Vísir - 15.03.1932, Side 2

y í s i r
ÚtgefdaFmenn I
Heildsðlobirgðir áf 1. fl.
Fiskilinum,
bikuðnm og ðbikuðum.
Símskeyti
—o—
London 14. mars.
United Prcss. - FB.
Gengi.
Gengi sterlingspunds miöað
við dollar 3.61, er viðskífti hóf-
ust, en 3.63 er viðskiftum lauk.
New York: Gengi sterlings-
punds $ 3.61% er viðskifti hóf-
ust, en $ 3.62% er viðskiftum
lauk.
Osló 14. mars.
United Press. - FB.
Breytingar á skipun norsku
stjórnarinnar.
Breyting hefir orðið á skip-
un norsku stjórnarinnar. —
Hundseid forsætisráðherra er
einnig landhúnaðarráðherra,
Garstad er verslunarmálaráð-
lierra og Sundby fjármálaráð-
lierra. Að öðru leyti er stjórn-
in ólireytt.
Stokkhólmi 14. mars.
United Press. - FB.
Frá Svíþjóð og Danmörku.
Kauphöllinni lokað. Engar
óeðlilegar fjárúttektir úr hönk-
um.
Kliöfn: Kauphallarviðskifti
eðlileg. Verð Kreuger-liluta-
hréfa ekki skrásett.
Stokkhólmi í mars.
United Press. - FB.
Bálfarir aukast í Svíþjóð.
Bálfarir aukast mjög í Svi-
þjóð. í Stokkhólmi voru bál-
farir 944 lalsins árið sem leið
og nam aukningin frá 1930 um
25%.
Meðlimir bálfarafélagsins í
Stokkhólmi eru 9.000. Alls eru
63 félög í Svíþjóð, sem vinna
að því að bálfarir verði almenn-
ari.
París í mars.
United Press. - FB.
Afríkunýlendur Þjóðverja -
og Frakkar.
Nýlendumálaráðherra Frakk-
lands hefir neitað því opinher-
lega, að Frakkland ætli sér að
skila aftur Afríku-nýlendunum
Kamerun og Togb, cn samkv.
Versala friðarsamningunum
fékk Frakkland umráðárétt yf-
ir þessum nýlendum. Voru þær
áður eign þjóðverja. Kvað ráð-.
lierrann livorki Belgíu eða Bret-
land áforma að Iála af liendi
nýlendur þær, sem Þjóðverjar
áttu í Afríku, og Belgtun og 1
Bretum voru fengin umráð yf-
ir. Ráðherrann Iiélt því fram, j
að miklar framfarir hefðu orð- !
ið 1 Kamerun og Togo síðan
Frakkar fengu þar yfirráð. Út-
flutningur frá Ivamerun nam
árið sem leið 358 miljónum
franka. (Þjóðverjar lögðu alla
tið mikla rækt við nýlendur sín-
ar í Afríku og lögðu afar mik-
ið fé í hvers konar Umbætur :
og til framfara i þéim).
—-— ------------------ . • •
Utan af landi.
—o—
Keflavik 15. mars.
Landhurður af fiski, og lief-
ir sami ágætisaflinn verið und-
anfarna góðviðrisdaga, eða á
aðra vilcu. Bátar fá þetta 15—
25 skpd. í róðri. Róðrar hyrj-
uðu seinna í ár en venjulega,
en eins mikill fiskur mun kom-
inn á land nú og venjulega um
þetta leyti.
E.s. Vestri kom hingað i nótt
með saltfarm. Kom liann
nokkurú seinna en búist var
við. Hafði skipið farið inn til
Færeyja vegna stýrisbilunar
og tafist þar 4 daga.
Alls munu vera gerðir út liér
og í Njarðvíkunum að þessu
sinni 27-28 bátar. Stærð þeirra
er 12 22 smál.
Frá Alþingi
í gær.
—o—
Efri deild.
Fimm mál voru á dagskrá i
efri deild í gær.
1. Frv. til 1. um breyt. á I.
nr. 45, 15. júní 1926, um al-
mannafrið á helgidögum þjóð-
kirkjunnar. 3. umr.
Frv. var samþ. með 10 sam-
liljóða atkvæðum og sent neðri
deild.
2. Frv. til 1. um breyt. á 1.
nr. 7, 14. júní 1929, um tann-
lækningar. Frli. 2. umr.
Frv. var samþykt og vísað til
3. umræðu.
3. Frv. til 1. um ríkisskatta-
nefnd. 1. unir.
Frv. var vísað lil 2. umr. og
fjárhagsnefndar.
4. Frv. til 1. um geldingu
hesía og nauta. 1. umr.
Frv. var vísað til 2. umr. og
landbúnaðarnefndar.
5. Frv. til 1. um breyt. á yfir-
setukvennalögum nr. 63, 19. maí
,1930. 1. umr.
Málinu var vísað til 2. uim'.
og allsherjarrtefndar.
MeSri deild.
Sjö mál komu þar lil um-
ræðu/
1. Frv. til I. um brúargerðir.
1. umr.
Málinu var umræðulaust vís-
að til 2. umr. og samgöngu- j
málanefndar.
2. Frv. til 1. um kartöflu- j
kjallara og markaðsskála. 3.
umræða.
Nolckrar breylingarlillögur
komu fram frá Halldóri Stef- j
ánssyui við frv., en þær voru
feldar og frv. samþykt óbreytt
með 16 samhlj. atkvæðum og
sent efri deild.
3. Frv. til I. um innflutning
á kartöflum.
Umræður urðu miklar um
þetta mál og snerust mjög í J
sömu áft og við undanfarnár !
umr. málsins. Fór svo loks, að
einstakar greinir frv. voru sam-
þyktar með einni smábreytingu
frá Guðhrandi ísherg, og fi’v.
vísað til 3. umr.
4. Till. til þál. um fækkun
prestsemætta. Frá Vilmundi
Jónssyni.
Neðri deild Alþingis ályktar
að fela ríkisstjórninni að leggja
fyrir næsta þing frv. til laga
um nýja skipun prestakalla,
þannig, að preslaembættum
verði fækkað til mikilla muna
frá því, sem nú er, enda leggi
stjórnin jafnframt fyrir þingið
frv. til laga um almennar vers-
legar nafnagiftir barna, hjóna-
vígslur og útfarir.
Vilmundur liefir gert uppkast
að slíkum lögum og eru þau
sem fylgiskjal prentað með frv.
Þar er gert ráð fyrir, að nafna-
giftir og hjónavígslur fari fram
sem einföld skrásetning lijá ver-
aldlegum valdsmanni og skrá-
setning við útfarir þessu svipað.
Ein umr. var ákveðin um
tillöguna.
5. Till. til þál. um landsvist
erlendra hljómlistarmanna og
um skemtanaleyfi til handa út-
lendingum. Flutningsm. Pétur
Ottesen.
Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina:
1. Að beita stranglega gagn-
vart erlendum hljómlistamönn-
um, sem teknir eru að stunda
hér atvinnu eða hingað koma í
atvinnuleit, ákvæðum 3. gr. laga
nr. 13, 31. maí 1927, um heiin-
ild til þess að vísa slíkum mönn-
um úr landi.
2. Að leggja fyrir lögreglu-
stjóra landsins að synja útlend-
ingum leyfis til þess, að lialda
liér samsöngva eða aðra liljóm-
leika, töfrasýningar eða þess
liáttar skemtanir.
Ein umr. var ákveðin um til-
lögu þessa.
6. Till. til þál. um undirbún-
ing laga um ábúð á jarðeignum
hins opinbera. Flutiiingsm. Har-
aldur Guðmundsson og Halldór
Stefánsson.
Neðri deild Alþingis ályktar,
að skora á ríkisstjórnina, að
undirbúa og leggja fyrir næsta
þing frv. til laga um ábúðar-
rétt leiguliða á jarðeignum, sem
érú í eigu hins opinbera.
Ein umræða var ákveðin um
tillöguna.
7. Frv. til 1. um bifreiðaskatt
o. fl. Frh. 2. umr.
Svo mjög var liðið á fundar-
tímann, er málið var teldð fyr-
ir, að umræðum var frestað.
OpB - og effldir.
--Q__—
Þegar framsóknarmenn kom-
ust til valda, með tilstyrk jafn-
aðarmanna, fyrir nokkrum ár-
um siðan, vorn fögur orð um
framsókn og athafnir ekki
spöruð. Framkoma þeirra, sem
áður höfðu farið með völdin,
var fordæmd. Alt var í spillinga
og synda feni, sem hinir þjóð-
hollu framsóknarmenn ætlúðu
að ræsa fram. Og svo átti að
lyeffío'a alt unp á ný. Alí, sein
þjóðinni mátti að gagni verða,
átti að treysta. Margt nýtt og
þarft átti að innlciða. En alla
íhaldsspillinguna átti að unp-
ræta með öllu. Það, sem ihalds-
menn höfðu gert, gat að eins
orðið komandi kynslóðum til
viðvörunar. Nú dettur engum
heilvila manni í hug, að halda
því fr.ain, að eklri megi sitthvað
að stjórn •ihaldsmanna finna,
g
m
9M>ri tiul.
nie®É! «te.
Bcnt heim
y«m >in
VTST0F4W, Aðalstræt! 9
þvi lengi má að finua og ihalds-
semin mun í ýmsu hafa yérið
fullmikil, enda er flokkur sá,
sem við tók af ihaldsflokknum
(og'sem reyndar er samsteypa
íhaldsflokks og frjálslynds
flokks), Sjálfstæðisflokkurinn,
svo frjálslyndur, að hann verð-
skuldar miklu fremur að lieita
„liberal“ flokkur en „konser-
vativ“. Alþýðublaðið og Tím-
inn japla að visu stöðugt á þvi,
að flokkurinn sé íhaldsflokkur,
og getur það á því einu bygst,
að í þessum flokki eru menn,
sem áður fyrr voru ílialdssam-
ari í nokkrum málum, en þeir
eru nú. Gremja Alþýðublaðsins
og Timans í garð Sjálfstæðis-
flokksins byggist ekki livað síst
á því, að þau vita, að flokkur-
inn er í reynd orðinn friáls-
lyndur flokkur. Þetta veit allur
almenningur á íslandi. Og nú
orðið dettur enguní manni i
hug að taka það trúanlegt, að
Sjálfstæðisflokkurinn sé aftur-
halds cða íhaldsflokkur. En
hvað sem þessu hður, þá var
margt golt um íhaldsflokkinn.
Sá flokkur lét sér ant um að
hafa fjármál ríkisins í lagi og
verður það að teljast liöfuðdygð
hvers flokks. íhaldsflokkurinn
skilaði fjármálunum af sér i
góðu lagi i hendur framsóknar-
mönnum og jafnaðarmönnum.
Ilialdsmenn efndn loforð sín í
Jiessum efnum. Þeim liafði orð-
ið mikið ágengt að hæta fjár-
hag ríkisins. Og hefði þeir ver-
ið við vqld áfram, væri rikið
sennilega skuldlaust nú, og þó
mörg þarfaverk verið unnin.
Eh hvernig hafa framsóknar-
menn og jafnaðarmenn staðið
sig i fjármálunum? Þeir liafa
verið eyðslunnar menn og óvit-
urlegra ráðstafana, enda er. fyr-
ir löngu svo komið, að ríkið er
í hotnlausum skuldum, alt at-
vinnulíf lamað, ríkissjóðurinn
þurausinn, — alt stendur fast.
Það er ekki fyrr en í beinan
voða er komið, að snúið er við
hlaðinu, og ásiundað að fara
nokkuru gætilegar, og þó eru
ýinsar ráðstafanir valdhafanna
til þess að rá<)a hót á yfirstand-
andi vandræðum, fálm eitt og
til ills. Ilelsta ráð þeirra til að
afla ríkinu aukinna tekna, eru
auknir skattar og álögur og eins
og vænta mátti, eiga hinar nýju
byrðar að leggjast aðalleg'a á
bök Revkvíkinga, þeirra borg-
ara landsins, er alla jafna liafa
verið svertir i augmn bænda í
hlaði stjórnarinnar. Þá, sem
mest leggja af mörkurn til rikis-
ins, á að skattpina enn frekara.
Þeim, sem eigi hafa hálf rétt-
indi og ekki Jiað, á við borgar-_
ana í sveitunum, á að meina að
fá jafnrétti við aðra kjósendur
í landiuu. Minnihlutinn á áfram
að ráða öllu í landinu, ef fram-
sóknarleiðtogarnir fá vilja sín-
uni framgengt. Þótt gengið yrði
til kosninga á ný undir núver-
andi kjördæmaskipulagi, gæti
svo farið, að framsóknarflokk-
urinn fengi hreinan meirihluta.
Slíkur kosningasigur væri að.
eins sönnun Jiess, að 36% kjós-
andanna geta lialdið völdunum
i landinu í trássi við alla hina.
Ef Jijóðai'atkvæði væri látið
fram fara nm kjördæmamálið,
yrði annað uppi á teningnuin.
Mcð Jijóðaratkvæði kæmi vilji
þjóðarinnar greinilega i ljós.
Og það er fyrirsjáanlegt hvern-
ig sú atkvæðagreiðsla myndi
fara. En hvað sem þessu liður,
má andstæðingum framsóknar
vera ljóst, að leiðtogum fram-
sóknarmanna er lítt áð treysta.
Þeir vilja halda í óréttlætið, af
J)ví að það er þeim sjálfum í
hag. Menn verða því að hafa
liugfast, liver orð þeir liafa um
haft áður í þjóðmálum — og
efndirnar. Andstæðingar fram-
sóknar verða að halda áfram
baráttunni fyrir réttlátri kjör-
dæmaskipun og fyrir bættum
hag lartds og þjóðar, uns völd-
in í landinu eru fengin í liend-
ur stjórnmálamönnum, sem
standa við orð sín. Meirihlut-
inn verður að halda áfram að
krefjast réttar síns og leggja alt
í sölurnar fyrir þann rétt, ef
þörf krefur.
B.
Vélstjdraskölinn.
Á að leggja hann niður?
A yfirstandandi þingi hefir kom-
iÖ fram frumvarp til laga, um að
veita 3 hafnfirskum kyndurum vél-
stjóraréttindi; og er ílutningsmaður
að frumvarpinu hr. Bjarni Snæ-
björnsson læknir.
Frumvarp jiet.ta hefir valdið tölu-
verðri ólgu innan Vélstjórafélags
íslands, og ekki að ástæðulausu.
Það má ef til vill kalla jiað kald-
hæðni örlaganna, að einmitt maður
úr stéttarfélagi, sem undanfarin ár
hefir háð mjög hárðvítuga baráttu
fyrir stefnu sinni, skuli verða tii
þess, að ráðast fyrst á félag véi-
stjóra og ryðja braut frumvarpi
því, sem andstæðingar hans í stjórn-
máltun liafa á prjónunum, er fer í
söniu átt en er mun víðtækara.
Af greinargerð frumvarpsins
varður ekki betur séð, en að þing-
maðurinn hafi aflað sér ntjög ófull-
kominna upplýsinga viðvíkjandi
málefninu, þar sem hann fullyrðir,
að aðstæður bér séu nákvæmlega
þær sömu, og er sótt var um véí-
stjóraréttindi fyrir Jón Þ. Jósefs-
son á siðasta þingi. Þettá er alger-
lega rangt. í lögum uni breytingu
á lögum nr. 43, 3. nóv. 1915, um
atvinnu við vélgséslu á gufuskipum,
stendur i 1. gr.: „Meðan vöntun
er á mönnuni, er tekið bafa vél-
stjórapróf samkvæmt lögum jiess-
um, er atvinnumálaráðuneytinu
heimilt að veita mönnum, sem
fengið hafa vélstjóraskírteini í öðr-
um löndum, samkvæmt þar gildandi
lögum skírteini Jiau, sem ræðir um
í 5., 7. og 11. gr., en Jiess sé J)ó
gætt, að til þess að öðlast hið út-
lenda skírteini hafi orðið að full-
nægja eins miklum kröfum eins og
til að öðlast hið íslenska, sem um
er sótt.“ Jón Þ. Jósefsson hafði
fengið útlent' vélstj óraskírteini, sem
var í fullu sámræmi viÖ réttindi
þau, er hann sótti um á síðasta
þingi og falla þar með höfuðástæð-
ur læknisins fyrir frumvarpi hans.
Eins og fyr er getið, er frumvarp
læknisins næsta lítilf jörlegt i sam-
anburði við það, sem eftir á að
koma, en það gengur út á, að veita
stjórninni heimild til þess, að veita
kyndurum varanjeg réttindi til vél-
stjórnar, og er ekki að efa, að búu
muni neyta þessarar heimildar í rík-
um mæli, éf dæma má eftir Jjeirri
samúð er vélstjórastéttin ltingað til
hefir notið hjá núverandi stjórn.
Ilve mjög frumvarp þetta sting-
ur í stúf við skoðánir undanfarinria
þinga, má sjá á þvi, að með tiltölu-
lega stuttu millibili hafa lög verið
samþylct um aukna mentun véí-
stjóra, og liefir það jafnan verið