Vísir - 12.03.1934, Blaðsíða 2

VISIR
Allir
ætto að reyna
Ruga-
kj arnbrauð.
Bágindin i „Kollu“-geröi.
Símskeyti
o—
Madrid 12. mars.
Verkföll á Spáni.
Horfurnar á Spáni hafa enn
versnaö, einkanlega aö því er
vinnufriðinn í landinu snertir. —
Forseti og stjórn Félags bygginga-
meistara i Madrid hefir veriö hand-
tekinn, fyrir aö neita að hlýöa
skipun ríkisstjórnarinnar um að
koma á 44 vinnustunda viku í
Madrid og héraðinu umhveríis
hana. Verkfall málmiönaöarmanna
breiðist út og' cr búist viö, að þaö
inuni leiöa til verkfalla í fleiri
greinum, svo sem vélamanna spor-
vagna og járnbautafélaganna. —
Prentaraverkfall viröistyfirvofandi
i dag, þar sem ekkert hcfir oröið
ágengt meö aö komast að sam-
komulagi. (United Press —- FB.).
Rómaborg 12. mars.
Þríveldafundur í Rómaborg.
Þríveldafundurinn hefst i Róma-
borg i þessari viku. Alment er lit-
ið svo á, að Mussolini háíi glataö
allri von um árangur af alþjóða-
ráöstefnum, og beri því að skoöa
fundinn nú í vikunni sétn upphaf
þess, aö Italir breyti um stefnu,
og hætti þátttöku i gagnslausum
alþjóöaráðstefnum, en reyni aö
koma fram áhugamálum sínum og
þeirra, sem samvinna næst viö,
með ráðstefnum, er þær þjóöir að-
eins sæki, er hlut eiga að máli.
Mussolini tekur sjálfur á nióti for-
sætisráðherra Ungverjalands og
Dollfuss Austurríkiskanslára, er
þeir koma á miðvikudag. Ræða
þeir yið Mussolini á fiintudag og'
föstudag um sameiginleg vátida-
mál, einkanlega frá viöskiftalegum
sjónarmiðum.
Frá heimildum, sem telja verður
áreiðanlegar, er fullyrt, aö ítalska
stjórnin ætli framvegis aö eins aö
senda áheyrnarfulltrúa á alþjóöa-
ráðstefnur þær, sem haldnar verða
3 framtíðinni. (United Press. —'
FB.).
Washington, í inars.
United Press. —■ FB.
Innflytjendum til Bandaríkj-
anna fækkar.
Undanfarin 5 ár hefir inn-
flvtjenduin i Bandarikin stöð-
ugt farið fækkandi. Þeir vor-i
279.678 talsins 1929, 241.700
1930, 97.139 1931, 35.567 1932
og 23.068 1934. — Aðálorsök
fækkunarinnai’-er vafalaust sú,
að þess er ki’afíst, að innflytj-
endur sýni fram á, að engin
hætta sé á, að þeir verði hinu
opinbera til byrði, en það geta
fæstir sem fara fram á áritun
amerískra ræðismanna á vega-
bréf sín. ;— Meðan núverandi
atvinnulifs og viðskiftaástand
batnar ekki að mun er talið víst,
að ekki muni blása byrlega fyr-
ir tillögum, sem fram hafa
komið um að gera umsækjend-
um um innflutningsleyfi til
Bandaríkjanna auðveldara að
fá leyfi.
FasistafélOgin
spænskn.
Áhangendum fasismans fjölg-
ar liægt og stöðugt á Spáni og
það kemur æ berara í ljós, að
stefnan í ýmsum félögum hall-
ast i þá áltina. Kunnir stjórn-
málamenn líta flestir svo á, að
þessi hreyfing sé svo ung á
Spáni, að jafnvcl þótt liún ætti
eftir að magnast að miklum
mun, mundi það taka nokkuð
langan tima, svo að ástæðulaust
sé að tala um, að á Spáni sé sú
hætta yfirvofandi, að Spánverj-
ar fari að dæmi ílala og komi
fasistiskri stjórn á stofn. En
socialislar og ýmsir leiðtogar
vinstri flokkanna annara, hafa
raðist mjög á fastistana. Bera
þeir á þá, að þeir vinni að þvi,
að koma upp félagslegn riki
(corporative state) að ítalskri
fyrirmynd, kollvarpa lýðveldinu
og endurreisa konungsveldið.
— Á Spáni eru nú fjögur öflug
fasistafélög: Falange (Plia-
lanx) Espanol, aðalleiðtogi Jose
Antonio Primo de Rivei’a, son-
ur einræðisherrans P. d. R.
Hann er þrítugur að aldri. Þá er
spænska „social“-sambandið og
er formaður þess verkamaður,
Pompeyo Clarel. Þá er spænski
þjóðérnissinnaflokkurinn. Leið-
logi Jose Maria Albinana. Loks
er national-syndikalistiska sam-
handið (Juntas de la Ofensiva
de sindicalismo-Nacional). A
meðal leiðtogá þess er rithöf-
undurinn E. Giménez Caball-
ero, rithöf. — Falange hefir
vakið inesta eftirtekt á sér,
vafalaust meðfram vegna þess,
að sonur einræðisherrans Primo
de Rivera, er aðal leiðtoginn.
Primo þessi er lögmaður. Flest-
ir þátttakendur i félagsskap
lians eru ungir konungssinnar.
Á meðal kunnustu manna í
flokknum cr Ruiz de Alda kap-
teinn, scm var með Ramön
Franco 1926, flugmanninuin
kunna, og Alfonso Garcia Val-
decasas, þingm. Sjálfur segir
Primo dc Rivera, að engiim
vafi sé á, að fasisminn eigi eftir
að breiðasl uin allan Spán.
„Fasisminn er ekki tiskustefna“,
sagði liaiin nýlega. „Markmið
okkar er socialt réttlæti og
byggist hvorki á eigingjömum,
kapitalisma eða eyðileggjandi
Marxisma.“ — Þótt hér liafi að
eins verið talin fjögur félög, eru
möi’g önnur, sem liallast að fas-
isrna, enda þótt þau telji sig
ekki fasistafélög enn sem komið
er.
Best »ð auglýxc í Ví*i,
„Mínar eru sorgirnar þungar
sem blý“.
Það verður víst seint ofsög-
um sagt af bágindum og vand-
ræðum „kollupilta“ um þessar
mundir. — Þeir þóttust liafa
bæinn og borgarana í hendi sér
fyrir kosningarnar 20. janúar,
en reyndin varð önnur. Þeir
töpuðu stórkostlega, sem kunn-
ugt er, og bárust lítt af, svo
sem vita mátti. — Þeir reynn
að harka af sér að visu, nú er
nokkuð er frá liðið, cn tekst
ekki. Gráturinn kemur upp fyr-
ir þeim öðru liverju, jafnvel
þegar verst gegnir og á al-
mannafæri, og þykir heldur ó-
yndislegt að kynnast þvilikum
vesaldómi fullorðinna manna.
— Stundum hlaupa þeir saman,
einkum er liúina tekur, og
„brynna músum“ í félagi. —
Eru þær samkundur nefndar
„rökkur-skælur kollupilta“.
¥ ¥ ¥ ¥
Þeir liöfðu talið sér trú um
það, aumingjarnir, að þeir væri
sama sem búnir að vinna „gren-
ið“. Þeir liöfðu talið sér trú um,
að megin-þorri kjósandanna i
þessum bæ mundi ekki þora
annað, en að ganga til fullrar
hlýðni við hin ægilegu stórveldi,
Jónas vorn og kolluskyttuna.
Þeir þóttust eiga vísa kosningu
þriggja manna i bæjarstjórn, en
jafnaðarmenn mundu lialda
sínum fimm. Þar með væri Jón-
as orðinn borgarstjóri i Reykja-
vik og kominn í bæjarsjóðinn.
— Og ánægjulegt lilyti það að
verða, að geta veilt trúrra þjóna
verðlaun úr þeim mikla sjóði.
En þetla fór alt á annan veg.
— Framsóknar-kommúnistar
mistu fjórða livert atkvæði,
þeirra er þeir höfðu við bæjar-
stjórnarkosningarnar 1930. Öll-
um flokkum bættust atkvæði,
nema flokki framsóknarkomm-
únista. Jafnvel skillitlir nazista-
drengir gátu vélað til sín nærri
400 kjósendur! — En Tíma-
kommúnistar — ekki eina ein-
ustu sál!1— Svo magnað er fylg-
isleysi þessa óaldarlýðs. — Og
svo bætast „kollu“-sorgirnar of-
an á annað mótlæti!
Þreytan og' deyfðin.
I'oringi allra „kollupilta",
maðurinn, sem gaf sveitar-
félaginu skuldir sínar, fárast
mjög yfir þvi i málgögnum sín-
um tveimur (af fimm lil átta
hér í hænum), að sumir fram-
sóknarmenn liafi verið orðnir
svo þreytlir og daufir í dálkinn
1931, að ómögulegt liafi verið
að fá þá til að-hlýða. Hafi þetta
verið mjög áberandi um suma
þingmennina og mun þar eink-
um átt við Tr. Þórhallsson, að
ógleymdum hinum vonda
manni, Jóni i Stóradal. En sá
maður virðist cins og skapaðúr
til þess, að hrella Jónas Jóns-
son. Hann er sí og æ að glett-
við „flokksalmættið“ og ber æf-
lega hærra hlut i þeim viðskift-
um. Fer það mjög að vonum,
því að Jón er talinn vel viti
borinn og eins hitt, að málstað-
ur hans nnin jafnan heldur
skárn en Jónasar.
Því er haldið fram, að ári síð-
ar, þ. e. 1932, hafi „þreytan“
enn magnast í liði framsóknai-
manna á þingi. Sumir hafi þá
verið orðnir svo lúnir og þjak-
aðir, að reynst liafi gersamlega
ómögulegl, að fá þá til þess að
elta Jónas Jónsson i blindni og
framkvæma skipanir hans. F.r
jalnvel gefið í skyn, að þeir liafi
I hvorki viljað sjá „flokks-al-
! mættið“ né heyra. Jónas liafi
þó sannarlega reynt að halda
þeim vakandi, en alt hafi kom-
ið fyrir eitt. Þeir hafi verið
orðnir alveg úrvinda, manna-
greyin, og oltið út af steinsof-
andi í höndum hins mikla vöku-
manns! — Og svo gerspiltir
voru þeir orðnir jiessir þreytu-
bjálfar og svefnpurkur, að þeir
gengu hálf-sofandi i bandalag
við Sjálfstæðisflokkinu og
mynduðu stjórn. Vitaulega liafi
slikt tiltæki verið mun verra en
nokkur „svefn“, og þvert ofan
í vilja og fyrirmæli liins prúða
stjórnmála-risa „úr norðrinu“,
sem altaf liafi verið að reyna
að halda þessum vesalingum
„upp úr skítnum“, bæði efna-
lega og siðferðilega.
Hringferðin.
Þegar hér er komið sögu,
flýgur hið mikla kollupilta-
almætti til útlanda og nemur
ekki staðar fyrr en hjá sjálf-
um Kúlu-Andersen! En liætt er
við, að fáir þekki þann mann
og meira að segja óvíst, að liann
hafi nokkuru sinni lil verið,
annars slaðar en i heilabúi Jón-
asar. En livað um það! „Tim-
inn“ hefir ofl nefnt nafnið áð-
ur og' J. .1. mun nú vera farinn
að ímynda sér, að nafnið eitt —
Kúlu-Andersen — sé orðið að
einhverskonar algildri röksemd,
sem alls staðar eigi við og hag'-
kvæmt geti verið að grípa til,
þegar i nauðirnar reki eða mik-
ils þyki við þurfa. Eftir litla við-
dvöl hjá „kúluvamba“ þessum,
er snúið lieim á leið og komið
við í Krossanesi, rétl einu sinni,
svona af gömlum vana, en þvi
næst flogið suðui' og litið inn
hjá „Shell“ við Skerjafjörðinn.
Loks er svo haldið lil bæjarins
og heilsað upp á Behrens! —
Þá er hringferðinni lokið í bráð,
en þess geti'ð til skýringar og
skilningsauka, að frú Guðrim
Lárusdóttir hafi valið ráðíierra
lianda Framsökiiarflokkinum!
Þessu næst „berst talið“ að
Magnúsi Guðmundssyni. Það
mun liafa þótt eins og viðlcunn-
anlegra, að nefna hann eitthvað
ofurlitið, svo að liann skyldi
ekki fara að ímynda sér, að hon-
um liefði verið gleyml.
En hér fer eins og að
vanda lætur, þegar .1. J. nefnir
M. G., að óvenjulega svört liugs-
ana-þoka legst yfir hann, svo að
liann ruglast allur og truflas:
og segir furðulegustu liluti. —
Og nú kemst liann að þcirri
einkennilegu niðurstöðu, að sjö
menn hafi verið dæmdir fyrir
athæfi Magnúsar Guðmunds-
sonar!
Réttlæti og fiamfarir.
.1. J. virðist nú orðinn þeirr-
ar skoðunar, að ekki sé til nokk-
urs hlutar að vera að „arta upp
á“ dauðýflin og svefnpurkurn-
ar og alla þessa þreyttu áum-
ingja, sem skriðið hafi úr „föð-
urhúsunum“ og þykist vera að
stofna sérstakan hændaflokk!
— Vökumenn og spámenn og
spekingar framsóknarliðsins,
hafi annað þarfara að gera, en
að hlusta á lirotur og svefnrofa-
mas dauðlúinna smámenna. Nú
standi mikið til, því að svo að
segja „öll þjóðin" krefjist jiess,
að flokkurinn, þ. e. Tímakomm-
únistar, „byrji að vinna að
réttlæti og framförum“!
Það er spauglaust að vera
þannig á sig kominn, að geta
trúað þvi, að landslýðurinn
krefjist Jiess af J. J., að hann
vinni að „réttlæti og framför-
u“! En kollupillar trúa þessu
og skeggræða um það i sinn
hóp, að J. J. sé maðurinn, sem
til þess liafi verið kjörinn af
máttarvöldum tilverunnar, að
endurleysa þjóðina. Þeir segj-
ast ekki neita því, að Jón Sig-
urðsson forseti hafi verið mik-
ill maður, en meiri sé þó Jónas.
„Og stór eru þau bindin 5, sem
dr. Páll Eggert hefir skrifað
um forsetann“. sagði bóndi einu
norðan Vaðlaheiðar i sumai’,
„en fleiri munu þau og stærri,
sem um Jónas verða skrifuð á
sinum tíma“.
Það er áliyggjuefni öllum
góðum mönnum, að til skuli
vera eitthvað af fólki, sem trú-
ir þvi i raun og veru, að J. T,
og kollupiltar hans, sé til þess
kjörnir að sinna „réttlæti og
framförum“. J. J. hefir verið
dómsmálaráðherra landsins og
sinti þá réttlætismálunum með
þeim hætti, að saklausir menn
voru lagðir í einelti og ofsóktir
á allar lundir. Hins vegar er
ekki kunnugt, að liann hafi
blakað við flokksþrælum sin-
11111, þó að efni stæði til. Þeir
gátu lifað og látið eins og þeim
þóknaðist. Á stjórnarárum J. ,T.
var ekkert réttlæti til í landinu.
Þá eru framfarirnar. Þvi
verður ekki neitað, að J. J. bust-
aði mikið. Og hann hefir vafa-
laust ímyndað sér, að lfanu vséri
einstakur framfara-maður. En
lionum skjátlaðist þar sem ann-
ars staðar. Framfarabrölt lians
var mestmegnis eintóm vitleysa.
Hann sóaði fjármunum ríkisins,
svo að við gjaldþrotum lá, jós
á tvær hendur og' hafði engan
skilning á því, hvort fyrirtaik-
in, sem i var ráðist, væri lilc-
legri til þess, að verða þjöðinni
að gagni eða tjóni. Framferði
hans að þessu leyti var alger
blindingsleikur. Alt virtist ó-
liugsað eða vanhugsað frá upp-
hafi og fullkomin tilviljun,
livort hin ægilega fjáreyðsla
varð að nokkuru gagni eða
engu. —
Og svo heldur þessi máður,
að þjóðin sé að krefjasl þess.
að hann komisl til valda af nýju
og hefji sama leikinn!
Fyi- má nú vera sjálfshlekk-
ing! —
/ „Á gras“.
Mannkindin er vanþakkláí,
cins og allir vita. Og' svo er að
sjá, sem J. J. þykist hafa rekið
sig lieldur ónotaléga á þau sann-
indi.
Honum þykir Tr. Þ. og aðr-
ir „undanvillingar“ taka næsta
litið tillit til þess, að hann hafi
einhvern tíma reynst þeim vel.
Það er nú ekki alveg óhugsandi,
að J. J. hafi orðið einliverjuni
mönnum að liði. Það er meira
að segja mjög sennilegt, að slíkt
bafi borið við. En það er ákaU
lega leiðinlegt, að minsta kosfí
fyrir þá, sem „góðverkanna^
liafa notið, er þeir verða þess
áþreifanlega varir, að þau hafi
elcki verið unnin þein-a vegna,
heldur í því skyni einu, að af
mætti liljótast pólitískur vinn-
ingur fvrir „velgerðanianninn“
sjálfan.
J. J. gerir Tr. Þ. og félöguB*
lians upp orðin og mælir á þessa;
leið: „Við erum i hægum og
vel launuðum embættum ....
Nú liættum við að koma frain
á stjórnmálasviðinu .... Eo
við þökkum vkkur samt að