Vísir - 09.07.1932, Blaðsíða 2

V I S I R
Blaut sápan
eftirspurða, er komin aftur.
Davíð Þorvaldsson
skáld.
Kveðjuorð.
Fregnin um andlát þitt berst
mér, j>egar eg er að stíga á skip
og sigla út i lönd, svo að eg get
ekki einu sinni fylgt þér til
grafar. Fregnin um að þú sért
horfinn kemur óvænt, þrátt
fyrir alt. Þú áttir að lifa miklu
lengur.
Hugur minn reikar til Alþing-
isliátiðarinnar á Þingvölium.
I>ar sá eg þig fyrst með einum
af vinum þínum. Eg þekti þig
undir eins. Það gat enginn ann-
ar verið en þú. Við töluðum
saman stundarkom og mælt-
umst til kunningsskapar, en eg
fékk aldrei tækifæri tii að gera
neitt fyrir þig, og áður en eg
vissi, varstu dáinn. Eg sá þig
sem snöggvast á dögunmn suð-
ur við Landspítala. Þú komst á
móti mér, haltrandi við staf. i>ú
varst búinn að vera nokkurar
vikur á spítalanum þjáður af
liðagigt, en varst í afturbata. Þú
talaðir um framtíðina, ætlaðir
að vinna mikið, varst búinn að
þýða útlenda bók, sem átti að
koma út á næstunni, og þú ætl-
aðir að heimsækja mig í liaust
og spjalla svo margt við mig.
Þú mistir heilsuna í París um
það leyti, sem þú byrjaðir að
lifa og hugsa um tilveruna. En
þú mLstir ekki kjarkinn. Þú sast
uppi og last og skrifaðir bækur,
sem vöktu athygli og vonir um,
að þú værir einn af þeim, sem |
koma skyldu. Sögurnar þínar
báru vott um næmar gáfur,
mentun, víðsýni og frumleik.
Þó að brjóst þitt væri kalið og
hönd þin óstyrk, voru sögur
þínar vermdar af suðrænni sól.
Þú færðir út landmörk ís-
lenskra bókmenta, af því að þú
hafðir sjálfur numið ný lönd,
og örlög þín öpnuðu þér Iieima,
sem svo niörgum jafnöldrum
þinum voru duldir. Spítalavist-
imar dýpkuðu hugsanir þínar,
þegar þú varst svo hress, að þú
gast á annað borð hugsað.
Eg man jægar við gengum
vestur til Lögbergs kvöldið 27.
júni 1930. Þú varst hress og
varst að tala um að sigla og
skrifa bækur á öðru máli. Þér
leiddist skvaldrið á bátíðinni, og
þú fanst, hve margt beið þin og'
live tíminn var dýrmætur. Þú
mintir mig ósjálfrátt á vin, sem
eg hafði einu sinni átt og heim-
sótt. Hann hafði verið með
sama sjúkdóm og þú, en var nú
orðinn heill heilsu. Eg dáðist að
gáfum og karlmensku vkkar
beggja og fann, hve þið voruð
báðir ríkir, þó að þið væruð
hreggbamir af miskunarlaus-
um ömurleik langvarandi veik-
inda. (Þó að þú sért horfinn,
Davið, ]>á munu sögurnar J>inar
um „Skóarann litla“, „Bióma-
salann“ og „Pólska málarann“
halda áfram að lifa og verða
lesnar. Um ókomin ár smunu
bækumar þínar vitna um næm-
an skilning þinn á andstæðum
tilverunnar, andlit þitt, sem
brosti við fyndni lífsins, en var
þó markað djúpri alvöru. Þú
varst óráðin gáta öllum nema
vinum þinum, sem þektu þig.
Yertu sæll. Eg mun aldrei
gleyma þér.
Sigurður Skúlason.
Símskeytí
—o—
Lausanne, 8. júlí.
United Prcss. - FB.
Samkomulag
í Lausanne.
Oj>inberlega tilkynt, að þjóð-
verjar hafi afturkallað kröfu
sína um eftirgjöf ófriðarskaða-
bótanna. — Samningaumleit-
anir hófust aftur í morgun og'
vonast menn nú til, að sam-
komulag náist í kveld. Þar sem
Þýskaland liefir afturkallað
stjórnmálakröfur sínar, er
fram voru bornar á ráðstefn-
unni, er það vandamál, sem ó-
leyst er, að eins fjárhagslegs
eðlis.
Síðar: Herriot hefir tilkynt,
að samkomulag hafi náðst. —
Nánari tilkynning væntanleg
l>á og þegar.
Moskwa, 8. júlí. Mótt. 9.
Unitcd Press. - FB.
Mattern og' Griffin hlekkist á.
Mattern og Griffin nevddust
til að lenda nálægt Borislav að
kveldi þ. 7. þ. m. vegna þess,
að stýrisumbúnaður bilaði. —
Báðir flugmennirnir ómeiddir.
Síðari fregn: Flugvélin evði-
lagðist. Flugmennirnir fara í
járnbrautarlest til Moskwa.
Utan af landi.
—o—
Siglufirði 8. júlí FB.
Kafari kom liingað í gær á
e.s. Gullfossi, til þess að leita
að Guðmundi Skarphéðinssyni.
Ivafarinn var i gær að kafa við
allar bryggjumar austan á eyr-
inni og heldur áfrain leitinni í
dag, því að hún hefir engan ár-
angur borið til þessa.
Bíejarstjórn hefir skorað á
stjóm rikisbræðslunnar að láta
reka verksmiðjuna í sumar.
Flestir bátar eru hættir
l>orskveiðum. Sildveiðar eru
ekki byrjaðar. Mjög alvinnu-
lítið í bænum.
Sildveiðafloti Elfvings kon-
súls er kominn á fiskmiðin og
hafa mörg ski]>anna komið hér
inn. Einnig er Eistlands-sildar-
skipaflotinn kominn á miðin.
Sagt er, að eitt Eistlandskip-
anna vanti.
Óstilt tíð og óþurkasöm að
undanfömu.
Indriði Jóhannsson, einn af
elstu borgurum bæjarins, lést
nú i vikunni.
jPifialæti
kommúnista.
—o—
Nokkrum mönnum, sem lært
liafa kommúnista-„fræði‘., hef-
ir lekist að fá til fylgis við sig
nokkurn lióp manna, aðallega
unglinga, hér í bænum. „Leið-
togarnir“ liafa svo af miklu
kaj>pi stundað það, að æsa upp
þennan lýð, að þvi er virðist,
við nána athugun, algcrlega til-
gangslaust, nema ef það væri
tilgangurinn, að gera hark og
óspektir, sem sýnilega geta
engan árangur borið annan en
þann, að spilla fyrir framgangi
þeirra mála, sein þessir óróa-
seggir þó þykjast bera fyrir
brjósti og eiga að miða að því,
að bæta hag verkalýðsins.
Það er nú ekki ósennilegt, að
þessir unglingar, sem hafa látið
ota sér út í það, að vera með
þessi ólæti, haldi sjálfir, að þeir
séu að koma af stað gerbreyt-
ingu á þjóðskipulaginu, að l>eir
séu að gera byltingu! — En
að þetta sé trú eða lilgangur
leiðtoganna, sem sumir hverjir
verða l>ó að teljast sæmilega
viti bornir og menlaðir, það er
gersamlega óhugsandi. Þeir
vita það, að bylting og stofnun
koimnúnistaríkis liér á íslandi
er óframkvæmanleg, jafnvel þó
að sú stefna Jiefði nægilegan
styrk tíl þess í landinu sjálfu.
Þeir víta, að nágranna þjóðirn-
ar, sem eiga hér hagsmuna að
gæta,. imindu ekki láta slíkt
viðgangast. Þeir vita, að Rússar
lærifeður þeirra, þykjast þess
fullvissiir, að aðrar stórþjóðir
lieimsins mundu vægðarlaust
kúga þá til að taka up]> aftur
liinn forna sið, ef þær treystu
sér til þess án alt of mikils til—
kostnaðar; og þær gætu liaft
með sér sanaitök til þess. —-
Þeim kemur þvi ekki til hugar,
að bylting sé framkvæmanleg
hér. Og þeim er það auðvitað
Ijóst líka, að þeir liafa elckert
bolmagn til þess, ekkert shkt
fylgi í landinu sjálfu, að þeir
gæti komið byltingu i l'rain-
kvæmd, }x') að enga ytri örðug-
leika þyrfti að óttast.
En hver er þá tiígangur
þeirra með þvi, að ota þessu
fáráða fylgiliði sínu út í slíkar
óspektir og glapræðisaðfarir,
eins og hafðar voru í frammi
liér í bænum á fimtudaginn?
Árangur getur enginn orðið af
slíku framferði annar en sá, að
fyrst og fremst þessir fylgis-
memi þeirra verði fyrir meið-
ingum og siðan þoli refsingar
fyrir óvitaverk sín, jafnvel
þungar refsingar, ef þeir kynnu
að vera svo ólánssamir að verða
valdir að slysum á öðrum
mönnum.
Það er nú bersýnilegt, að
„Ieiðtogunum“ sjálfum er það
Ijóst, hverjar afleiðingarnar
geta orðið fyrir þá, sem virkan
þátt taka i óspektumun. —
I^teir hafa vit á þvi að vera
sjálfir í hæfilegri fjarlægð, svo
að þeir þurfi ekki að óttast að
verða fyrir meiðingum á sínum
eigin líkama, og þeir liafa vit á
því að halda sjtdfir að sér hönd-
um, svo að þeir verði ekki sak-
aðir um verklegar framkvæmd-
ir til miska öðrum mönnum.
Þeir flýja af vettvanginum,
l>egar á reynir. — Þeir stóðu i
ganginum meðfram fundar-
liúsi bæjarstjórnar, meðan alt
var kvrt, en |>egar gangurinn
var ruddur, voru þeir í tæka tíð
búnir að koma sér undan! Það
voru óbreyttu liðsmennimir,
sem urðu að taka á móti kyifu-
I Hessian |
§ Bindigapn Saumgarn §
M M
M Fyripliggjandi. M
| Þörður Sveinsson & Co. »
kkkkkkkkkkkkhmkmkkkkmkkkkk
liöggum lögreglunnar, þó að
þau i raun og veru hefðu átt að
lendá á forsprökkunum, sem
stóðu álengdar og reyktu vindl-
inga. — Maðurinn, sem reiddi
lurkinn að borgarstjóranum,
liefði sjálfur orðið að bera af-
leiðingarnar af því, ef slys befði
orðið, þó að í raun og veru alt
aðrir menn hefðu borið sið-
ferðislega ábyrgð á þvi verki.
En liver er tilgangurinn?
Er tilgangurinn í raun og veru
nokkur? Er það nokkuð annað
en brjálæðisútbrot, sem kemur
forsprökkunum til þess að
leiða fylgismenn sína út i slíkar
aðfarir.
Iðnsýoingin.
—o—
Framb.
í lierbergi nr. 11 er loks sýn-
ing fimians „Bræðumir Orms-
soii“. Firma þetta var sett á
stofn árið 1921. Var viðgerð á
rafmagnsvélum þegar i upphafi
ldutverk þess og liefir verið æ
síðan. Auk þess liefir firmað
frá uppliafi smíðað ýms raf-
magnstæki. Má t. d. drepa á
nokkrar tegundir af skipa-
lömpum, hitaofna (loftdós-
ir), spennubreyta (transform-
ator), og vör (,,silckringar“).
Hefir þessi iðnaður aukist svo
smátt og smátt, að síðustu árin
hefir firmað ekki selt aðra
Iampa til notkunar i storum
skipum og smáum, en sina
eigin. Auk þess hefir firmað
selt æði mikið af lömpuin o. fl.
til annara firma, og liefir þcssi
grein starfrækslu firmans
reynst fyllilega jafnvel og
samskonar og svipuð fram-
leiðsla erlendra firma.
Á seinni áruin liefir* verið
farið að smíða rafala (dyna-
mos) alveg að nýju. Að visu
er það i smáum stíl, en ]>að
sem gerl hefir verið í þessari
grein starfrækslunnar hefir
gefist ágætlega, en nokkrum
erfiðleikum er það bundið að 1
keppa við erlendu framleiðsl-
una. Þó, samkvæmt upplýsing-
uin frá E. Ormssyni, mun vdi
geta komið til mála að smíða
hæggengar vélar, t. d. fyrir
fiskiskipin og vatnsafIsstöðvar
til sveita, vegna þess að þess
konar vélar eru ekki smiðaðar
í „seríu“-vinnú eins og hinar
hraðgengari, er verða þar af
leiðandi tiltölulega dýrari, og
því liægara að keppa við þær.
Nú hefir firmað bvrjað á að
útbúa jafnspennuvélar, sér-
xStaklega gerðar til þess að vera
knúðar af vatnsafli (túrbínu-
knúðar) og liefir það tekist
ágætlega sem af er. Mun seinna
hægt að fá nánari upplýsingar
um þessar tilraunir.
Þá hóf firmað fyrir tveimur
árum síðan smíði mjög litilla
véla (vélasamstæður), knúðar
með vatnsafli. Er það sam-
bygð vél, vatnsvél, rafall og
mæliJiæð, og eru þær vélar
jafnvel svo litlar, að þeim
niinstu er hægt að halda á
undir hendinni. Þessar vélar
framleiða 30—300 'wött, eftir
því scm staðliættir leyfa og eru
þær útbúnar fyrir 10—150
metra fallhæð. Eina slíka vél
geta menn séð á sýningunni.
Eirikur Ormsson hefir leyft
að hafa það eftir sér,, að liann
geri sér göðar vonir lun, að
áður en langt iuuí líði niuni sér
takast að kep]>a við erlend
firmu með þessar sérstöku
gerðir, sem nefndar voru liér
að framan.
Hefir nú verið getið eins
ítarlega og föng voru á, þess
sem fyrir augun ber í sýningar-
heLbergj unuim á neðri hæð
barnaskólahússins,- og birtist
framhaldsfrásögn í næstu blöð-
um um það, sem sýnt. er á efri
liæð hússins.
(Þegar getið var hér i blað-
inu um sýningu firmans O.
Johnsen og Kaalier,. láðist að
geta um kaffibrenslu þessa
firma. Var Kaffibr.enslá: O.
Johnsen og Kaaber sett á stofn
árið 1924. Vélar allar. eru af
fullkomnustu gerð og eru
knúðar rafmagni. Sérstök vél
er notuð til Jiess að lireinsa
kaffið áður en það er brcnt og
fjarlægir liún úr því öll: ólirein-
indi. Við brensluna lireinsast
kaffið enn betur og verður loks
ekki annað eflii' en sjálfur
kjaminn. Þess er vandlega
gætt, að kaffið sé hæfilega
brent og mölunin við allra
liæfi, enda er kaffi Jicssarar
kaffibrenslu fyrsta floklcs vara..
Kaffið er vegið a sjálfvirkri vog.
Sala á kaffitegundum firmans
er mjög mikili og eru þær
landskunnar fý'rir löngu.
Franaih.
Mes.sur á moigua.
í dónikirkjliíiiai: KL io árdegis,
sira Bjarni J'ónssan.
f fríkirkjjwmi: Kf. io árdegis,
síhra Arni SigtirÖsson.
í fríkirkjttnni í HafnarfirÖi:
Kveldsöngur annað kveld kl. 8)4,
sira Jón AuÖtins.
1 Landakotskirkju: Lágmessur
kl. 61/, og kl. 8 árdegis. Söngniessa
kl. io árdegis. Engin síÖdegisguÖs-
þjónusta.
Veðrið í morgun.
Hiti í Reykjavík 12 st., ísafirði
4, Akureyri 9, Seyðisfirði 10, Vest-
mannaeyjum 12, Stvkkishólmi 8,
Blönduósi 5, Hólum í Hornafirði
12. Grjndavík 13, Jan Mayen 7 st.
(Skeyti vantar frá Raufarhöfn og
öllum erlendum stöðvum, nema Jan
Mayen). Mestur hiti hér í gær 16
st.. minstur 10. Sólskin í gær 7.3
st. Yfirlit: Grunn lægð fyrir austan
ísland á hægri lireyfingu norðaust-
ur eftir. SmálægÖ yfir SuÖvestur-
landi. — Horfnr: SuÖvesturland:
Hægviðri, SkúratóÖingar. Faxa-