Vísir - 25.01.1932, Blaðsíða 2

v T'sT *
IRm i <0l
UMBÚÐAPAPPÍR, 20, 40, 50 cm.
UMBÚÐAPOKAR, 1/3« kg. til 10 kj>.
GÚMMlBÖND.
ELINJAGARN.
SEGLGARN.
ímskeyt
Princetown, Devonshire 24. jan.
United Press. FB. j
Fanga-uppþot í Bretlandi-
Þeg'ar fangarnic í Dartmoör
fangelsinu voru aft æfingum í
fangelsisgarhinuni í mbrgun ré!5-
ust. þeir alt í einu óvænt og
i Íipp á gæslumenn síria. Eru
fangarnir niilli 300 og 400 tals-
ins. Slökkvilið var kvatt á vett-
vang, fangavöröunum til aöstoftar,
og einnig lögreglulift. Tókst aft
hæla niftur uppreistina um þaft er
lauk Föngunum tókst aft kveikja
í íhú'ö aöalfangavarftar og aöal-
hyggingu fangelsins, sem eyði-
lag'ðist að mestu af eldinum.
Östaöfestar fregniv hertria,. áft 3
fangar hafa beftift bana í hardag- :
anum. 60—-70 særst, en 10—20
fangaverðir hlotið meiri og minni (
meiðsli. — Sex fangar hafa kom- j
ist undan á flótta. — Óeirðirnar j
hófust, er engu var sint iþeirri
umkvörtun fanganna, að fá ekki
sykur út á hafragrautínn sinn á
< unnudagsmorgna.
Princetown 25. jan. Fregnir
um uppreistina hafa verið allmjög
orftum auknar. Aðeins 100 af aHs
400 föngum tóku ]>átt í óspektun-
um. Enginn fanganna komst und-
an á flótta. Um tuttugu hafa ver-
ið lagftir inn á sjúkrahús.
Shanghai, 25. jan.
United Pr.ess. FB.
Japanar senda herskip til Shang-
hai.
Mikil æsing er hér út af deilu-
málum Japana og Kíuverja og hef-
11 Kínverjum og Japönum lent
sanrau hér og við ótal tækifæri
i:afa ]>eir móftgað hvorir aftra.
Japanar hafa krafist þess, að ICín-
verjar beiðist afsökunar á móftg-
unttm sínum og einnig krefjast
þeir þess, að félög þau, sem stofn-
uð hafa veriö til að hvétja fólk til
að kaupa ekki japanskar vörur.
veröi leyst upp þegar.
‘ Allmörg japönsk lierskip eru
. icomin til Shanghai og hafa 500
sjóliðsmenn verift settir þar á land.
jen 900 japanskir sjóliftsmenn
: voru þar fyrir.
Japafiar hóta aft gera vífttækari
ráðstafanir, ef Ktnverjar verfti
-ekki við kröfum þeirra.
Madrid, 24. j;m.
United Press. FB.
Uppbotiö á Spáni.
Lokal-ardögunum við uppreist-
armenn er nú lokift með sigri fyr-
ir stjórnarherinn. Seiuasti flokkur
stjóinarhyltingarmanna, sem safn-
ast liöfftti saman í húsi Figols, og
1'úist þar til varnar, gafst upp í
bag. I ögreglan fann þrjátíu hyss-
' ur og mikiö af sprengiefni í hús-
inu. Yfirvöldin óttast, að upp-
reistartilraun kunni að hrjótast út
á ný í Manresa, vegna fregna
sem borjst hafa 11111 verkföll í
Barcelona. Óftast yfirvöldin aft
íara fram eins og ekkert hafi i
skorist.
Síðari fregnir: Bifreiðarstjóra-
' erkfalli. í Barcelona lauk kl. 4,30
e. h. Súm leikhúsanna hafa verift
c'pnuft aftur.
Forsetinn hefir. skrifaö undir til-
skipun um aft leysa upp félög
Jesúíta á Spáni.
*
London, 24. jan.
United Press. FB.
Gengi sterlingspunds.
' Gengi sterlingspunds i gær
miftaft vift dollar 3,43, hæði er viö-
skifti hófust og' er þeim lauk.
New York: Gengi sterlings-
punds $ 3.43—3'43H-
Óstjórn
09
])ær í regnir niuni hafa áhrif á
u]>])r( i starsiilna ti 1 aft hefjast
haTida á nýjari leik
Ríkí sstjórnín tilk ynnir. aft vinna
'sé aftu r tiafin í Mal aga, en (>ar var
verkfa 11 háft. ög iiú alit’meft kyrr-
tim kk örutn ]>ar. í Madr id ’er altt
meft k yrruii) kjörum og viftskifti
--O--
Þjóöin hefir aldrei verið öllu
ver undir það búin' cn uú uin
þcssar niundir, aö borgararnir
sé ósáítir og liggi í stórdeilum.
Gálaus, ráðlaus, evðslusöin,
ranglát og kærulaus rikisstjórn
hefir farið með völdiri siðustu
árin og sökt þjóðinni i boln-
jausai' skuldir og vandræði.
Heimskreppan hefir lagst nieð
miklum þunga á alt atvinnu-
lifiö með þeim afleiðingum, að
íslenskar afurðir liafa stórum
fallið i verði eða orðið verðlaus-
ar og liver og ein atvinnugrein
að kalla niá, er nú rekin nieð
tapi. Og horfurnar eru þær, að
ekki muni rakna úr i bráð.
Enginn veit ineð neinni vissu,
bversti . lengi heiinskreppan
muni sfanda, en hill skilja allir
heilvita menn, að íslenska þjóð-
in er nú í svo miklum vanda
stódd, að ófriður og fatvinnu-
slyrjöld heima fyrir getur löitt
hana i f-ullkomna glötun, áður
en langt um líður.
Atburðir þeir, sent nú eru að
gerast dags daglega, benda til
þess, að heilbrigð skynsemi sé
13ú að engu.metin og ekkert
um það hugsað, hvað liorfi
landi og lýð til heilla. Hnefa-
rétturinn er sétiur og bacáltan
i algleymingi. En þegar nt i
þvi líkar æsingar er koiliið, ger-
ir enginri öðruin rétt. Oístopa-
mennirnir hugsa um það eitt,
að sigra, liafa mál sitt fram,
láta aðra kenna aflsmunar. Bar-
áltan heldur áfram hvíldar-
laust, hatrið magnast og fólkið
spillist. „Forsprakkkarnir“
varpa allri ábyrgðarlilfinningu
fyrir borð og liegða sér eins
og siðlausir menn.
Glögt dæmi um oí'sann og
viíleysuna og ábyrgðarleysið er
])að, er „forsprakkar“ alþýð-
unnar lögðu bann við því, að
úlgerðarmenn i Kcflavík gæti
koniið verslpnarvöru sinni frá
sér. Með slíku atferli eru menn
þéssir að ráðasl á sjálfbjargai-
viðleitni þjóðarinnar. Með þessu
atferli reyna þeir að kbmá í veg
fvrir, að útflntningsvörur lands-
inanna komist á erlendan mark-
að. En komisl varan ekki á er-
lendan markað og seljist þar,
er liún einskisvirði, og afleið-
ing þess verður sú, að lilutað-
eigendur verða fyrir óbætan-
legu tjóni og þjóðin í heild sinni
tapar. Með þessum hætti vinna
„forsprakkar“ aiþýðunnar að
því, að vandræðin í landinu
aukist. Og ])eir virðast reiðu-
búnir til þess, að leggja bann
á alla l)jargræðisvegi þjóðar-
innar, ef þeim býðúr svo við
að horfa.
Þet-ta er alvarlegt ásiaud og
við svo búið má ekki standa.
„Forsprakkar“ verkalýðsins
hafa nú, og raunar oft áður,
sýnt svo greinilega, að ekki
verður um vilst, að þeir eru
þess reiðubúnir, live nær sem
vera skal, og þó einkum þegar
þjóðin er vcrst við því búin, að
reiða böðuls-öxina að atvinnu-
vegum landsmanna. Þeir virð-
ast engan slcilning á því hafa,
að alvirinuvegir þjóðarinuar
geti iiokkuru sinni staðið höll-
um fæti. Þar hljóti jafnan alt að
fljóta i gulli og .silfri og öðru
verðmæti. — Verkalýðurinn
liafi engar skyldur að rækja við
þjóðfélagið. Hlutverk hans sé
einungis, að iieimta sem mest
af öðrum. Hann varði ekkert
um afköriiuna. Boðorðið sé að
eins eilt: meiri' kröí'ur íii ann-
ara. Verkalýðuriun eigi bara að
bei-ja í borðið og lieimta. Og
fari svo, að. ekki sé orðið yið
ki'öfununi, þá eigi að gi'i))a til
„handaflsins”, siöðva alla
vinnu, láta ófriðlega, hafa í
hóTunum. Verkamenn varði
ckki uni neili anuað en kaup-
ið, og svo náttúriega það, að
greiða „forsprökkum“ sinum
ríflega fvrir öll „lieilræðin“ og
notalegheitin.
Nú er svo komið, út af at-
burðum þeini, sem nýlega urðu
i Keflavík, að ekki eru líkindi
til, að svo búið sjatni. „For-
sprakkar“ alþýðunnar liafa nú
bafið ])ann leik, sem senniléga
verður afdrifarikur og seint
mun gleymast.
Verður nú væiitaniega úr Jiví
skorið á næstu tímum, rivort
hér oigi að rikja ofbeldi, óstjórn
Og viiiimannlegt siðleysi eða
bróðurleg samvinua.
Það er á allra vitorði, að „for-
sprakkar“ alþýðunnar eru nán-
ir samherjar þess ráðlierrans,
sem tekist befir á iicndur, að
vera „vörður laga og réttar“ í
landinu. Það er enn freniur
kunnugt, að’ ráðherra þessi er
fulltrúi bænda á Alþingi og af
þeirra náð situr Iiann nú á ráð-
herrastóli. - „Forsprakkar“
verkanianna liafa hótað bænd-
uin landsins því, að jarðirnai'
skyldi af þeim teknar. Og þau
skiláboð voru látin fylgjá, að
það væri undir bændum sjálf-
um komið, hvort s'ú „taka“ færi
frarn friðsamlega eða með
blóðsútliellinguni, þ. e. styrjöld
og manndrápum. „Vörður laga
ogv réítaí'" brosti ásiúðiega við
„forsprökkunum“ eftir sem áð-
ur. Hvað varðaði liann um það,
þó að bændur yrði blóðgaðir
lítilsháttar, um leið og þeir væri
fiæriidir af jörðum sínum ? Eklci
hætis-hót! Og hann liélt áfram
að „hlaða undir“ „forsprakk-
ana“, eins og ekkert liefði i
skorist.
Margir eru þeirrar skoðunar,
að 11 ú vcrði til skarar að skriða
uni það m. a., Iivort hér eigi
að vera athafnafrélsi eða ekki.
Menn vilja fá úr því skorið,
hvorl fáeiinim æsingainönnum
eigi úð haldast uppi að fram-
kvæma eða láta framkvæma
hvers konar ofbeldisyerk. Merin
vilja-fá úr ])ví skorið, lívorl
vinnufúsir menn eigi að fá að
stunda atvinnu sína í friði og
óáreyttir, eða livort þeir eigi
að lúta boði og banni tryldra
æsingamanna, sem vaða um all-
ar jarðir og liafa í frammi ærsl
og ólæti. — Verkamenn liafa
aldrei liagnast á ólátum „for-
spraklca" sinna, enda munu nú
rnargir þeirra orðnir lang-
þreytlir og leiðir á ofstopa
þeirra, alvöruleysi og glamri.
Lai'ðtogar verkamanna þiufa
að vera greindir menn, gætnir
og góðfúsir. Þeir þurfa að vera
gæddir glöggum skilningi á öll-i
um liag lands og þjóðar. — Og
þeir þurfa að vera gæddir þeirri
ábyrgðartilfinningu, seni nauð-
synleg er bverjum' manni, sem
gerast vill leiðtogi annara.
„Forsprakkar“ alþýðunnar í
Roykjavík inunu lítí kunnir að
þéim dygðuiri, seiii n ú voru
taldar. Þess vegiia fer sókn
þeirra og vörn i málefnum
verkalýðsins jafnan í Iianda-
skolmn 0,4 vitlevsú.
-----------------------
Qtan af landi
—O----’
Þingfeyri. 24. jan. FB.
Línuveiftararnir Fróöi, eign
Þorst. Lyfirftings, og Fjölnir, eign
T'áls jóns.sonar, ganga héöan i vet-
nr.
Jóhann Jónsson frá Hvannni
h.efir keypt 11 smálesta vélbát,
seni g'erftur veröur út á þessari
vertift. Skipstjóri verftur Steinþór
Benjamínsson. Atvinnuhorfur eru
11Ú nokkru vænlegri en verift hefir
og samhugur meft atvimiurekend-
uin og verkamönnum. Heilsufar
gott. Tíöarfar óstööugt og um-
. hleypingasamt síftan snemma í
desember. Jarftbönn síöári fyrir
jól. '
Stefna Frakka
í utaniíkismálurn.
, —o—
N iðurl.
En rás viðburðanna korii
Frökkum lil hjálpar sem oftar.
Aiisturríki hafði lapað áliti við
tollsambandsflanið, f járhagur
þess var í kalda koli, eins og alt-
aí', það vantaði peninga. Helsti
Lanki þess „Kreditanstalt“ fór
á hausinn. Þá sýndi það sig, að
Austurriki er altaf upp á náð
Frakklands komið. Þáð bað
Frakkland um láii. Frakkar
flýttu sér ekki að veita þao.
Frakkland heimtar altaf „póli-
tískar tryggingar“ gegn lánum,
og Ausiurriki er ekki enn „póli-
tískt lrygt“, séð frá Frakklandi.
Auslurríki var að því komið,. að
gefa út almenl „moratorium“,
þ. e. neita að borga skuldir sin-
ar og gefa öllum, seni skulda
innanlands, gjaldfrest. Þá vildi
svo til, að enskur bankastjóri
var staddur í Wién, og gat á
síðasta augnabiiki fengið M011-
íague Norman, forstjóra Eng-
lándsbankk, til þess að lána 20
miljónir dollara. Það Iijargaði
Austurríki frá gjaldþroti í iiili.
>;ú Iieimtar Fnglandsbanki aft-
ui lán siít, og enn er Austurríki
upp á riáð Frakklands og póli-
tísk skilyrði komið. En þótt
Austurríki sjálft yrði ekki
gjaldþrota, þá varð slórbank-
inn „Krcditanstalt“ það. Það
gialdþrol (sein reyndar er
meira og minna gr.unsanílegt)
varð eitt af aðalástæðunuin tii
þess, að „Donatbankinn“ í Ber-
)ín fór á luuisinn, að niarkið
féll og vandræðm í Þýskalandi
urðu svo alvarleg, að skaðabóta-
greiðslurnar urðu að falla niður
í bili, og England og Bandarík-
in urðu aó lijálpa Þýskajandi
með nýjum, „stuttum“ lánum,
og auk þess að vera án allra
greiðshia frá Þýskalandi.
Lrakkar aflur á móti viknuðu
ekki. Þeir heimtuðu skilyrðis-
laust, aó Þýskaland borgaði eft-
ir sem áður hinn svokallaða
,,skilyrðislausa“ liluta af skaða-
bötunum, sem þeir fá að mestu.
Um „stutt“ lán til þess að
hjálpa Þjóðverjum i bili var
ekki að tala frá þeirra liálfu.
Það er fast „principe“ lijá þeiúi
að lána ekki þannig. Ef til vill
liefði afstaða þeirra þó verið
önnur, hefði Briand Verið for-
seti. Greiðsiufali Þjóðverja á
skaðabótum og lánuitt Og það,
a'ð enn varð að lána þeim að
auki, varð til ]>ess að aðstaða
Fnglandsbanká sjálfs komst í
hættu. ííann varð að gripa til
bráðabirgðalána með liáuin
vóxium hjá Frakklandi og
Bandaríkjunum. Það varð til
þess að ti-aust hans i fjármáía-
heiminum bilaði um sinn. Mena
hlupu til og tóku inneignir sín-
ai' út úr hbnum, og flúttú þær
tii Hollands, Belgíu, Sviss og
F'rakklands og Bandaríkjanna
fyrst og fremst. Gullið streymdi
frá Englandi til þessara landa.
Afleiðingin er alkunu — afuám
gullinnlausnar og fall puudsius,
þjóðstjórnin . enska og yernd-
artoliár liennar —- tolistríð mn
alla Evrópu, eða réttara sagt um
allan lieim.
En staða Fraklca i heiinspóli-
tíkinni var aftur orðin sterk.
Fjárhirslur Frakklandsbanka
svigna undir gullhrúgunum
(2—íniljarðar doilara). Þær
gefa pólitískutti vilja Frakk-
iands áftúr þunga og aft. —
Nýlenduveldi þeirra og lierveldi
er meira en nokkuru sinni áð-
ur. Nú er liægt að lána gull
þeim sem gangá að „pólitískum
skilyrðum”. iÞ'að væri synd að
segja, að það -sé'„óspart“ gert,
þvi að það er gerl ineð franskri
varkámi. E11 það er gert, Og
það, ásamt takniarkaláúsum
lierbúnaði licima fyrii', er þriíSja
atriðið í franskri uíanríkispóli-
tík. Hinir gömlu handámenn
sitja fyrir. Stórbönkúm i Tékkó-
slóvakíu og Rúmeníu, sem lá
við gjaldþroti, hefir verið bjarg-
að, Póllandi hefir veri'ð lánað,
Rúmeníu hefir verið lánað, síð-
ast fyrir nokkurum mánuðum,
575 miljónir franka (mést til
að byggja kafbáta!) og það lief-
ir veriö þrengt að Austurríki og
Ungverjalandi. Ungverjaland
Ientí í alvarlé'giun fjárhágsörð-
ugleikiun í- liáust. A'll i i einu
varð Bethlen grqil'i, sem hefir
setið þar að völduin í meira en
10 ár, allra manna fastastur í
sessi, að fara frá völdnni og
annar maður, Karolyi greifi,
Frakklandsvinur mikill tók
við. Bcíhien hafði verið syo ó-
foi’íjáil að hallást að „vináttu-
sain'handi“ við ítalíu í stjórnai'-
tíð sinni. Menn vita ekki, livort
Frakkland liefir sett „pólitisk
skilyrði“ fyrir þessari hjálp, en
víst er, að þessi mannaskifti
urðu og áð Ungverjaland fekk
Ján frá Frökkum. Eins og áður
er sagt, liður að jiví, að Austur-
ríki þurfi á lijálp a'ð lialda.
Hversu fer um það er ekki liægt
að segja enn, fjármál þess eru
i nefnd h.já Þjóðabandalaginu.
Sumir meiin þykjast iiálda, að
Frakkar hafi stórar fyrirætlan-
ir um að tryggja ])að á nýjan
bátt ac Austurriki og Uhgverja-
land hallist ekki að Þýskalandi