Vísir - 17.11.1935, Blaðsíða 3

VlSlR
60 ár.
MDemantsafmæliu
Giiöspekifélagsins^
í dag er GuíSsp.ekifélagiö 60 ára.
Þessi merkilegi alheimsfélagsskap-
ur stendur nú á merkilegum tíma-
mótum, og á merkilega sögu aS
baki. FélagiS var stofnaS í New
York 17. nóv. 1875. Fyrsti forseti
félagsins var Olcott ofursti (1832
—1907), mikilhæfur maður og
góSníenni. Næsti forseti var Annie
Besant, sem nýlega er látin. Um
hana hefir mikiS veriö ritaS á ís-
lenska. Hún var hæfileikakona
n\ikii, og mun veriS hafa einhver
snjallasti ræðumaöur, er heimurinn
hefir átt á síöari timum. Núverandi
forseti er George Arundale,
7v
lagiiS hér á landi sem skipulögö
félagsdeild, er því rúmlega 15
ára. Á þessu 15 ára skeiði hefir
félagiö verið svo heppiö aö eiga
ýmsa ágæta menn og konur, er
aukið hafa veg þess og boöaö hug-
sjónir þess bæöi djarflega og fag-
urlega. Eg nefni aöeins nokkur
nöfn :Jón Aöils, Siguröur Kristó-
fer Pétursson, séra Jakob Krist-
insson, Aðalbjörg Sigurðardóttir,
Kristín Matthíasson, Jón Árnason.
Allir þessir menn hafa lagt mik-
ið og gott til mála innan félagsins,
en auk þeirra mætti nefna ýmsa
aðra, þó eigi verði það hér gert,
George Arundale.
Á þessum merkilegu tímamótum
Guðspekifélagsins er margs aö
minnast. Félagið hefir stórt og
göfugt hlutverk að vinna, og hefir
látið allmjög til sín taka víðsveg-
ar um heim þessi síðastliðnu sextíu
ár. Sérstaklega ber að minnþst
þess með þakklæti á þessum tíma-
mótuin, hve kyndli sannleiksástar
og frjálslyndis hefir einatt veriö
haldið hátt á lofti af ýmsum merk-
tim mönnum innan félagsins og
hve' ótrauölega þeir hafa gengið
fram í þvi að vinna á móti innan-
tómum tískuskoöunum („Conven-
tionalism").
Guðspekifélagið hefir yfir að
ráöa ákveðnu heimspekikerfi, sem
því vaiJ frá upphafi vega þess fal-
ið að varöveita og boða heiminum.
Ýmsir meginþættir þessa heim-
spekikerfis eru mörgum kunnir hér
á landi undir nöfnunum „karma“
eða örlög, endurholdgun („reink-
arnation“), „meistararnir“ o.s.frv.
Annars er félagið alls ekki ein-
göngu stofnað utan um þetta á-
kveðna heimspekikerfi, og sést
það best á þvi, hve stefnuskrá fé-
lagsins er viðtæk og frjáls. Sam-
kvæmt henni er félagið fyrst og
fremst hópur manna, sem í fullu
bróðerni vilja leita sannleikans, —
sannleikans og aftur sannleikans.
—1 Ekkert er því fjær þessu félagi
en sértrúnaður („secterism") og
hverskyns rétttrúnaður. Félagið er
fræðifélag, en ekki trúfélag. En
um leið á það að vera vermireitur,
þar sem einingarhyggja og
bræöralag er ræktað og stefnt er
að því að gera menn að alheims-
borgurum í trúarbrögðum, listum
og samfélagsmálum.
Hér á landi var guðspekifélags-
deild stofnuð 12. ágúst 1920. Fé-
sem minna hefir á borið, en hafa
þó lagt drjúgan skerf til félags-
starfseminnar og hjálpað til að
gera hana frjóa og skemtilega. Og
hvað er yfirleitt hægt að gera, svo
að nokkuö kveði að á hinu jarð-
neska tilverusviði, án hins óþekta,
nafnlausa fjölda, sem lifir í skugg-
anum af frægð leiötoganna?
Með tilliti til íslands, hlýtur
þessi spurning að vakna: Hvað
hefir áunnist eftir þessi 15, ár? —
Það, sem áunnist hefir, er fyrst
og fremst aukið viðsýni og frjáls-
lyndi í andlegum efnum. Og hér
einsog annarsstaðar, þar sem Guð-
spekifélagið hefir skilið köllun
sína, hefir farið svo, að félagið
hefir beint og óbeint unnið á móti
innantómum tízkuskoðunum (,con-
ventionalisma") 0 g yfirborðs-
kendri efnishyggju. Og nú er svo
komið, að guðspekin er jafnvel
komin upp í prédikunarstóla kirkj-
unnar, og er það mikið fagnaðar-
efni öllum þeim, sem unna bæði
guðspekinni og kirkjunni.
Ekki er unt að skilja svo við
þetta mál, að minnast ekki annarar
stefnu, sem mjög er skyld guð-
spekinni. Á ég hér við andahyggj-
una („spiritismann"). Hún kom
liingað til lands nokkru á undan
guðspekinni, og er enginn efi á
því, að hún ruddi guðspekinni
braut, og gerði hugi manna mót-
tækilega fyrir boðskap guðspek-
innar. Andahyggjan er eitt af
þeim viðfangsefnum, sem Guð-
spekifélagar eiga samkvæmt
stefnuskrá félagsins, að leggja
stund á, og bæta þessar stefnur að
mörgu leyti hvor aðra upp. Vér
guðspekinemar höfum því ástæðu
til að minnast andahyggjunnar
með þakklæti á þessum tímamót-
um vorum.
Það er svo um örlög félaga eins
og um örlög einstaklinga, að þar
skiftast á skin og skuggar. Á sið-
ari árum hafa fylkingar vorar riðl-
ast og ýmsir tekið þann kost að
hverfa úr hópnum, að því ér virð-
ist, stundum fyrir þá sök, að ekki
hefir allt reynst rétt, sem dulvís-
indamenn vorir og fræðimenn hafa
látið sér um munn fara. Dulvís-
indamennirnir eru skeikulir eins
og aðrir vísindamenn, en ekki
missum vér trú á öllum vísindum,
þótt þjónum þeirra skjátlist stund-
um, Vér lítum meira að segja svo
á, að ein einasta sannleiksopinber-
un borgi stundum tíu villur og
hylji fjölda synda. Og þeir, sem
ala ekki með sér drottinvaldstrú,
gera enda fyrirfram ráð fyrir því,
að öllum geti skjátlast. Guðspeki-
félagið er ekki fyrst og fremst
félag manna, sem hafa -fundið
sannleikann, — allra síst sannleik-
ann allan — heldur félag leítandi
manna, félag hugsandi manna, fé-
lag frjálsra manna. Og ég get
einskis betra óskað því á þess-
um merkilegu tímamótum, en
að það haldi altaf áfram að vera
slíkt félag.------
Grétar Fells.
St. EiDingia 50 ára.
Þessi merki félagsskapur, sem
er ein deild innan Alþjóðareglu
góðtemplara hér á landi heldur há-
tíðlegt hálfrar aldar afmæli sitt í
dag.
Stúkan „Einingin“ nr. 14 var
stofnuð 17. nóv. 1885 í húsi Þor-
iáks kaupmanns Johnsons hér í
bænum. Þeir voru 14 alls stofnend-
urnir og i fylkingarbrjósti stóðu
þeir Jón Ólafsson, skáld og rit-
stjóri og Guðlaugur Guðmundsson,
síðar sýslumaður. Undir þeirra
forystu efldist stúkan mjög og átti
sinn drjúga þátt í því, að gera
Góðtemplararegluna langlífa í
landinu.
Flestir af stofnendunum eru nú
gengnir til hinstu hvílu. Á lífi eru
aðeins þeir séra Þórður Ólafsson,
áður prófastur á Söndum í Dýra-
firði, Magnús Bjarnars., áður pró-
fastur á Prestbakka á Síðu, og
Oddur Björnsson prentsmiðjustj.
á Akureyri.
Stúkan hefir á þessari hálfu öld,
átt marga framúrskarandi félaga,
svo sem Árna Eiríksson, leikara,
Guðmund Magnússon, skáld, Ste-
faníu Guðmundsdóttur leikkonu,
Þorvarð Þorvarðsson prentsmiðju-
stjóra, Guðmund Björnsson land-
lækni og Einar H. Kvaran, en af
þeim öllum bar þó Borgþór heit-
inn Jósefsson, fyrverandi bæjar-
gjaldkeri. Hann var sannkölluð líf-
æð stúkunnar lengst af — lifði og
dó undir merkjum hennar.
En miklu fleiri ágætra starfs-
manna og kvenna er að minnast
þegar litið er yfir liðin 50 ár.
Stúkan hefir barist hinni góðu bar-
áttu, undir merkjum mannúðar og
þjóðþrifa, sem einn aðal fulltrúi
bindindishugsjónarinnar hér á
landi.
Þjóðfélagið stendur í milcilli
þakklætisskuld við þenna félags-
skap og bæði það og einstaklingar
þess munu færa þessari stúku hug-
heilar þakkir fyrir dyggilegt starf
og innilegar ámaðaróskir, sem
veganesti næstu 50 ár.
Um fyrirkomulag hátíðahald-
anna í dag, geta menn lesið í aug-
lýsingum blaðanna.
F. J.
Hersýning í Addis Abeba.
Kalundborg í gær. (FÚ).
Abessiniukeisari hélt hersýningu
í dag í Addis Abeba og gengu fyr-
ír keisarann nýliðasveitir, sem ver-
iö var að senda á vígstöðvarnar.
ítalir hafa í dag hafið loftárás á
norðurvígstöðvunum, skæðari en
áður.
Alþýðubrauðgerðin
Brauða- og kökugerð.
REYKJAYÍK.
Laugaveg 61.
Sími 1606 (3 línur).
H AFN ARFIRÐI.
Strandgötu 32.
Sími 9253.
KEFLAYÍK.
Hafnargötu 23.
Sími 17.
Hin hraðvaxandi sala er full sönnun þess, að viðskiftamennirnir eru ánægð-
ir, enda er öll framleiðsla unnin úr fyrsta flokks efnum, af úrvais fagmönnum.
Kjöpordid er: Bestar vöi»olp. Lægst verð
LAUGAVEGI 61. Sími 1606 (3 línur).
HOFSYALLAGATA 16.
YerðiO er 10-20° | ’ægra en annarsstaðar

SölDStaðir:
Laugaveg 130, simi 2795.
Laugaveg 23, — 2856.
Bergstaðastr. 4, — 2857.
Bragagata 38, — 2794.
v Týsgata 8, — 4417.
Hverfisgata 59, — 2855.
Suðurpóll, — 2862.
Óðinsgata 32, — 2695.
Grettisgata 28, — 4032.
Fálkagata 2, — 2668.
Kalkofnsveg.
\
m £%
Rúgbrauð 40 aura
Normalbrauð 40 —
Franskbrauð 40 —-
Do. 1/2 20 —
Súrbrauð 30 —
Do, % 15 —
Vínarbrauð 10 —
Bollur 10 —
Snúðar 8 —
xSmjörkökur 50 —
Smjörhringir 50 —
Tvíbökur, % kg. 110 —
Kringlur, - - 50 —
Slconrok, - - 50 —
Sölnstaöir:
Ránargata 15, sími
Verkam.búst. , —
Framnesveg 17, —
Vesturgata 54, —
Vesturgata 12, —
Sólvallagata 9, —
Miðstræti 12, —
Laufásveg 41, —
Reykjavikurv. 5, —
Fálkagata 18, —
Skrúð, Skerjafirði.
PANTANIR AFGREIDDAR MEÐ STUTTUM FYRIRVARA.
Munið :
að hagur yðar er að skifta við okkur, þvi við bjóðum
yður ekki einungis bestar vörur, heldur um leið þá lang-
ódýrustu. Verslið því við aðalbúðina á Laugavegi 61,
sími 1606 (3 línur) eða við næstu útsölubúð við yður.
A1 þ ý ð n. h f a iu d g e p d 1 ii,
Laugavegi 61, sími 1606 (3 Iínur). REYKJAVÍK.
I 0 0 F 3 = 11711188=
Veðurhorfur í gærkveldi:
SuSvesturland: Austangola.
SumstaSar dálítil úrkoma. Faxa-
flói, Breiðafjöröur, Vestfiröir,
Noröurland : Hæg austan- og norö-
austanátt. Úrkomulaust og sum-
staöar bjartviðri. Noröausturland,
Austfiröir, suöausturland: Hæg
austanátt. Dálítil rigning.
Hlutavelta Sjálfstæðismanna
veröur haldin í K. R.-húsinu í
dag og hefst kl. 5. —- Allur ágóöi
af hlutaveltunni gengur til skemti-
staöar, sem sjálfstæðismenn ætla
að koma sér upp utan bæjar. Þaö
er vel til fallið og raunar alveg
nauösynlegt, að flokkur sjálf-
stæöra manna og kvenna eigi því-
líkan samastað í fögru umhverfi og
ekki mjög langt frá bænum. Til
þess að hrinda þessu nauðsynja-
máli eitthvað áleiöis, er hlutavelt-
an haldin. Þess er vænst aö sjálf-
stæðismenn fjölsæki hlutaveltuna,
enda getur beinlínis verið gróöa-
vegur aö koma þangaö og freista
hamingjunnar. Munir þeir, sem í
boði eru, eru margir mjög mikils
viröi. Engin núll. Muniö hlutaveltu
sjálfstæðismanna í K. R.-húsinu
kl. 5 í dag.
„Sigrún' á Sunnuhvoli“,
ágæt sænsk tal- og tónmynd,
hefir verið sýnd hér í Nýja Bíó að
undanförnu, alt af fyrir húsfylli,
enda er myndin ágæt og sagan,
sem hún byggist á, með afbrigöum
viiisæl hér á landi, sem annars-
staöar á Noröurlöndum. Vafalaust
heföi veriö unt aö sýna kvikmynd-
ina hér heila viku lengur, en nú
eru síðustu forvöö aö sjá hana í
dag, því aö kvikmyndahúsiö hefir
fengiö símskeyti ttm aö senda hana
út með íslandi á morgun. Þrjár
sýningar á myndinni veröa í dag
og munu þeir margir er vilja kont-
ast; á þær.
Síðasta, besta og f jölbreyttasta
hlutaveltan er í K. R.-húsinu í dag.
St. Einingin
á 50 ára afmæli í dag. Skemtan-
irnar í Iðnó og kvikmyndahúsun-
ttm hefjast allar kl. 2)4, en aö-
göngumiðasalan byrjar kl. 1 e. li.
Guðsþjónustan í fríkirkjunni kl.
5 er tileinkuð deginum og bindind-
ismálinu og veröur henni útvarp-
að. í Templarahúsinu verður há-
tíölegur fundur- kl. 6)4 fyrir alla
templara. í Oddfellowhúsinu verð-
ur samsæti með borðhaldi kl. 8.
Dans á eftir.
Hlutavelta sjálfstæðismanna er í
K. R.-húsinu í dag.
Héraðsþingi
U. M. S. Kjalarnesþings, sem
átti aö vera í dag, er frestað.
Knattspyrnukappleikur
verður háöur í dag á íþróttavell-
inum kl. 2 milli Fram og Vals.
Engin núll eru á hlutaveltu
| sjálfstæðismanna.
Áheit á Strandarkirkju
afhent Vísi: 10 kr. frá K. R., 10
kr. frá „s“.
8
..SkBggð'$veiDBu
eftir MatthíasJochumssolt.
Sýning í kveld kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir i
dag eftir kl. 1. —,
Sími: 3191.
í sýningarglugga
Hressingarskálans veröa í dag
nokkurir hinna ágætu muna, sem í
boöi eru á hlutaveltu Sjálfstæðis-
mánna í K. R.-húsinu.
Leikhúsið.
Skugga-Sveinn verður leikinn í
kveld kl. 8.
Hlutavelta í K. R.
Dregið verður í happdrættinu
þegar aö hlutaveltunni lokinni, af
fulltrúa lögmanns.
Munið hlutaveltuna í dag.
Sjómannastofan
Noröurstíg 4. Kristileg satn-
koma með skuggamynduni veröur
n. k. mánudagskveld kl. 8. Allir
velkomnir.
K. F. U. M.
Alþjóðabænavikan endar í kvöld
meö sambænasamkomu í húsi fé-
lagsins. Sigurjón Jónsson bóksali
stjórnar. Allir velkomnir.