
greiðsluna, benda til þess, að
mikill hluti borgaraflokkanna
hafi greitt atkvæði með afnámi.
Atkvæðagreiðslan stóð víða yf-
ir að eins nokkrar klukkustund-
ir, en mikil aðsókn var ú kjör-
staðina á meðan atkvæðagreiðsl-
1 an stóð yfir. Margt bendir til,
að verkamenn í ýmsum iðnað-
arborgum liafi ekki haft mik-
inn áhuga fyrir kosningúnni, og
sennilegt er, að allverulegur
hluti kjósendanna hafi ekki not-
að atkvæðisrétt sinn. Fullnaðar-
úrslit verða ekki lcunn fyrr en
i næstu viku.
Síðar: Seinustu tölur um úr-
slitin, benda til þess, að afnám
bannlaganna verði samjiykt með
miklum mciri Iiluta atkvæða.
Eins og nú stendur bafa 64.671
greitt atkv. með afnámi, 12.910
vilja enga ltreytingu á núgild-
andi lögum, en 656 vil ja að lög-
unum verði breytt.
Helsingfors, 1. jan,
United Press. FB.
Opinberlega tilkynt, að 13,496
kjósendur hafi greitt atkvæði
með því, að engar breytingar
væri gerðar á bannlögumun,
663 með breytingum og 63,642
með afnámi.
NB.: Þetta eru ekki fullnaðar-
úrslit.
Washington, 31. des.
Uníted Press. FB.
Lausanne-ráðstefnan og U. S. A.
Utanríkisinálaráðunevtið Iief-
ir tilkynt, að engar ástæður séu
til að ætla, að á Lausanne-ráð-
stefnunni, sem hefst þ. 20. jan.,
verði rætt mn annað en heims-
styrjaldar-skaðabætur Þýska-
lands. Ennfremur, að ekkert
hafi verið gefið í skyn um það,
hvort Bandarilcjunum verði
boðið að taka þátt í ráðstefn-
unni eða ekki. — Annað en það,
sem að framan segir, hefir ekki
heyrst frá ríkisstjórninni sein-
ustu fimm daga, um líkurnar
fyrir þátttöku Bandaríkjanna i
ráðstefnunni.
Londóil, 31. des. Mólt. 1. jan.
United Press. FB.
Atvinnuleysið minkar
í Bretlandi.
Tala atvinnuleysingja í iand-
inu var þ. 21. des. 2.560.710 eða
65.883 færri en vikuna á undan.
London, 31. des. Mótt. 1. jan.
United Press. FB.
Vinnudeilur í London.
Neðanjarðarjárnbrautafélög-
in og farþegabifreiðafélögin
hafa sagt starfsfólki sínu, sem
er um 45.000 talsins, upp nú-
gildandi launasamningum. —
Starfsfólkinu er jafnframt boð-
ið að senda fulltrúa sina til þess
að ræða við stjómir félaganna
um bráðabirgðalaunalækkun.
París, 1. jan.
Uriited Press. FB.
Frakkar og fiskveiðar Breta.
Innflutningur á fiski frá Brct-
landi hefir verið algeriega bann-
aður i Frakklandi frá 1. jan. að
telja. Samkvæint opinberri til-
skipan er breskum fiskiskipum
ekki leyft að setja fisk á land
i Frakklandi, livorki ferskan,
SaUnðan, burkaðan eða reyktan.
— I tilskipuninni segir m. a., að
Bretár hafi fyrirfram flutt svo
mikið af fiski til Frakklands, að
nemi meiru en því, sem þeim
er leyft að flytja inn á timabií-
inu frá 1. jan. til 30. mars, og
því sé frekari innflutniúgur á
fiski bannaður frá Bretlandi.
Nýárskveðjur sjémanna
30.—.31. des. FB.
Bestu nýárs óskir tii ætting'ja
eg N'ina. Vellíöan. Kveðjur.
Skipshöfnin á Hihni.
.Öskum vinuin og' vandamönnuní
gleðilegs nýárs. Þökkum liðna
arið.
Skipshöfnin á Sviða.
Oskum'vinurn og vandamönnum
gleðilegs nýárs með þökk fyrir
liðna árið.
Skipsh. á Agli Skallagrímssyni.
Besftt nýársósk’ir. Vellíðan.
Skipverjar á Andra.
Osktim virium og vandamönnum
gieðilegs nýárs og þökkum hið
liðna.
Skipshöfriin á Skúla fógeta.
Innilegustu nýárs óskir. Þökk-
um liðna árið. Vellíðan allra.
Skipshöfnin á Karlsefni.
Gleðilegt nýár með jxikk fyrir
liðna árið til vina og vandamanna.
Skipsverjar á Baldri.
Oskum vinum og varidamönnutn
góðs nýárs. Þökkum liðna árið.
Skipshöfnin á Max Pemberton.
Gleðilegt nýár. Þökkum fyrir
liðna tímann.
Skipshöfnin á Tryggva gamla.
Óskuni vinum og vandamönnum
gleöilegs nýárs með jxikk tyrir hið
liðna. Kveðjur.
Skipshöfnin á Gulltoppi.
Rltfregn.
—o—
Guömundur Kamban: Skál-
Iiolt II. Mala domestica...
Niðurl.
Skáldril linst manni ekki að.
höfundinum hafi tekist að
skapa. Byggingin er veik, aðal-
lega fyrir það, að höf. er að
skjóta inn ýmiskonar atvikum,
sem ekki koma söguþræðinum
beinlínis við, og gefa engar þær
bendingar um sögufólkið, sem
að haldi koma. Er þar fyrst að
telja frásöguna af Kópavogs-
þinginu og Alþingi 1662, með
lýsingunni á lögmannskosningu
Þorleifs Kortssonar, og spennir
það alt yfir 42 siður. Sama er
að segja um söguna af standi
Úlfhildar í Nesi, og er sú saga
dregin svo fram á liárunum, að
manni liggur við að halda, að
hún liafi verið látin slæðast með
af því, að það er dálítill Deca-
meron-bragur að lienni. Þetta
all dregur að ójkirfu athyglina
frá sögnfólkinu, og eins og liyl-
ur það móðu, en þráður sögunn-
ar slitnar auðvitað sundur við
jjað. Pérsónumar, að undan-
leknum biskupi, Ragnlieiði,
Helgu i Bræðratungu og Vísa-
Gísla, en hans skapgerð er að
vissu leyti uppistaðan í einum
útúrdúrnum, eru afar óglöggar
og þokukendar. Höf. virðist og
hafa nokkra tilhneiging til þess
að gera menn að rolum, liklega
til þess að geðstærð, svo eg segi
ekki geðilska, aðalmannanna
skeri sig betur úr. Síra Torfi í
Gaulverjabæ, síra Þórður Þor-
leifsson og sira Árni Halldórs-
son eru gerðir að geðlausum
rolumennum, sem ekki liugsa
um annað en að sýnast fyrir
biskupi. Þá er og liarla ein-
kennilegt siðalögmál síra Torfa,
eins og höf. lýsir þvi, því þegar
biskuj) spyr hann, hvort Ragn-
heiður muni liafa orðið sek um
meinsæri, veit liann „að það er
hörmung hörmunganna, sem
hann verður að flytja honum“,
og segir liann síðan: „Nei,
Jierra, það er ekki einu sinni
nieinsæri.“ Finst manrii nokk-
uð djarft að leggja presti, og
þó ekki væri nema hverjum
sæmilegum manni, þetta lijal í
munn. Ragnheiður er nú orðin
nokkuð önnur en í fyrra bind-
inu. Dremhilætið er að vísu
ekki úr henni farið, og er hún
fastráðin í því, að kúga biskup
til þess að lofa sér að eiga Daða,
sem reyndar alt ferst fyrir. Hún
er haldin liart í Skálholti, liefir
enga peninga umleikis, og fer
nú að bollaleggja það á ýmsa
vegu, hvernig liún eigi að kom-
ast yfir þá. Það er nokkuð
skrítið að sjá það, að liöf. lætur
þessa geðföstu lconu fara að
ihuga, livernig hún eigi að stela
peningum úr skríni móður
sinnar, og loks gera tilraun til
þess að fleka fé út úr vinnu-
fólki á slaðnum. En þegar höf.
loksins lætur hana scgja við
Ingibjörgu: „Viltu lána mér
einn skitinn rikisdal", finst
manni' eins og kij)t sé undan
manni fótunum. Iivað getur
hafa valdið þessari breytingu á
konunni. Er það fæðing barns-
ins, sem hún átti með mannin-
um, sem hún elskar? Hún hefir
að visu taugar til barnsins, en
þó að skilnaðurinn við það fái
á hana í svipinn, þá hverfur það
úr huga liennar aftur, svo ekki
er það ]>að, og er hó furðulegt.
Eins og á stóð, liefði maður átt
von á því, að liugur liennar
snerist um ástarbarnið hennar,
og að ástin til Daða og hin eðli-
lega móðurást, sem býr ioeð
hverri konu, hefðu átt að ganga
upp i liærra veldi ofurástar á
barninu. En því fer fjarrí.
Ldkamslostinn — likamleg þrá
til Daða — ber um skeið þetta
og alt annað ofurliði. Henni
lýsir höf. á þennan bæði lítt trú-
lega og lítt smekklega liátl:
„blóð hennar ólgar og stingur,
i sætleika og sársauka, og tóm-
leika. Þössi ofsalega skeið-
bundna ujipblossun á þrá lienn-
ar til Daða, þessi tilbreyting,
sem er takmörkuð við líkama
bennar, er nú orðin bin eina
tilbreyting í lífi liennar.“ I þess-
um efnum kastar þó tólfunum,
þegar Daði heimsækir Ragri-
beiði í Bi-æðratungu, og skiiuir
maður reyndar ekkert í því, að
maður með bans skapgerð get-
nr liafa haft sig upp í að sund-
riða Tungufljót bráðófært. Þá
er það ekki barnið, sem þau eða
Ragnheiður hugsa um, það er
afgreitt utangarna með 7 linum,
um að það sé bláeygt, eins og öll
smábörn séu, og þegar það
vaknar, er það látið ljúka upp
augunum „méð skelfilegu
öskri“, er virðist kátlega og meir
en hryssinglega að orði komist
Ragnheiður situr i stað þess á
kné Daða „og að síðustu virð-
ist hún ætla að gleyma binuiu
opnu dyrum“, sem mæðgurnar
i Bræðratungu sitja fjæir iurii-
an. En í forstofunni segir Ragn-
lieiður við Daða: „Fastara,
Daði, meðan við erum ein, láttu
mig kenna til, eg skal ekki
hljóða“, og er ógeðfeldur ma-
sochistiskur blær á þessu. (ýg
þetta er alt „bið stolta, þráláta
blóð, er rennur í æðum benn-
ar, dóttur böfðingjans". Síðár
gripur liana svo alt i einu, jafn
fyrirvaralaust og tilefnislaust
og bitt, óstjórnleg þrá eftir því
að sjá barnið, bún strýkur úr
Skálbolti um nótt, til þess að
sjá það, en menn, er biskup
hefir sett til þess að gæta henn-
ar, ná lienni, ])egar hún æjlar
að riða Hvítá, og þá gripur
hana æði, liún brýst um ú hæi
og bnakka og bafa tveir menu
varla við henni, og verða að
binda liana ofan á liest. 1 bana-
legunni er bún og ábugalaus uiu
barnið sitt með öllu, nema dag-
inn, sem Hallgrimur Pétursson
beimsækir bana. Það er ein
einasta hugsun, sem lieltekur
hana þá, óstjórnleg peninga-
græðgi og gerir höfundurinu
bvorki beint eða óbeint neina
grein fyrir því, hvernig á henni
stendur. „Það er skuld sem eg
þarf að gjalda, skuld við sak-
laust fólk,“ segir hún, en við
bverja fær maður ekki að
lievra. Þetta dæmalausa fjöl-
lyndi, sem böf. gerir Ragnlieiði
upp, á enga stoð í neinu, er
óskiljanlegt út frá sögunni
sjálfri; manni finst lund henn-
ar vera eins og vindur af öll-
um áttum, og manni tekst ald-
rei að handsama hana. En höf..
ályktar af sínum eigin forsend-
um, að bún bafi verið „mann-
væn, flestum stúlkum framar,
en ógæfusöm, og syndug eins
og við vorum öll. F.ngum da*t
i bug að hún væri fágætt ein-
talc bins lítt göfuga mannleea
kyns. Ef til vill dó hún í öllu
tilliti of ung, ef til vill var!
henni unnað af guðunum.“
Ekki er biskup þetur gerður. ,
Ágirnd bans, broka og ofstopa
lians annars vegar og hins veg-
ar bræsni bans, manndóms-
skorti og hlutdrægni (síra
Snjólfur) lýsir liöf. átakanlega,
og á blaðsiðu 270 gerir höf. hon-
um beinlinis upp fúlmensku.
]iegar liann lætur biskup finna
*