Vísir - 19.04.1932, Page 2

V I S I R
FYRIRLIGGJANDI FRÁ A/S „OETKER“:
Búðingsduft „Vanille með mröndlum“
— „Rom“
„Sitron“
— „Möndlu“
— „Súkkulaði“
„Vanille“
Gerduft „Backin“
— „Dr. Crato’s“
Kökuefni „Gustin“
Vanille-sykur.
Biðjið kaupmann yðar um þessar vörur, því að Dr. „Oetker’s
vörur eru viðurkendar fyrir gæði.
Símskeyti
—o---
London, 18. apríl.
United Press. - FB.
Deilur Breta og Ira.
De Valera hefir skorað á
bresku stjórnina að ieggja fram
sannanir fyrir því, að fríríkið
hafi með samningi skuldhundið
sig til þess að inna af hendi árs-
greiðslur þær, sem hafa orðið
Bretastjórn og liinni nýmynd-
uðu fríríkisstjórn að deiluefni.
Breska stjórnin hefir orðið við
áskorun De Valera með þvi að
birta opinbera skýrslu uin fjár-
hagssamkomulag milli Breta-
stjórnar og frírikisstjórnarinn-
ar frá árinu 1923, en í sam-
komulagi þessu er vikið að árs-
greiðslunum.
París, 18. apríl.
Unitcd Press. - FB.
Frakkar og Kreuger-hneykslið.
Samkvæmt upplýsingnm frá
kauphöllinni hafa fraklcneskir
borgarar lagt alls 500 miljónir
franka i kaup á hlutabréfum
Iíreuger-félaganna. Stendur rík-
ið í ábyrgð fyrir um það bil
helmingnum.
Pamplona, 18. apríl.
United Press. - FB.
Frá Spáni.
Tilraun var gerð til þess í
dag að brenna hús Joaquin Ba-
lestena, leiðtoga flokks, sem vill
encturreisa hið forna Navarre-
konungdæmi. — Balestena og
fleiri lconungssinnar liafa verið
handteknir og sakaðir um svik-
ráð gegn lýðveldinu. (Pamplona
eða Pampeluna stendur við
fljótið Arga á Norður-Spáni.
Borg þessi var höfuðborg liins
forna Navarrc-konungdæmis).
Amsterdam, 18. apríl.
United Press. - FB.
Vaxtalækkun.
Forvextir hafa lækkað um
i/2% í 2y2%.
Waterford, 18. april
United Press. FB.
Redmond látinn.
Látinn er W. A. Redmond,
46 ára að aldri, sonur Jolm lieit.
Redmonds, sem var kunnur
írskur stjórnmálamaður, áður
en fríríkið lcom til sögunnar. W.
A. Rechnond var við jarðarför
vinar síns, er liann hneig niður
skyndilega. Lést liann skömmu
siðar. Redmond átti sæti á þingi
sem óháður þinginaður. Áhrif-
um sínum, en þau voru mikil,
beitti íiann til stuðnings fyrir
Mr. Cosgrave.
Stokkliólmi, 18. apríl.
United Press. - FB.
Kreuger-málin.
Blaðið Social-Demokraten
birtir þá fregn, að sannast liafi
af skjölum Kreugers, aö liann
hafi veitt Facistum í Þýskalandi
og á Spáni fjárliagslegan stuðn-
ing. M. a. liafa fundist kvittan-
ir undirskrifaðar af Hitler og
Alfons fyrverandi Spánarkon-
ungi, frá Hitler fyrir fé að upp-
liæð 100,000 ríkismörk og frá
Alfons fyrir 5 milj. peseta. —
Formaður rannsóknarnefndar-
innar hefir svarað fyrirspurn
frá United Press um þetta efni
á þá leið, að sér væri ókunnugt
um þetta.
London 19. apríl.
United Press. - FB.
Gengi.
Gengi sterlingspunds í gær
miðað við dollar 3.77ýá er við-
skifti hófust, en 3.78% er við-
skiftum lauk.
New York: Gengi sterlings-
punds $ 3.79 er viðskifti hóf-
ust, en f? 3.78% er viðskiftuin
lauk.
London 19. apríl.
United Press. - FB.
Fjárlagaræða Chamberlains. 1
Fjármálamenn og viðskifta-
menn sérstaklega, en raunar
eigi síður allur almenningur
bíður með óþreyju eftir þvi, að
Ghamberlain leggi fram fjár-
lagafrumvarp stjórnarinnar í
dag, ekki síst vegna þcss að
talið er víst, að frumvarpið
muni leiða i ljós liver verði
stefna stjórnarinnar um álagn-
ingu fastra tolla i nánustu
framtíð og hvað komi í stað
þeirra, sem g'anga úr gildi í
maí næstkomandi. — Búist er
við, að Chamberlain hefji ræðu
sína 1fí' 3.30 e. h. og tali í 90
minútur. — Vegna Lausanne-
og Ottawa-ráðslefnanna er
tæplega búist við, að önnur
fjárlög verði lögð fram i haust.
Stórbpuni .
á SiglnliFðið
—o—
Siglufirði, 18. april. FB.
Eldur kom upp í tunnuverk-
smiðjunni kl. rúmlega 2 í nótt.
Brann- hún til kaldra kola á-
samt efnisbirgðunum.
Vinna byrjaði þar í gærkveldi,
eins og vant er, og bar ekkert út
af, þar til um tvöleytið, að
sprenging varð i mótornum.
Kviknaði strax út frá honum og
breiddist eldurinn út með svo
skjótri svipan, að verkamenn-
irnir sluppu nauðulega út, án
þess að ná nokkuru mcð sér.
Mistu þeir þar öll verkfæri sín,
sumir einnig föt, sem þeir höfðu
lagt þar af sér. Skúrar áfastir
við verksmiðjuna brunnu og alt
efni, sem eftir var að vinna
tunnur úr, sennilega bix-gðir i
15—20,000 tunnur. Nálægum
húsum tókst að bjarga. Húsið,
sem var gamalt timburhús,
„Sildarbræðsla Bakkevigs“,
hrann á örskainri stund, en í
tunnuefninu felst talsverður
eldur, sem nú er verið að
slökkva. — Hús og vélar átli
Halldór Guðmundsson kaup-
maður, og voru húsin vátrygð
hjá Brunabótafélagi íslands.
Tunnur og tunnuefni var eign
bæjarins og var váírygt hjá Sjó-
vá tryggin ga rf élaginu fyrir
110,000 kr. og vélar einnig hjá
sama félagi fyrir kr. 10,000.
Métmæli
gegn finitardómsfrumvarpinu.
—o—
A fjölmennum fundi í lands-
málafélaginu Verði, voru sam-
þykt eftirfarandi mótmæli gegn
fimtardómsfrumvarpi dóms-
málaráðhérrans:
„Landsmálafélagið Vörður
mótmælir tilraunum ríkis-
stjórnarinnar lil þess að fá um-
boðsvaldinu meiri áhrif yfir
æðsta dómstól ríkisins, en það
nú hefir, og skorar á alþingi,
að fella frumvarp það til laga
um fimtardóm, sem nú liggur
fyrir þinginu. Hins vegar skor-
ar fundurinn á þingið, að fjölga
dómurum í hæstarétti, svo fljótt
sem kostur er“.
Tillagan samþ. í einu hljóði.
Frá Alþingi
í gær.
—0—
. Efri deild.
Frv. til 1. um veiíing’ ríkis-
borgararéttar var tekið út af
dagskrá og umr. frestað.
Tvö frv. voru samþ. og þeim
vísað til 3. umr.:
Frv. til 1. um viðauka við 1.
nr. 58, 14. júní 1929, um eftirlit
með, skipum og bátum og ör-
j'ggi þeirra. og frv. til 1. um ráð-
stafanir til öryggis við siglingar.
Annað var ekki á dagskrá.
Neðri deild.
Frv. til 1. um lax- og silungs-
veiði var samþ. með nokkurum
breytingum og sent Ed.
l’mr. um fjárlögin (3. umr.)
héldu svo áfram og mæltu
þingmenn fyrir breytingartil-
lögum sínúm.
Sparnaðartillagi
—o—
Svohljóðandi tillögu tii þings-
ályktunar um fækkun opin-
berra starfsmanna, launa-
greiðslur þeirra o. fl. bera þeir
fram í neðri deild Alþingis
Magnús Guðmundsson og Pét-
ur Ottesen:
Alþingi ályktar að skora á
stjórnina:
1. Að fæklca svo sem frekast
er unt starfsmönnum ríkis
og ríkisstofnana.
2. Að fella niður svo sem
frekast verður við komið
greiðslu fyrir aukavinnu úr
ríkissjóði eða frá ríkis-
stofnunum.
3. Að færa laun opinberra
starfsmanna, sem launalög
ná ekki til, i samræmi við
liliðstæða flokka launalag-
anna, eftir því, sem við
verður komið, og eins fljótt
og samningar leyfa.
4. Að leita samninga við
Eimskipafélag Islands um
að taka að sér útgerðar-
stjórn skipa ríkisins og
íeggja niður Skipaútgerð
rikisins, ef viðunanlegir
sainningar nást.
Greinargerð:
Það er með öllu óþarft að
benda á hinar erfiðu ástæður
ríkissjóðs. Það er svo kunnugt
mál, að ekki mun um það
verða deilt. En af þessu leiðir,
að gjöld ríkissjóðs verður að
minka svo sem frekast eru
föng á. Nú er það og kunnugra
en frá þurfi að segja, að á síð-
ustu áriun hefir aukist mikið
slarfsmannahópur liins opin-
hera. Vist er og það, að í sum-
um tilfellum er ekki fylgt fyr-
irmælum um launaujiphæðir.
Einnig er það kunnugt, að ýms-
ir hinna opinberu starfsmanna,
sem ekki taka laun eftir launa-
lögum, eru hlutfallslega miklu
hærra launaðir en þeir, sem
laun taka eftir Iaunalögum.
Alt þetta verður að lagfæra.
Hér er um beint misrétti að
ræða, og væri þvi sjálfsagt að
lagfæra þetta, þótt ekki stæði
svo á, að náuðsyn ríkissjóðs
krefðist þess.
Að því, sem liér helir laus-
lega verið bent á, Iúta 3 fyrstu
liðir tillögunnar.
Um 4. lið till. er rétt að
minna á, að vitanlega verður
útgerð hinná íslensku skipa
því ódýrari hlutfallslega, sem
fleiri eru undir sömu stjórn, ef
um svipað starfssvið skipanna
er að ræða. Það sýnist þvi auð-
sætt, að verulegur sparnaður
verði að þeirri sameiningu,
sem hér er ráðgerð, og sýnist
það ekki þurfa frekari rök-
stuðnings.
------. ■■'iir.r8CBg0e»Mc»». --
Innflatningshöftin.
Skottulækning stjórnarinnar.
—o—
Heimskreppan hefir nú kom-
ið víða við og fengið þjóðunum
margvísleg og mismunandi
viðfangsefni til úrlausnar.
Ýmsar þjóðir hafa orðið að
grípa til þess, að takmarka
innflutninga i bili, svo að við-
skiftin við aðrar þjóðir verði
ekki orsök sívaxandi skulda-
hagga erlendis. Alls staðar þar
sem slíkar ráðstafanir hafa
verið gerðar, liefir einliverjum
skynsamlegum reglum verið
fylgt og ákveðin stefna tekin
— álls staðar nema liér á voru
landi.
Eins og kunnugt er, var inn-
flutningshöftum demht á liér
um miðjan nóvember s.l. —
Þeim var dembt á þjóðina án
alls undirbúnings og mjög að
vanhugsuðu ráði, svo sem lílc-
legt má þykja. En stjórnar-
hyskið sagði, að nú mundi
kreppan láta undan á skömm-
11111 tíma og kaupmennirnir
verða gjaldþrota. Fanst þvi
mikið til um hvorttveggja, og
þó einkum hin yfirvofandi
gjaldþrot og vandræði verslun-
arstéttarinnar.
Þegar innflutningshöftin
höfðu verið í gildi vikutíma
eða hálfan mánuð, þótti sýnt,
að ekki næði nokkurri átt,
hyernig valið liefði verið á
bannvörulistann. — Og þarna
var auðvitað ekki við góðu að
búast, því að bannvöruskráin
var að minsta kosti 10 ára
gömul afturganga. Hafði hún í
öndverðu verið illa saman tek-
in, en átti þó skár við í fyrstu.
Nú mátti hún teljast ónothæf.
Þessa gömlu „Skottu“ magn-
aði nú stjórnin gegn krepp-
unni og kaupmönnunum, og
hjóst við skjótum umskiftum.
— En ekki datt henni i hug, að
fá nokkurn mann með versl-
unarviti, til þess að semjanýja
og skynsamlegri hannvöru-
skrá. — Var og elcki við því að
búast, því að það er eitt liöfuð-
einkenni þessarar stjórnar, að
forðast sem lieitan eld alla
(sér)þekkingu.
Það kom fljótlega í ljós, er
innflutningsnefnd hóf starf
sitt, að reglugerðin, sem hún
átti að fara eftir, var svo mein-
gölluð, að engri átt náði. Segist
ýmsum kaupsýslumönnum svo
frá, að innflutningsnefnd liafi
þá þegar gefið í skyn, að reglu-
gerðinni mundi skjótlega verða
breytt til bóta. En síðar frétt-
ist, að stjórnin hefði ekki get-
að komið saman neinum breyt-
ingum og látið undir liöfuð
leggjast að leita út fyrir lífvörð
sinn um aðstoð. — Gamla
„Skotta“ var því látin duga
sem „kreppulæknir", og vænt-
anlega snýst hún gegn stjórn-
inni um það er lýkur.
Gera niá ráð fyrir, að öllum
almenningi sé ókunnugt, liví-
líkt dæmalaust ráðleysis-fálm
þessi liafta-reglugerð er í raun
og veru. Þykir því hlýða, að
segja litilsháttar frá þessum
vandræða-óskapnaði.
Vörutegundir þær, sem bann-
að er að flytja til landsins, eru
án allra undantekninga nefnd-
ar „ónauðsynlegur varningur".
— Þar á meðal er allur fatn-
aður, vefnaðarvörur og skó-
fatnaður, hverrar tegundar
sem er. — Rúsinur og sveskjur
er harðbannað að flytja til
landsins, cn dýrindis ljósa-
krónur úr kristalli og málmi
má hver og einn flytja inn að
vild. Þó er bannað að flytja
inn sérstaka „skerma" á slíka
lampa eða ljósakrónur, ef þeir
eru úr silki.
Nýja ávexti, sem margir
verða að nota að læknisráði,
er óheimilt að flytja til lands-
ins, en allskonar „sósur“, „soy-
ur“, „andlitsfarði“, „púður“
og „krem“ er frjálst. -Borð-
hnífar eru stranglega bannað-
ir, en gafflar leyfðir. — Leir-
vörur ýmiskonar, svo sem
diska, bolla, könnur, skálar
o. s. frv. má flytja til landsins
að vild, en sé þessir lilutir úr
postulíni, eru þeir harðhannað-
ir. Postulín er þó betri vara,
ódýrari og alment notuð.
Algengustu og' nauðsynleg-
ustu vefnaðarvörur, svo sem
léreft, flónel og tvisttau, er
bannað að flytja inn, en gadda-
vír má kaupa til landsins fyrir
miljónir. Sérstaka tegund
vinnufata (Overalls) má flytja
til’ landsins, en efni í þessi föt
er harðbannað. Mun stjórn-
inni hafa þótt óhæfilegt, að
saumalaunin rynni til lands-
manna, enda mundi viðbúið,
að þau leiiti að miklu leyti hjá
Reykvíkingum. —- „Mótora“ og
bifreiðir er bannað að flytja
inn, en lieimilt að kaupa til
landsins og flytja inn livers-
konar vélar aðrar, þarfar og
óþarfar, og liversu dýrar sem
þær eru.
Svona mætti lengi lialda