Vísir - 18.11.1933, Blaðsíða 2

V I S I R
Höfum fengið lílils Iiáttar af
SPÖNSKUM SARDÍNUM í 1/4 dósum.
Enn fremur eigum við væntanlegt
með næstu skipum;
GRÁFÍKJUR í ks. á 10 kg.
HESLIHNETUR.
VALHNETUR.
Þessa árs uppskera. —
Sími: 1--2-3--4.
Nýmjölk,
Ógerilsneydd nýmjólk fra
Lækjarhvammi fæst nú flutt
heim til neytenda lcvelds og
morgna. — Sími 1922.
Sfmskeyf
London, 18. nóv.
United Press. — FB.
Þinghlé í Bretlandi.
í ræðu þeirri, sem Georg' Breta-
konungur flutti, er þinghlé hófst
lýsti hann yfir því, aS áherslu
bæri a'ð leggja á að ná samkomu-
lagi um alþjó'ða-afvopnunarsam-
komulag. Einnig ræddi hann um
vfðskiftaástand og horfur, aö því
er Bretiand snerti og sagði aS
Bretland væri eina stórveldi'ð, sem
tckist hefði að koma á viðunandi
jöfnuði tnilli rikistekna og út-
gjalda. — Loks lýsti hann því
yfir aö bráðlega yrði undinn Itug-
ur að þvi, að ganga frá viðskifta-
samningum við ýmsar þjóðir, við-
skiftasamningum, sem mundu
koma báðum aðiljum að miklu
gagni.
Bát vantar.
‘—o—
Samkvæmt upplýsingum, sem
blaðið hefir fengið frá erindreka
Slysavarnaíélags Islands, Jóni E-
Bergsveinssyni, vantar vélbátinn
Andvara írá ísafirði. Eru á hon-
um fimm menn. Formaður báts-
ins er Jakob Elíasson. Bátar, sein
voru á sjó á fimtudag/ höfðu ekki
séð til hans. Samvinnubátarnir
„Ásbjörn" og „ísbjorn" fóru að
leita í gærmorgun. Var ’slæmt
veður á Vestfjörðum í gær. Botnv.
Sindri hóf þátttöku í leitinni í gær.
Einnig ætluðu botnv. Karlsefni
og Hávarður Isfirðingur að leita
hans, en þeir lögðu af stað áleiðis
til Englands með bátafisk í gær að
vestan.
ísafirði, 18. nóv. FB.
Báturinn er ekki korninn fram
enn. — Veður var slæmt í gær og
var leitinni þó haldið áfram, en
leitarskipin fóru inn á Bolungar-
vík í gærkveldi og lágu þar í nótt.
I morgun hófu þau leitina að nýju.
Andvari er gamall bátur, smíðaður
1907, en endurbygður 1923. Hann
er 14 smál. brúttó. (Símtal.)
Seinustu fregnir:
V. b* Andvara
bjargað.
Samkvæmt fregn frá Slysa-
varnafélaginu ld. 1.30 e. li. hafði
v.b. ísbjörn fundið Andvara og'
er á leið með hann til Isaf jaröar.
Frá Alþingi
—o—
Efri deild.
Þar var frv- um ríkisborgara-
rétt (Valtýr H. Valtýsson) af-
greitt til n. d. umræðulaust og
sömuleiðis frv. um þingsköp Al-
þingis.
Umræður urðu nokkrar um frv.
um br. á lögum um Kreppulána-
sjó'ð, í sambandi við breytingar-
tillögur, sem fram voru komnar frá
Eiríki Einarssyni- Voru breyting-
artillögurnar feldar og frv. siðan
afgreitt til neðri deildar.
Neðri deild.
Þar voru 10 mál á dagskrá og
voru 3I fyrstu málin, frv. um sam-
komudag Alþ- 1934, um verðtoll og
um útfl.gjald af síld, sem öll eru
komin frá efri deild, afgreidd um-
ræðulaust til 2. umr- og nefnda.
Fjórða málið var frv. um fyrn-
ing verslunarskulda. Gísli Sveins-
son, aðalflm. frumvarpsins, lagði
mikla áherslu á það, að ef nokk-
ur varanleg bót ætti að vera að
kreppulöggjöf síðasta jf)ings, og
þá sérstaklega kreppulánunum, þá
yrði að reyna að tryggja þaö, að
ekki sækti þegar í sama horf, um
söfnun verslunarskuldanna. Og
væri óhjákvæmilegt að setja lög
því til varnar, því að einstakar
verslanir væri ekki þess megnugar,
að verjast þessu fargani, er altaf
mætti búast við því, að einhverjir
yrði til þess að veita slík lán til
a'ð draga til sin viðskiftin. Þeir,
sem vildu aflétta þessu fargani,
yrði því að hafa einhverja stoð i
löggjöfinni. — Héðinn Valdimars-
son kvað frumvarpið vera „gamla
afturgöngu“ frá undanförnum
])ingum, og það, sem vekti fyrir
flutningsmönnunum væri það, aö
forða verslununum frá þessum
skuldasöfnunum! En ekkert væri
séð fyrir því, hvernig menn ætti
að geta fengið lán til að draga
fram lífið og reka atvinnu sína-
— Eysteinn Jónsson þóttist hins-
vegar ekki hafa ástæðu til að ef-
ast um það, að gott eitt vekti fyrir
flutningsmönnunum, en taldi van-
kvæði á framkvæmd slíkrar Iaga-
setningar, því að slíkum skuldum
mætti auðveldlega breyta í vixla,
en jafnvel þó'að fyrir það yrði girt,
þá væri frv. þó ekki til þess fa!l-
ið að verða að lögum, þvi að menn
þyrfti að geta fengið lán ti! að
liía og reka atvinnu sína, eins ög
Héðinn hefði bent á. í stað þess
að gera slikar ráðstafanir, sem frvr.
mælti fyrir um, ætti að sjá mönn-
um fyrir nægilega miklum tekj-
um, svo að þeir þyrftu ekki að
taka lán! — Gísli Sveinsson vakti
þá athygli á því, að samkv. frv.
fyrntust skuldirnar ekki fyrr en
vonlaust væri í raun og verti orð-
ið um, að þær fengist greiddar,
þar sem svo væri fyrir mælt, að
fyrningarfresturinn byrjaði ekki
að Iíða fyrr en frá næstu áramót-
um, eftir að skuldin væri stofnuð,
IIIIBIllIllliIiilIIIIIIIIIIIiailIIIIBSEIII
:ooooí:cao4>aí>oíKiOOí5í'íaíKK>;w3t
BRIDGE spilakassar,
Spilapeningar,
Spil.
Taflmenn.
Borðtennis.
Sportvöruhús Reykjavíkur.
JQQQt SQOCS*
og yrði því áöur eu fresturinn væri
ritrunninn útséö um það, hvort
skuldin yrði greidd af þeim tekj-
um, sem hún hefði átt að greiðast
aí. — Að lokinni umræðunni var
málinu vísað til 2. umr. og allsherj-
arnefndar.
Um frv. um virkjun Fljótaár,
sem Bernharð Stefánsson ílytur
íyrir Siglfirðinga, urðu litlar um-
ræður. Þó fann Jón Sigurðsson
aö því, að lítt væri í frumvarpiriu
gætt hagsmuna ])ess héraðs, sem
þetta fallvatn er í, aðallega born-
ir fyrir brjósti hagsnninir Sigl-
firðinga. - Flutningsmaður kvaðst
fúslega vilja ræða um einhverjar
lagfæringar á frv. í þá átt, að
tryggja not Fljótamanna af virkj-
uninni, en vakti þó jafnframt at-
hygli á þvi, að Siglufjarðarkaup-
staður væri réttur eigandi að
vatnsréttindunum. —- Var frv- síö-
an vísað til 2. umr. og fjárhags-
nefndar.
. Þá kom til umr. frv. frá land-
búnaðarnefnd um br. á 1- um heil-
brigðisráðstafanir, um sölu mjólk-
ur og rjóma. Hafði Bjarni Ásgeirs-
son framsögu af hálfu nefndarinn-
ar og gerði grein fyrir þeim breyt-
ingum, sem til væri stofnað aö
gerðar yrð'u á lögum þeim* um
])etta efni, sem samþykt voru á
siðasta þingi. — Jakob Möller
vakti athygli á því, að aöall)reyt-
ingin, sem i frv. fælist, ætti ekk-
ert skylt við heilbrigðisráðstafanir,
en miðaði að því að tryggja mjólk-
urbúunum einkasölu á mjólk i
kaupstöðum, betur en gert væri í
gildandi lögum, sem aðeins mælri
svo fyrir, að mjólkin skyldi vera
gerilsneydd, en í frv. væri áskilið,
að gerilsneyðingin væri frarn-
kvæmd í mjólkurbúunum. En það
væri nánast spaugilegt, að i frv.
væri svo gert ráð íyrir sérstökum
gerilsneyðing'arstöðvum, öðrunr en
rnjólkurbúunum, en slíkum stöðum
væri bannað að gerilsneyða mjólk-
— Haraldur Guðmundsson, sem
sæti á í landbúnaðarnefnd, en tek-
ur ekki þátt i flutningi frv., skýrði
frá því, að nefndinni hefði borist
bréf frá tveimur mönnutn, sem
selt hefð'i mjólk hér i bænuni að
undanförnu, annar mjólkurfram-
leiðandi en hinn mjólkursali, sem
selt hefði rnjólk frá um 20 bænd-
um. Þessir rnenn hefði báöir farið
þess á leit, bæði við Mjólkurfélag
Reykjavíkur ~ og mjólkúrhúsin
eystra, að fá mjólk gerilsneydda,
en þeim hefði verið með öllu at-
sagt um það. —- Bjarni Ásgeirsson
kvað þessa menn hæglega geta
fengið mjólk sína gerilsneydda
með því að ganga í mjólkurbúin!
— Er af þessu auðsætt, að aðal-
tilgangur þessarar' lagaSetningar
er að þröngva mönnum til aö
ganga i mjólkurbúin, þó að „heil-
brigðísráðstafanir“ séu hafðar að
yfirvarpi. — En hversvegna þá
ekki að orða það svo?
Loks voru á dagskrá 3 þál.till.
sem öllum var vísað til nefnda.
Þar á meðal var till- Jóns Pálinti-
sonar um hafnargerð á Skaga-
strönd, en í sambandi við það má!
upplýsti Tryggvi Þórhallsson, að
meira væri framleitt af mat á
Hornströndum en í allri Húna-
vatnssýslu!
Útsvðrin
og varaiðgregian.
—o—
Sigurðui' Jónasson, fyrrver-
andi borgarstjóraefni jafnaðar-
manna, sem nú er sagt, að eigi
ekki að eiga afturkvæmt í bæj-
arstjórnina, lýsti þvi yfir á sið-
asta bæjarstjórnarfundi, að til
þess að standa straum af út-
gjöldum vegna 100 manna vara-
lögreglu, yrði óhjákvæmilegt að
bækka úlsvör miðlungsgjald-
enda i bænum um 50%! Þetla
bygði liann nú raunar á því,
að kostnaður við þessa varalög-
reglu mundi verða 300—350
þús. kr., þó að með ljósum rök-
um væri sýnt, að sá kostnaður
gæli varla orðið meiri en sem
svaraði tíunda bluta þeirrar
upphæðar.
í samþj'kt þeirri um varalög-
regluna, sem gerð var á siðasta
bæjarstjórnarfundi, er svo á-
kveðið, að varalögreglan skuli
skipuð alt að 100 manns. Tala
varalögreglumanna er þannig
ekki bundin við 100, stjórnar-
völdin Iiafa að því leyti ó-
bundnar liendur, og þá um leið
um það, hve kostnaðurinn verð-
ur mikill. En þar við bæt-
ist, að þóknun til varalögreglu-
mannanna er ákveðin 50 kr. á
mánuði, eða G00 kr. á ári, til
hvers, og getur þvi ekki orðið
meiri en G0 þús. kr. á ári. Hve
mikill aukakostnaðurinn verð-
ur, fer alveg eftir því, live mik-
ið þarf að nota varalögregluna.
Nú halda jafnaðarmenn því
fram, að hér sé engin þörf fyr-
ir varalögreglu. Ef það er rétt,
og’ aldrei þarf á varalögreglunni
að halda, þá verður lieldur ekki
um neina aukagreiðslu til vara-
lögreglumanna að ræða. Það er
þannig bersýnilegt, að jafnaðar-
menn halda því fram gegn betri
vitund, að kostnaðurinn verði
300—380 þús. kr., ef þeir ann-
ars trúa á þá staðhæfingu sína,
að engin þörf sé á varalögreglu.
I samþyktinni er ákveðið, að
varalögreglumennirnir skuli fá
sérstakt kaup, þegar þeir vinna
að lögreglustörfum, 5 kr. fyrir
fyrstu klukkustundina og síðan
2 kr. fyrir hverja klst. og kr.
2.50 á helgidögum og að nætur-
lagi. Meðalkaupið verður þá kr.
3.17 á klsl., eða 317 kr. á klst.
fyrir alt liðið. Ef nú er gert
ráð fyrir því, að fastur kostn-
aður við varalögregluna verði
90 þús. kr. (kaup 60 þús. kr. og
annar kostnaður, húsal., bún-
ingar o. ]). h. 30 þús. kr.), þá
ætti, samkv. áætlun jafnaðar-
manna, aukagreiðslurnar til
lögreglumanna, fyrir lögreglu-
störf, að nétna 260 þús. kr. á
ári. Til þess, að þessi kostnaður
geli orðið svo mikill, yrði alt
liðið, 100 manns, að vinna full-
ar tvær klukkustundir á dag alt
árið. Jafnaðarmennirnir gera
með öðrum orðum ráð fyrir því,
að óhjákvæmilegt verði að
kveðja alt liðið til starfa sem
svarar í tvær klst. á dag, allan
ársins hring. En það stappar
nærri ])ví, að hærinn væri i
stöðugu uppreistarástandi! —■-
Og í öðru orðinu staðhæfa þeir
svo, að engin þörf sé á vara-
lögreglu!
Það er auðsætt, að önnur
livor staðhæfingin eða báðai'
eru vitleysa. Og auðvitað er
koslnaðar-staðhæfingin magn-
aðri vitleysan.
Menn eru sjálfsagt mjög sam-
mála um það, að hér sé ekki
þörf á því, að kosta miklu til
varalögreglu, að þörfin fvrir
varalögreglu sé ekki mikil. En
hitl er augljóst, að með þvi að
hafa tiltækt eitthvert varalög-
reglulið, þá er einmitt girt fyr-
ir, að þörfin fyrir það fari vax-
andi. Það er jafnvel sennilegt,
að að eins vitneskjan um, að
slíkt lið sé tiltækt, komi að
meslu leyti i veg fyrir það, að
til þess þurfi að talca. Það lief-
ir líka reynslan siðustu 12 mán-
uðina sýnt mjög áþreifanlega.
Það er þannig full ástæða tii
að ætla, að kostnaðurinn við
ýaralögregluna fari aldrei fram
úr lágmarki, verði aldrei meiri
en 90—100 þús. kr. á ári, fyrir
100 manna sveit, en af þvi greið-
ir rikissjóður helminginn. *—
Köstnaður bæjarins ætti því
ekki að verða meiri en 50 þús.
Það er sagt, að fáir Ijúgi
meira en helmingi. Jafnaðar-
mennirnir leika sér að því, áð
margfalda það.
Bjargráð sésialismans
og
dðmnr reynslunnar.
Önnur lönd.
3. Svíþjóð.
Framh. ,
Nefndin var óánægð meö allan
rekstur ríkisbrautanna. Og hún
komst aÖ raun um aö aukinn sósi-
alismi mundi ekki bæta þar úr
skák. Tillögur hennar fóru því í
þá átt, að sní'ða rekstur brautanna
eftir þeim fyrirmýndum, sem
einkarekstur haíði skapað, að losa
þær við seinagang og úrræðaleysi
skriístofuvaldsins, gefa framtaks-
semi starfsmanna meira svigrúm
og glæða hvöt þeirra til þess að
láta sér ánt um afkomu brautanna.
Stjórnarvöldin höfðu að sjálf-
sögðu ráðið vali stjórnenda braut-
anna. Nefndin vildi að nokkru
leyti svifta þau því valdi. Hún
lagði til, að þeir yrðu valdir af
rikisstjórn, ríkisþingi, starfmönn-
um brautanna og þeint stoínunum,
sem hefðu sérstakra hagsmúna að
gætá við flutninga á fólki og vcir-
um.
Þetta fyrirkonmlag mætti ef til
vill telja spor i áttina til sósialism-
ans ef einkafyrirtæki væri tekin
slíkum tökum. En tillögurnar fjöll-
uðu ekki um einkafyrirtæki, held-
ur rikisfyrirtæki- Tillögurnar l>ein-
ast því i þá átt að hverfa frá rík-
isrekstri og nálgast einlcarekstur.
Einn af riturum nefndarinnar,
Erik Linder, hefir ritað fróðlega
skýrslu um rannsóknir hennar á
rekstri rikisbrautanna og tillögur
hennar um endurbætur á honum.
Iiann segir:
„Eftir tillögum neíndarinnar á
því áð skilja stjórn ríkisfyrirtækj-
anna frá hinni almennu íram-
kvæmdastjórn og setja þau undír
sérstaka stjórn. Með því eina móti
er hægt að koma í veg fyrir, að
bæði efnahagslegar ástæður og
stjórnmálalegar ástæður verði
hafðar fyrir augum við stjórn
þeirra. En það hlýtur að hafa lam-
andi áhrif á allan atvinnurekst-
Hann segir aö tilgangurinn eigi
ekki að vera sá, að láta ríkið græða
á járnbráutarrekstrinum, en þó
verði járnbrautirnar, eins og önn-
ur fyrirtæki, að halda fjármagni
landsins við og auka það. „Ríkís-
brautirnar verða ])ví að gefa arð,
.... Arðurinn verður að miusta.
kosti að samsvara venjuleguim
peningavöxtum, að viðbættum
nauðsynlegum áhættukostnaði. ..“
Heitir þetta ekki, arðrán á máfii
sósialista ?