Vísir - 01.02.1935, Blaðsíða 2

VISIR
Viðræður Breta og
Frakka liófust i dag.
Samkomulag um að veita Þjóðverjum, Aust-
urríkismönnúm, Ungverjum og Búlgörum
réttindi til endurvígbúnaðar.
London, 31. jan. FB.
Frakkn'esku ráðherrarnir,
Flandin forsfejtisráðherra og
Laval, utanríkismálaráðherra,
koma til Lundúna í kveld. í
tilefni af, og til undirbúnings,
komu þeirra kom ríkisstjórniu
saman á fund í dag. Var Mae-
Donald forsætisráðherra og
Simon utanríkismálaráðherra
heimilað, í samráði við frakkn-
esku ráðherrana, að ganga frá
tillögum, sem þvi næst verða
lagðar fyrir þýsku stjórnina.
Frá efni tillaganna hefir ekki
verið sagt neitt í opinberum til-
kyningum, en búist er við, að
þær muni snerta vígbúnaðar-
mál Þjóðverja, en einnig er gert
ráð fyrir, að önnur mikilvæg
mál verði tekin til umræðu,
svo sem viðskifti Frakka og
Breta, gjaldeyrismál o. fl. Við-
ræðurnar standa yfir til helgar.
(United Press).
London "31. jan. FB;
Frakknesku ráöherrarnir eru
komnir til London. Tóku bresku
ráðherrarnir á móti þeim og
fylgdu þeim til bústaða þeirra. —
Fullyrt er, að ríkisstjórnir Frakk-
lands og Bretlands hafi þegar ná'S
samkomulagi um endurvígbúnað-
armál Þjóðverja i grundvallarat-
riðum. Er sagt, að Bretar, Frakkar
og ítalir muni sameiginlega bjóða
]>jóðverjum niðurfellingu nokk-
urra ákvæða Versalafriðarsamn-
ínganna viðvikjandi takmörkun
vígbúnaðar Þjóðverja, Austurrík-
ismanna, Ungverja og Búlgara.
Nær þetta til allra greina vígbún-
aðarins, á landi, sjó og i lofti. Með
þessu væri i rauninni lögfest rétt-
indi Þjóðverja til endurvígbúnað-
ar. — Ráðgert er, að veldin sam-
ciginlega skrifi undir yfirlýsingu
um niðurfellingu framannéfndra
ákvæða Versalasamninganna. —
(United Press).
Aastuprískir
nazistai*
Vitni myrt.
-k- r? At o' ■■
Kona, sem hafði vitnað
krefjast þjóðaratkvæðisum
sameiningu Austurríkis og
Þýskalands.
Vínarborg, 31. jan. FB.
Nokkur hundruð nazistar
fóru á stúfana í dag til þess að
minnast valdatökuafmælis náz-
ista i Þýskalandi. Gengu þeir i
fylkingu með nazistaflögg og
dreifðu út prentuðum miðum
með áskorun sem var Jæss
efnis, að þjóðaratkvæði yrði
látið skera úr þvi, hvort
Austurríki skyldi sameinað
Þýskalandi‘eða ekki. — Lög-
reglan hafði sterkan vörð á
ýmsum stöðum og leitaði á
mörgum kröfugöngmnönnum
að vopnum, en lét þá afskiftu-
lausa að öðru leyti. — (United
Press).
Flugmál Bandaríkja.
London 31. jan. FÚ.
Roosevelt forseti lagði í g(ær
fyrir neðri málstofu Bandaríkja-
þingsins, álit nefndar þeirrar, sem
sett var til að rannsaka flugmál
Bandaríkjanna. Nefndin mælir
með stjómarstyrk til flugfélaga
til að reka flugferðir yfir Atlants-
haf og Kyrrahaf, og leggur til að
flugher bandaríkjanna verði auk-
inn um 80 að hundraði, og að
stofnað verði til allsherjareftirlits
með öllum flugvélarekstri í Iand-
inu, hvort heldur til vöru-, póst-
eða farþegaflutninga, og einnig
notkun herflugvéla.
gegn Hauptmann, finst
myrt.
London 31. jan. FÚ.
Kona nokkur, sem borið hafði
vitni í málinu gegn Hauptmann,
fanst dauð í gær, og benda allar
líkur til þess að hún hafi verið
myrt, því hún var kefluð og bund-
in. Kona þessi hét Mrs. Ribkin,
ög rak hárgreiðslustofu í The
Bronx í New Yórk, og hafði borið
það fyrir réttinum í Flemington,
að kona Hauptmanns hefði þrá-
faldlega sótt snyrtistofu hennar og
ætíð -greift meiri drykkju]>eninga,
cn venja væri til, og haft mikið
af 'peningum meðferðis.
Þjófnaður.
Vestmannaeyjum, 31. jan. FÚ.
Síðastliöna nótt var stolið 49
tuttugu stykkja pökkum af
sigaréttum, nokkrum boxum af
reyktóbaki, 1 myndavél og
hlikkkassa með talsverðu af pen-
ingum, bæði islenskri og ýmis-
konar erlendri mynt, eða sam-
tals 70—80 ísl. krónum, uin
borð í e.s. Viator sem liggur á
höfninni hér í Vestmannaeyj-
ura. Lögreglan hefir tekið 2
menn fasta út af þjófnaði þess-
um og hefir annar þeirra játað
að hafa framið þjófnaðinn.
Hinn hefir játað að hafa farið
ineð honum um borð í skipið.
Ekki er fullkomlega upplýsl
hvort hann hefir átt þátt i
þjófnaðinum.
Meinsæri.
Nýtt iðnfypirtæki.
Fyrir nokkuru er tekin til starfa hér í bænum verk-
smiðja til framleiðslu á trawlgami og bindigami. Verk-
smiðjan er búin nýtísku vélum, framleiðir fyrsta flokks
vöru og hygst munu geta unnið alt gam framannefndra
tegunda, sem þörf sé fyrir í landinu.
Undanfarnar vikur hafa
komið fram í blöðum og opin-
berum umræðum næsta ákveðn-
ar aðdróttanir um j>að, að for-
maður eins stjórnmálaflokks-
ins í landinu muni hafa gerst
sekur um meinsæri fyrir rétti.
Svo ótvíræðar liafa þessar að-
dróttanir verið og um svo al-
varlega ásökun að ræða,
að furðulegt má telja, að
maður sá, sem fyrir sök er
hafður, skuli ekkert aðhafast til
að hrinda af sér ámælinu, og
hlýtur Jætta aðgerðaleysi hans
því að styrkja grun þann, sem á
honum hvilir.
Það er alkunnugt, að maður
sá, sem liér um ræðir, er Jónas
Jónsson, formaður framsókn-
arflokksinsi og fyrrverandi
dómsmálaráðherra. En málið
er þannig Vaxið:
Blað eitt hér i bænum
(,,Morgunblaðið“), skýrði “frá
því s. 1. sumar, aðnokkurirráða-
menn Framsóknarflokksins
hefði beitl sér fyrir því, árið
1930, að Héðinn Valdimarsson
yrði faiigélsaður, út af áfskift-
um hans af „garnadeilvjnni“svo-
svokölluðú, milli Sambands ísl.
samvinnufélaga og verklýðs-
samtakánna, og meðal þeirra
manna liefði verið þáverandi
dómsmálaráðherra, Jónas Jóns-
son. Hinsvegar hefðu aðrir ráða-
menn flokksins, þar á meðal
Tryggvi Þórhallsson, þáver-
andi forsætisráðherra, og Sig-
urður Kristinsson, forstjóri S.
í. S., lieitt sér á móti þessu.
Sigurður Kristinsson lýsti því
nú yfir opinherlega, að þessi
frásögn Morgunblaðsins væri
með öllu tilhæfulaus, en Mbl.
taldi þessa yfirlýsihgu S. Ivr.
visvitandi ranga og kvað engan
mann gefa treyst orðum lians úr
þessu. Út af jx’ssu höfðaði Sig.
Kr. meiðyrðamál gegn hlaðinu.
Undir meðferð þess máls var
Jónas Jónsson leiddur sem
vitni og har hann það fyrir
rétli, að sér væri með öllu
ókunnugt um, að nokkurar
ráðagerðir hefði verið uppi um
það, að Héðinn Valdimarsson
yrði fangelsaður út af „garna-
deílunni“ og staðfesti hann
þennan framburð sinn með eiði.
Iíinsvegar bar Ólafur Tliors
það fyrir réttinum, að Tryggvi
ÞórhalLsson liefði sagt frá því
að honum (Ól. Th.) viðstödd-
um, að rikisstjómin hefði íiaft
þetta'mál (handtöku H. V.) til
meðferðar og ennfremur að
Jón Baldvinsson bankastjóri
hefði látið orð falla, sem ráða
mætti af, að honum hefði verið
kunnugt um þetta. Þfeim var
nú báðum, Jóni Baldvinssyni
og Tryggva Þórhallssyni, stefnt
sem vitnum i málinu, en livor-
ugur þeirra fékst til að mæta
fyrir rétti. — Málinu lauk svo
þannig f>TÍr undirrétti, að
það var talið ósannað, að yfir-
lýsing S. Kr. hefði verið röng
og ritstjórar Morgunblaðsins
voru dæmdir í sektir. En nú
hefir því verið lýst yfir, að mál-
inu verði áfrýjað til hæstarétt-
ar.
Ef það er nú rétt, sem haft er
eftir Tryggva Þórhallssyni, þá
virðist framburður Jónasar
Jónssonar, sem hann vann eið
að, varla geta staðist, og því er
það, að því Iiefir verið dróttað
að honum, að hann hafi fram-
ið meinsæri. Og þannig er
þetta mál, sem í upphafi virðist
heldur óinerkilegt, orðið eitt-
livert alvarlegasta mál, sem
upp hefir komið hér á landi í
seinni tíð.
Það hefir vakið mikla alliygli,
hvernig Jónas Jónsson hefir
hrugðist við framkomu
Tryggva INirhalIssonar í þessu
máli. Telur hann það í alla
staði mjög virðingarvert af
Tryggva, að hera ekki vitni í
málinu, þó að hann væri nú
raunar skyldur til þess og yr,ði.
að greiða sektir fyrir að
ólilýðnast lögunum í þessu efni.
Auk þess telur hann það liina
mestu fjarstæðu, að Tryggvi
léti hafa sig til þess að bera
„ljúgvilni“ fjTÍr Morgunblaðið,
sem altaf hefði verið honuin
hið fjandsamlegasta. — Það er
eíns og J. J. telji það með öllu
óhugsandi, að vitnisburður Tr.
Þ. hefði getað orðið á aðra leið
en til þess að styrkja málstáð
Morgunblaðsins. Það er eins og
honum liqfi ekki hugkvæmst
það, að framhurður haris liefði
getað — livað þá að hann hefði
að sjálfsögðu lilotið að verða
málslað Sigurðar Kristinssonar
og hans sjálfs í vil. — Nú m.ætti
ætla, að ef Jónasi Jónssyni væri
með öllu ákunnugt um það, að
til mála hefði komið í ríkis-
stjórninni, að Héðinn Valdi-
marsson yrði fangelsaður út af
garnadeilunni, að hann væri
þess þá einnig fullviss, að Tr. Þ.
væri jafn-ókunnugt um það.
En ef svo væri, er auðsætt, að
með því að bera ekki vitni í um-
raxldu máli hefir Tr. Þ. þrugð-
ist herfilega gömlum vinum
sínum og samlierjum, }>eim
Sig. Ivr. og J. J. og leitt að þeim
grun um að þeir Iiafi skýrt
rangt frá og J. J. unnið eið að
röngum framburði fyrir rétti.
Hirisvegar hefði mátt búast við
þvi, eftir lýsingu J. J. á viðskift
uin Tr. Þ. og Morgunblaðsins,
frá fornu fari, að Tr. Þ. hefði
ekki ált að vera það neitt óljúft
að vilna á móti því! — En svo
furðulcga tekst nú til um skiln-
ing J. J. á þcssu, að hann virð-
ist ekki geta liugsað sér Tr. Þ.
sem vitni i málinu, nema þá
sem „ljúgvitni“ á mála hjá
Morgunblaðinu, og með engu
móti sem „sannlgiksvitni“ sér
við hlið! Hér við bætist nú það,
að það var á sínum tíma altalað
i bænum, að til rnála hefði
komið að taka Héðin Valdi-
marsson fastan út af „garna-
deilunni“. Sá gamli orðrómur
styrkir auðvitað mjög svo það
hugboð manna, að þeir Jón
Baldvinsson og Tryggvi Þór-
hallsson liafi komið sér hjá því,
að bera vitni í málinu, einmitt
af þvi að þeir viti að þessar
ráðagerðir hafi verið uppi. Alt
hnígur þetta að því, að festa i
hugum manna gruninn um það,
að Jónas Jónsson hafi unnið eið
að röngum framburði fyrir
rétti. — En úr þessu verður að
fást skorið. Það yrði óafmáan-
legur siðleysisblettur á þjóðinni,
ef við það yrði látið sitja, að
einn af valdamestu stjórnmála-
mönnum liennar lægi aðgerða-
laus undir þeim grun, að hann
hefði framið meinsæri.
Vitnaeiðurinn er einn af
hymingarsteinum réttarfarsins,
enda eru þungar refsingar lagð-
ar við meinsæri. Ef virðingunni
fyrir eiðnum er traðkað, þá er
alt réttarfar í landinu í voða.
Á síöastliönu ári var stofnaö hér
í bæ h.f. Hampiöjan, í þeim til-
gangi að -koma hér á fót verk-
smiöju til framleiöslu á trawl-
garni og bindigarni i nægilega
stórum stíl til þess aS geta
fullnægt eftirspurninni eftir þess-
um tveimur garntegundum innan-
lands, en eins og kunnugt er
þarfnast útgerö landsmanna mjög
mikils af þessari vörutegund. I
félaginu eru tólf menn og skipa
stjórn þess Guðmundur S. Guð-
mundsson formaður, Guðmann
Hróbjartsson og Bergþór Teits-
s.ori, en varamaður í stjórn félags-
ins er Jón. Guðlaugsson. Guð-
mundur Guðmundsson er jafn-
framt framkvæmdarstjóri verk-
smiðjunnar, sem nú er tekin til
starfa, en Jóri Guðlaugsson verk-
stjóri.
Tveir hinna síðastnefndu hafa
báðir unnið um langt skeið í vél-
snriðjumri Héðni og var Guðmund-
ur ]>ar verkstjóri langa hríð. Jón
Guðlaugsson dvaldist í Canada
nokkur ár og vann þar að vél-
smiði, en í Héðni vann hanri bæði
áður en hann fór vestur og eftir
að hann koin heim aftur.
Undirbúningur þessarar verk-
smiðjustofnunar krafðist mikillar
vinnu og alllangs tíma, því hér er
utn nrikið fyrirtæki að ræða. —
Verksmiðjuhús hefir félagið látið
reisa í Rauðarárholti, skamt frá
Málleysingjaskólanum og er það
mikil bygging. Gólfflötur hennar
er ^.50 fermetrar. Húsið er einlyft
ineð risi. Mestur hluti hússins er
vélasalur, en niðri er einnig
geymsla fyrir hráefni það, sein
unnið er úr, skrifstofur og her-
bergi fyrir vinnufólkið, salerni,
þvottaherbergi o. s. frv. — Yfir
]>eim enda hússins er geymsla
fyrir vörubirgðir. — Byrjað var
á húsbyggingunni í júnilok, en
vélarnar komu í október og nóv-
ember s. 1. Voru þær keyptar frá
firmanu James Mackie & Sons í
Belfast á írlandi, sem hefir langa
reynslu í framleiðslu slíkra véla
og hér um ræðir, og er kunnugt
víða uni lönd. Firmað sendi einn
starfsmanna sinna, Mr. Fergus-
son að nafni, hingað til þess að
setja upp vélarnar, og var því
starfi lokið um þ. 20. des. og til
áramóta var unnið að því að prófa
vélarnar og lítilsháttar byrjað á
framleiðslunni, en frá áramótum
má telja, að verksmiðjan hafi tek-
ið til starfa. í henni vinna, auk
þeirra Guðm. Guðmundssonar og
Jóns Guðlaugssonar, einn ung-
lingspiltur og sjö stúlkur.
Hráefnin sem unnið er úr, eru
Manila-hampur (við trawlgarns-
framleiðsluna) og kemur hann frá
Filipseyjum, og Sisal-hampur (við
bindigarnsframleiðsluna) og kem-
ur harin frá Austur-Afríkri. Eru
hráefnin keypt hingað fyrir milli-
göngu enskra firma.
Flestar vélarnar eru mjög stór-
ar og mikilvirkar. Fyrst er hamp-
urinn vættur í olíu og greiddur
sundur, áður en hann fer inn í
kembingarvélarnar. Því næst fer
hampurinn í grófkembingarvél 5
sinnum og ]>ar næst í íínkembing-
arvél 3 sinnum. Eru þetta hvort-
tveggja stórar og mikilvirkar vél-
ar. í þessum átta umferðum eru
hampþræðirnir lagðir saman og
dregnir út á víxl 440,000'sinnum.
Þar næst eru loparnir spunnir í
stórri og mikilvirkri vél. Vindast
þræðirnir upp á 18 snældur og
snýst hver þeirra 2300 snúninga á
mínútu hverri. Þá eru vélar, sem
leggja garnið, ýmist þrí- eð fjór-
þætt. Eru hafðar til þess 3 vélar
og er hver þeirra tvöföld, þannig,
að hægt er að leggja á 6 kefli í
einu. Þar næst er garninu rent
gegnum vél, sem sker af því lónai
cg loks er vél, sem vindur það í
hnykla.
Verksmiðjan getur frandeitt að
meðaltali þá smálest af trawlgami
og bindigarni á dag. Er þetta
fyrsta verksmiðjan hér á landi,
sem vinnur úr hampi. Tilraunir
hafa verið gerðar með styrkleika
garnsins og stenst það fyllilega
sámariburð viö besta garn sömit
tegunda erlendra.
Fylsta ástæða er til _ þess að
fagna yfir þvi, að þessi verk-
smiðja er komin á fót og tekin til
starfa. Hér hefir bæst við enn ein
framleiðslutegund, sem nú ,þarf
ekki að flytja til landsins,. pg
sparast við. það-mikill gjaldeyrif.
Þarf ekki að efa, þar sem hór
er um, fyrsta flokks framleiðslu að
ræða, að hún gangi vel út og verk-
smiðjan verði aðnjótandi viðskifta
innlendra útgerðarfyrirtækja. ft-
Verksmiðjan hefir þegar selt
nokkuð af framleiðslu sinni og
horfir vel um framtíð hennar.
A-
Barnavinafélagið
Snmargjðf
hélt aðalfund sinn í K. R.-húsintr
siðastliðinn sunnud. kl. iþa- Fund-
arstjóri var kjörinn Helgi
Tryggvason kennari og fundarrit-
ari Gísli Sigurbjörnsson forstj,
Formaður félagsins, Steingrím-
ur Arason kennari, skýrði frá
starfi félagsins á liðnu starfsári.
Dagheimilið í Grænubbrg hefir
verið starfrækt í 3^ mánuð, eða
frá 1. júní til 15 sept. Á heimilinu
dvöldust alls um 120 börn á aldr-
inum 2y2 árs til 11 ára. Flest voru
börnin 4—7 ára. En til jafnaðar
dvöldust 65 börn á heimilinu dag-
lega. Börnin fengu hollan mat. Á.
nrilli máltíða vonr þau að leikum
0g störfuin undir eftirliti og hand-
leiðslu starfsstúlknanna og for-
stöðukonunnar. Þeim fór. yfirleitl
ved fram (þyngdust mest rúinl. 3;
kg., áð meðaltali 1,17 kg. — hækk-
uðu mest 4 cm., að meðaltali 2,27
cm.) og heilsufar þeirra var mjög'
gott samkvæmt yfirlýsingu Ósk-
ars Þórðarsonar læknis,
Raunverulegur kostnaður á banis
á dag var um eina krónu, en rúm-
lega 61% barnauna fékk gefins
dvöl á dagheiinilinu og voru það1
eirigöngu böm frá fátaékum heitn-
ilum, sem fengu afslátt á kostn-
aðinum eða þurftu ekkfert áð
borga. Var það mismunandi eftir
ástæðum heimilanna. Aðeins nokk--
ur börn greiddu fult gjald.. Og:
engu barni var neitað af efnalég-
um ástæðum. En sökum þess, að
fleiri börn sóttu heimilið, en
nokkru sinni áður, varð reksturs-
halli þess með langmesta móti, eða.
um hálft 4. þúsund. Kvað fonn.
starfsemina fyrir og á sumardag-
inn fyrsta (merkjasölu, skemtanir,.
bóka- og blaðaútgáfa) hafa verið
einu tekjulind félagsins hingað til,
ásamt ágóða af basar, og héfði
fél. þannig verið fært að standast
reksturshalla af dagheimilinu. Nú
hefði bærinn að vísu lofað styrk
(um 1200,00 kr.), það væri þakk-
arvert, en þó of lítið, sökum auk-
innar þarfar á slíkri starfsemi, sem
dagheimlið ræki. Þá las ísak Jóns-
son, gjaldkeri félagsins, upp reikn-
inga þess og skýrði þá. Kvað hann
fjáröflun félagsins hafa verið með
besta móti. — Aðaltekjustofnarnir