Vísir - 27.08.1932, Side 2

V 1 S I R
Hafpamjöl „Viking^.
Byíí0flírjón „Cepena^,
Notid þessar Iiollu og ódýru tegundirl
Lauge Kock landkönnuður
flaug í gær frá Scoresbysund
í Grænlandi til Akraness,
Lauge Kocli landkönnuður
lagði af stað frá Scorebysund i
Grænlandi, í flugvél sinni, áleið-
is hingað lil lands kl. 3 e. h. i
gær. Bárust loftskeytastöðinni
fregnir um þetta.
Veður var hagstætt nyrðra og
var búist við, að Lauge Kocli
myndi lenda nyrðra, eða þá á
Vestfjörðum, sennilega Isafirði,
því að hér svðra var hvast veð-
ur á suðaustan með snörpum
hryðjum scinni liluta dags. Mun
og veðurstofan liafa ráðið hon-
um frá að fljúga hingað, en
Lauge Koch afréð að halda á-
fram hingað.
Loftskeytastöðin liafði stöð-
ugt samband að kalla við flug-
vélina á leiðinni liingað, uns
hún fór fram hjá Lóndröng-
um kl. langt gengin átta, og
fékk þá miðun á Reykjavík með
aðstoð Fyllu. \rar þokurumb-
ungur yfir Faxaflóa og gekk á
með hryðjum. Var því búist við
flugvélinni hingað kl. 8—8V2,
en liún var ekki komin laust
fyrir 9, og fréttu þá blaða-
menn, sem biðu hennar, að loft-
skeytastöðin hefði ekki haft
samband við hana upp undir
hálftíma. En að kalla á slaginu
9 fréttist, að flugvélin liefði lent
á Akranesi.
Lenti flugvélip þar í smávík
vestan við Skagann, Krókum
kallaðri, og var flugvélinni lagt
þar, en menn fengnir til að
valca yfir henni i nólt. Lauge
Ivoch kvaðst hafa fengið mik-
inn storm seinasla áfanga leið-
arinnar. — Flugvélin lenti liér
laust fyrir kl. 10þó í morgun.
1600 ekrur og' ræktar verk-
smiðjan sjálf erturnar, til þess
að trvggja sér bestu tegundir
og gæði vörunnar.
Fáar iðngreinir liafa eflst
sem þessi á síðari árum. Afurð-
irnar liafa verið seldar til fjar-
lægra landa, til Kína, Filips-
eyja, Malaya o. fl. Einnig hefir
mikið verið flutt til fjarlægra
hluta Bretaveldis, Indlands,
Egiptalands, nýlendanna í
Afríku o. v.
í þessu sambandi er vert að
taka það fram, að fyrir eigi
mörgum árum var jjessi iðnað-
ur á lágu stigi í Bretlandi. Full-
vist er, að mikill óunninn mark-
aður fyrir niðursoðnar vörur er
i mörgum löndum heims. Auk
berja og ávaxta er nú mikið
gerl að því að sjóða niður nýj-
ar kartöflur, gulrætur o. fl.
í sambandi við þetta má geta
þess, að jafnhliða útþenslu
j>essa iðnaðar, hefir önnur iðn-
greiu eflst, þ. e. dósasmíði.
Sumar niðursuðuverksmiðjurn-
ar framleiða dósir sínar sjálfar,
en flestar verksmiðjurnar
kaupa þær frá dósaverksmiðj-
um. Eitt breskt félag hefir nú
sem stendur 6 dósaverksmiðjur
og býst við að koma sér upp
fleirum, vegna mikillar eftir-
spurnar eftir dósum.l dósaverk-
smiðjunni Worcester eru búnar
til 1200 dósir á mínútu. Næst-
stærsta verksmiðja félagsins,
í Aton, framleiddi 23 milj.
dósa 1930 og 1931 63 milj.
dósa, en í ár um 100 milj. dósa.
— Geta Bretar sér miklar von-
ir um, að niðursuðuiðnaðurinn
eigi mikla framtið fyrir sér ó
Br etlandsey j um.
Bfltingartllrann
einveldissinna á Spáni.
—o—
Xiðurl.
Þ. 17. ágúst er símað frá
Madrid: Alcala Zamora for-
seti hefir fallist á frumvarp tii
laga, sem ríkisstjórnin hefir
undirbúið, og leggur fyrir
þjóðþingið í dag. Samkvæmt
frumvarpi þessu er ríkisstjórn-
inni heimilt að gei'a upptækar
eignir þeirra manna, sem svik-
ráð sannast á gegn lýðveldinu.
Frmnvarpið var lagt fyrir Za-
mora, er hann var staddur í
liöllinni La Granja, er var áð-
ur sumarbústaður Alfonso
konungs. Samkv. frumvarp-
inu verða jarðeignir manna, er
þátt tóku i byltingunni sein-
ustu gerðar upptækar, en einn-
ig verða þeir, sem í henni tóku
jxátt, sviftir öllum þeim forrétt-
indum, er þeir hafa haft frá
fornu fari. Frumvarpinu er
sem sé aðallega beint gegn að-
alsmönnum, en þeir höfðu,
sem kunnugt er, forgöngu i
byltingartilrauninni. Búist er
við, að frumvarpinu verði
hraðað gegnum jungið, og að
]>að verði að lögum i kveld eða
á moi'gun. (Frumvarpið fór
hraðhyri gegnum jxingið og
var samþykt eftir skammar
umræður, að jxví er síðari
skeyti liermdu). í stjórnar-
skránni er grein, senx sainjxykt
var fyrir atbeina jafnaðar-
manna, jxess efnis, að eignir
manna megi ekki gera upptæk-
ar án skaðabóta, nerna um vel-
ferð ríkisins sé að ræða, og sé
jiað samþykt í livert skifti • af
þjóðþinginu. Tveir auðugustu
tignarmenn Spánar eru nú í
fangelsi og bíða dóms, sakaðir
um að hafa aðstoðað Sanjurjo
og liina hershöfðingjana, cr
forgöngu liöfðu í uppreistinni.
Eru það jieir liertoginn af
Medinaceli, sem á miklar jarð-
eignir. Aidc jiess hefir hann
miklar tekjur af jarðeignum,
vegna forréttinda,* sem ætt
hans hefir haft alt frá jiví á
miðöldunum. Hertoginn af I11-
fantado á og miklar jai'ðeign-
ir og vatnsföll, sem ýmist eru
virkjuð eða vel til virkjunar
fallin. Borgarhallir liertog-
anna, húsgögn jieirra og lista-
söfn vcrða ekki tekin af
þeim. Juan Ingnatio Luca de
Tene, auðugur aðalsmaður,
eigandi blaðsins A. B. C., var
handtekinn í dag. Skrauthýsi
hans og hús jxað, sem hlað
hans hefir aðsetur í á Suður-
Spáni, voru hrend af lýðnum i
hefndar skyni.
Lýðveldið á fyrir höndum
að hagnast á byltingu þessari.
Miklar eignir falla jivi i skaut
og fjöldi hershöfðingja, sem
voru á eftirlaunum, fá nú ekki
grænan eyri framar, og þakka
víst sínum sæla, ef jieir halda
lífinu.
Borgararnir í Caraenza, ná-
lægt E1 Ferrol, jjóttust hafa
sannanir fyrir því, að jjorps-
kirjan væri aðsetur konungs-
sinna, og tóku sig jjví til og
kveiktu i henni. Brann hún til
kaldra kola. Merkir listagripir
brunnu, m. a. frægt Maríu-
líkneski.“
— — Kunnugt er orðið af
skeytum jjeim, sem bárust
hingað jj. 25. og 26. ágúst, að
aðalleiðlogi bvltingarmanna
var dæmdur til lífláts, en dóm-
inum var síðan brevtt í lífstið-
ai'fangelsi. Skárust margir i
leikinn til jjess að bjarga lífi
hans, m. a. frakkneska rikis-
stjórnin. Var Sanjurjo sendur
til fangelsisvistar í Duesofang-
elsi á norðurströnd Spánar.
Leiðréttiog.
—o—
í tilefni af ummælum i blaði
yðar, herra ritstjóri, sem út
kom i dag, út af dómi, scm
nýlega hefir verið feldur í máli
gegn mér, er fvrverandi dóms-
málaráðherra Jónas Jónsson
lét höfða, levfi eg mér að hiðja
yður fyrir eftirfarandi skýr-
ingu til birtingar í blaði yðar:
Samkvæmt frásögn í blaði
yðar, er eg sakfeldur um tvö
atriði: „Ranga bókfærslu“ og
„ívilnun“ til eins skuldheimtu-
manns. Hvað viðvíkur fyrra at-
riðinu, skal jxetta tekið fram:
Frá jjví fyrsta að nýju skatta-
lögin gengu í giltli, hefir end-
urskoðunarskrifstofa N. Man-
scher & Björns E. Árnasonar
— sá siðarnefndi er löggiltur
endurskoðandi og lögfræðing-
ur Iiaft á hendi og að öllu
levti annast, alt skattaframtal
initt og efnahagsreiknings-upp-
gjör. Hér um rætt atriði „rangt
hókhald“, sem eg og Mansclier
erum sakfeldir fyrir, er eiit
einasta atriði í eignaframtali,
sem af bókhaldsfróðum mönn-
um eru mjög skiftar skoðanir
um hvort sé rangt fært, eða
livernig beri að færa, en á ekk-
ert skylt við bókhaldið yfirleitt,
sem alt var fundið i besta lagi.
Um síðara titriðið, jjar sem
eg er sakfeldur fvrir „ívilnan-
ir“ til handa einu af við-
skiftasamböndum mínum, skxd
þetta tekið fram:
Umrædd „ívilnun“ var í þvi
fólgin, að greidd var réttmæt
skuld, og ótti greiðslan sér stað
fyrripart oklóber, eða kringum
mánuði áður en bankastjórar
Otvegsbankans kröfðust að eg
framseldi bú mitt til skifta-
meðferðar, en alt fram að jieim
tíma hafði engin stöðvun oi’ð-
ið á gi-eiðslum lijá mér, og við-
sldfti mín öll, bæði við bank-
ann og aðra, héldu áfram ó-
hindrað, enda veitti bankinn
atvinurekstri ínínuxn nauðsyn-
legan stuðning, eins og m. a.
lýsir sér í ]jví, að síðasta víxil-
lán, sem bankinn veitti mér,
átti sér stað 8. nóvember, eða
aðeins 4 dögum áður en bank-
inn krafðisl skiftameðferðai'.
Auk jxess veitti bankinn mér
allstórt lán til jjurkhússbygg-
ingar hinn 30. október sama ár,
en byggingu jjess lniss var ekki
lokið, er hann krafðist slcifta-
meðferðarinnar.
Með skirskotun til framan-
i'itaðs, gat mig alls ekki grun-
að, að gjaldþrot væri yfirvof-
andi.
Loks skal það tekið fram, að
umræddum dómi, sem kveðinn
er upp af setudómara Þórði
Eyjólfssyni, liefir verið gerð
ráðstöfun til að vrði áfrýjað
tii Hæstai’éttai'.
Reykjavík, 26. ágúst 1932.
G. ,/. Johnsen.
Messur á morgun.
í dómkirkjunni: Kl. 10, síra
Friðrik Hallgrímsson.
I fríkirkjunni: Kl. 10, síra
Árni Sigurðsson.
Vcðrið í morgun.
Hiti í Reykjavík 11 st., ísafirði
12, Akueryri 11. Seyðisfirði 13,
Vestm.eyjuin io, Stykkishólmi 11,
Blönduósi 11, Hólum í Hornafirði
12, Færeyjum 11, Julianehaab 6,
Jan Mayen 7, Angmagsalik6, Hjalt-
landi 13, Tynemouth 13 st. (Skeyti
vantar frá Raufarhöfn og Grinda-
vík). — Mestur hiti hér í gær 13
st., minstur J i stig. Úrkoma 0,8
mni. — Yíirlit: Lægðin yfir
Grænlandshafi hreyfist hægt norð-
austur eftir og fer minkandi. —
Horfur: Suðvesturland, Faxaflói,
Breiðafjörður og Vestfirðir: Suð-
vestan kakli. Skúrir. Norðurland:
Suðvestan gola. Rigning vestan til.
Norðausturland: Hægviðri. Úr-
komulaust. Austfirðir: Sunnan- og
suðvestan gola. Dálítil rigning
fram eftir deginum, en léttir siðan
til. Suðausturland : Suðvestan gola.
Smáskúrir.
Trúlofun.
Nýlega hafa ojjinberað trúlofuri
sína ungfrú Steinjjóra E. Steinjjórs-
dóttir og Peder Jensen, bæði til
heimilis á Hörpugötu 16, Slcerja-
firði.
Stefán læknir Guðnason
hefir verið settur frá 1. sept.
næstk. til Jjess að gegna um einn
mánuð héraðslæknisembættinu i
Dalahéraði.
Priðun rjúpna.
í Lögbirtingabláðinu Jj. 25. ]). m.
er auglýsing um friðun rjúpna. Seg-
ir jjar m. a.: „Enn hefir rjúpum
lítið fjölgað í landinu og verður
ekki komist hjá þvi að friða rjúp-
una alveg einnig jjetta ár. Sam-
kvæmt h’eimikl i lögum nr. 27 frá
1924 skipar ]jví ráðuneytið svo fyr-
ir. að rjúpur, sem annars eru a#
Símskeyti
Dutch Harbour, Alaska, 26 ág.
United Press. - FB.
Frá von Gronau.
von Gronau lenti hér í dag.
Hann ætlar sér a'ð fljúga héð-
an um Kurileyjarnar til Japan.
Hefir enginn flogið jjessa leið
fyrri. (Kuriles eyjar eða Tsji-
sjimaeyjarnar, eins og Japanar
kalla þær, eru eyjaflokkur á
svæðinu milli Jesso-evjar og
suðurodda Kamsjatka. Nýrstu
evjarnar eru oftast snævi þakt-
ar og óbygðar. Að eins sýðsju
eyjarnar jirjár eru bygðar).
Madrid, 26. ágúst.
United Press. - FB.
Sanjurjo.
Sanjurjo var fluttur til Du-
eso-fangelsis á norðurströnd
Spánar, en jjar eru jjeir íangar
liafðir, sem vinna hegningar-
vinnu og dæindir liafa verið í
fangelsi til langs tima. Var jjað
einni stundu fyrir hádegi, er
komið var með Sanjurjo til
Duesno.
Manchester, 27. ágúst.
United Press. - FB.
Launadeilurnar
í Lancashire.
Að afloknum þriggja daga ár-
angurslausum samningaumleit-
unum hcfst verkfall 200.000 vef-
ara á hádegi í dag (laugardag).
Vera má, að innan skamms taki
allur verklýðsskarinn í baðm-
ullariðnaðinum, 500.000 manns,
jjátt í verkföllum út af launa-
deilunum. Samningauijpleit-
anir fóru út um þúfur vegna
jjess, að samkomulag gat eigi
náðst um að taka í vinnu á ný
3000 verkamenn, er gert liöfðu
verkfall.
NiðnrsBðniðsaðnr
Breta.
—o—-
London, 26. ágúst. — FB.
Niðursuða á grænmeti, ávöxt-
uin o. m. fl. er iðnaður, sem
stöðugt er að færa út kvíarnar
í Bretlandi. Um allmörg ár hef-
ir framleiðslan aukist um helm-
ing á ári hverju og i ár er enn
búist við, að framleiðslan hafi
aukist til mikilla muna. Þetta
er mikilvægt frá fleiri en einni
hlið skoðað. Útjiensla jjessa iðn-
aðar hefir til dæmis að taka
ha'ft jjau áhrif, að á ýmsum
stöðum liefir skapast allmikil
atvinna. Þar að auki hefir hún
liaft jjau áhrif, að fjöldi fólks
hefir fengið atvinnu við ræktun
í sveitum. Velgengni jjessa iðn-
aðar hefir haft þau áhrif, að jjað
liefir livatt breska framleiðend-
ur til framtaksscmi, Jiýjar nið-
ursuðuverksmiðjur hafa verið
reistar, og markaða hefir verið
aflað fyrir hina nýju fram-
leiðslu, utan lands og innan.
Þarf engum getum að leiða að
jjví, hve mikilvægt jjetta muni
vera á erfiðum krepputímum
sem jjeim, er nú standa yfir.
iVrið sem leið nam fram-
leiðsla niðursuðuverksmiðjanna
83 milj. dósa. Framleiðslan
verður án efa meiri í ár, en ó-
víst hve mikið meirl. í öllum
niðursuðuverksmiðjum hefir
verið unnið fullan vinnutíma
dag hvern. I sumar hefir ein af
stærstu niðursuðuverksmiðjun-
um framleitt 500,000 ’ dósir á
dag af ertum, jarðarberjum/
stikilsberjum o. s. frv. Niður-
suðuverksmiðja jjcssi er i Wis-
hech, og hefir stöðugt fært út
kvíarnar á siðari árum. Garðar
verksmiðjunnar eru alls um 17
ekrur. í verksmiðjunni sjálfri
er unnið með nýtísku vélum og
eru margar jjeirra sjálfvirkar.
l in tíma í júlí nam ertufram-
leiðslan 1 miljón dósa á dag.
Ertuakrar verksmiðjunnar eru