Vísir - 31.01.1932, Side 2

V l S 1 R
filIltoHm i Qlsein!
Fáum daglega:
, glæný frá Akranesi.
Simskeyti
—s--
Sliangliai, 30. jan.
United Press. FB.
Mansjúríudeilan.
Óeirðasaint hefir verið i
Hongkew-svæSinu. Levni-
skvttur hafa orðið alhnörgum
Kínverjum, sem ekki eru i
hernum, að bana þar á svæS-
inu. Leyniskytlur Kínverja
liafa einnig sært tvo breska
sjóliðsmenn, sem voru á verði
vi'ð lilið á Honanbrautinni. —
Kínverjar bafa ráðist á aðal-
stöð japanska sjóliðsins, en
sjóliðsmennirnir gerðu mót-
árás eftir harða orustu.
Bardag'ar rénandi nemá -í
Hongkew. - Ræðismenn Breta
og Bandarikjanna hafa farið á
fund Sliiosawa á berskipinu
Ataka til þess að ræða tillögur
Kínverja til þess að konja í
veg fyrir að vopnahlésskil-
málarnir verði rofnir.
Segja Kínverjar
Japönum stríö
á hendur?
Genf, 30. jan.
United Press. FB.
Fregnir um það að Kína
hefði sagt Japan stríð á hend-
ur olli framkvæmdarráði
bandalagsins miklum áhyggj-
um i dag, uns fulltrúi Kína gat
fært framkvæmdarráðinu þau
tíðindi, að fregnin væri röng
Kina bíði enn átekta.
Dggar
í forlngjunnm.
—o—•
Þeir, sem lesið hafa „Alþýðu-
blaðið“ undanfarna daga, bljóta
að hafa veitt því athygli, að for-
ingjar verkalýðsins muni nú
vera or'ðnir allmjög uggandi
um sinn hag. Þeir eru vafalaust
farnir að verða þess varir, að
framferði þeirra gagnvart Kefl-
vikingum muni mælast illa fvr-
ir í þeirra eigin berbúðum.
Hin svo nefnda Keflavíkur-
deila virðist risin af litlu tilefni
i fyrstu, en bún getur orð-
ið afdrifarikari, en nokkur
önnur deila, sem upp liefir
komið hér á landi milli atvinnu-
rekanda og foringja verkalýðs-
ins. Keflvikingar hafa lýst yfir
því með framkonui sinni, að
þeir ætli sér ekki að láta það
viðgangast, að pólitískir ofstop-
ar og flugumenn hafi griðastað
þar í sveit. Þeir vilja fá að
stunda atvinnu sína í friði. Og
þeir vilja sejnja við verkamenn
og sjómenn þar syðra. án allr-
ar íblutunar aðvífandi æsinga-
manna.
Það er liaft eftir foringjun-
um hér, að í þessari deilu verði
Jjeir að sigra. Verkamenn og
sjómenn sé að missa alt traust
lil þeirra og nú sé um að gera,
að revna að bjarga því, sem
bjargað verður. Fari svo, að
foi'ingjarnir lapi i þessari deilu,
J>á sé úti um þá. Þá lirynji fylg-
ið af þeim og þcir standi uppi
allslausir og ráðalausir. Þess
vegna sé nú um að gera, að
berjast eins og Ijón, hauga sam-
an illyrðum um andstæðingana,
finna upp eitibvað nýtt, sem
hugir manna geti beinst að, sbr.
Vestmannaeyjaskotið, og reyna
að bera sig karlmannlega. Deil-
an verði að vinnast, bvað sem
öllu öðru liði, því að annars
kostar’sé foringjai’nir „búnir að
vera“, eins og það var orðað á
fundi hjá þeirn nýlega.
En þrátt fyrir mikil skrif af
þeirra bálfu og margvísleg ber-
brögð síðustu dagana, er þó
bersýnilegt, að uggurinn er
mikill undir niðri. — Hann
leynist í djúpi hugans, þó að
rej'nt sé að breiða yfir með
stórum orðum, bávaða og
hroðalegum ákærum. Mennirn-
ir vita sem er, að engum verka-
manni er gagn að þessari deilu.
Ilún er hafin í óþökk þeirra
flestra og þeim hefði aldrei
dottið i hug að samþykkja, ef
til þeirra kasta hefði komið, að
lagt skyldi bann á alla bjarg-
ræðisvegi beillar sveitar, út af
smávægiiegum ágreiniilgi, sem
lxægðarleikur hefði verið að
jafna í bróðerni. Sjómenn og
verkamenn vilja að sjálfsögðu
bafa sein hæst kaup, en þeir
eru ekki blindir, eins og for-
ingjar þeii-ra, og láta sér skilj-
ast, að nú heimtar þjóðar-nauð-
syn, að deilur um þau gæði,
sem ekki verða í té látin sem
stenduk, vegna örugra ástæðna,
verði látnar niður falla um sinn,
því að þær sé liáskalegar og
megi ekki eiga sér stað. — Þeir
sjá og skilja, að hver sá maður,
sem ræðst á atvinnuvegi lands-
manna nú og reynir að koma
þeim á kné, er fullkominn þjóð-
níðingur.
Hitt er annað mál, að at-
vinnurekendur ciga líka að
sýna lipurð og fullan skilning á
þörfum verkamanna og sjó-
manna. — Þéssir tveir flokkar
manna, atvinnurekendur og
verkafólkið (eða vinnuseljend-
ur) geta hvorugur án annars
verið og þurfa að vinna saman
í bróðerni. Það er æfinlega illa
gert, að æsa þessa tvo flokka
bvorn gegn öðrum, og verður
ávalt til tjóns, en á slíkum vand-
ræðatímum sem þessum, er
það blátt áfram glæpsamlegt.
Þetta skilur öll þjóðin, nema
ef til vill fáeinir oflátungar og
ónytjungar, sem liafa kosið sér
það blutskifti, að lifa á batrinu
til annara. —-
Foringjar verkalýðsins lögðu
á tæpasta vaðið, er ])eir hófu
leik þann, sem nefndur
hefir verið „Keflavíkurdeilan“.
Þeir bafa sennilega vonað, að
verkafólkið og sjómennirnir
mundi fylgja sér i einum bóp,
en nú eru þeir vafalaust farnir
að skilja, að fylkingin mundi
verða nokkuð þunnskipuð, ef á
reyndi. íslendingpr láta ekki
teyma sig út í öfgar og vitlevsu.
Þeir snúa við, þegar þeir sjá, að
foringjarnir kunna engar
sæmilegar leiðir og stefna beint
í glötunina.
Foringjamir liafa litið um
öxl siðustu dagana og komist
að raun um, að fylkingin, sem
á eftir fer, muni ærið þunn-
skipuð. —• Og nú vita þeir ekki
hvað til bi’aðs skuli taka, en
uggurinn og kvíðinn magnast
með dægri bverju.
—-------- MMgaa8Kaca»—--
Grafreitariin
í Fossvogi.
—o—
1’aS sýnist svo, seni ýmsir hafi
áhyggjur út af nýja grafreitnum
i Fossvogi. og kom þaS í ljós í
grein í „Vísi“, sem birtist á dög-
unum. og stóöu undir stafirnir
,,K. S.“ Er það hverju orði sann-
ara, sem þar er minst á, að jarðar-
farir hljóta aö farast fyrir á þeim
sta'S, dögunum saman, þegar
veðrahamur er mestur, a‘ð vetri til.
Virðast yfirleitt hafa verið vand-
ræði að finna hentugan grafreit.
enda óvíða heppilegur jarðvegur
hér um slóðir, til þess að jarðsetja
lik.
Frá sjónanniði þeirra, sem
hlyntir eru líkbrenslu er málið of-
ur einfalt. Reykvíkingar þurfa
ekki að hafa áhyggjur eða kostn-
að af nýjum grafreit, ef tekin
verður iipp líkbrensla, og reist
bálstofa. Þar má brenna alla, sem
deyja í þessum bæ, en grafa síð-
an öskuna í gamla garðinum.
Oskureitir taka hverfandi lítið
jiláss. i samauburði við grafreiti.
Greinarhöf. minnist á bygging
1 álstofu, en hefir ekki glöggan
skilning á því máli. Það er orðin
algeng reynsla erlendis, að bæjar-
félögunum verður dýrara að kosta
til grafreita, en halda uppi bálstof-
um. Líkofnarnir eru orðhir það
fullkomnir, að gaseyðsla til þess
að brenna eitt lík, mundi hér i
Rvík ekki riema meiru en 20 krón-
um. Líkkistur, sem notaðar era,
þegar lík er bálsett, eru margfalt
ódýrari, heldur en þcgar jarðsett
er. Bálfarirnar verða ódýrari bæði
i’yrir einstaklingana og bæjarfé-
lögin.
Greinarhöf. minnist á- heims-
menninguna, i sambandi við bál-
síofur, og hvetur íslendinga til „að
gleypa hana ekki í einum bita.“
k.kki þarf aö saka Reykvíkinga
um að þeir hafi rasað fyrir ráð
franr í þessu máli. Líkbrensla í
bálstofum hefir tíðkast í Evrópu
siðan um miðja öldina, sem leið.
í Þýskalandi eru nú yfir ioo bál-
stofur, og i sumum borgum þar
langflest lík brend. Á Norður-
löndum eru reistar bálstofur, á
ári hverju, og það í bæjum, sem
eru miklu mannfærri en Reykja-
vík. Bæjarfélögin hafa komist að
raun um, að ]>að er fjarri því, að
bálstofur verði dýrari en grafreit-
ir. Hvað skyldi lenda miklar fjár-
hæðir i Fossvögi, ef komið verð-
ur vandaðri girðingu um grafi'eit-
inn, landið lagað, sem með þarf,
gerðir vegir, og reistar nauðsyn-
legar byggingar þar?
Greinarhöf. er ergilegur við
nefnd þá, sem benti á staðinn,
vegna þess hve illviðrasamt sé í
Fossvogi. Þessi athugun höf.
stendur i sambandi við þá vand-
ræðalegu útfararsiði, sem hér tiðk-
ast. Likfylgdin gengur eftir kist-
unni alla leið í kirkugarS, ogstendur
líka við í garÖinum, jafnvel í lemj-
andi illviðrum. Er þarna oft mikill
mannfjöldi saman kominn, enda
tiðkast hér enn sá smábæjasiður,
að ,,fylgja“ fjarskyldu fólki. Þetta
er ónotalegt öllum — likfylgd og
presti — og getur verið hættulegt
heilsu manna. Þyrfti að verða
breyting á því. Það má gera meö
því að reisa kapellu, með bálstofu
og líkgeymslu, í kirkjugarðinum.
Þá getur öll kveðjuathöfnin farið
fram inni í húsi. Prestur getur vit-
rnléga kastað rekum yfir kistuna
í kapellunni, enda tíðkast það ytra.
Geri eg ráð fyrir að okkar frjáls-
lyndu prestar vildu taka upp þá
nýbreytni.
Það er ófögur ummyndun sem
líkxð tekur við rotnunina, og nær
j>að yfir langan tíma. Grafarhelgi
er engin til. þegar til lengdar læt-
Eins og getið vai’ um hér í
blaöinu fyrir skömmu strand-
aði vélbáturinn Svanur hinn 17.
þ. m. á Snæfellsnesi. Þar heitir
Lóndrangar á sunnanverðu nes-
inu, er strandið varð. Skipvcrj-
ar eru fyrir nokkuru komnir
hingað til bæjarins og var sjó-
próf haldið síðastl. þriðjudag.
Yfirmenn skipsins voru þrír
bræður, er alþr voru á Gottu í
Grænlandsf erðinni. Skipst j óri
Kristján, stýrimaður Finnbogi,
vélstjóri Gunnar, Kristjánssyn-
ir.
Tíðindamaður Vísis hitti
skipstjórann að ináli, og er efl-
irfarandi frásögn af þessu
glæfralega strandi bygð á upp-
lýsingum hans.
Svanurinn fór um áramótin
norður til Akureyrar, átti að
taka þar beitusíld og flytja til
Vestmannaeyja. Voru frystivél-
ar í lest skipsins og var þar
10—14 stiga kuldi.
iÞeir lögðu af stað frá Akui’-
eyri 15. janúar og bar ekki til
tiðinda fyr en þeir eru konmir
á rnóts við Skaga. Þá bilar vél-
in. Vindur er allhvass af suð-
vesti-i og mikil austanalda. Segl
höfðu vex’ið dregin upp nokkuru
áður og var siglt áfrain á þeim,
en gekk hægt. Vélarbilunin var
i þvi fólgin, að kælivatn rann
inn í sveifaráshúsið og saug
vélin það upp fyrir bulluna og
kældi þar af leiðandi glóðar-
höfuð fremri sívalnings. Eftir 6
stunda kappsamlegt starf liefir
vélstjóranum tekist að gei’a við
bilunina og kemst vélin aftur í
gang. Gekk nú alt vel, þó að
bylur væri og ruddaveður; sáu
þeir ekki land fyr en þeir vox’U
út af Straumnesi, þar sáu þeir
vitann. Er ])á vindur orðinn á
norð-austan og liægur, en geng-
ur i éljum. Um nóttina fara
þeir fram lxjá Bjargtöngum í
ca. tveggja sjómílna fjarlægð.
Þegar komið er nokkuð suður
á Breiðafjörð fer að bera á dá-
litlum leka í skipinu. Véldælan
hefir þó vel við honum og er
ekki fengist um það. Bæði
Svörtuloftaviti og Dritvikur-
tangar sáust þegar farið var þar
framhjá. Vindur er þá orðinn
hvass á norð-austan og tals-
vei’ður sjór. Fer þá lekinn að
aukast svo, að véldælan hefir
varla undan. KI. 2 e. li. þann 17.
eru skipverjar kallaðir upp,
þeir er ekki liöfðu vöku, og
skipað að dæla með þilfarsdæl-
unni. En sjór var freðinn í
henni og engin leið að þiða
hana, þar sem pípan lá gegnum
kælirúm sldpsins, en þar var
alt að 14 stiga kuldi, eins og áð-
ur er getið, og lestin full af
síld. Var reynt að losa klakann
með járnstöng, en árangurs-
laust. Skipið var þá lcomið 24
sjómílur suður á Faxaflóa og
ekkert útlit fyrir að það flyti
Jjfir flóann, end* var nú komið
ur. Annaðhvort verða grafreitirn-
ir byggingalóðir, eða grafið er á
ný í sönru gröfina, fyrr eða síðar,
og sundrað líkamsleifum hins
framliðna.
Bálstofurnar leysa úr þessum
vanda. Líkið eyöist þá á 2—3 klst.,
með svo þoklcalegu rnóti, sem
hugsast getur. Að öllu þessu at-
hugriðu sýnist ekki áhorfsmál að
reisa bálstofu í höfuðborginni, eu
hætta gamla aflaginu — að grafa
dauða menn í jörð niður.
rok með kafaldi og þegar orð-
inn talsverður sjór í skipinu.
Var því snúið við undir Jökul
og ausið með fötuin ýr lúkar
og’ vélarrúmi. Um kl 6 síðd. eru
segl tekin og gekk þá lítið í
fyrstu uns kvika fór að minka.
Var það ætlun skipstjóra að
í’eyna að ná lítilli vík, rétt vest-
an undir Malarrifi, en vegna
stormsins náðu þeir ekki svo
innai’lega. Ekkert sást fyrir kaf-
aldi. Þeir renna lit 30 föðmuiu
og finna ekki botn. Er þvi liald-
ið hægt upp að enn þá. Sjór ei’
nú orðinn svo mikill í sldpinu,
þrátt fyrir austurinn, að véliu
sýgur öðru hvoru sjó um ventl-
ana enda þótt þeir væru stopp-
aðir með pokurn að neðan. Enn
er mælt dýpið og reynisl það
vera 24 faðmar. Þykir það of
djúpl til þess að leggjast á.
Menn éru nú að verða uppgefn-
ir á austrinum. Dýpi er enn
mælt og reynist 16 faðmar.
Grilla þeir ])á í klelta skamt frá
og þvkir þvi ekki álitlegt að
leggjast þar. Var því skipinu
snúið frá landi, en tók þá niðri
á blindskeri og sat þar fast,
hvernig sem reynt var að losa
það. Lífbátarnir eru settir út
og gekk það greiðlega, þó að
skipið legðisl allmikið þegar
brimsog riðn undan því. Urðu
þeir að gcfa bátana alllangt út
til þess að forða þeim við
skemdum. Flaut nú sjór yfir
bekki i lúkarnum og yfir gólf
í vélarrúminu, jafnframt lieyrð-
ust glögt brothljóð í botni skips-
ins. Þótti þá ekki vistlegt í skip-
inu lengur. Fór þá stýrimaður
og þeir sem giftir voru í stærri
bátinn, er tók fjóra mfenn, en
skipstjóri við þriðja mann í
minni bátinn. Hrekur bátana
nokkuð i fyrstu en stærri bát-
urinn vinnur þó fljótlega á mótí
rokinu og liittir á dálítið vik
inn i klettana með malarkambi,
og lenda þeir þar heilu og
liöldnu. Leggur stýrimaður
slrax af stað út eftir björgun-
um til þess að svipast eftir liin-
um bátnum. Þeim skipstjóra og
félögum, hans sækist ver róður-
inn á íninni bátnum. Þar voru
ræði þannig, að tvö voru mið-
skipa og gátu þar róið tvek1
menn, eitt ræði frammí á aim-
að borðið og annað aftur í á hitt
borðið. Frammí mátti þriðji
maður ekki sitja, því þá var
báturinn of framþungur. Eu
nú reið á að geta notað tvær ár-
ar aftur i. Festi skipstjóri þá
bandi um þóftu og afturstefm
og gat að þvi búnu róið tvíára.
Meðan þessu fór fram hafði þá
borið nokkuð undan, en langt
út máttu þeir ekki komast, því
þá liefði báturinn ekki lengi
flotið, 5 véðrinu sem var. Þegar
ræðið er komið i lag vinna þeir
á við rokið og koma eftir ali-
mikinn barning upp að klettí
nokkrum og komast þnr upp á
G. Cl.
Síðasta íerð „Svan$“.
—o—