Vísir - 13.02.1932, Page 3

V t S I R
Aðalfimdur
SLYSAVARNAFÉLAGS ISLANDS
verður haldinn á morgun, sunnudaginn 14. febr. 1932,
og hefst kl. 4 e. h. í Kaupþingssalnum í Eimskipafélags-
húsinu í Reykjavík.
Dagskrá samkvæmt félagslögunum:
1. Skýrsla um. starfsemi félagsins á liðnu ári.
2. Lagðir fram lil samþyktar cndurskoðaðir reikningar fé-
lagsins fvrir umliðið ár.
3. Kosnir 5 menn i stjórn til tveggja ára og 5 varamenn. Enn-
fremur kosning tveggja endurskoðenda og tveir til vara.
4. Önnur mál, sem upp kunna að verða borin.
Samband nngra sjáltstæðismanna
heldur kaffisamsæti í K. R.-húsinu sunnudaginn 14. þ.
m., kl. 8y2 síðdegis, fyrir þingmenn á sambandsþing-
inu. Öðrum meðlimum félaga ungra Sjálfstæðismanna
og styrktarfélögum sambandsins er heimil þátttaka í
samsætinu.
Þingmönnum Sjálfstæðisflokksins og miðstjórn er
boðið á samsætið.
A eftir samsætinu verður dans.
Aðgöngumiðar fást í Varðarhúsinu, 'uppi, í dag frá
kl. 1—4ogámorgun (sunnudag) frákl. 1—-2%. (Sími:
2339).
ungi gangi hegningarlaus. Það
.er þessi gáta, sem höf. ætlast til
.að áhorfendur ráði.
Það er ekki uppbyggilegt eða
skemtilegt að hafa tekist á
hendur, að rita um starfsemi
leikhússins, þegar það, enda
þótt maður sé af fullum vilja
gerður, gefur manni aldrei á-
iylíu til þess, að geta sagt neitt
verulega lofsamlegt um starf-
semi þess. Hins vegar er leik-
félagið nú vaxið upp úr því, að
farið verði með það eins og
hverja aðra viðvaninga, sem
leilía sér og öðrum til dægra-
Styttingar, cnda gerir leikhúsið,
.eins og leikendaskrá þess ber
með sér, kröfu til þess, að
,dæmt sé um störf þess eins og
list. Kemur það lieim við það,
að einn aðalmaður þess nú lief-
jr notið mentunar í þeirri grein,
svö og við það að verið er að
reisa stóra höll undir islenska
teiklist hér i Reykjavík. Störf-
mn leikfélagsins liefir nú und-
anfarið farið jafnt hrakandi, og
haldi þessu fram verður hús-
byggingin við Hverfisgötu ó-
þörf i bráð. Það er hæpið að
•vera að smíða neglu i slik skip,
sem enginn veit um hvort nokk-
urntíma geta siglt. Það er þvi
varasamara að gera slíkt, sem
ríkið á fjölda stofnana, sem
ýmist eru með öllu liúsnæðis-
Jausar eða í mestu vandræðum
jueð liúsnæði. Má telja Þjóð-
minjasafnið, náttúrugripasafn-
ið, háskólann, unghngaskólann,
vélstjoraskólann, stjórnarráðið
sjálft og fleiri stofnanir, sem tii
eru og starfa að kalla óaðfinn-
anlega.
Þessi listræna hugvekja
Galswortliys hefir farið alger-
lega í mola lijá Leikfélaginu,
að því. er virðist mest fyrir ó-
nóga eða skilningslitla leiðbein-
ingu. Álirifa atvinnuleysisins og
annara vandræða á ásta- og
hjúskaparlíf Joneshjqiianna,
sem textinn ber greinilega með
sér, sér varla stað i leiknum, og
.er þó þýðingarmildð atriði, ef
ekki þýðingarniesta atriðið, því
að leikurinn sýnir manni ekki
einvörðungu inn í það gímald,
sem skilur stéttirnar, heldur
lika inn i þau gímöld, sem
kunna að skilja menn innan
stéttanna. Það má heila að rifr-
ildi Barlwickshjónanna láti
mann sjá þar, það sem þarf af
sundrung makræðisins. En það
,er liin myndin, glögg og skýr
•frá hendi höf., sem liefir bilað.
Það má segja, að enginn leik-
andanna haf-i náð neitt i áttina
við það, sem leikrilið lagði þeim
á herðar, og á þetta ekki síður
við hina góðu leikendur Leik-
félagsins, heldur en liina. Smá-
hlutverkin eru aftur á móti til-
tölulega besl frá gengin, ber-
sýnilega af því, að þau ei’u
nokkuð beinlaus biti. Anna
Guðmundsdóttir leikur ráðs-
konuna, frú Marlow, blælaust,
en eiginlega ekki svo að að
verði fundið, og sama er að
segja um Snow, lögreglumann-
inn, og ókunnu stúlkuna að
jnestu. IÞó verður hún í liönd-
um Siíþ'únar Magnúsdóttur
frekara svokallaður skikkan-
legur kvenmaður, sem er að
leilca götustúllcu, heldur en
götustúlka, sem er að leika svo
nefndan heiðarlegan kvenmann.
Frú Seddon (Ingibjörg Bach-
jnann), sem bregður fyrir
stundarkorn, er ékki óskemti-
leg, en það cr ef lil fult eins
mikið gerfinu eins og leikand-
anum að þakka. Réttarskrifar-
ínn er ekki góður (Viðar Pét-
ursson), hann hefir á sér há-
tiðablæ nýgræðings, cn ekki
flaustursbrag manns, sem er að
eiðfesta menn dag eftir dag, frá
morgni til kvelds. Wheeler
stofuþerna (Þóra Borg) virðist
eftirleik hennar að dæma, tæp-
lega nógu lítilþæg til þess að
fara með slíkt hlutverk. Dómar-
inn (Valdim. Helgaöon) er rösk-
ur og fyllilega i áttina við það,
sem til er ætlast af honum. Li-
vens (Edward Frederiksen) er
eðlilegur og heldur skynuglega
á sínu, og sama gerir fátækra-
fulltrúinn (Helgi Jónsson); það
sem misferst hjá honum, er
ekki lionum að kenná, eins og
síðar verður á vikið, og gerfi
lians er sérstaklega gott. .Tolin
Bartwick (Brjmjólfur Jóhann-
ensson) fer keiprétt með sitt
hlutverk, en svo kalt og' utan-
garna, að maður trúir því varla
að lifandi vera sé. Jafnvel þeg-
ar hann á að vera sem liolast-
ur, er vélarblær á, og hlýtur
þetta að vera leiðbeinanda að
kenna. Frú Bartwick (Marta
Kalman) leikur hlutverk sitt
óaðfinnanlega, og er það ekk-
erl lof um jafn ágæta leikkonu.
Það er ekki nema á einum ein-
asta stað, sem þau Brynjólfur
og hún geta verulega hafið sig,
það er þegar þau rifast í þriðja
þætti. Jack Bartwick,, son
]>eirra, leikur Alfred Andrés-
son, og svo að víðasthvar geig-
ar, og þó virðist manni eins og
þessi maður sé fjarri því aðvera
getulaus. Hann segir margt rétt
og svipbrigði eru oft góð, en oft
er hann of lúpulegur, svo að
það kemur þar ekki fram, að
hann er vitlaust upp alinn, án
þess þó að vita af því. Lakast-
ur er liann i fyrsta þætti; lion-
urn tekst ekki að gera manni
ljóst, að drykkjuraus lians sé
ekki uppgerð. Ropcr lögfræð-
ing leikur Friðfinnur, auðvitað
lýtalaust, en bvergi bólar á liin-
um ágætu eiginleikum hans,
enda gefur lilutverkið tæpasl
tækifæri til þess. .Toneshjónin
hitta ekki markið, en ungfrú
Arndís er auðvitað, eins og' alt-
af, ímynd menningar og fullr-
ar hyggju. Enda þótt frú Jones
sé margþjökuð og beygð af
kjöruin sínum, þá er liún þó
varla orðin cins flött af þeim
eins og ungfrú Arndís lætur
vera, og ínyndi lítilsliáttar
sæmileg leiðbeining hafa getað
bætl úr því. En það er leikur
Haraíds Björnssonar sérstak-
lega, sem veldur því, að mark-
iriu verður hvergi náð. Það er
því að kenna, að hann hefir
ekki gripið, að þessi hlutverk
liafa tvær hliðar, aðra, sem veit
að þeim hjónum sjálfum, hina
sem vcit að Bartwicklijónunum
og þeirra líkum. Hreyfingar
Haralds og dönskuskotið mál-
færi er svo kunnugt, að ekki
þarf að eyða að því orðum, en
sýnir hins vegar hve gersani-
lega Iiann er sneiddur aðalkosti
leikara að vera marglyndur og
kvikur; leikur hans er sönnun
þess að geta og lærdómur er
silt hvað.
Það er talið að þýðing leik-
ritsins sé eftir síra Friðrik
Rafnar, en menn hafa það fyr-
ir satt, að hún sé eftir annan
mann, og er það trúlegra, því
að ólíklegt er að jafn orðhagur
maður og hann hafi getað lát-
ið annað eins frá sér fara og
þessa þýðingu. Hver setning-
in rekur aðra, sem engum
menskum manni er hægt að
segja. Fátækrafulltrúinn (Helgi
Jónsson) fékk á því að kenna,
því endaþótt liann scgði hverja
einustu settningu eins rétt og
hægt var, varð þó ekki úr þvi
eðlilegt mál. Hver setningin
rak aðra sem var alveg ósegj-
anleg, og það sem verra var
ekki íslenska, hvorki ritmál né
talmál. Orðatiltæki eins og
„Þú verður að vera varasöm“
í staðinn fyrir „þú verður að
vera varkár“, „langa refsingu“
fvrir „þunga refsingu“, „ákveða
mig sjálf“ fvrir „ráða það við
mig sjálf“, „grundvallarregl-
ur“ fyrir „lífsreglur“, „venju-
lega klædd“ fyrir „klædd eins
og alment gerist“, „sjá i gegn-
um fingur með þér“ fyrir „sjá
i gegnum fingur við þig“ tala
þar skýru máli, og máltæki
eins og „að vita hvar Davíð
keyrjiti ölið“ bendir til þess að
lafað sé aftan í dönskum
texta, en slík rit sem þetta
ættu, þó að vera þýdd úr
frummálinu. í enska textan-
um tala Joneshjónin London-
arlýsku, en i islenslca textan-
um eru þau sitt á Iivað látin
tala ritxnál eða lalmál, en
þetta breytir alt svip þess,
scm sagt er. Leikbúsið verður
að vita það að það hefir bók-
mentalegar skyldur eklci sið-
ur cn leiklistarlegar, og að
höfundur eins og Galsworthy
verður að þýðast vel og ræki-
lega, og að ekki dugar að
sletta á liann einhverri þýð-
ingarnefnu. Annars er málið
á leikendaskránni nokkuð
gott sýnishorn af málsmekk-
leysi leikfélagsins. En jietta er
alt á eina bókina lært.
Þess verður að að geta hér
að það er hreiri furða hvað
Freymóður getur gert úr leik-
sviðinu liér, liann er sennilega
einn besti maður Leikfélagsins
í bili.
Leikfélagið verður að bæta
ráð sitt, eigi dagar þess ekki
að vera á enda. En þótt hér sé
að þessu sinni illa á lialdið,
ættu þó allir að sjá „Silfur-
öskjurnar“, ekki vegna leik-
félagsins, lieldur vegna þeirrar
ágætu hugvekju sem þær liafa
að geyma, jafnvel illa leiknar. ’
fíuðbrandnr Jónsson.
--— —------------------
íslensknr iðnaðnr.
Ut af greiri um eflingu iðnaöar-
ins hér á landi, sem birtist i Vísi
io. þ. m„ langar niig til að benda
á, að í einni grein iðnaðarins hafa
komið fram nýjar tilraunir síðast-
iiöið ár. Eg á við karlmannafata-
gerðina. Klæðaverksmiðjan Ála-
foss, undir stjórn hins þjóðkunna
glímukáppa Sigurjóns Pétursson-
ar, og Klæðaverksmiðjan „Gefj-
un“ hafa báðar auglýst ódýran
saumaskap á. utanyfirfötum karla
og báðar vinna þær íslenska ull í
dúka og gera síðan úr þeim ódýr
klæði. Þetta er ágætt, og geti dúk-
arnír kept við erlenda að gæðum
er auösætt, að verksmiðjur þessar
fá nóg að gera. Einn af klæðskera-
meisturum bæjariijs hefir riðið á
vaðið að þvi er saumalaunin ein
snertir. Sá maður er Andrés
Andrésson. — Skömmu fyrir
áramótin síðustu skrifaði hann
margar greinar, í vikublaðið
,,Fálkinn“, um ýmislegt það, er
snertir klæðnað karlmanna. Hafa
sjálfsagt margir lesið greinar
þessar meö athygli, enda kennir
þar margr'a góðra bendinga. í
einni af nefndum greinum lætur
hann þess getið, að vegna núver-
andi fjárhagskreppu í landinu, og
þar af leiðandi rninna gjaldþols
hjá almenningi, liafi hann farið að
íhuga, hvort ekki mætti búa til
ódýrari föt 'en handsaumið leyfir.
Ráðið hefir hann fundiö, og ligg-
ur það, eins og nærri má geta, að-
allega í nákvæmri sameiningu á
vélavinnu og handavinnu, eða eins
og hann kemst að orði: „Handa-
vinna fyrir útlit — vél fyrir gagn-
semi“.
Næstliðið súmar voru 20 ár lið-
in frá því Andrés Andrésson byrj-
aði sjálfstæðan atvinnurekstur, og
um sama leyti átti hann aldarfjórð-
ungs afmæli i iðninni. Mikla þekk-
ingu hefir slíkur maöur á sviði
klæðagerðarinnar, og er ]>ví þess
að vænta, að hann láti hér eklci
staðar numið, heldur reyni hann
aö lfalda áfram aö fullkomna svo
þessa aðferð sína, að til verulegs
■ gagns megi veröa fyrir þjóðina í
íramtíðinni, því að þá væri mjög
stórt skarð höggið í innflutningv
inn, er ekki þyrfti lengur að flytja
iun í landið tilbúinn karlmanns-
klæðnað.
,,Þess ber að geta sem gert er,“
segir máltækið og þökk sé hverj-
urn þeirn, sem aö því vinnur, að
dýrtíðin lækki og þjóðin búi sem
)nest að sínu.
X.
Messur á morgun:
I dórrikirkjunni kl. 11, sírti
Bjarni Jónsson (altarisganga).
Kl. 2, barnaguSsþjónusta (síra
Friðrik Hallgrinisson). Jvl. 5,
síra Friðrik Ilallgrimsson.
I frikirkjunni í Reykjavík ld.
2, síra Árni Sigurðsson.
í Hafnarfjarðarkirkju kl. 11
f. h„ síra Friðrik Friðriksson.
I Landakotskirkju: Lágmess-
ur kl. G1/^ og kl. 8. Hámessa kl.
10 árd. Guðsþjónusta með pré-
diltun kl. 6 síðd.
I spítalakirkjunni í Hafnar-
firði: Hámessa kl. 9 árd. Guðs-
þjónusta með prédikun kl. 6
síðdegis.
Veðrið í morgun.
Hiti í Revkjavík 5 slig, ísa-
firði 5, Akureyri 5, Seyðisfirði
4, Vestmannaeyjum 5, Stykkis-
liólmi 5, Blönduósi 5, Hólum í
1767 Sími 1767
BifreiflastOðin
Rringurinn.
Hornafirði -4- 1, Grindavík 6,
Færeyjum 4, Julianehaab -4- 7,
Jari Mayen 0, Angmagsalik -4- 2,
Tynemouth 3. (Skeyti vantar
frá Raufarhöfn, Hjaltlandi og
Kaupmannahöfn). -— Mestur
liiti í gær 6 stig. Úrkoma 0.2
mm. — Yfirlit: Hæð fyrir
sunnan land, en lægð fyrir
norðvestan, á lireyfingu austur
eftir. —- Horfur: Suðvcstur-
land, Faxaflói, Breiðafjörður,
Vestfirðir: Suðvestan kaldi.
Skúrir og síðar slydduél. Norð-
urland: Suðvestan stinnings-
kaldi. Víðast úrkomulaust.
Norðáusturlánd, Austfirðir og
suðausturland: Vaxandi suð-
yestari kaldi. Úrkomulaust og
viða léttskýjað.
Skip Eimskipafélagsins.
Brúarfoss kom til Stykkis-
liólms á liádegi. Lagarfoss fór
frá Kaupmannahöfn í morgun
áleiðis til Leith. Goðafoss fer
frá Hamborg i dag. Dettifoss
vár á Húsavík í morgun. Fer
þaðan til Siglufjarðar og er
væntanlegur liingað þ. 15. Sel-
foss fór frá Antwerpen i gær
áleiðis til Leitli. Gullfoss er í
Kaupmannahöfn.
Af veiðum
kojri Gvlfi í gærkveldi með
ágætan afla, en Skúli fógeti í
nótt, einnig með ágætisafla.
Eru báðir lagðir af stað áleiðis
til Englands.
Kolaskip
kom liingað i morgun til li.f.
Ivol og Salt.
Ægir
kom í gærkveldi riieð Aust-
fjarðaþingmenn. Flutti póst.
Max Pemberton
kom frá Englandi í morgun.
Mötuneyti safnaðanna.
Þar mötuðust í gær 101 full-
orðnir og 82 börn.