Vísir - 21.10.1935, Síða 2

VÍSIR
Búpeningseign
landsmanna.
Dr. Martin
sendihetra Abessiníu í Lon-
don, gerír áform Mússólíni
í Afríku að umtalsefni. —
III meðferð á Abessiníu-
mönnum í ítalska Somali-
landi, en í frakkneska
Somaliiandi og Breska So-
malilandi eru þeir vel með-
farnir.
Kunnur Bandaríkjamaður,
fyrrverandi blaðaeigandi og rit-
stjóri, H. S. Talmadge, hefir átt
vi'ðtal við dr. Martin, sendi-
herra Abessiniu í London. Við-
tal þetta fór fram fyrir United
Press og birtist hér útdráttur úr
því. (Dr. Azaj Wargneh C. Mar-
tin er einn af auðugustu mönn-
um Abessiníu, og hefir stundað
nám við Oxfordháskólann og er
dr. í heimspeki og læknisfræði).
„Mússólíni„“ sagði dr. Martin,
„ætlar sér'áð verða annar Julius
Csesar. Ef honum auðnaðist að
láta hersveitir sínar taka Abess-
iniu herskildi mundi næsta
skrefið verða að taka Sudan.
Hann gerir sér vel ljóst hvert
gagn Italir rnundu hafa af þvi,
ef þeir næði valdi á Tanavatni
i sínar hendur, sem bláa Níl á
upptök sín i og frjósemi Egipta- <
lands er undir komin. Áform
Mússólíni er að koma á fót
miklu ítölsku nýlenduveldi i
Afriku. Ef svo væri ekki, mundi
hann láta oss í friði. Abessiníu-
menn yilja ekki ófrið við nokk-
ura þjóð. Vér viljum fá að vera
i friði og fá að virtna að umbót-
um í landi vdru án áreitni frá
öðrum þjóðum. Land vort er
auðugt að náttúrugæðum. í
Abessiniu er gull i jörð og olíu-
lindir og skilyrði eru góð víða
til hveiti- og baðmullarræktar
<og kaffiræktar. Þjóð vor er
nægjusöm. Abessiníumaður get-
ur lifað á einum penny á dag.
Ófriðarhótanir ítala komu eins
og þruma úr heiðskíru lofti.
Vér höfðum ekki búið oss undir
ofrið við ítali. Oss skortir riffla,
fallbyssur óg áiiitað, sem þarf
til nútimahernaðar og vér höf-
um eldci getað flutt inn her-
gögn svo ttokkuru verulegu
nemi meðau ítalir hafa flutt
menn og hergögn i stórum stil
til Afriku. Eg geng þess því
ekki dulinn, að fyrstu vikur ó-
friðarins muni ítölum verða
talsverl ágengt í því að brytja
niður landsmenn mína. En það
verður að eins. í fyrstu. Styrj-
öld ntilli Ítalíu og Abessiníu-
manna heldur ekki áfram þann-
ig, að ítalir geti brytjað niður
abessinska Iierinn. Þegar fná
líður verður sóknin ítölum
erfiðari. Og styrjöldin lieldur á-
fram meðan nokkur maður
stendur uppi og skotfæri
hrökkva til. ítalir hafa lagt út
í kostnaðarsamt fyrirtæki. I
fyrsta lagi verður kostnaðurinn
við að flytja menn og hergögn
til Austur-Afriku gífurlegur,
svo mikill, að það er óskiljan-
legt, eins og fjárhag Italíu er
komið, að þjóðin rísi undir
því til lengdar. — Þvi er ekki að
leyna, að Abessiníumenn hata
ítali, aðaliega vegna svívirði-
legrar framkomu ítala i Italska
Somalilandi í garð Abessiníu-
manna, sem þar eru búsettir.
Abessiníumenn búsettir í
Franska Somalilandi og Breska
Somalilandi liafa hinsvegar yfir
engu að kvarta. — Mér er ljóst,
að ítalir hafa mikinn hug á að
hefna ófara sinna við Adua
1896. Mússólíni vill koma
hefndaráformum sínum fram,
án tillits til þess, að afleiðingin
gæti orðið ófriður í öllum lönd-
um, sem blakkir menn byggja.
En sú er spá min, að honum
verði skammgóður vermir að
því, að ná Adua á sitt vald. —
Bandaríkastjórn gæti stöðvað
styrjöld milli ítala og Abessiníu-
manna, ef hún krefðist þess af
ítölum, að þeir stæði við skuld-
bindingar sínar vegna Kelloggs-
samningsins.“
(United Press. - FB.).
strídia.
Síðustu fréttip
Refsiaögerö-
irnar.
Osló í dag.
Refsiaðgerðanefnd Þjóða-
bandalagsins (52 manna nefnd-
in, sem í eru fulltrúar nærri
ailra ríkja, sem í bandalaginu
eru), samþykti í gær víðtækar
þvingunarráðstafanir gegn ítal-
íu, bann við innflutningi á vör-
um frá Ítaiíu og stöðvun á út-
flulningi alls þess til Ítalíu, sem
notað verður í sambandi við
styrjöldina. Fulltrúar Austur-
ríkis, Ungverjalands, Spánar og
Albaníu ræddu um það, að sér-
staklega væri ástatt fyrir ríki
þeirra, að því er snerti fram-
kvæmd refsiaðgerða gagnvart
Italíu, og yrði að taka tillit til
þess. Ákvörðun verður tekin
um þatj þ. 31. október hvenær
þvingunarráðstafanir þessar
eiga að koma til framkvæmda.
Frá víQStöðvuDiim.
Frá vígstöðvunum berast
fregnir um það, að Abessiníu-
menn hafi safnað miklu liði við
Makale. Einnig hafa borist
fregnir um það, að ítalir hafi
náð tveimur mikilvægum stöð-
um á sitt vald á Somolivíg-
stöðvunum. — (NRP - FB.).
Ilagstofan hefir nú gefið út
„Búnaðarskýrslur árið 1933“.
— Það, sem fer liér á eftir um
búpeuingseign landsmanna, er
þaðan tekið. —
Framtel jendur.
Tala þeirra befir verið sem
hér segir síðustu árin:
1928 . 12.127
1929 . 12.182
1930 . 12.262
1931 . 12.391
1932 . 12.217
1933 . 12.369
Sauðfé.
í fardögum 1933 var sauð-
fénaður landsmanna talinn,
samkvæint búnaðarskýrslun-
um, 728 þúsund, en vorið 1932
töldu skýrslurnar liann ekki
nema 706 þúsund. — Sauðfénu
liefir því fjölgað um 22 þús-
und eða 3.1% fardagaárið
1932—1933. — Hefir sauðfén-
aðurinn aldrei áður náð svo
hárri tölu í búnaðarskýrslun-
um. —
Sauðfjáreignin skiftist þaun-
ig vorið 1933, samanborið við
næsta ár á undan:
1932 1933 Fjölgun
Ær.......... 555.555 562.073 1%
Sauðir.... 23.637 22.450 h-5%
Hrútar .... 11.498 11.431 h-1%
Gemtingar . 115.725 132.538 15%
Alls 706.415 728.492 3%
Nú skal sýnd breyting sú,
sem orðið hefir á tölu sauðfén-
aðarins í hverjum Iandshluta
um sig:
1932 1933 Fjölgun
Suðvesturl. . 142.171 142.023 h-0%
Vestfirðir .. 73.584 77.006 5%
Norðurland 221.161 235.059 6%
Austurland . 109.891 115.205 5%
Suðurland 159.608 159.199 -f-0%
Samkvæmt þessu liefir sauð-
fénu fjölgað í öllum landshlut-
um, nema á Suðurlandi og suð-
vesturlandi. Þar hefir talan
að kalla má staðið í stað.
I þrem sýslum (Mýra-, Rang-
árvalla- og Snæfellsness-) hef-
ir sauðfénu fækkað lítilsháttar,
en fjölgað i öllum hinum, einna
mest i Eyjafjarðarsýslu (um
1Q%). —
Reykvíkingar töldu fram
1290 fjár árið 1933 og voru
framteljendur 330, en 105
frainteljendur í Hafnarfirði
töldu fram 1352 kindur.
Húnavatnssýsla var (vorið
1933) fjárflest allra sýslna
landsins. Þar voru taldar fram
75.875 sauðkindur. Næst er Ár-
nessýsla með 75.579 og munar
minstu að |liún sé einfe fjár-
mörg. Þriðja i röðinni er Þing-
eyjarsýsla (eða sýslur). Þar er
sauðfjártalan 68.393. — Þá er
Norður-Múlasýsla með 54.203,
Rangárvallasýsla með 50.802,
Skagafjarðarsýsla með 49.925
o. s. frv. —
AS eins tveir hreppar á
landinu hafa yfir 10 þúsund
fjár: Biskupstungnahreppur í
Árnessýslu 11.911 (1932, en
1933 kom ekki sauðfjártala
þaðan) og Vopnafjarðarhrepp-
ur í Norður-Múlasýslu 11.650.
Þar næstir munu vera Vind-
hælislireppur í Húnavatnssýslu
með 8.432 kindur og Grims-
neshréppur í Árnessýslu með
8.350. -— Fjárfæstur allra
lireppa á landinu er Gerða-
hreppur í Gullbringusýslu. Þar
eru að eins 106 kindur. Næst-
ur cr Bessastaðahreppur með
113.
Fjártölunnar í Reykjavík og
Hafnarfirði er áður getið, en í
öðrum kaupstöðum er hun
þessi: ísafirði 586, Siglufirði
1956, Akureyri 1661, Seyðis-
firði 841, Neskaupstað 544 og
í Vestmannaeyjum 684.
Geitfé.
Það var talið 2753 í fardög-
um 1933. Árinu áður var það
talið 2644, og hefir þá sam-
kvæmt því fjölgað á árinu um
109 eða 4.1%. — Um % af
öllu geitfé á landinu er í Þing-
eyjarsýslum.
Nautpeningur.
I fardögum 1933 töldust
nautgripir á öllu landinu 31.-
950, en árið áður 30.015. —
Hefir þeim því fjölgað um
1935.
Nautgripimir voru:
Fjölg-
1932 1933 un
Kýr og kelfdar
kvígur..... 22.183 23.070 4%
Griðungar og
geldneyti ... 898 971 8%
Veturg. naut-
pcningur ... 2695 2972 10%
Kálfar...... 4239 4937 16%
Nautgripatalan skiftist þann-
ig eftir landshlutum:
Fjölg-
1932 1933 un
Suðvesturiand .. 8099 8531 5%
VestfirSir ...... 2330 2546 9%
Norðurland ___ 7936 8600 8%
Austurland ... 3299 3564 8%
SuSurland ....... 8351 8709 4%
Nautpeningi hefir fækkað
lítið eitt í Gullbringu- og Kjós-
arsýslu, en fjölgað hvervetna
annarsstaðar. — Mest er fjölg-
unin í Eyjafjarðarsýslu (12%).
Hross.
Þau voru talin 45.444 á öllu
Iandinu í fardögum 1933. V-or-
ið áður voru þau talin 46.328,
svo að þeim liefir fækkað á
árinu um 884 eða 1.9%. —
Hefir hrossatalan aldrei verið
svo lág siðan 1911. —
Hrossin skiftast þannig eft-
ir aldri:
Fjölg-
1932 1933 un
Fullorðin hross 35.547 35.035 h-1%
Trippi ....... 8064 7782 h-3%
Folöld ....... 2717 2627 h-3%
AIls 46.328 45.444 h-2%
Fullorðnum hrossum hefir
fækkað minna en trippum og
folöldum. — Eftir landshlut-
um skiftist hrossaeignin þann-
ig:
1932 1933 Fjölgun
Suðvesturland 10.475 10.251 h-2%
Vcstfirðir .... 2.837 2.841 0%
Norðurland .. 15.813 15.259 h-4%
Austurland .. 3.480 3.421 h-2%
Suðurland ... 13.723 13.672 h-0%
Hrossum hefir fækkað nokk-
uð í öllum landshlutum, nema
á Vestfjörðum. Þar hefir tala
þeirra staðið í stað að kalla
(fjölgað um 4 hross). — I öll-
um sýslum landsins hefir
þeim fækkað, nema í Barða-
strandar-, Austur-Skaftafells-
og Rangárvallasýslum. Hlut-
fallslega mest hefir fækkunin
verið í Dalasýslu (5%).
Svín.
Þau hafa ekki verið talin
fram i búnaðarskýrslunum
fyrr en 1932. — Þá töldust þau
vera 138 á öllu landinu, en ár-
ið 1933 voru þau komin upp
í 183.
Hæns.
Vorið 1932 taldist svo til, að
þau tnundu vera 54.694 á öllu
fandinu, en 65.136 vorið 1933.
Samkvæmt þessu hefir þeim
fjölgað um 16.442 á árinu eða
unt 19.1%. — Og síðan hefir
Forvígismenn þjóðanna.
Benlto
Mussolini.
I.
iBenito Mussolini er nú sá stjórn-
málamaður heimsins, sem vafa-
iaust er mest um rætt hvarvetna,
sökum þess að hann hefir láti'ð
verða af hótunum sínum í garð A-
bessiniumanna að beita vopna-
MUSSOLINI.
valdi, til þess að jafna deilur
þeírra og ítala. Þótt styrjöld hafi
ekki veríð formíega yfir lýst lét
hann hersveitir sínar í ítalska
Sontalilandi og Eritreu hefja árásir
á Abessiniu, en Þjóðabandalagið-
hefir fordæmt þá framkomu, og nú
er verið að ganga frá ráðstöfunum,
sem nærri allar þjóðir, sem í
Þjóðabandalaginu eru, taka þátt í,
til þess að knýja Mussolíní til þess
að hættai við Abessiniustyrjöldina.
Það er alkunna, að það er Musso-
lini sjálfur, sem hefir leitt ítali út
á þá braut, sem þeir nú eru komnir
út á, því að það er hann, sem öllu
ræður á Ítalíu. Hans boði og banni
hlýða allir ítalir enn, eins og þeir
hafa gert nú í meira en tug ára,
hver sem endir verður á hinu
hættulega Afríkuæfintýri hans og
hverjar, sem afleiðingarnar verða.
Ymsir mætir menn.sem um Musso-
lini skrifa nú í erlend blöð og tírna-
rit, og hin alvarlegu mál, sem eru
á döfinni, telja Mussolini nú hafa
leikið svo djarft, að fall hans sé
fyrirsjáanlegt innan mjög langs
tíma, nenia svo skipist, að sættir
takist út af Abessiniumálunum, en
til þess hafa að undanförnu verið
taldar sára litlar líkur. — En
hvað sem öllum spám líður er nú
gott tækifæri til þess að rifja upp
sitt af hverju um þennan höfuð
forvigismann einnar mestu þjóðar
álfunnar.
II.
Mussolini er fæddur 29. júlí 1863
í þorpinu Devia di Predappio
Þetta er smáþorp, um tíu mílur fni
Forli í Romagna. Faðir hans,
Alessandro, var járnsmiður í þorpi
þessu, en móðir hans íorstöðukona
barnaskólans þar. Foreldrar
Mussolini veittu honum fyrstu til-
sögn, kendu honum að Iesa og
draga til stafs, einkum móðir hans.
Faðir hans hafði mjög róttækar
þeim vafalaust fjölgað til mik-
illa muna. —
Endur og gæsir.
Þær hafa ekki verið taldar
í búnaðarskýrslunum fyrr en
vorið 1932. — Töldust þá end-
urnar 833, e.n gæsir 71, en lík-
legt þykir, að framtalið hafi
ekki verið nákvæmt. í fardög-
um 1933 eru endurnar taldar
1224, en gæsir 229.
Tala sauðfjár hér á landi
liefir aldrei verið hærri en
1933. Nautgripatalan var
líþa hæst þá (hún var að vísu
nokkuru liærri á fyrra bluta
18. aldar). Hrossatalan liefir
komist hæst vorið 1918. Var þá
53.218.
Vorið 1933 var búpenings-
eignin þessi á hverja 1000
menn: 648 sauðkindur, 28
nautgripir og 40 hross.
skoðanir og varð Mussoíini
snemma fyrir áhrifum frá íöður
sínum, að því er stjórnmál snerti.
Lét Alessandro skíra son sinn
Benito, vegna þess hversu miklar
mætur hann hafði á mexicanska
byltingarleiðtoganum Benito Juar-
ez. Foreldrar Mussolini voru fá-
tækir og í uppvextinum varð
Mussolini fyrir áhrifum, er kiddu
til þess, að hann síðar fylti ftokk
róttækra manna. Hefir Mussolini
sjálfur vikið að þessu í skrifum
sínum.
Fyrsta starf Mussolini var
barnakensla í Gualtiere Emiíia og
námu launin 56 lírúm á mánuði.
Var hann þá á unglings aldri og
tiðast heima og koni það þá stund-
um fyrir, að faðir hans var settur
í fangelsi, vegna stjórnmálaskoð-
ana hans, og oftar en einu sinni
sá Mussolini vopnaða lögreglu-
menn fara með föður sinn í fang-
elsið.
Þegar Benito var 19 ára var
hann orðinn þreyttur á kenslu-
störfum. Tók hann nú þá ákvörð-
un að flýja til Svisslands 'út úr
vandræðum, sem hann var kominn
í vegna stjórnmálaskoðana og var
skotsilfriö nokkrar lírur. 1 Sviss-
landi vann hann í verksmiðjum,
um skeið við múrsteinagerð, um
tima í súkkulaðiverksmiðju o. s.
frv. Félaga valdi hann sér úr bópi
róttækra verkamanna. Fullvíst er
talið af mörgum, sem hafa skrifað
um Mussolini, að fundum hans
og Lenins hafi borið saman í
Svisslandi. Snemma bar á því, að
Benito mundi feta í fótspor föður
síns á vettvangi stjórnmálanna, og
taka hann sér til fyrirmyndar í
því, að ræða mikið og hátt um
skoðanir sínar. Að minsta kosti 1 r
sinum var hann settur í.fangelsi,
þar af sjö eða átta sinnum í Sviss-
landi. Þegar hann skömmu eftir
aklamótin var fátækur múrari í
Svisslandi og komst undir manna
hendur, sem kallaö er, grunaði víst
engan og svissnesku lögreghma
minst af öllu, að Mussolini ætti
eftir að verða einræðisherra á ít-
alíu og ræða við þá Curzon lávarð
og Poincare við Lausanne-vatn,
sem jafningi þeirra.
Ekki er það nokkrum vafa
undirorpið, að á þessum erfiðleika-
og reynslutíma hefir Mussolini
öðlast mikla lífsreynslu, sem æ síð-
an hefir komið honum að miklu
gagni. FeriII hans var þannig, að
hann hafði gott tækifæri til þess
að kynnast fólki vel, einkanlega þó
alþýðu manna. En þessi ár, sem
Mussolini var í Svisslandi, notaði
hann að ýmsu vel. M. a. kynti hann
sér rit ýmissa frægra ntanna, svo
sem Marx, Bebels, Liebknechts,
Lassalle’s, Schopenhaueris, Niet-
sches’ og Machiavelli.
III.
Árið 1904 var Mussolini geB'Sur
landrækur í Svisslandi, fyrir
stjórnmálalegan undirróður.
Brottvísanin var í gildi þangað
til árið 1922, þegar nauðsyn krafði,
að hún væri úr gildi feld, vegna
þátttöku Mussolini í Lausanne-ráð-
stefnunni, sem þá var haldhi. —
Sköntmu eftir að Mussolini var
gerður landrækur úr Svisslandi
varð hann að gegna herskyldu-
störfum og var hann settur í eina
hinna svo kölluðu „bersaglieri"-
herdeilda, en í þær herdeildir eru
aðeins teknar skyttur góðar. — Að
herskyldutímanum loknum gerðist
Mussolini kennari á ný, i Tolmezzo
1906—1908 og Oneglia 1908. Fór
hann nú að fá áhuga fyrir blaða-
mensku og ætlaði sér jafnvel að
verða skáldsagnahöfundur. Hann
skrifaði a. m. k. eina skáldsögu,
sem á ensku nefnist „The Cardi-
nal’s Mistress“ og kom hún út í
„Popolo“ í Trent, en hann var þá
aðstoðarritstjóri þess blaðs. Síðar
stofnaði hann sitt eigið blað, „La
Lotta di Classe" (Stéttabaráttan) í
Forli (1909) og árið 1912 varð
hann ritstjóri málgagns socialista,
Avanti, sem kom út dagtegá.
* *