Vísir - 05.08.1932, Blaðsíða 2

y i s i r
ÞAKJÁRN.
ÞAKPAPPI.
ÞAKSAUMUR.
Fyrirliggjandi.
æ
Síldarnet
útvegum við með stuttum fyrirvara frá
æ
æ
æ
Johan Hansens Sönner A.s.
Bergen.
Gæðin viðurkend.
Þðrðnr Sveinsson & Co
Yigdis Pálsdóttir |
prófastsfrú í Stafholti, *
andaðist að lieimili sínu 25. f.
m., eins og getið hefir verið um
hér í blaðinu.
Frú Vigdís var fædd að
Breiðabólsstað í Vesturhópi 13.
júlí 1851, og var því fullu ári
betur en áttræð, er bún lést.
Hún var dóttir Páls alþm. og
hreppstjóra Pálssonar í Dæli í
Víðidal, Sigurðssonar alþm. í
Árkvörn, og Sigríðar Samsonar-
dóttur. Vigdís ólst upp lxjá afa-
bróður sínum, síra Jóni Sig-
urðssyni, meðan bans naut við,
og konu lians Ragnbciði Jóns-
dóttur Tborarensen frá Víði-
dalstungu. Var bún lxtt af barns-
aldri komin, er fóstri liennar
andaðist, og mintist bún bans
jafnarr með ást og virðingu.
Eftir. lát manns síns fluttist
frú Ragnheiður ásamt börnum
sínum og fósturdóttur að Víði-
dalstungu, og bjóþarí tvíbýlivið
bróður sinn, Pál Vídalín (Jóns-
son Tliorarensen). Nokkurum
árum síðar, nál. 1865, fluttist frú
Ragnheiður með börnum sín-
um þremur og Vigdisi vestur í
Akureyjar á Breiðafirði, og tók
við búsforráðum innan stokks
hjá síra Friðriki Eggerz, þjóð-
kunnum manni á sinni tíð. —
Þaðan fluttist Vigdís vestur i
ísafjarðarsýslu 1872 og var þar
um þriggja ára skeið, en undi
ekki liag sínum. — Hvai-f hún
þá aftur suður í Dali og fór til
Jóns stúdcnts Vídalíns, frænda
sins, er þá var kvæntur Sig-
þrúði Rögnvaldsdóttur frá
Fagradal (innri) og liafði sett
]xar bú saman. Fluttist frú
Ragnheiður, fóstra Vigdísar, þá
von bi’áðara að Fagradal, en
Jón Vídalín varð skammlifur,
því að liann andaðist 3. sept.
1880. — Eftir það dvaldist Vig-
dís í Fagradal með fóstru sinni
og Sigþrúði, ekkju Jóns stú-
dents, uns bún giftist og fór með
manni sínum, síra Gísla Einars-
syni, Magnússonar bónda í
Krossanesi í Skagafirði, og Eu-
femíu Gísladóttur sagnfræðings
Konráðssonar, að Hvammi í
Norðurárdal vorið 1888. — Var
sira Gísli vígður að Hvammi og
sat þar til vordaga 1911. —
En er Stafholtsprestakall losn-
aði, við brottför síra Jóhanns
heitins Þorsteinssónar, og
prestaköllin voru sameinuð,
fluttist síra Gísli að Slafholti.
Hefir liann verið prestur þar
síðan og prófastur í Mýrapró-
fastsdæfni mörg síðustu árin.
Þeiin bjónunum. frú Vigdísi
og síra Gísla, varð 7 barna auð-
ið og lifa þau öll: 1. Ragnheið-
ur, húsfreyja á Sigmundarstöð-
um, gift Hermanni bónda og
kennara Þórðarsyni frá Glýs-
stöðum i Norðurárdal. 2. Sverr-
ir, búfræðingur og bóndi í
Hvammi í Norðurárdal, kvænt-
ur Sigurlaugu Guðmundsdóttur
frá Lundum í Stafholtstungum.
3. Eufemía, ógefin í föðurgarði.
4. Kristín, sömuleiðis ógefin og
heima. 5. Sigurlaug, húsfreyja
á Hvassafelli í Norðurárdal,
gefin Þorsteini Snorrasvni frá
Laxfossi. 6. Vigdís, ekkja Jóns
beitins Blöndal, læknis í Staf-
boltsey (t 1920). 7. Björn, bú-
fræðingur og bóndi, kvæntur
Andrínu Guðrúnu Kristleifs-
dóttur, bónda á Stóra-Ivroppi.
Frú Vigdís Pálsdóttir var
mikil mætiskona og um sumt
svo, að bún átti fáa sina líka.
Þegar þau bjónin fluttust aö
Hvammi í Norðurárdal, munu
þau bafa komið þar að öllu í
rústum að kalla mátti. Höfðu
prestar verið óstöðugir i
Hvammi síðustu áratugina,
staðurinn illa liýstur, harðindi
mikil í landi undanfarin ár og
safnaðarbændur flestir beldur
illa stæðir. Um liúsakynnin í
Hvamxni, eins og þau voru, er
sira Gísli kom þangað, má geta
þess, að baðstofan var svo brör-
leg og af sér gengin, að rúm
urðu ekki varin fyrir leka i
rigningum, og mun lxún þó hafa
verið eitthvert skásta bús stað-
arins.
Það mátti vist með sanni
segja um þau prestsbjónin, er
fluttust að Hvammi vorið 1888,
að þau væri fátæk af þeim auði,
sem mölur og ryð fær gi’andað.
Þau voru eignalaus með öllu, en
brutust þó í því, þegar fyrstu
árin í Hvammi, að reisa þar lag-
legt og vandað ibúðarbús úr
timbri. Þurfti mikið áræði til
að leggja í slíkt á þeim árum
og mun frúin ekki bafa verið
letjandi stórræðanna. Þá var
veglaust að mestu frá Borgar-
nesi og viða um fúamýrar að
fara alla leið upp að Galtai’bolti
eða Svignaskarði. Var því nær
ómögulegt að flytja stórviðu á
bestum þenna bluta leiðarinnar,
enda mun viðunum i húsið í
Hvammi mestmegnis liafa ver-
ið fleytt upp Norðurá, að Sól-
heimatungu eða Haugum, en
flutt ]xaðan á lxestum, i drögum
og böggum. Þessi íbúðarhúss-
bygging í Hvammi var í raun
réttri þrekvirki, eins og á stóð,
og mun frú Vigdís bafa verið
manni sínu betri en engin á
þeiin árum.
Gestanauð mikil var i
Hvammi alla tíð sira Gísla þar,
ekki síst liaust og vor. Þar var
jafnan liverjum manni heimil
gisting og öllum tekið opnum
örmum, þó að efni hafi fráleitt
verið mikil mörg fyrstu árin,
og aldrei tekið eyrisvirði af
nokkurum manni fyrir nætur-
gistingu eða annan greiða. —
Taldi frú Vigdís ekki sæmanda,
að seldur væri beini, og er það
eitt ineð öðru til marks um
höfðingsskap hennar og trygð
við fornar venjur. — Mun liún
oft bafa átt annríkt í Hvammi,
er þar var hópur næturgesta,
börnin ung og vart af höndum
komin, en margt kallaði að í
senn. En benni var leikur einn
að gera livorttveggja: annast
beímili sitt með binni mestu
prýði og sinna gestum og gang-
andi svo, að orð fór af rausn
hennar og skörungsskaþ.
Frú Vigdís Pálsdóttir var
stórgáfuð kona og skemtileg i
viðræðum. Hún var prýðilega
fróð um margt, einkum í sögu
landsins og ættvísi, og stál-
mínnug. Var ánægjulegt s við
bana að ræða og liarla fróðlegt.
Hún var gamansöm að eðlis-
fari, sagði skemtilega frá at-
burðum og lýsti mönnum svo
greinilega, að ekki var um að
villast. Þótti öllum gott við
bana að ræða, og margir komu
fróðari af fundi hennar, þeir er
fræðast vildu um borfna tíð,
gengna menn eða forna báttu.
Frú Vigdís kendi nokkurar
vanlieilsu fyrir 14 árum og varð
aldrei algerlega heil beilsu upp
frá þvi. Siðustu misserin var
bún ofl mjög þjáð, en bar sjúk-
leik sinn með mikilli lmgprýði
og þolinmæði. Rúmföst mun
hún liafa legið að mestu síðan
á liaustnóttum binum siðustu.
Frú Vigdís Pálsdóttir var
„drengur góður“ og höfðingi
um alla bluti. — Það lætur að
líkum, að slík kona bafi verið
ágæt eiginkona og móðir, enda
var bún það, svo sem best verð-
ur á kosið. Með fráfalli bennar
er löngu og farsælu æfiskeiði
lokið og mun ástvinunum nú
finnast alt autt og snautt eftir
burtför bennar.
Hún verður jarðsungin að
Stafholti á morgun.
P. S.
Símskeyti
Friedrichshaven 5. ág.
United Press. - FB.
Flugi til Suður-Ameriku
frestað.
Flugferð loftskipsins Graf
Zeppelin til Suður-Ameríku,
er ráðgerð var 15. ágúst, liefir
verið frestað um hálfan mán-
uð, vegna þess hve stjórnmála-
borfur í Suður-Ameríku eru
ótryggar.
Briissel 5. ágúst.
United Press. - FB.
Frá Belgíu.
Námamenn í Cbarleroi-
námahéraðinu lxafa bafnað
málamiðlunartillögu verka-
málaráðberrans og samþykt
að halda verkfallinu áfram.
Wasliington 5. ág.
United Press. - FB.
Atvinnuleysið
í Bandaríkjunum.
Green, forseti verkalýðssam-
bands Bandarikjanna, giskar á,
að i júnílok bafi tala atvinnu-
leysingja í landinu verið
11.223.000, og nemi aukningin
frá því í janúar 3.306.000. Býst
Green við, að í janúar næstk.
verði tala atvinnuleysingja
komin upp í 13 miljónir, náist
ekki samkomulag um fimm
vinnudaga viku.
Utan af landi.
—o—
Siglufirði, 4. ágúst. — FB.
Mjög mikil síldveiði síðustu
daga og síldin mjög skamt sótt.
Hafa sum skipanna tekið full-
fermi eða því nær rétt utan við
Siglufjörð. Má beita, að saltað
bafi verið stöðvunarlítið á
sumuni söltunarstöðvum frá
því á laugardag. Giskað er á,
að búið sé að verka bér um
25,000 tn. — Reknetasíldarafli
er misjafn. Sumir bátanna hafa
aflað allvel siðustu nætur, aðr-
ir lítið. Þrír bátar urðu varir
við smokkfisk í síldinni og spá
margir, að veiðin verði svikul
béðan í frá.
Dettifoss tók bér á 4. þúsund
tunnur af sild, en M.s Dronning
Alexandrine tekur hér um 3
þúsund tunnur.
Meiri liluti síldarinnar er
fluttur út jafnóðum og liann er
saltaður.
Norsk reknetaskip fengu
mörg gríðarlega mikinn afla
um belgina. Þau salta öll í sig
sjálf. Ýms sænsk skip öfluðu
einnig mikið. Talið er, að Finn-
ar muni liafa veitt um 10,000
tn., en Eistlendingar álíka mik-
ið.
Síldin cr nú að verða sæmi-
lega feit.
Norðanstormur í dag' og' ó-
hemjulega mikið úrfelli.
Norskar
loftskeytafregnir.
Osló, 4. ágúst. NRP. — FB.
Dómsúrskurður alþjóðadóm-
stólsins i Haag í Grænlandsmál-
inu féll í gær. Dómararnir
komust einróma að þeirri nið-
urstöðu, að eins og ástatt sé,
geti það ekki talist nauðsynlegt,
að gera varúðarráðstafanir til
þess, að koma í veg fyrir að
valdi verði beitt gagnvart Norð-
mönnum í Suðaustur-Græn-
landi, hvorki með þvi að verða
við kröfu Norðmanna um að
snúa sér til Danmerkurstjórnar
i því efni, né heldur með fyrir-
skipun um þetta. Dómstóllinn
áskilur sér rétt til að taka málið
fyrir á ný, ef nauðsyn krefur.
Þótt úrskurðurinn geti talist
Danmörku i vil, að þvi er form
snertir, befir liann engum von-
brigðum valdið í Noregi, þar
sem af forsendum i mábnu og
af yfirlýsingum, sem gefnar
voru af málflýtjanda Dana
meðan á rekstri málsins stóð,
kemur skýrt í Ijós, að Norð-
menn hafa í raun og veru kom-
ið því til leiðar sem þeir ætluðu
sér með málaleitan sinni til
dómstólsins, þ. e. að koma i
veg fyrir að valdi yrði beitt á
einn né annan veg gagnvart
Norðmönnum i Suðaustur-
Grænlandi.
Hundseid forsætisráðberra
segir, að það sé eðlilegt, að úr-
sbtin hafi orðið þessi, eftir und-
anhald Dana i Haag. Braadland
utanríkismálaráðherra segir, að
án tillits til unnnæla málflytj-
anda Dana í Haag og fyrirvar-
ans í úrskurðinum, ætti ekki að
vera nein ástæða til að óttast
vandræði. „Vér höfum náð ]xví,
sem vér böfðimi ásett oss að
ná.“
Málflytjendurnir Rygh og
Smedal og Hoel docent bafa
tjáð sig ánægða jTir málaúrslit-
unum.
Hundseid forsætisráðherra
liélt útvarpsræðu i gær i tilefni
af sextugsafmæli konungs. Ósk-
aði hapn konungi til liamingju
fyrir liönd þjóðarinnar.
í veislunni á Skougum talaði
krónprinsinn fyrir minni kon-
ungs, en konungur fyrir krón-
prinsinum og krónprinsessuuni
og óskaði þeim til liamingju
með hið nýja heimili sitt.
1 gærkveldi fór æskulýðurinn
í Askers bálför að Skougum og
bylti konunginn.
Skemtnnm ð Grnnd.
—o---
„Ókeypis kaffi handa öllum
sextugum og þaðan af eldri;
raunar ekkert fyrir bendi enn
þá til að veita, en það verður
alt komið á sunnudaginn.“
Það brosti vafalaust margur
að þessari tilkynningu, er þeir
lásu bana í fyrsta sinn íyrir 13
árum.
En það var nýjabragð að
henni, hún vakti umtal, for-
vitni og samúð margra og því
komu margir flciri en boðnir
voru, og ýmsir þeirra lilupu
svo vel undir baggann, að
„þetta uppátæki“ varð bæði
glaðning gömlum og' gróði Elli-
beimilinu.
N.ú er „nýjabragðið“ Iiorfið,
og öllum kunnugt að þessar ár-
legu gamalmennaskemtanir
sækir fjöldi fólks á öllum
aldri, þótt „gamla fólkið“ séu
beiðursgestirnir, og nú þyki
það alt sjálfsagt, svo að for-
göngumennirnir fengju nú
jafnmikið ámæli, ef þeir væri
orðnir þreyttir og „nentu ekki“
að sinna þessu lcngur, eins og
þeir fengu skjall liér um árið,
er þeir voru að byrja.
Eg ámæli þcim ekki, sem
kvarta nú um kreppu eða
þrevlu og segjast því ekki geta
bætt við sig' sjálfboðastarfi, —
það má vera að eg skilji þá
betur en þeir Ixúast við, — en
alla bina, sem ekki eru upp-
gefnir enn þá, og sinna vilja
mannúðarmálum, bið eg að at-
liuga livað þeir geti gert til
þess að gamahnennaskemtun-
in á sunnudaginn kemur verði
veruleg ánægjustund sein allra
flestum öldruðum einstæðing-
um bér í bæ.
Til minnis má nefna nokkur
atriði. Nágrannar eða kunn-
ingjar hjálpi þeim til að kom-
ast, sem fótbrumir eru. — Óvíst
nú livort við getum látið sækja
fólk í bifreiðum, enda revnsl-
an sú, að það er sagt til flestra
svo seint, að barla erfitt er að
sinna því.
Þó eru sjálfboðabifreiðir
mjög kærkomnar, því að altaf
verða einbverjir að sitja
lieima, ef þeir eru ekki sóttir.
Sjálfboðaliðar til að flytja
ræður, seg.ja góðar sögur,
syngja og spila, — bera á borð-
in, og skrafa við gamla fólkið,
eru mjög kærkomnir. Ef nokk-
ur vegur er til, þyTÍti Grund
að fá alt efni til veitinganna
ókeypis, og margir, bæði versl-
anir og einstaklingar, að bjálp-
ast þar að.
Verði ágóðinn ekki talsverð-
ur, flýtir ]iað fyrir þeirri stund
%