Vísir - 14.02.1935, Blaðsíða 3

(6
íþrótta*»kólinn á ,,Álafossi
hefir ákveðið að halda sérstakt íþróttanámskeið fyrir stúlkur á aldrinum 15—20 ára, í ágústmánuði n. k. ef
nægileg þátttaka fæst. — Þær stúlkur, sem hafa áliuga á þessu — gefi sig fram sem fyrst á afgreiðslu
ÁLAFOSS,
Þingholtsstræti 2.
Kslenskir þjódhættir
eru nú aftur komnir í bókaverslanir. Engin bók er jafn sjálfsögð til afmælis- og
tækifærisgjafa sem þjóðhættir.
Þitt ríki komi (77 sálmar)
Þessa litlu sálmabók þarf hver maður að eiga. X henni er fjöldi fallegTa sálma og
sumir þeirra, eins og t. d. „Hærra minn guð til þín“, er mjög oft sunginn og
ætti þó að vera oftar.
Ódýrt kjöt
af fullorðnu fé, fæsl í
Matarverslan Tömasar Jönssonar,
Laugaveg 2. — Sími 1112.
Laugaveg 32. Bræðraborgarstig 16.
Simi 2112. Simi 2125.
Nýir kaupendur Yísis
fá blaðið ókeypis til mán-
aðamóta.
Alþingi ,
verður sett á morgun. At-
höfnin hefst með guðsþjónustu
í dómkirkjunni kl. 1. Síra Frið-
rik Hallgrímsson prédikar.
Sextugur
er í dag Halldór Vilhjálmsson,
skóiastjóri á Hvanneyri í Borgar-
fiiriöi.
Veðrið í morgun.
Frost um land alt. í Reykjavík
io stig, Bolungavík 9, Akureyri 13,
Skálanesi 9, Vestmannaeyjum 2,
Sandi 8, Kvígindisdal 11, Hesteyri
1.0, Gj.ógri 8, Blönduósi 16, Siglu-
nési 7, Grímsey 7, Raufarhöfn 7,
Skálum,'5, Fagradal 7, Papey 7,
Hólum í Hornafirði 5, Fagurhóls-
mýxi 5, Reykjanesi 12, Færeyjum
2 stig. Mest frost hér í gær 13 stig,
minst 6. Sólskin 5,8 st. — Yfirlit:
Grunn lægð fyrir sunnan ísland á
hægri hreyfingu norður eftir. —
Hörfur : SuSvesturland: Vaxandi
austan átt. Sennilega hvassviöri og
snjókoma í nótt. Faxaflói, BreiSa-
fjörður: Austan kaldi í dag, en
allhvass í nótt. Vestfirðir, Norður-
land: Hæg norðaustanátt, en vax-
andi austan átt í nótt. Úrkomu-
laust. NorSausturland, AustfirSir:
HægviSri. Úrkomulaust. SuSaust-
urland: Vaxandi austan kaldi. Dá-
lítil snjókoma.
Bamaveiki
hefir orðiS vart hér í bænum og
eitt bam dáiS. Bóluefni gegn
barnaveiki er væntanlegt meS
ríæsta skipi og verSur þaS notaS,
ef nokkur þörf reynist fyrir það.
ÞaS er brýnt fyrir foreldrum, aS
vitja læknis í tæka tíS, ef börn fá
sárindi í háls eSa hæsi, því aS þaS
gæti veriS byrjun barnaveiki, og
ráS er aS fara sem varlegast.
Veikin hefir legiS niSri hér um 10
ára skeiS og er hætt viS, aS hún
breiSist út, nema fylstu varúðar sé
gætt.
Aflasölur.
GarSar seldi isfiskafla í Gríms-
by í gær fyrir 1047 stpd. Þórólf-
ur hefir selt ísfiskafla í Hull, 1506
vættir, fyrir 884 stpd.
Hæstaréttardómur
er fyrir skömmu fallinn i máli,
sem höfðaS var gegn Magnúsi
Jónssyni, Skagnesi í Mýrdal. —
HafSi M. J. kært Jón Brynjólfs-
son verkstj. í Vík fyrir að hafa
ætlaS aS beita viS sig kúgun til
þess aS kjósa Gísla sýslumann
Sveinsson, viS alþingiskosningam-
ar 1933. Ennfremur sendi M. J.
dómsmálaráSuneyt. kæru á Gísla
sýslumann. Reyndust kærur jiessar
tilefnislausar, en M. J. var dæmdur
i héraði fyrir rangar sakárgiftir og
var þeim dómi áfrýjaS til hæsta-
réttar. Samkvæmt dómsniðurstöSu
Hæstaréttar á Magnús Jónsson aS
sæta 3jamánaSafangelsiviS venju-
legt fangaviSurværi, en fresta skal
fullnustu refsingarinnar og niSur
skal hún falla 'aS 5 áram liSnum,
ef skilorS laga nr. 39, 1907, verða
haldin.
Landsfundur bænda
verður settur hér i bæ næstkom-
andi laugardag og stendur yfir 4
daga.
Hjúskapur.
Nýlega vora gefin saman í
hjónaband af síra Árna SigurSs-
syni, ungfrú Svanlaug Pétursdótt-
ir og Hannes S. GuSjónsson, Loka-
stig 22.
íslenskir þjóðhættir,
hin úgæta og fróðlega bók
síra Jónasar lieitins frú Hrafna-
gili, er nú komin aftur í bóka-
verslanir. Mun ekki ofmælt, að
þetta sé einhver merkilegasta
bókin, sem út hefir komið hér
ú landi síðustu úrin. Skýrir hún
frá mörgu því i þjóðífi voru,
sem orðið liefir að þoka fyrir
öðru nýrra og er nú tekið að
gleymast. En það er. satt, sem
skúldið segir: „að fortíð skal
byggja, ef frumlegt skal byggja
— ún fræðslu þess liðna sést ei
livað er nýtt“. — Það er liverj-
um manni gott að kynnast
fornum siðum og húttum þjóð-
ar sinnar. Það vekur liann til
umhugsunar og dúða og gerir
hann að betra manni. En slíka
fræðslu fú menn hvergi betri ú
einum stað, en í „íslenskum
þjóðhúttum“.
Skip Eimskipafélagsins.
Gullfoss k»m til Kaupmanna-
hafnar kl. 6 e. h. í gær. Brúarfoss
er væntalegur frá útlöndum í nótt.
Dettifoss var á ísafiröi í gær.
Kemur við á Þingeyri, Patreks-
firöi og Sandi. Selfoss er í Reykja-
vík. Goðafoss leggur af stað frá
Hamliorg í dag áleiðis til Hull.
Lagarfoss er á AustfjörSum.
Geir
kom af veiSum í nótt meS full-
fermi og lagSi af staS áleiSis til
Englands eftir skamma viSdvöl.
G.s. ísland
fer héSan í kveld áleiSis til Dan-
merkur. Kemur við í Leith.
Fiskstofa,
í líkingu viS fiskstofur þær, sem
tíSkast í Englandi, og eru jiar afar
vinsælar, hefir veriS opnuð í Hafn-
arstræti 17 og verSur jiar fram-
vegis nýr, steiktur fiskur á boS-
stólum, með kartöflum, steiktum í
jurtafeiti. Er þetta herramanns-
matur, hreinlega meS farinn, og
steiktur í nýtísku vél. Sérstök feiti
(ensk) er notuS til þess aS steikja
matinn í. AS fyrirtækinu standa
þeir Bjarni O. Jóhannsson og
Viggó Eggertsson, sém hafa starf-
aS á matsöluhúsum í Danmörku
og Englandi og annar þeirra kyæt
sér rekstur nýtísku fiskstofa í
Englandi. —■ Þarna fá menn ágæt-
an mat fyrir aSeins 40 aura og
mun verSa fjölsótt þarna af fólki
af öllum stéttum.
Gísli Einarsson
rakari, sem úðnr starfaði i
rakarastofunni í Hótel Heklu,
hefir nú tekið við rakarastof-
unni ú Laugavegi 49.
Næturlæknir
er í nótt Jóhann Sæmundsson,
Hringbraut 134. Sími ,3486. —
NæturvörSur í Reykjavíkur apó-
teki og lyfjabúSinni ISunni.
í Nýja Bíó
er nú veriS aS sýna frábæra
mynd. Það er líf og barátta dýr-
anna í frumskógunum sem sýnd er.
Hefir þaS hlotiS aS kosta æma
erfiði aS ná jieim myndum, og
jafnfr’amt hefir myndasmiSurinn
stundum hlotiS aS leggja sig í
stórhættu. ÞaS er líf ljóna og tígr-
isdýra, fíla og villinauta, naðra og
apa og alls jiess mikla dýraríkis,
sem frumskóginn byggir, sem fyr-
ir augun ber og barátta tegund-
anna, eins og Darwin lýsir henni.
— Myndin er bráSspennandi,
enda er náttúran merkilegasta æf-
intýriS, sem til er. Inn í þetta hefir
veriS fléttað heldur mjósleginni
ástarsögu, sem, hvorki gerir til né
frá um gildi myndarinnar. Hún er
i aSaleSli sínu svo skemtileg og
lærdómsrík, að þaS er óhætt aS
ráSa öllum til þess að sjá hana,
en sérstaklega ættu skólamir aS
nota hér gott tækifæri. G. J.
G rímudansleikur
glímufélagsins Ármann verSur i
iSnó á laugardaginn kemur. Hefir
verið til hans vandaS. Hin góS-
kunna hljómsveit Aage Lorange
leikur. HúsiS verður skreytt, ljós-
kastarar um allan salinn og
ballónakveld. Eins og aS undan-
förrrti er mjög mikil aSsókn aS
dansleiknum og ættu félagsmenn
því aS tryggja sér aSgang í tíma,
og er verS miðanna kr. 4,00. Á.
Heimatruboð leikmanna
Vatnsstíg 3. Samkoma í kveld
kl. 8. Allir velkomnir.
Gengið í dag.
Sterlingspund ............... kr. 22.15
Dollar......................... — 4.55
IOO ríkismörk ...... — 179-23
— franskir frankar . — 30.01
— belgur .................. — 105.86
— svissn. frankar .. — 146.79
— lírur ................... — 39-10
— firísk mörk ...... — 9.93
— pesetar ................. — 62.72
— gyllini................. — 306.44
— tékkósl. krónur .. —- 19:28
— Sænskar krónur .. —- 114.36
— norskar krónur .. — II 1.44
;— danskar krónur ... — 100.00
Gullverð
íslenskrar krónu er nú 48.72,
miSaS viS frakkneskan franka.
Dansklúbhurinn „Warum“
heldur dansleik á laugardaginn
kl. 9 e. h. í K. R. húsinu, ASgöngu-
miSasalan hefst á morgun. Nánara
auglýst þá.
Útvarpið í kveld.
19,00 Tónleikar. 19,10 VeSurfr.
19,20 Erindi: Atvinnusaga íslend-
inga, IV (dr. Þorkell Jóhannes-
son). 20,00 Klukkusláttur. Fréttir.
20,30 Erindi: Frá útlöndum (sira
SigurSur Einarsson). 21,00 Tón-
leikar: a) Útvarpshljómsveitin ; b)
Einsöngur (Þorbjörg Ingólfsdótt-
ir).
í rjðmaloBni
knnningsskaparins.
V. St. X M. M.
NiSurl.
Þér japliS á ábyrgS ySar gagn-
vart „fjöldanum", og aS þér og liS
yðar þurfiS aS hafa vit fyrir
,,fólkinu“. „Orri“ segir: „Því þetta
tvent, listin og kritikin, eiga aS
efla hvert annaS“.
Satt er þaS, en sannleikurinn
hefir bara fariS öfugumegin í
ykkur. ÞaS fer aldrei „vel á vellin-
um“, að keppendur dómarar og
línuverSir, séu alt í öllu (samanb.
heimsókn danskra knattleikara í
sumar). Áhorfendur sjá þá oft
betur hverjir hafa rangt í leik.
Ef dómarinn sparkar knettinum
og „línuverSir" bregSa leikendum
og leikendur „slást“, þá er ekki
alt meS feldu. Þar sem hér er um
aS ræSa alvarlegri hluti en knatt-
leik þá hefi eg ekki skap „til aS
ganga út af vellinum" og láta liS
ySar fremja ójafnaS sinn áfram i
rjómalogni klíkuskaparins.
„Orri“ ySar spyr hví eg ráSist
eigi á „önnur blöS. — Hvar eru
þeirra „klikur“ og dulklæddir
„listamenn", skammandi ' félaga
sína? Önnur íslensk blöS (en
Mbl.) hafa, skrifaS lof og last um
oss jöfnum höndum og þaB áður
en kritikpabbi planta'ði grænkáli í
Danmörku. Hygg eg aS list Ein-
ars Jónssonar, Ásgríms og Þórar-
ins Þorlákssonar hafi eigi mist
mikils þá eSa síSar — jafnvel þótt
þér og ySar fólk hefði aldrei skrif-
aS staf um list.
Svo viS tölum um þá, sem þér
líkiS viS ioo-kalla erfiljóSasmiSi
eftir „ySar aSferS" ættu þeir, sem
ekki geta fengiS neitt fyrir mynd-
ir sínar og enginn vill eiga mynd
eftir og enginn nennir aS skrifa
um, aS vera listamenn aS marki.
— Þetta getur þó varla staSist
sögulega, eSa haldiS þér, 10 ára
gamli kritiksmiSur, aS allir þeir
frægu listamenn, sem mest og best
hafa selt, séu í listinni á borS viS
,,ioo-kalla“ erfiljóSasmiSi ?
Þér hafiS þau orS eftir mér, aS
„vondar inyndir geti gefiS brauS“.
Þetta er tilhæfulaus þvættingur.
Hinsvegar mun framtíðin sanna og
hefir sannaS aS myndir, sem þér
og fólkiS ySar dæmiS óhæfar hafa
„gefiS brauS“, hanga nú á erlend-
um söfnum og hafa fengiS betri
Dm Þjóðleikhúsið.
Dætur loftsins.
Mér kemur til hugar aS kalla svo ýmsar aSfinn-
ingar við ÞjóSleikhúsiS, fyrst og fremst staðinn,
sem margir hafa veriS óánægðir meS. En þaS er
sett niður eftir leikhúslögunum, og samþykki bygg-
inganefndar bæjarins.
Einn valinkunnur maður hreifði því f>mir nokkru
aS Bókasafninu stafaði eldshætta af ÞjóSleikhús-
inu. Eldshætta sem þaðan kæmi þyrfti aS brjótast
út í gegrrum tvo steinveggi, hvern utar af öðrum.
Sú eldshætta mun líka vera ímyndun, því, fyrir
nokkru kom fornminjavörSur landsins, og baS um
pláss fyri fornminjar sínar í ÞjóSleikhúsinu, því
þær Væru ekki óhultar fyrir eldi í Landsbókasafn-
inu. Nú mun sú hugmynd hafa gufað upp. En sá
vitnisburður sýnist standa á eftir, aS eldshættan í
ÞjóSleikhúsinu sé lítil, og líklega alveg staSbundin.
Langmesta eldshættan fyrir bókhlöðuna, sem eg
sé, kemur aS sunnan. Sú hætta kemur frá tvílyftu
tímburhúsi á móti safninu, sem stendur suðvestur
frá því hinumegin götunnar. Hér er hann oft á sunn-
an, og allir sem muna bruna Hótel Reykjavíkur,
sem bæði kveikti í Landsbankanum og Ingólfs-
hvoli, þykjast sjá fyrir hvernig færi um bókasafn-
iS, ef timburhúsiS fyrir sunnan götuna brynni.
Ný hugmynd.
Nú hefir komiS upp ný hugmynd. ÞaS er beiSni
frá einni af skipulagsnefndunum um þaS, aS nyrst
í Leikhúsinu, fyrir norðan ganginn bak viS leik-
sviðið, yrðu settar í lag skrifstofur handa þessum
nefndum og nokkur klæSaherbergi um leiS, ef eg
skil rétt. Húsameistari ríkisins hefir reiknaS út
kostnaSinn, og álítur aS hann sé 240,000 krónur.
Leigurnar af skrifstofunum reiknar hann 43,000 kr.
árlega, og að þær gengju til aS borga þessar 240.000
krónur meS vöxtum. Ætlast er til aS landsjóður tæki
þær til láns. Þegar upphæð og vextir væri greiddir,
ættu leigutekjurnar af skrifstofunum, ef þær halda
áfram í húsinu, aS ganga til leikhússins. En fljótt
kæmi þaS ekki aS notum, því þaS kostaði 15—20
ár aS greiða höfuSstólinn.
Fleiri áætlanir enn.
Húsameistari rikisins hefir fyrir löngu gert áætl-
un um, hve mikiS mundi kosta að gera framhúsiS
aS Bíó, og reiknar þaS 290.000 kr. Þar af er hugs-
anlegt aS fá í dýrtíðarvinnu 80.000 kr„ sem ekki
þyrfti að endurgjalda. Þar væri svo söngsalur og
fundarsalur 0. s. frv. fyrir 800 manns. Ef gólf er á
leiksviðinu, þá væri þar fundarsalur fyrir aðra
800 manns. Leikhúsnefndin hefir litiS á þaS mál.
Og þess hefir veriS leitaS, aS fá ábyrgS stjórnarinn-
ar, en hún færst undan hér áður, þó hún haldi fyrir
okkur skemtanaskattinum. Bíóleyfið sem bæjar-
stjórnin veitti leikhúsinu meS góSum vilja, er þó
því aSeins viss tekjuliður leikhúsinu til styrktar, aS
bíósýningar í Þjóðleikhúsinu verði undanþegnar
skemtanaskatti til ríkisins, og ekki bundnar viS
annaS, en aS halda sömu prísum, eins og bíóin sem
fyrir eru, og þaS ætti aS haldast meSan ÞjóSleik-
hús og bíó er uppi. Þá væri bíóiS mikilsvirSi
til að borga skuldina af sjálfu sér, og síðar til
stuðnings fyrir ÞjóSleikhúsiS. En langur tími verS-
ur þangaS til.
En þess er langt aS bíða, aS bíóiS geti haldiS
leikhúsinu uppi til hálfs eða fulls. ÁgóSinn á ári
er svo ákaflega óviss svona fyrirfram, en aS öll-
um líkindum yrSi bíóiS aS borga sig í 30—40 ár,
og þurfi ekki að endurgjalda 8o,ocio styttist tíminn
liklegast um 10 ár. MeS æríeghcitum og vanalegum
embættislaunum handa bíóstjóranum gengi þaS
máske á þeim tíma. Útreikningarnir eru svo erf-
iSir, því eg veit ekkert um renturnar, hve háar þær
mundu verða.
Hér sýnist verða að hreifa því að síðusta Al-
þingi gerSi samþykt í þá átt, aS fyrir framan leik-
húsiS skyldi verða torg, alveg upp á Laugaveg. —
Nýlega gaf franska stjórnin Comédie Franqaise,
sem LúSvík XIV. bygSi handa Moliére, og þaS hefir
veriS styrkt af ríkinu, bíó til þess aS styrkja leik-
húsiS.
ÞaS má segja aS þa'S sé góður leikhússtyrkur
álitinn, að hafa bíó í sambandi viS leikhúsiS.
Skilyrðið mikla.
Þegar Alþingi samdi ÞjóSleikhúslögin, kom eng-
um annaS í hug, en leikhús. Til þess var skemtana-
skatturinn lagður á — til aS koma upp leikhúsi og
styðja leiklistina þar. — Þá voru tvö kvik-
myndahús í bænum, og engum kom í hug nokk-
ur minsta þörf á því þriðja. Nei, leikhúsið átti
i vök að verjast, og leikhús eru styrkt á Norður-
löndum, hjá, Frökkum og Germönum. Þetta mun
nú líka vera viSurkent hér hjá ýmsum háum og
lágum. Húsameistari hefir lika gert yfirlit um hvaS
gott leiksviS kosti, og áætlun hans um þaS, og her-
bergin í kring um þaS, er kr. 180,000, langlægsta
upphæðin af þessum þremur. Ef fram-leikhúsiS og
aftur-leikhúsið yrði sett í stand, má ómögulega
hlaupa yfir leiksviSiS, því yegna þess er alt hitt
gert. Vér þjóSleikhúsnefndarmenn mundum þá
minna á, að vér höfum veriS lögrændir skemtana-
skattinum í tvö ár, og þegar þar aS kæmi líklega
fjögur ár, og biSja þess aS þessar kr. 180,000 kæmu
fram til aS hjálpa málinu. — ÞjóSleikhúsiS verður
aS opnast meS leik en ekki bíósýningu, það væri
óheimil meðferS á opinberu fé, ef þaS er lagt til
eins, sem er ætlaS til annars.
ViS landsmenn eða bæjarmenn erum ekki einni
ögn betur farnir þó viS sjáum einhverja talmynd í
ÞjóSleikhúsinu, viS þurfum þess ekki meS til þess.
ViS getum fengiS aS sjá þær í Nýja eða Gamla Bió.
Til þess þarf ekkert hús aS byggja.
Niðurl.
Reykjavík 9. febrúar 1935.
Indriði Einarsson.