Vísir - 17.09.1932, Qupperneq 2

V I S 1 R
i 1 inmxC ÍLSEN ( 1
Heildsölnbirgðip: Akranesskarti Laokur í iílir pokum.
Prýðis vel barinn
Hapöfiskur
á 75 aura % kg og
Riklingur
á 90 aura V2 kg.
Hjöptur Hj ar-tarson
Bræðraborgarstíg 1.
Sími 1256.
Símskeyti
London, 16. sept.
United Press. - FB.
Sir Ronald Ross látinn.
Látinn er Sir Ronald Ross,
hitaveikis (malaria) -sérf ræðing-
urinn heimsfrægi. Hafði hann
legið rúmfastur lengi og þungt
haldinn. (Sir Ronald var fædd-
ur 1857. Árið 1902 hlaut hann
læknisfræðiverðlaun Nobel’s).
Genf, 16. sept.
United Press. - FB.
Afvopnunarmálin og jafnrétt-
iskröfur Þjóðverja.
Vegna orðalagsins á orðsend-
ingu von Neurath’s til Hender-
son’s, gera meðlimir Þjóða-
bandalagsins sér nokkrar vonir
um, að Þjóðverjar fáist til þess
að taka þátt í framhaldsstörf-
um afvopnunarráðstefnunnar,
svo fremi að takist að sannfæra
þá um, að það sé einlægur og
alvarlegm* ásetnipgur þjóðanna,
að draga úr vigbúnaði. Hvetja
því margir til þess, að nefndir
afvopnunarráðstefnunnar vinni
sem mest að þvi, að koma mál-
unum áleiðis, i stað þess að
fresta störfunum, eins og til
orða hefir komið, ef Þjóðverj-
ar skerast alveg úr leik. (Orð-
sending sú, sem um getur í upp-
hafi skeytisins, var á þá leið,
að Þjóðverjar geti ekki tekið
þátt í störfum afvopnunarráð-
stefnunnar, nema jafnréttis-
kröfur Jjeirra verði teknar til
greina).
Twickenham, 17. sept.
United Press. - FR
Aukakosning í Bretlandi.
Aukakosning hefir farið fram
hér. Bar Mr. Murray-Philipps-
son (íhaldsm.) sigur úr býtum.
Hlaut hann 21.688 atkvæði, cn
Percy Holman (jafnaðarm.)
16.881. Um fimtíu af hundraði
neyttu atkvæðisréttar síns. —
Talið er, að úrslit Jíessarar
aukakosningar og þeirra, sem
kunna að fara fram í haust,
muni gefa mikilsverðar bend-
ingar um, hvernig almenningur
i Bretlandi snýst við samning-
um þeim, sem gerðir voru í lok
Ottawaráðstefnunnar, en samn-
íngar ]>essir koma, sem kunn-
ugt er, til umræðna og fullnað-
arsamþyktar á ]>ingi Bretlands
i haust.
Arnarhðlstún.
—o—
„Tímanum“ verður nokkuð fjöl-
rætt um Arnarhófstúnið um þess-
ar mundir. Fyrir nokkurum vikum
flutti hann langa ritgerð um tún
þétta, og lofaði fyrverandi stjórn
mjög fyrir einhverr sérstök af-
reksverk t sambandi við ])a‘S, ett
veittist jafnframt að núverandi
stjórn. Var sérstaklega harmað,
að útlendingar hefði lcomið þar
einhverntíma að lokuðu hliði í
sumar og horfið frá, án þess að
fá vitneskju um, að þessi óskilj-
anlega lokun væri því að kenna,
að „skift hefði verið um stól í
landsstjórn á íslandi“. — Þá var
og Magnús Guðmundsson skamm-
aður blóðugum skömmum fyrir
það, að hann ræki ekki af túninu
börn og aðra, sem léki sér að því
að klifra yfir girðinguna. Var helst
á blaðinu að heyra, að dómsmála-
ráðherrann ætti að vera þarna á
vakki alla daga og „passa upp á“
]>etta.
í síðasta Llaði „Tímans“ (3.
sept.) er enn að þessu vikið og
hert á skömmunum um Magnús
tvrir ýmiskonar yfirsjónir í sam-
bandi við túnið. — Því er og við
bætt, a'Ö mikið af þlöntum ýmis-
konar hafi verið gróðursett „inn-
an girðingarinnar“, sem talin er
ntjög merkileg, og enn tr á það
bent, að dverghliðið frá Ingólfs-
stræti, sé „fallegasta hliði'ð, sem
til er á íslandi". — Liggur nærri
að ætla, að þetta muni í skopi
mælt, því að hliðið er hin mesta
ómynd og mun þó hafa orðið ærið
dýrt. — Um plönturnar á túninu
„innan girðingar" skal ekki fjöl-
yrt. Ef til vill tánast þær upp og
verða fallegar, en sumar eru víst
líflitlar, og er ])ó Magnúsi Guð-
murtdssyni ekki beinlínis kent um,
að han^ hafi drepið þær.
Magnús Guðmundsson, dótns-
málaráðherra, mun þannig gerður,
að liann hafi lítið gaman af því,
að sletta sér fratn í það, setn hon-
um kemur ekki við. Hann er ekki
að vasast í hinu og öðru og taka
fram fyrir hendurnar á samverka-
mönmn sínum í stjórninni. Sjálf-
sagt eiga smnir bágt me'S að skilja
þetta, en svona er það nú samt.
Nú er það svo, að gæsla Amar-
hólstúns er dómsmálaráðherranum
með öllu óviðkomandi. — Færi
Magnús dómsmálaráðherra að
skifta sér af vörslu túnsins, opn-
un þess fyrir almenning eða lok-
un, væri hann kotninn inn á starfs-
svið embættisbróður síns, 1>únað-
armálaráðherrans. — Gæsla túns-
ins „heyrir undir“ búnaðarmála-
ráðherrann og dómsmálaráðherra
hefir alla tíð verið óskylt að sletta
sér fram í það mál, en þó má
vera, að hann hafi gert það, með-
an hér var einveldi í stjórninni.
Nú er það afnumið í bili, og hver
ráðherra gegnir sínum ákveðntt
störfqm.
Og umsjón Amarhólstúnsins er
í höndum búnaðarmálaráðherrans,
herra Þorsteins Briems.
Hafi „Ttminn“ nokkuð „upp á
að klaga“ í }>e.ssti efni, þá ver'ða
];ær ákúrur að bitna á hr. Þor-
steini Briem. —7 Vonandi ]>arf nú
Besta hafpamjölið er
Vernons
í 7 punda lérefíspokum.
Biðjið um það.
ekki að segja Jónasar-fólkinu ]>etta
oftar.
5. sept.
Borgari.
------- .MlEM.li ---------
Nýr kirkjugarínr
og bygging bálstofu.
— o—
Sá, sem þetta ritar, er hr. Gunnl.
Claessen sammála um, að bálstofu
ætti að reisa hér í bænum sem
íyrst, en telur ])ess ekki þörf, að
rökstyðja það mál frekara með
hro'Salegum lýsingum á þvi,
bvernig lík rotna í gröfum sínum,
enda rnunu slikar lýsingar lítil
hugfró þeitn, sem sakna látinna
vina sinna.
En meðal annara oröa: Mig
minrrir ekki betur, en cið hr. G.
Claessen hafi sjálfur sagt opinber-
lega, að fé til bálstofubyggingar
mundi fáaulegt með góðum láns-
kjörum. Hví hefir þetta tækifæri
ekki verið notað ? Og er þess ekki
lcostur enn að nota sér það ?• Vill
ekki hr. G. Cl„ og aðrir áhrifa-
menn, sem þekkingu haýi á tnáli
]>essu og sérstakan áhuga fyrir
því, beita sér betur að fram-
kvæmd ])ess ? Og mér er spurn:
Var ekki einhvern tíma sett ein-
hver nefnd á lággirnar til þess að
gera einhverjar athuganir til undir-
búnings þessu máli? Hvað er sú
nefnd búin að gera?
Hr. G. Cl. vill helst, að öll lík
sé hálsett. Skil eg vel rök hans
fyrir því. En hitt veit hr. G. Cl.
e;ns vel og eg, að menn greinir
mjög á um ])að, hvort jarðsetja
skuli eða bálsetja. Mun svo verða
enn um hríð, livort sem hr. G. Cl„
tnér, eða öðrum, sem hlyntir eru
líkbrenslu, líkar Itetur eða ver. Eu
af þessu virðist mér leiða það, að
ekki hafi orðið hjá því komist, að
taka upp nýjan kirkjugarð, þegar
hinn gamli var útgrafinn. Mér
skilst, að hr. G. Cl. sé maður
frjálslyndur. Fyrir því geri eg ráð
fyrir, að sú hafi eigi verið ætlun
hans, að eftirleiðis skyldi neyða
Reykvíkinga til að láta bálsetja
lík ástvina sinna, hvort sem þeim
er það ljúft eðá leitt. Og þess
vegna er mér óskiljanlegt, að hann
virðist átelja það, að nýr kirkju-
garður var hér upp tekinn og
vígður. Hjá því virtist eigi verða
komist, eins og ástatt var. Þar að
auki var líkbrenslumálinu alt of
skamt komið.
Eg, fullyrði, að minsta kosti
hvað mig snertir, og sennilega
ýmsa aðra, sem áttu einhvern þátt
1 því, að nýr kirkjugarður hefir
verið tekinn upp og vígður, að
]>etta hefir alls ekki verið í ]>eim
tilgangi gert, að stofna til þess,
sem hr. G. Cl. nefnir „ófagra
spillingu á þeim framliðmt," og
heldur ekki til þess að spilla fyr-
ir framgangi bálstofumálsins.
Frá mínu sjónarmiði væri það
lang-eðlilegast, að allir ætti þess
kost að ráðstafa útför ástvina
sinna með þeim hætti, sem þeim er
geðfeldastur. Þess vegna ætti hér
að gefast kostur á hvorritveggja
aðíerðinni, þegar fram líða stund-
ir, að jar'ðsetja líkin að fornurn sið,
eða bálsetja þau samkvætnt „tím-
ans kalli,“ eins og hr. G. Cl. orðar
það. Frjálst val er eðlilegast í
þessu efni. Og siðan mun reynsl-
an sýna, eins og í öðrum löndum,
hvor aðferðin er mömium geðfeld-
at i.
Eg læt svo útrætt um ]>etta,
enda tel eg, að athygli hafi verið
nægilega vakin á málinu, og að
málið liggi þannig fyrir, að ann-
ara framkvæmda sé fremur þörf,
en fleiri hlaðagreina. Á. S.
Astasd og horfur
í Þýskalandi.
Framh.
von Papen fór eigi eins ná-
kvæxnlega út í liinar fyrirhug-
uðu framkvæmdir af hálfu liins
opinbera og búist hafði verið
við. En hann lét svo um mælt:
„Verk þau, sem vér liöfum í
liuga að framkvæma, getur að
eins sjálfstæð ríkisstjórn frani-
kvæmt, sem liefir á sér engar
hömlur, ríkisstjórn, sem
gerir sér ljósar skyldur sínar
gagnvart guði og þjóðinni“.
Lauk hann máli sínu með því
að ráðast á miðflokkinn og
Hitlerssinna og kvað framtið
þjóðarinnar undir því komna,
að lxún stæði sameinuð.
Amerískir kaupsýslumenn,
sem hér bafa dvalið, til þess að
kynna sér viðskiftahorfur, sjá
ýmsa galla á ráðagerðum von
Papens. Þeir benda á, að mikið
af því fé, sem Þjóðverjar
fengu að láni í Bandaríkjunum,
hafi verið varið til endurbóta
á þýskum verksmiðjum, en nú
sé ekki unnið i mörgum þeixra.
Verði lialdið áfram í þessa átt
og nolað til þess það fé, sem
ríkisstjórnin ætlar að leggja
fram með aðstoð ríkisbankans,
munu nýir erfiðleikar koma til
sögunnar. Og amerískir kaui>-
sýslumenn efast um, að ráðstaf-
anir von Papens verði, eins og
lxann sjálfur gerir sér vonir um,
lit að efla einstaklingsframtak-
ið.
En nú kenmr tii kasta Iiind-
enburgs á morgun. Hann felst
þó að likindum á ráðagerðir von
Papens og veitir lionuin þing-
rofslxeimildina.“ ^
Þ. 30. ágúst er shnað frá Ber-
lín: „Paul von Hindenburg
veitti von Papen lieimild til
þess i dag, að rjúfa þing og
stjórn í landinu að vild, en
hvatti lxann til þess að fara gæti-
lega í framkvæmd ]x:irra um-
bóta, sem liann hafði á prjón-
unum. Forsetinn hefir því gert
sitt til, að von Papen sigri i bar-
áttunni við ríkisþingið. En rík-
isþingið er fastráðið í að taka
ekki fyrirskipunum Hinden-
burgs og von Papens mótmæla-
laust. Þegar þingfundur liófst,
voru Nazistar allir mættir, 230
að tölu, og allir einkennis-
klæddir. Alls voru 590 þing-
menn af 608 viðstaddir, er Clara
Zetkin, aldursforseti þingsins,
var studd í forsetastól, af stall-
systrum sínum úr flokki komm-
únista.
Clara Zetkin tók nú til máls
og hóf mál sitl með því að geta
þess, að hún væri i þennan
heim borin þ. 5. júlí 1857 og
beindi þvi næst þeirri fyrir-
spurn til þingmanna, livort
nokkurum þeirra bæri meiri
réttur til þcss að taka sæti sem
aldursforseti þingsins. Bar eng-
inn þingmanna fram neinar
kröfur i þú átt.
Clara flutti nú ræðu og kom
víða við. M. a. livatti liún ríkis-
þingið til þess að hrinda von
Papen og stjóm lians frá völd-
um, því að hann og stjórn hans
hefði brotið stjórnarskrána.
„Ríkisþingið á að reka ríkisfor-
setann og ráðherrana frá völd-
um, fyrir að liafa rofið stjóm-
arskrána.“ Var Clara hylt af
kommúnistum, en aðrir flokkar
virtust gefa henni lítinn gaum,
á meðan hun liélt ræðu sína,
þótt hún beindi mörgum hvöss-
um skeytum til þeirra.“
Frá Olympíaleikununi
í Los Angeles.
Grindahlaup 400 m. (úrslit):
1. Tisdall, írlandi, 51.8 sek.; 2.
Hartlin, Bandar., 52.0 sek.; 3.
Taylor, Bandar., 52.1 sek.; 4.
Lord Burghley, Engl., 52.4 sek.;
5. Facelli, Italíu, 53 sek.; 6. Are-
skoug, Svíþjóð, 54.6 sek. — Sví-
inn var á instu brautinni, írinn
á 3. brautinni, og Bandarikja-
maðurinn Hardin á ystu liraut-
inni. Hann var átrúnaðargoð
landa sinna í þessari íþrótt. Við-
hragðið tókst vel. Sviinn hljóp
af iniklum móði og náði fljótt
Italanum, sem var á næstu
braut utan við liann; liljóp hann
yfir fyrstu grindina á undan
Iionuin og yfir aðra grind var
liann fyrstur allra, og svo þriðju
og f jórðu. Var hann nú kominn
á hlið við Tisdall, —■ sem hafði
tilaupið skemri leið, vegna bog-
ans á brautinni. En er Tisdall
fann þetta.greikkaði liánn spor-
ið og varð létt fyrir að lilaupa
af sér Svíann, sem hafði oftek-
ið sig i byrjun lilaupsins og nú
var tekinn að þreytast. Eftir
]>etta var írinn allaf fyrstur og
við niundu grindina var sýni-
legt, að hann myndi sigra, ef
eklti kæmi eittlivert óhapp fyr-
ir hann. En er hann hljóp yfir
þá tíundu og síðustu, rak hann
fótinn i liana, svo að húri féll.
Tafðist hann augnablik við
þetta, en ekki meira en svo, að
hann vann hæglega og án þess
að taka nærri sér. Fyrir þessa
óhepni varð tiann af heimsmeti
því, sem hann hafði í raun réttri
unnið með hlaupi sinu, því met
fæst ekki viðurkent, ef grind er
feld. Varð' Hardin sá, er naíst-
ur honum varð, hepnari í þessu
tilliti, því liann feldi enga grind
og hljóp einnig undir olympiska
metinu; telst tími hans, 52 sek.

Hin ák -wari spennandi skáldsaga er U Fæst
Lumbufotur 1 omin út. 1 hjá bóksölum og- á afgr. Vísis. 1