Vísir - 21.10.1932, Page 2

V I S I R
fii
Heildsðlubipgöir:
Þakjárn, no. 24 og 26
Gaddavír. Girðinganet *
«
!?
Nýlegt orgel
til söln við sanngjörnu
verði í Bankastræti .‘5.
(Bókaverslun Sig. Krist-
jánssonar).

.rs/k
(}
í?
i»«o',i!iíiíiOöíiöcxiíiOö«';
Fiðorhelt léreft
blátl og hvítt.
Dúnhelt léreft.
Undirsængurdúkur.
Sængurveraefni, hvít, rósuð
og röndótt.
Sængurveraefni einlit.
Yfir- og Undirlakaléreft.
Fiður og hálfdúnn.
Alt nýkomið til.
AsD.fi. Gunnlauasson a Co.
Símskeyti
—o—
Bukaresl 20. okt.
Unitcd Press. - FP).
Nýja stjórnin í Rúmeníu.
Ráðherralistinn hefir nú ver-
ið birtur. Juliu Maniu er for-
sætisráðherra, en varaforseti
án urnráða yfir nokkurri
stjórnardeild er (reorg Miroes-
cu, innanríkisráðherra Jon
Mihaleche, utanrikismálaráð-
herra Nicolai Titulescu, og'
fjármálaráðherra Virgil Mad-
gearu. Talið er liklegt, að
hin nýja stjórn sé reiðubúin til
þess að Iiefja samvinnu við
Þjóðabandalagið um fjárhags-
viðreisn Rúmeníu.
Varsjá 20. okt.
United Press. - FB.
Forvaxtalækkun.
PóIIandsbanki liefir lækkað
forvexti um 114% i 6%.
Hamborg, 21. október,
United Press. - FB.
Frá Þýskalandi.
Luther, aðalbankastjóri Rík-
isbankans, hefir haldið ræðu
hér á fundi í félagi kaupsýslu-
manna þeirra, sem skifta við
önnur lönd.Réðist Lúther livass-
lega á hagfræðinga þá, sem
berjast fyrir þeirri skoðun, að
Þýskaland geti bjargast upp á
eigin spýlur í viðskifta- og fram-
leiðslumálum, geti verið sjálfu
sér nógt, án þess að rækja við-
skifti við umheiminn. Lét Lút-
her svo um mælt, að enn mink-
andi dtflutningur á þýskum vör-
um og afurðum myndi leiða til
aukins atvinnuleysis í landinu
og verðlækkunar á þjóðarauðn-
um.
London, 20. október.
United Press. - FB.
Látinn sendiherra.
Látinn er hér séndiherra
Finnlands, Armas Saastamoi-
nen. Banamein hjartabilun.
Kosningin
á morgun.
Hvern á eg að kjósa?
Eg er fátækur borgari og
stunda þá virinu, scm býðst.
Kunningjar mínir sumir halda,
að eg tapi á því, að vera ekki
i einhverju verklýðsfélagi.
Það verður að ráðast. Eg vil
vera frjáls maður. Þess vegna
get eg ekki verið i neinu verk-
lýðsfélagi. Þau leggja öll meiri
og minni bönd á félagana, en
eg uni mér ckki i hlekkjum.
Mér hefir skilist, að ófrelsið
í félögunum sé nú orðið svo
magnað, að þar megi enginn um
frjálst höfuð strjúka, sem kall-
að er. — Þar leggi fáeinir menn
til allar skoðanirnar og svo eigi
hinir að dansa með, játast und-
ir allar vitleysurnar, orga af
fögnuði og klappa.
Svona er þetta í félögum jafn-
aðarmanna og kommúnista, að
vitni margra kunningja minna,
sem yilst hafa í þessi félög og
eru nú í rauninni ófrjálsir
menn.
En þeir þora ekki að lireyfa
sig eða kvarta, því að flokks-
aginn er svo strangur, að næiTÍ
heggur, að telja megi fullkomna
þrælkun.
Og vitnist það, að einstakir
félagsmenn — verklýðsfélagar
— Iiafi aðrar skoðanir en for-
sprökkunum eru geðfeldar, ]iá
getur víst farið svo, að ])eim
mönnum verði mismunað með
ýmsu móti og' heldur óþyrmi-
lega.
Eg hefi farið mínu fram liing-
að til og þess vegna hefi eg ekki
lagt mig niður við ]iað, að ganga
æstum og. jafnvel trufluðum
forsprökkum á hönd. Og eg
held að eg hafi ekki tapað neinu
á jivi.
Eg hefi þráfaldlega orðið þess
var, að ]æir, sem keypt liafa
vinnu mina, hafa greitt mér
kaupið með ljúfara geði, er þeir
vissu, að eg var frjáls maður.
Og þeir hafa aldrei svo mik-
ið sém ymprað á þvi, livort eg
vildi nú ekki sætta mig við
minna kaup, en Dagsbrúnar-
taxti ákvæði. Sumir liafa jafn-
vel borgáð meira og sagt sem
svo, að eiginlega ætti kaup
þeirra, sem utan ærslafélaganna
stæði, að vera hærra en hinna,
sem reknir væri áfram með
hnútusvipum íélags-þrælkun-
arinnar.
* * * *
Nú standa kosnmgar fyrir,
d>Tum. Reykvíkingar eiga að
kjósa einn þingmann. —
Eg tek ekki þátt í neinurn
stjórnmála-félagsskap og sæki
ekki fundi í slíkum félögum.
Eg kýs æfinlega þá mennina,
sem eg treysti best til nýtilegra
starfa, án alls tillits til þess,
hvar í flokki þeir standa.
Og nú er mér lx»ðið að velja
milli þriggja manna.
Tveir þeirra, þeir Sigurjónj
og Brynjólfur, eru slikar meina-
kindur, að eg gæti ekki stuðl-
að að þvi með atkvæði mínu:
eða á annan hátt, að jæim yrði
trúað fyrir þvi, að fára með
umboð mitt eða annara kjós-
anda á Alþingi, jafnVel þó að
eg ætti lifið að leysa.
Eg geri litinn mun ]>essara
manna. Báðir stefna að sama
marki — því markinu, að koll-
varpa núverandi þjóðskipulagi.
iÞað er ekki vitað, að þeir beri
skyn á nokkurt þjóðfélagsmál.
Og þvi síður kunnugt, að þeir
hafi orðið að hinti allra minsta
liði liingað til.
Br>njólfur er í kjöri af hálfu
kommúnista. Sá flokkur berst
fyrir þvi, að rifa niður með
valdi ]>að skipulag, sem nú rik-
ir. Öllu á að bylta við, bylta í
rústir, svo að eftir verði kol-
svart flag'. Kommúnistar þyk,j-
ast vilja bæta kjör alþýðunnar,
en sannleikurinn er sá, að for-
sprökkum þeirra er alveg sama
um alþýðuna. — Þeir keppa að
þvi einu, að græða á lienni, fá
liana til þess að elta sig i blindni
og gera sig að liöfðingjum. Og
til Jjcss nota þeir öfimdina og
org og ólæti, sem méð engu
móti geta talist sæmapdi viti-
borrium mönnum. — Þeir leika
á lægstu strengi hugarfarsins
og liefír orðið talsvert ágengt
meðal aumustu hugsunarleys-
ingjanna víðsvegar um heim.
Kommúnisminn er kolsvartur
blettur á ásjónu mcnningarinn-
ar. — Þar sem kommúnistar
koma ár sinni fyrir bt)rð, ríkir
eymd og dauði og ógurlegasta
liarðstjórn — jafnvel enn ægi-
legri, en dæini jækkjast til áður.
En forsprakkarnir hfa í dýr-
legutn fagnaði á svitadropum
hins hugsunarlausa fólks, sem
slegist hefir i fylgd nieð ])eim
og trúað ])eim fyrir velferð og
framtíð sinni og sinna.
Öllum má Ijóst vera af því,
sem nú var mælt, að eg muni
ekki greiða frambjóðanda kom-
múnista-flokksins, Rrynjólfi
Bjamasýni, atkvæði.
Liku máli gegnir um fram-
bjóðanda jafnaðarmanna, Sig-
urjóii A. Ólafsson. Hann vill i
rauninni alt hið sama og Br>rnj-
ólfur, en telst til þess hluta sam-
eignannannanna, sém fara vilja
hægt og bítandi, vegna þess, að
danskir jafnaðarmenn hafa —-
að sögn — látið svo uni mælt,
að styrkveitingar þaðan sé því
skilyrði bundnar, að farið verði
að lögum nokkum veginn.
Um þingmanns-hæfileika
])eirra Br>rnjólfs og Sigurjóns
er það að segja, að hvorugur
mun gæddur neinu, er nefna
megi því nafni, og fyrir því eiga
þeir ekkert erindi á löggjafar-
þing þjóðarinnar. En }x) að þeir
væri gæddir einhverjum hæfi-
leikum í þessa átt, þá væri ]x‘ir
ekki boðlegir eða kjósandi sak-
ir skoðana sinna. Fengi þeir og
þeirra líkar að ráða, þó að ekki
væri nema skamma stund,
mundi hið íslenska ríki verða
gjaldþrota og öll þjóðleg menn-
ing líða undir lok.
íslenskir jafnaðarmenn hafa
stofnað nokkur atvinnufyrir-
tæki. Þeim hefir öllum farnast
illa og mætti segja nánara frá
þvi síðar.
Þriðji maðurinn, sem mér er
lxiðið upp á að kjósa á raorg-
un, er Pétur Halldórsson, I)ók-
sali og bæjarfulltriú. — Eg
þekki hann ekki persónulega,
svo að eg geti um hann dæmt
af eigin reynslu eða kunnug-
leik, en eg hefi min.st á hann
við menn úr öllum flokkum.
siðan er vist varð, að hann >töí
hér i kjöri. Og dómur manna
um Pétur Halldórsson er sá, að’
Iiann sé mildll1 ágætismaður:
Sumir hafá látið svo um niælt,
að ftann muni eitthvert allra
ákjósanlegasta fúlTtrúa-efriið,
sem hér hafi verið völ á. —
P. H. er hygginn f jármálamað-
ur, gætinn og góðviTjaður og;
rasar ekki fýrir ráð fram. Hann
er þaulkunnugur hag bæjar-
féTagsins og ákveðinn og ein-
beittur andstæðingur þeirra
manná, sem æða áfram í blindiii
og hugsa ekki um annað en það
næst því að hafa eitthvað
upp úrsér, sem pölitískar torga-
skækjur —- að evða og sóa og
koma i lóg fjánnunum ríkis og
þæjar. Hann vill verja pólitísk-
an og fjármunalegan lieiður
ríkisins. Og hann vill verja
þjóðina gegn ærslakindum og
æfintýramönnum, sem nú
sa'kja að kappsainlega úr ýms-
um átturii. Pétur Halldórsson
er þéttur fyrir og enginn veifi-
skati. Ilann vifl ekki láta sóa
fé ríkis og bæjar í vitleysu, en
allra manna örvastur á eigið fé.
Pétur Halldórsson er góður
maður. Sumum kann nú að
þykja lítils um það vert á hess-
um síðustu og verstu tímum.
Pólitisk varmenska hefir nú
ráðið hér rikjum um fímm ára
skeið og eitrað og sýkt i allar
áttir. En vonandi sýna þó
Reykvikingar á morgun, að þeir
hafi sloppið furðanléga.
Pétur Halldórsson mun verða
tillögugóður á þingi og lángef-
inn i störfum. — Kcppinautar
hans eru mörgum andlegum
meinum slungnir og kýs eg þá
frá.
Gerum sigur Péturs Halldórs-
sonar sem allra glæsilegastan.
Kjósum C-listann!
Revkvíkingur.
Bæjarútgerðin
í Hafnarfirði.
—o---
Stórkostlegt tap.
Jjrátt fyrir ágæta stjórn.
—o—
Frá því er skýrt í Albýðu-
blaðinu í gær, að tap hafi orðið
á bæjarútgerðinni í Hafnarfirði
síðastliðið ár, þrátt fyrir ágæta
stjórn þess fyrirtækis. Nemur
tapið (á einum logara) kr.
79,971,85 eða kr. 70,509,08, lík-
lega „eftir því hvaða tölur eru
notaðar“, eins og stendur í
fjármála-bamalærdómi fram-
sóknarmanna. — Þetta er gif-
urlegt tap á einu skipi og furðu-
legt, að nokkur maður skuli
geta verið ánægður með slíka
aflvomu.
Einil Jónsson, sem um þetta
mál ritar í Alþbl. í gær, segir,
að afkoma útgerðarinnar (þ. e.
bæjarútgerðarinnar í Iiafnar-
firði) hafi „orðið miklu Ixtri en
hjá öðrum útgerðarfyrirtækj-
um þetta síðastliðna ár“. — Um
})að skal ekki deilt hér. Það er
vitanlegt, að útgerðin bar sig
mjög illa árið sem leið, en ekki
mun það vera ncitt sérstakt fyr-
ir bæjarútgerðina i Hafnarfirði,
að hún hefir orðið að greiða
8—8^2% i vexti af fé því, sem
hún hefir tekið að láni og unn-
ið með. Það sama hafa vist öU
útgerðarfélög orðið að sætta
sig við.
Alþbi. og Verkalýðsbl. hafa
þrásinnis haldið þvi frarn, að
útgerðarfélögin hér í Reykja-
Eley Grand Prix
skotin þjóðkunnu, nr. 12—16,
mismunandi haglástærðir; erui
komiri aftur.
VERSL. B. H. BJARNASON,
vik geti borgað hærri skatta og
greitt' liærri verkaláun, en þau
liafá gert' að undánförnu. Þaui
hafá lialdið því fram, að alti um-
tal uin kauplækkun væri fjar-
stæða, vegna þess að félögin
gæti hægléga greitt núverandí
kaup éða jáfnvel hærra. En nú
kemurjáfnaðarmannaútgerðin í
Hafnarfirði og vitnar gegn
þeim. Þar hefir tapið orðið 7(1—
80 þúsundi krónur á einu ein-
asta skiþi’, þrált fýrir þaðv að
útgerðinni hefir verið stjómað
af „framúrskarandí dúgnaði'h
Alþbl. og Verklýðsbl. hal'a
haldið því fram, að útgerðarfé-
lögunum hér í Réykjávík ftafi
verið og sé stjórnað frámuna-
lega ill'a. og ætti þvi tapið á
skipimi „braskaranna“, sam-
kvæmt kenningu ærslabelgj-
anna. að hafá verið öllu rifara
árið sem leið en á hinum „þjóð-
nýtta“ togara i I lafnarfirði,
sem stjömað var, samkvæmt
yfirlýsingu bæjarstjórnarinnar
þar, af „framúrskarandi dugn-
aði“.
Hafnarfjarðar-útgerðin liefir
tapað 70—80 þúsund krónum á
einu ári. Mundi nú forráða-
mönnum þess fyrirtækis þykja
ráðlegt, að liækka kaupið sem
stendur? Það er ekki sennilegt.
Eri hvernig má það þá vera, að
Verklýðsblaðinu og Alþýðublað-
inu skuli þykja sjálfsagt, að tit-
gerðarfélögin hér í Reykjavík,
sem að þeirra dómi hljóta að
Iiafa tapað miklu meira, sakir
ráðleysis og óstjómar, geti
greitt hærra kauj) en þau hafa
gert að undanfömu?
Lærifaðir þessara hlaða hefir
lialdið þvi fram i Tímanum, að
útgerðarfélögin hér eigi minna
en ekki neitt. Hann hefir tekið
skipin af eigöndunum — á
pappírnum að vísu — og aflient
rikissjóði eða vísað honum á
þau til eignar. — Hann gerði
þetta í „einuin sætum einveldis-
draumi", sjálfum sér til hug-
hrevstingar og til hugarhægðar
og trúarstvrkingar ástvinum
sinum meðal kommúnista og
jafnaðarmanna.
Jafnaðarmaanastjórnin
danska.
—o—
Eg sé að jafnaðarmenn hér
guma mikið at' Stauning-
stjórninni dönsku, og í grein á
Visi í gær er þess Igetið, að
suint gott liggi eftir þá stjóm,
en jafnframt lítiks háttar vikið
að því, að nóg sé af erfiðleik-
um i Danmörku sem annars-
staðar, og liafi Stauning og
stjórn hans ekki tekist að sigr-
ast á þeim. Eru nú slæmir tim-
ar í Danmörku sem víðar og
atvinnuleysi mikið. Sannleik-
urinn er vist sá, að þar sem
jafnaðarmenn hafa revnt að
framkvæma hugsjónir sínar,
svo sem í bresku sj álfstjórnar-
ríkjunum sunnuii og í Brei-
landi og viðar, hefir alt verið
á leiðinni í lirun, þangað til
tekið hefir verið i taumana, en
}nu' sem jafnaðannenn, þegar
þtúr hafa náð völdunuin, eins
og í Danmörku, slá siöku \ið