Vísir - 07.12.1934, Síða 2

VÍSIR
Olseini {

ííúmmí
Júgóslavar gera Ung-
verja landræka svo
þúsundum
Við landamærin eru allar stöðvar fullar af fólki, sem
rekið hefir verið að kalla fyrirvaralaust frá heimilum
sínum. — Ungverjar mótmæla í Budapest og kæra
framkomu júgóslavneskra stjórnarvalda fyrír þjóða-
öandalaginu og stórveldunum. — Afsakanir Júgó-
slava.
Búdafrest 6. des. — FB.
A'ðfarimar í J ug’oslaviu gegn
itngverskum íxtrgurum þaf í landi
hafa vakiö undrun og gremju rík-
isstjórnarimiar og raunar allrar
þjóðarinnar. Sendiherra Ungverja-
Iands í Belg'rad hefir veriS falið
aö bera fram mótmæli gegn brott-
rekstrunum og mun hann bera
þessi mótmæli fram á rnorgun. —
Fregm'r frá Jugoslaviu herma, að
í nánd við landamærin séu allar
jámbrautarstöðvar fullár af fólki,
sem vísað hefir veriö úr landi fyr-
ir engar sakir aðrar en ]iær, aS þaS
er ungverskt. Flest af þessu fólki
er sveitafólk, sem hefir fengiS Iand
í héruSunum nálægt landamær-
unum og sumt af því hefir veriS
búsett í Jugoslayiu um langt skeiS.
Margt af þessu fólki hefir veriS
hrakiS frá heimilum sínum fyrir-
varalaust og ekki getaS tekiS meS
sér annaS en þaS, sém þaS gat
boriS. Sumir þeirra, sem komnir
eru til Ungverjalands, segja, aS
þeir hafi ekki getaS tekið annaS
meS sér en fötin, sem þeir stóðu í.
Fólk þetta á vi'S mikla örSugleika
:aS stríSa, allslaust, og margt af því
eru börn og gamalmenni, en viS-
I'únaSur var vitanlega enginn tii
þess aS taka við þvi. TaliS er, aS
þeir, sem koinnir eru til Ung-
verjalands, séu hátt á annaS
Fasistastj órn
í vændum á
Spáni.
Verður þjóðþingið lagt nið-
ur?
Madrid 7. des. FB.
Ný þjóSernissinnasamsteypa
hefir veriS niýnduS meS þátttöku
kónungssinna og ýmsra hægri-
manna. Samkvæmt tilkynningu, er
þessir flokkar hafa gefið út ætla
þeir sér aS vinna aS því, aS þj.óð-
þingiíí verSi langt niður í sinni nú-
verandi mynd. en í þess staS verði
þúsund, en mörgum þúsundum
Ungverja í Jugoslaviu muni verða
vísaS úr landi. Öinurlegastar eru
íramtíSarhorfur þeirra, sem vísa'Sí
hefir veriS úr íandi, er höfðu af-
salaS sér ungverskum borgara-
rétti. — Er um fátt meira rætt í
blöSum álfunnar, en atburSi þessa,
og surn jieirra eru mjög uggandi
um til hvers þeir kunni aS leiSa.
(Unted Press).
Belgradé 7. des. FB.
Kojitsch, dóinsmálaráðherra,
hefir látiS svo um mælt, í sam-
bandi viS brottvisanir Ungverja
frá Jugoslavíu, aS þeim hefSi ver-
ið sagt aS flytja úr landinu ein-
göngu vegna þess, aS ákveðiS
hefði veriS aS gera ráðstafanir til
atvinnuverndar júgoslavneskum
bændum og verkamönnmn. RáS-
herrann kvaS brottvísaniruar ekki
á nokkurn hátt eiga rót sína að
rekja til konungsmorðsins í Mar-
seille. (United Press).
Búdapest 7. des. FB.
Ríkísstjórnin hefir sent júgo-
slavnesku stjórninni mótmæli gegn
brottvísan ungverskra manna frá
Jugoslavíu. SömuleiSis, hefir Ung-
verjaland sent ÞjóSabandalaginu
tilkynningu um þær„ svo og stór-
veldunum, hverju í sircu lagi. —
(United Press).
stofnaS annaS, öðravisi skipulagt
og betur starfhæft þjóðþing. —
Flokkarnir telja nauösynlegt, aS
stjórnarfyrirkomulag, félags- og
stjórnmálalíf verSi skipulagt frá
rótum á nýjum grundvelli og
margvíslegar umbætur gerSar á
öllum sviðum. (United Press).
Merkur landkönnuSur látinn.
Oslo 5. des. — FB.
Látinn er, 69 ára aö aldri, kunn-
ur landkönnuSur og Noregsvinur í
Belgíu, Gerlache barón. — Mowin-
ckel hefir sent ekkju hans saniúS-
arskeyti.
Frá Alþingi
i gær.
Efri deild.
Frv. til 1. um br. á 1. um atyinnu
viS vélgæslu á ísl. mótorskipum
var samþ. með 8:1 0g endursent
n. d. —' Tvö ný mál komu fram
á fundinúm. Frv. til 1. um lán úr
byggingarsjóði handa Byggingar-
félagi Reykjavíkur, gjaldþrota
samvinnufélagi. Er þaS fram kom-
iS til þess aS reyua aS bjarga þessu
skilgetna afkvæmi socialista. Það
var tekið til gjaldþrotameSferðar
í fyrra. FélagiS skuldar nú kr.
280,000. Hitt máliS var frv. til 1.
um samkomudag reglulegs Alþing-
is 1935. Er hann ákveðinn í frv.
15. mars. Þessi tvö mál voru umr,-
laust afgreidd til 2. umr. Miklar
umr. urSu um frv. til 1. um skipu-
lag á fólksflutningum meS bifreiS-
um. Frv. þetta er, eins og kunnugt
er, afkvæmi „RauSku“ og er það
allmjög vanskapað. Ýms ákvæði
frv. eru með afbrigðum óljós og
teygjanleg og svo ein af þessum
víðtæku heimildum, sem stjórnin
lætur setja í sem flest lög, til þess
að fá sem óbundnastar hendur með
alt sitt einræðisbrölt. Sigurjón A.
Ó. reyndi að verja vanskapning-
inn, en Magn. J. og P. Magn.
hröktu hann svo eftirminnanlega i
varnarstöðunni, að hann hafði
varla tíma til að flýja úr einni
firrunni í aðra, og kvartaði sáran
undan rökfestu andstæðinganna.
Bentu þeir á galla frv. sem eru
mýmargir og gátu stjórnarliSar
ekki variS þá og Hermann Jón-
asson játa'Si, aS margir gallar væru
á þessum „frumburSi" þeirra Jón-
asar og HéSins. S. Á. Ó. þóttu bif-
reiðar þær, sem nú væru notaðar
til mannflutninga of góðar, og er
sennilegt að skipulagningin reyni
að „bæta úr“ þessum „galla“. —
SömuleiSis kom fram viS umræS-
urnar, að.ekki þykir ósennilegt að
favgrjöld hækki til mikílla muna,
ef frv. verSur samþyfct. Br.till.
JónS’ A. J. og Þorst. Þe&rst. voru
feJidár með atkvæðunr stjórnar-
liða: og málinu vísað til 3. umr.
Ffumvörpin frá „Rauðíuö, þau
er ffam hafa komið í þingfnu, eru
yfirleitt svo vitlaus og vanhugsuð,
að undrun sætir. Þetta, sem hér
hefir veriS nefnt, er jafn vel með
hinum skárri, og hefir þó orðið aö
umturua því algerlega, tili fvess aS
írambærilegt gæti talist.
TfeSri deild.
Forseti tók fyrst fyrir frv. til 1.
um skipnlagsnefnd, til 3. imiræSu,
og er það í fyrsta sinn aíSan út-
varpsumræSurnar fóru fram, að
reynt heftr verið aS Iveislk „Rauð-
ku.“ — Thor Thors tók fyrstur
til máls og kvaðst þurfa að svara
ýmsu, ei" komiS hefSi fram í síð-
ustu útvarpsræöum ráðherranna og
hann heföi þá ekki átt kost á aö
svara. Öt af því að einhver ráS-
herrann hefði veriS að dásama
frumvörp þau, sem fram hefði
komiS á þingi frá nefndinni,
hvaðst hann verSa aS minnast á
nokkur þeirra, og fðr forseti þá
eittliivaS aS ókyrrast í sæti sinu og
mun hafa óttast, aS meS þeim hætti
ntmidi geta teygst aokkuð úr um-
ræðunum. Thor for þó fljótt yfir
sögu og mintiist aíjeins þriggja
frumvarpa, frv. um fólksflutninga
á landi, frv. um eftirlit með ríkis-
stofnunum og eitthvert það þriðja
og sýndi fram á, hve nauða ó-
merkileg þessi frv. væri og svo
hroðvirknisleg, að jvau hefði oröið
að semja alveg á ný tilþessaðhægt
væri að gera þau að lögum. Ennfr:
skýrði hann frá því, hvers menn
mættu vænta, ef nefndinni yrði
gefin sú rannsóknarheimild, sein
frv. færi fram á. Las hann upp
fyrirspurnir, sem nefndin hafði
gert til iðnrekanda hér í bænum,
en jiar er svo nærri gengið, að
krafist er upplýsinga um jiað í
hvaða hlutföllum sé blandað efn-
um í framleiðsluvörur. — Næstur
tók til máls Emil Jónsson, og
kvaðst teljá sér skylt að fara um
mál jietta nokkrum orðum, þar
sem hann ætti sæti í Rauðku, en
þetta jiótti ýmsum réttara að orða
svo, að hann ætti sæti á skepn-
unni. En aðalefni ræðu Emils var
aS reyna aS sýna fram á, aS Thor
Thors hefði mælt meS ööru frv.,
mjög svipaSs efnis og þessu, þar
sem iSnrekendum væri gert að
skyldu' aS gefa hagstofunni ýmsar
upplýsingar, en auövitaS eru jiær
upplýsingar alt annars eSlis en
jiær, sem RauSka krefst. — Þessu
næs.t tók Garðar Þorsteinsson til
máls og talaöi alllengi. Var sagt
aS hann færi allójiyrmilega meS
skepnuna, beitti bæði svipunni og
berði fótastokkinn, enda fór svo
að forseti sá jiaö ráS vænst, aö
ræSu hans lokinni, aö fresta um-
ræðunni og sagöi Jiá einhver, að
sú rauða hefi lagst niður undif
GarSari.
Þá tók forseti fyrir fyrsta máliö
á dagskránni, sem var frv. til laga
um fiskimálanefnd, sem stjórnar-
liðar liafa lagt allmikiö kapp á aS
koma áfrani án nokkurrar athug-
unar. HöfSu sjálfstæðismenn i
sjávarútvegsnefnd getað komiS jivi
til leiðar mílli 2. og 3. umr. og
fyrir atbeina forseta, aS leitað
hafSi veriS umsagnar Eandsbank-
ans, Útvegsbankans og fisksölu-
samlagsins um máliS, en meiri
liluti nefndarinnar vildi nieS engu
nióti bíSa eftir því, aS jiær um-
sagnir bærist nefndinni og kom
því til lefðar aS máliS var tekið
á dagskrá í fyrradag, en þá tók
þó forseti þaS út af dagskrá eftir
fcröfu sjálfstæSismanna. Nú var
þaS tekiS á dagskrá aftur og svo
vel vildi til, aS umbeð'nar umsagii-
ir vortt konrnar frairr,- frá Lands-
bankanum og fisksöltrsamlaginu
þó ekki fyrr en í fundarbyrjun.
Víðtækar breytingartiílögur frá
Jóhanni Jósefssyni og Jóni Ólafs-
syní og frá Ásg. Ásg. vrwru einnig
lagiíar frani á fundinum.
Fyrstur tók til máls Finnur
Jónsson, framsm. meiri Huta sjáv-
arútvegsnefndar. SkýrSi hann frá
jivi, að umsagnirnar væri kornnar
og las upp umsagnir Útivegsbank-
ans og fisksölusanilagsins, sem
báðar voru andstæðar frv. U111
umsögn Landsbankans sagði Finn-
ur, að hún væri svo ítarleg, að
hann vildi helst ekki Jnirfa aö lesa
hana npp, en gerði Jiað þóisamkv.
eindregnum tilmælum ýmsra þing-
manna. Var jiessi umsögn undir-
skrifuð af öllum bankastjórunum
og fól í sér eindregini og rækilega
rökstudd mótmæli gegn frumvarp-
inu, vegna jiess að líkur séu til að
slík Iagasetning geti liaft hinar al-
varlegustu afleiðingar fyrir fisk-
söluna. Hins vegar segir þar einn-
ig, að jiað eitt, að frumvarp jietta
hafi komið fram, geti haft hinar
alVarlegustu afleiðmgar. Þessu
varS Finiiur allshugar feginn, og
þottist ekki jiurfa aS færa frekari
rök fyrir jiví, ak réttast væri aS
samjiykkja frumvarpiS viSstööu-
láust, úr Jiví aS óvíst væri hvort
þaS yröi til frekari bölvunar fyr-
ir þvi!
Jóhann Jósefsson flutti langa og
ágæta ræðu rnn málið og sýndi
Ijóslega fram á JiaS, hvilíkt á-
hyrgSarleysi' lýsti sér í flutningi
Jiessa frumvarps, sem væri saniiö
og boriS fram án þess aS leitað
væri álits nokkurs aðila, sem skil-
yrði hefði til Jiess að dæma um
Jiað. — Ræðu Jóhanns var ekki
lokið fyrr en á framhaldsfundi
undir lok fundartínia. Næstur hon-
um tók til máls Ásgeir Ásgeirs-
son til að gera grein fyrir breyt-
ingartillögum sínum, sem að vísu
sýnast ekki veiganiiklar, en miða
þó í rétta átt. í lok ræðu sinnar
vakti hann athygli á Jieini um-
mælum bankastjóra Landsbankans,
að þetta mál væri svo afdrifaríkt,
að Jiess ætti að niega vænta, aö
reynt yrði aö fá fullkomna sani-
vinnu allra flokka Jiingsins til Jiess
aö leysa Jiað. — Þegar hér var
koniiö, var uniræSum frestaS og
fundi slitiö.
og vígMnaður Jjóðanna.
RæSa frakkneska þingmanns-
ins um ófriðarhættuna.
Fyrir nokkru var um Jiaö getiS
í skeytum, aö frakkneskur þing-
maSur hefSi skýrt frá því í ræðu
í fulltrúadeild JijóSJiingsins, að ef
til ófriöar kæmi milli Þjóöverja
og Frakka, myndi Rússar veita
Frökkum liö. Orð Jiingmannsins
voru skilin á Jiann veg af fjökla
tnanna, aö Frakkar og Rússar hefði
gert með sér hernaSarbandalag.
Frakkneska stjórnin neitaöi Jiessu
Jió og JiingmaSurinn sjálfur lýsti
Jiví yfir siöar, að ekki bæri a'S
leggja Jiennan skilning í orð> sín.
Vitanlega er öllum ljóst, aö "þing-
maðurinn liefir hlaupiö á sig,. Jiví
aö , sé um eitthvert hernaöarlegt
sanikoniulag að ræða milli Frakka
og Rússa er jiaö, eins og geta má
næri, leyndarmál!, og var þaS> fyrir-
sjáanlegt, þegar er umrnæli þing-
mannsins höf ðu veriS símuS- út urot
allan heim, að það mundi verða
dregiS úr þeim: eöa neitaö opiii-
berlega aS um hernaöarbandalag;
væri aS ræöa. Hitt er alkunnugt,
aS Frakkar hafa viljað koma Jivi
til leiðar, aS þjjóSirnar í Austur-
Evrópu geröi me&isér samkomulag;
til Jiess aö tryggja friSiiin^ en
ÞjóSverjar hafai ekki viljaö á
Jiessa samningsgerS fallast og Pól-
verjar hafa ekki stutt Frakka v
Jiessti máli, eins- og búist var viS.
Kunnugt er Jiaö og, aS eigi alls.
fyrir löngu ræddu Frakkar þessa
fyrirhuguSu samningsgerö' við>
Rússa. Hefir komiö fram tilgáta
um JiaS í erlendlim blöSum, aS Jiá
hafi boriö á góma hernaSarleg að>-
stoö, ef til ófriðar kæmi, og mundí
JiingmaSurinn hafa bygt ummæli
sín á Jiví, sem hann heföi umijietta
hleraS, án Jiess aö íhuga hversu
óheppilegt JiaS væri, að hann tæki
svo djarflega til oröa semi raun
bar vitni. Em ummæli hans og
skrifin út af Jieim leiöa glögt í
ljós hversu ófriöaróttinn er nú
mikill meö Evrópujijóöunumi Sbr.
og umræSumar á Bretlandsþingi
1111 nýlega um endurvígbúnaöarmál
ÞjóSverja o>. fl.
Hvar fylkja Rússar sér, ef til
ófriðar kemur? Rauði herinn.
Eitt af því, sem mikiS er um
hugsað, í sambandi viö Jiessi mál,
er hverjurn Rússar mynd’r veita liS,
ef til ófriöar kæmi. Búast margir
viSj aS Jieir myndi fylkja liSi
sínu Jieini megin, sem ÞjóSverjar
eru ekki, en aörir hallast frekara
að því, aö Jieir myndi sitja hjá,
ef Jieir gæti, nema sovét-ríkin væri
í liættu. En hvaS sem um Jietta
er, Jiá er öllum ljóst orðið, að
Rússar hafa nú orðið einnhvern
best æfða og búna her í álfunni.
VerSur hér nokkuð aö Jiví vikiö
hvernig Rússar fara aö til þess aö
skipuleggja her sinn og velja menn
í hann. Herjijónustu í Rússlandi
er þannig hagaS, aS á hverju ári
eru allir piltar, sem orönir eru 21
árs, kvaddir til Jiess aö mæta á
innritunarstöðvum rauða hersins,
til Jiess aö gefa sig fram til her-
Jijónustu í staö þeirra er úr ganga.
HermálaráSherrann, Klementi
Voroshilov, hefir sett strangar
reglur um inntökuskilyrði í rauöa
herinn. Rússar hafa og svo mörg-
um úr aS velja, aS þeir þurfa ekki
aö taka til æíingar í miljónaher
sinn nema úrval ungra manna í
sovétríkjunum. TekiS er tillit til
Jirenns aöallega, líkamlegs atgerv-
is, námshæfileika og stjórmnála-
skoöana. Æfingatíminn í landhem-
um er 2 ár, flughernum 3 ár og í
flotanum 4 ár. Allan þennan tíma
eru stundaöar heræfingar af kaþpi,
og margskonar nám, og er lögð
mikil stund á, að „innprenta“ her-
ínönnunum hinar „einu og sönnu
kommúnistisku“ skoðanir.
t
l
Hermenska og pólitískar
skoðanir.
Er þannig miðað að því, að stöð-
ugt verSi fleiri og fleiri æfSir
menn meSal almennings, er nlotiS
hafa hernaSaræfingu og Jiá „réttu“
stjórnmálafræSslu, menn sem
stjórnin telur sig geta treyst til
Jiess að berjast fyrir kommúnism-
ann, ekki aSeins á vígvöllum, held-
ur og á hverjum öSrum vettvangi,
sem Jiörf reynist á. Er þetta tekiS
fram hér til þess aS sýna hversu
ínikla áherslu Rússar leggja á, aö
rauöi herinn fái eldlegan áhuga
fyrir kommúnismanum. Amerísk-
ur blaðamaður, sem um þetta hefir
skrifaö, heldur því fram, aö rúss-
neski hermaSurinn sé sannfærður
um það, þegar hann hefir gengiö
i gegnum þennan „rauSa skóla“,
aö JiaSi sé hans heilög skylda, aö
verja sovét-ríkin og berjast fyrir
kommúnismai.n og jafnvel, að alt
sé mrkíu: betra þar í „paradís
verkamaáinanna“ en í kapitalist-
isku ríkjuTium, sem hann vitan-
lega fær ekki rétta fræðslu um.
1
\
Rauðí herinn. nauðsynlegur
stjórnin.ni, eigi aðeins til að
varna innrás óvinahers, held-
ur og til að hæla niðnr upp-
reistir innan lands, ef þörf
krefur.
RæSir bláöamaöurinn um það,
aS sovét-stjóminni sé nefnilega
ekki aðeins nauSsynlegt, aö hafa
vel búirm her til þess aS varna
innrás í so.vét-rikin, heldur og til
þess, ef þö'rf krefur, aö geta bælt
niður uppreistir innanlands. Þann-
ig hafa Jiá Rússar komið sér upp
öflugunr her og gnægð varaliðs,
svo að þeir geta nú, að Jiví er tal-
ið er, komið sér upp margra
miljóna her, a. m. k. 7—8 miljóná.
I Rússlandi er því mikill hernaðar-
andi ríkjandi og einmitt Jiar og í
einræðislöndum álfunnar er lögð
mest rækt við að æfa þegnana í
vopnaburði. í landi fasismanS, í-
talíu, eins og í Rússlandi, eru ung-
ir drengir látnir stunda heræfingar.
í Þýskál'andi, landi nasismans, er
og mikih hernaðarandi ríkjandi,
og Jiví er haldið íram af Frökkum
og fl'eiri JijóSum, aö ÞjóSverjar
hafi liúið svo í haginn, þrátt fyrir
ákvæöi Versalasanminganna, sem
banna Jieim endurvigbúnað, að þeir
geti komið sér upp öflugum her
á stuttum tíma. Og í raun og veru:
er ekki mikill munur á hvert lit~
ið er, nema að í einræðislöndunum,.
Ji. á m. Rússlandi, er af mestum
ákafa unnið aS því aS búa Jijóðr-
irnar undir hernaö. Óttinn — í
einhverskonar mynd, -— er allstað-
ar vakandi, og þaS er vígbúist af
kappi, og vígbúnaðurinn réttlættur
eftir því sem best hentar í hverju
landinu um sig. En allir „elska
friöinn!“ — Rússar hafa t. d,
skrafaö engu minna um friö og af-
vopnum en aörar þjóðir, í Genf t.
d. Jafnframt hafa þeir vigbúist
eins og hinar þjóðirnar og svo
er komið að ýmsir halda því fram,
hvort sem mikið er hæft i Jiví eöa
lítiö, aö Jieir eigi í hernaðarlegu
leynimakki við .kapitalistisku Jijóð-
irnar vestar í álfunni.
Kunnur NorSmaður látinn.
Oslo 5. des! — FB.
Látinn er í Oslo í dag Jörgen
Kappelen, kunnur bókaútgefandi,
77 ára gamall.