Vísir - 24.06.1933, Blaðsíða 2

VÍSIR
Sími: 1—2—3—4
HeildsölaMrgíir:
Maggi's:
Teningar
Súpur
Kjötveig
Maggi’s vörur eru alslaðar
viðurkendar.
Símskeyti
Berlín 23. júní.
United Press. - FB.
Skátafélögin þýsku.
Skátafélögin þýsku liætta nú
að vera sjálfstæður félagsskap-
ur. Sennilega verða þau brædd
saman við æskulýðsfélög þjóð-
emisjafnaðannanna, þegar til-
skipun, sem von er á, er út
komin, um sameining þýskra
æskulýðsfélaga.
London, 23. júní.
United Press. - FB.
Gengi.
Gengi dollars í lilutfalli við
sterlingspund var 4.22 y2 er við-
skifti hófust, en 4.21 er við-
skiftum lauk.
London, 23. júní.
United Press. - FB.
Afvopnunarráðstefnunni
frestað.
Fulltrúar Þjóðabandalagsins,
sem þátt taka i viðskiftamála-
ráðstefnunni, hafa fengið til-
kynningu um, að afvopnunar-
ráðstefnunni verði frcstað frá
3. júlí þangað til í október. ;
Berlín, 24. júní.
United Press. - FB.
Löbe handtekinn.
Paul Löbe, fyrrverandi ríkis-
þingsforseti, einn af kunnustu leið-
togum jafnaðarmanna, hefir veriö
handtekinn.
Vínarborg, 24. júní.
United Press. - FB.
Frá Austurríki.
PrentuSum miðum með áskorun-
um, undirskrifuðum af austurríska
þióðernisjafna'ðarmanna-leiðtogan-
um Prokosch var varpað niður yf-
ir borgina, aðallega á fundarstað
nokkrum, þar sem Dolfuss innan
fárra mínútna ætlaði að ávarpa
mikinn mannfjölda. í tilkynning-
unni var farið hörðum orðunr um
Dolfuss-stjómina og liótað stjórn-
arbyltingu, en því næst flogið í
áttina til Bayern.
Harbin í maí.
United Press. - FB.
Gull-leit.
Japanar hafa tekið sér fvrir
hendur að rannsaka til hlítar
gullmagn í námum þeim, sem
eru í nánd við Sungari og Am-
ur-fljótin, fyrir norðan Harbin.
Fjögur hundruð manna flokk-
ur lagði af stað héðan fyrir
skömmu þessara erinda. Suður-
Mansjúríu járnbrautafélagið
leggur féð til rannsóknanna.
Tahð er, að kostnaður við rann-
sóknirnar verði liálf miljón ven.
Leiðangursmenn eru flestir jap-
anskir uppgjafahermenn. Þeir
eru vopnaðir rifflum og vél-
byssum og liafa með sér bryn-
varða flugvél.
Stjörnarskrár-
breytingin
og viðhorf bænda.
Framsóknarmenn ýmsir, [leir
er sátu flokksþing það, sem
háð var hér í bænum í önd-
verðum aprílmánuði þ. á., fóru
ekki dult með þá skoðun sina,
að aldrei mundi til þess koma,
að kjördæmamálinu yrði ráðið
til lykta á svipaðan hátt og til
væri stofnað i frumvarpi því
um breytingu á stjórnar-
skránni, sem þá lá fyrir þing-
inu og stjórnin hafði borið
fram. Þeir fullyrlu, þessir 'vísu
samherjar — eða rétlara sagt
undirtyllur Jónasar Jónsson-
ai% að flokksþingið mundi laka
lil sinna ráða og segja fram-
sóknarmönnunum á Alþingi
skýrt og skorinort fyrir verk-
um.
Jónas Jónsson hafði að lang-
mestu léyti ráðið kjöri þeirra
manna, er flokksþingið sátu.
Hafði hann háfið undirbúning
undir „þing“ þetla þegar í
fyrrasumar, og gætl þess eflir
föngum, að þar yrði nálega ein-
lit lijörð. — Mikil slund liafði
verið á ]iað lögð, að bægja frá
fundarsókn ákveðnum fylgis-
mönnum þeirra Ásgeirs Ás-
geirssonar og Tryggva Þór-
hallssonar, eða öllu hinu hóf-
samara og sanngjarnara liði
Frainsóknarflokksins. Þarna
átti að verða „ein hjörð og einn
liirðir“. Og .Tónas Jónsson taldi
sig sjálfkjörinn til þess, að vera
„liöfuð safnaðarins“.
Og flokksþingið setti „lög og
reglur“ um það, að þingmönn-
um Framsóknarflokksins væri
skyldara, að lilýða skipunum
frá æðstu stjórn flokksins, held-
ur en fyrirmælum stjórnar-
skrárinnar um það, að „alþing-
ismenn sé eingöngu bundnir við
sannfæringu sína, og eigi við
neinar reglur frá kjósendum
sínum“. — Munu það eins dæmi
í siðuðu þjóðfélagi, að klíkuþing
einhvers stjórnmálaflokks mæli
svo fyrir í lögum þeim, er það
setur sér, að þingmenn skuli
rjúfa drengskaparheit sitl eða
eið að stjórnarlögum og greiða
atkvæði gegn sannfæringu sinni,
ef flokksstjórnin krefst þess.
En upp á þetta var þingmönn-
um Framsóknarflokksins boð-
ið á „þinginu mikla“ í apríl-
mánuði síðastliðnum. — Senni-
j lega hefir engum þingflokki um
víða veröld nokkuru sinni ver-
ið sýnd slík lítilsvirðing eða
boðin þvílík smán.
Þessi „stóra bomba“ flokks-
þingsins álti, meðal annars, að
koma því til vegar, að þing-
menn Framsóknarflokksins
þyrði ekki að greiða stjórnar-
skrárfrumvarpi rikisstjórnar-
innar atkvæði. — Þeim var ætl-
að að kikna undir ofurþunga
hinna miklu flokkslaga. Þeiní
var ætlað að hlýða skilyrðis-
laust. Þeir áttu að verða að sí-
hræddum og sannfæringarlaus-
um tuskum, sem Jónas frá
Hriflu gæli undið að vild milli
handa sinna.
En þelta fór öðru visi en ætl-
að var. Nálega allir þingmenn
Framsóknarflokksins létu
livergi á sér festa liið mikla
bann Jónasar og skósveina hans.
Þeir samþyktu stjórnarskrár-
frumvarpið og fóru þar að ráð-
um samvisku sinnar og lieil-
brigðrar skynsemi.
Þá var því hótað, að þvi er
kunnugir fullyrða, að enginn
þeirra þingmanna Framsóknar-
flokksins, er atkvæði greiddu
með stjórnarskránni, skyldi
eiga afturkvæmt á þing. Þeir
skyldi stráfalla við kosningarn-
ar, ef þeir gerðist svo djarfir,
að bjóða sig fram.
Svo er að sjá, sem þingmenn-
irnir Iiafi ekki tekið liótanir
þessar mjög alvarlega. Þeir eru
flestir i kjöri af nýju, eins og
ekkert hafi í skorist — eins og
engin „stóra bomba“ liafi nokk-
uru sinni til verið og engjnn
Jónas.
Svona mæðulega geta hlut-
irnir snúist og svona lítið verð-
ur stundum úr því högginu, sem
liátt er reitt.
Og menn liafa ekki orðið ann-
ars varir, en að hændur um land
alt láti sér vel líka, að gömlu
þingmennirnir haldi áfram að
vera fullirúar þeirra á Alþingi.
Má af þvi ráða, að þeir láti sér
yfirleift vel lyrnla þá lausn kjör-
dæmamálsins, sem trygð er
með stjórnarskrárfrumvarpi
því, er samþykt var nú í þing-
lokin.
Það er áreiðanlega fjarri ósk-
um nieginþorra allra bænda, að
sunduf sé slitið friðinuin. En
að því hlyti að reka, ef mikluni
meiri hluta þjóðarinnar væri ár
eftir ár neitað um jafnrétti i
kosningum. — Ef minni hlut-
inn sæti á rétti meiri lilutans
von úr viti, mundi baráttan
slöðugt harðna, uns yfir lyki.
Og það er vandalaust að gera
sér grein fyrir þvi, livernig
þeirri deilu mundi lykla. —
Henni gæti ekki lvklað á ann-
an veg en þann, að réltlætið
bæri sigur af hólmi.
Höfundur þessara orða liefir
nýlega áll tal við tvo góða og
gegna framsóknar-bændur, sinn
í hvoru kjördæmi. Þeir voru
báðir þeirrar skoðunar, að ann-
að gæti ekki komið til mála, en
að stjórnarskráin yrði samþykt
óhreytt á næsta þingi. Öðrum
þessara manna var að vísu hálf-
illa við landslislann og taldi
hann skemd á frumvarpinu.
Hann kvaðst mundu liafa kos-
ið frumvarpið heldur-áu ákvæð-
anna um listann, en þó væri
ekki áliorfsmál að samþykkja
það óbreytt, eins og það lægi
fyrir nú. Bjóst hann ekki við
miklum kosningaliita í sínu
kjördæmi. Allur þorri hænda
liti svo á, að frumvarpið ætti
að verða að lögum, eins og hið
nýlokna þing hefði frá þvi geng-
ið. Menn væri í rauninni fegn-
ir ]ivi, að þetta'mikla- deilumál
hyrfi úr sögunni. Það hefði þeg-
Gistihús og veifliréttur
Nýtisku gistihús með 20—30 uppbúnum rúmum fæst leigl
frá 1. júli.
Upplýsingár gefur Skúli Thorarensen, Vínverslunin. '
ar valdið nokkurum ófriði og
kala milli manna og stétta. Shlc
úlfúð væri á engan liátt æski-
leg, en gæti liins vegar orðið
að margvíslegu tjóni. Þess væri
engin von, að tveir þriðju lilut-
ar kjósandanna léti þriðja hluta
þeirra halda fyrir sér sjálfsögð-
ustu mannréttindum. Islenskir
bændur gæti haft margt annað
þarflegra fyrir stafni, en að
deila við skiftavini sina í kaup-
stöðunum og sitja yfir hlut
þeirra. - .1
Hinn bóndinn, er eg nefndi,
var og mjög sama Sinnis. Hann
kvaðst skilja það, að jafnaðar-
mönnum hefði verið kappsmál,
að koma ákvæðunum um lands-
listann i frumvarpið. Þeim yrði
beinn hagur að ákvæðinu, og
því vrði ekki neitað með rök-
um, að krafa þeirra um þetta
fyrirkomulag væri eðlileg og
jafnvel sanngjörn, eins og á
stæði. Þeir losnuðu við kostn-
að og fyrirhöfn með þessu móti,
og sér fyndist ekki sanngjarnt
að rísa gegn frumvarpinu, þó
að eitthvað mætti að því finna.
Sin skoðun væri sú, að í þvi
fælist mikil réttarból. Þá væri
og á það að líta, að með ])essu
sjálfsagða skrefi i réttlætisátt-
ina, mætti vænta þess, að sam-
komulag milli bænda og sjávar-
síðufólks mundi fara batnandi,
eri kali og misskilningur eyðast.
Mjög töldu bændur þessir nú
þorríð Iiið forna gengi Jónasar
Jónssonar í sveitum landsins.
Mundi nú Iitt stoða undirróður
af lians hálfu, því að traust-
laus og fallinn foringi væri ekki
liærra metinn, en búandkarl cða
hver annar óbreyttur maður.
Gengi ranglátra og hefni-
gjarnra foringja væri jafnan
óstöðugt. Það gæli Iirapað nið-
ur úr öllu valdi og gert þá
„verðlausa“ á mjög sköinmum
tima.
m ■
Herskipasmiðar
Bandaríkjanna.
Washingfon i júní.
United Press. - FB.
Bandaríkjamenn hafa ekki attk-
ið neitt vitS herskipaflota sinn a
undanförnum fjórum árum. Nú á
a'ð verja, sem kunnugt er, $ 3.300.-
000.000 til þess að konia fótum
ímdir iðnaSina og' stofna til stór-
íeldra framkvæmda ýmiskonar i
atvinnubóta skyni. Af fé því. sem
ætlað ertil viðreisnarinnar er búist
við að 50—100 miljónir dollara
veröi' notaSar til þess aS endurnýja
herskipaflotann. Hefir Roosevelt
forseti þaS að mestu í hendi sér
hvernig fénu til eflingar flötanum
verSur vari'S, en vitanlega fer hann
aS mestu aS tillögum flotamála-
ráSuneytisins í þessum málum, en
kantt er þeim sjálfum gerkunnug-
ur, frá því er hann var a'SstoSar-
flotamálaráSherra á ófriSarárun-
um. RáSunautar forsetans búast
viS því, aS á næstu þremur árurn
verSi smíðuS 32 ný herskip og
verSi kostnaSurinn alls 250 milj-
ónir dollara. RáSgert er aS stníSa
16 tundurspilla, 1500 smál. hvern,
fjóra stóra tundurspilla, 1800 sntál.
hvern,- tvö flugvéla-skip, 10.000
smál. hvort, fjögur 10.000 smá-
lesta beitiskip, fjóra 1150 smálesta
kafbáta, nokkra fallbyssubáta o. s.
frv. — Heimildir til flotaaukmng-
ar og endurnýjunar voru gefnar af
þinginu i stjórnartíS Coolidge, en
í stjórnartíS Iíerberts Hoovers var
ekkert unniS aS endurnýjum flot-
ans og engin ný herskip smiSuS.
Vantar þvi mikiS á, aS nýjum
skipum hafi veriö bætt viö i staS
þeirra, sem úr sér gengu, enda eru
herskipasmíSar þær, sem ráSgerS-
ar eru, og heimilar samkvæmt
gildandi samningum veldanna um
flotamál, þ. e. Lundúnasainninguil-
um svo kölluðu (London Nával
Treaty). — ViShorf manna til
Jæssara mála hefir mjög breyst,
bæði almennings og þingmanna,
þar eö 85% af fé því, sem ætlaS
er til endurnýjunar skipanna, fer
til efniskaupa og vinnulauna. Fénu
yerSur og öllu variö innanlands.
— FlotamálaráSuneytiö hefir gef-
iö út skýrslur, sem sýna, aS ef
Bandarikin hefjist -ekki handa
um herskipasmíSi veröi svo kom-
ið 1936, þegar Lundúnasaimiing-
ingarnir ganga úr gildi, að Banda-
íikin veröa fimta sjóhernaöarveld-
iö í röðinni, Bretland, Japan.
Frakkland og Italía hafa þá hvert
um sig öflugri herskipaflota en
Bandaríkin.
| ]fs Karel Krisibjílrisson. (
Hinn 17. júní 1933 veröur oss
íþróttamönnum minnisstæöur. Á
hátíSisdegi íþróttamanna lést á
Landspítalanum Jón Kri,stbjöms-
son markvörður Vals, eftir stutta
k-gu þar.
AS sögn margra mætra manna
er viSstaddir vorn atvik þau er
leiddi til þess sorglega atburðar aö'
nú i dag er til moldar borinn þessi
ungi samherji vor, heföu þá alls
ekki getaö óraö fyrir, að árekstur
þessara tveggja manna gæti haft
svo alvarlegar afleiSingar og hitt
var þeirn líka ljóst, aS hér var
engum sérstökum um aö kenna,
])ví hér áttust við tveir af gætn-
ustu og prúöustu leikmönnum fé-
laganna. ÞaS ef ef til vill eðlilegt
aS fólk sem ekkert þekkir til þessa
máls. kenni hér um ofurkappi
keppendanna, en allir þeir sem
þessu máli eru nákunnir vita, aS
hér hefir Horiö ávænt slys aö
liöndum.
Jón sálugi var fæddur hér í
Reykjavík 19. des. 1911 og varð
því tæpra 22 ára aS aldri. Hann
var sonur Kristbjörns Einarsson-
ar gasl.m., en.móSur sína misti Jón
sál. í „spönsku veikinni“. Hann
var starfsmaður GasstöSvarinnar.
.Snenuna var Jón sál. mark-
mannsefni og nú þegar hann lést,