Vísir - 05.12.1935, Blaðsíða 2

Alþjððasamkomn'ag
om takmðrknn
togaraveiða?
Oslo 4. des.
„Sörtröndelags-fylkes fiskerlag"
hefir tekrö sömu afstööuog „Vardö
fiskerlag“ sem hefir snúitS sér til
ríkisstjórnarinnar metS áskorun um
atS taka upp alþjótSasamninga um
takmörkun togaraveitSa. Ennfrem-
ur hafa þessi félög skoratS á ríkis-
stjórnina a5 gera rátSstafanir til
þess a5 koma í veg fyrir aukningu
togaraveiSa í Noregi, því a5 af
því mundi Ifeiöa atvinnuleysi og
skort mikils/ hluta norsku sjó-
mannastéttarínnar. (NRP—FB).
Samkomu-
lagsumleií—
anip
í Abessiníudeilunni. Um-
mæli enskra og frakk-
neskra blaða.
London 4. des. (FÚ).
Frönsk blöð
eru full af fréftúm um það í dag,
aö Laval og Sir Samuel Hoare
muni koma saman á laugardag til
þess að ræða um væntanlega lausn
á Abessiniudeilunni. Af samninga-
umleitunum þeim, sem staðið hafa
yfir undanfarið, milli_ Parísar og
Rómar, fréttist þo ekki að þeim
miði neitt sérstaklega áfram. Pet-
ersen, fulltrúi Abessiniukeisara er
í París, og á stöðugt í samningum
við utanríkismálastj. frönsku. Er
sagt, að þeim miði talsvert áfram.
I Bretlandi er ókunnugt um þá
frétt, sem frönslc blöð þó birta, að
Mussolini hafi þegar látið uppi
hver væru þau minstu fríðindi,
sem hann gerði að skilyrði fyrir að
semja frið.
Giftingarhriogar ítölsku konungs-
hjónanna.
Ítalíukonungugr og drotning hans
hafa sent Mussolini giftingar-
hringa sína til bræðslu, og er ætl-
hSt til að þeir verði síðan lagfðir
með gullforða ítaliulDanka. Drotn-
ingin ritar langt bréf með hring
sínum, og kveðst gefa dýrmætustu
eign áína, því að hringurinn minni
sig á j)á liamingjustund, er hún
varð ítölsk kona (hún var prins'-
essa frá Montenegro).
I^eit ad Ells-
worth og
Kenyon.
Oslo 4. des.
Engar fregnir hafa enn borist af
flugmönnunum Ellsworth og Ken-
yon. Astralska ríkisstjórnin hefir
lagt til við l)resku stjórnina, að
leiðangursskipið Discovery II.
verði látið taka þátt í leitinni að
ilugmönnunum. (NRP—FB).
Abessiniu-
I I
sækjafram
á norðurvígstöðyunum með
200.000 manna her.
Oslo 4. dea.
Símskeyti frá Abessiniu herma,
að her Abessiniumanna sæki fram
á norðurvígstöðvunum. Talið er,
að í þessum her Abessiniu séu
200.000 menn. (NRP—FjB).
flðrmnleg líðan
særðra Abessin-
iumanna.
London 4. des (FÚ)
Fréttaritari Reuters á norður-
vígstöðvunum birtir hörmulegar
fregnir af líðan særðra abessinskra
hermanna. Vantar bæði bráða-
birgðasjúkrahús,sáraaðgerðastöðv-
ar, flutningstæki, lyf og jafnvel
sáraumbúðir. Þó eru nýjar birgðir
þessara hluta að berast daglega, og
fjórir egipskir læknar eru nú að
reyna að koma upp hjúkrunar-
stöðvum á suðurherlínu Abessiniu-
manna.
Flugmáiaráðstefaa
í Kaupmaenahðfn
Oslo 4. des.
Fulltrúar flugfélaga frá sjö
löndurrt og meðal J)eirra frá Norð-
urlöndum sitja ráðstefnu í Kaup-
mannahöfn jressa dagana, til jæss
að ræða skipulagningu flugferð-
anna milli Norðurlanda og annara
Evrópulanda sumarmánuðina. —
Samþykt hefir verið að tvisvar á
dag verði flogið milli Oslo og
Kaupmannahafnar. (NRP—FB).
Dómur í
smyglun-
armáli.
Vestmannaeyjum 4. des. (FÚ)
í gær var i lögreglurétti Vest-
mannaeyja kveðinn upp dómur í
máli, sem höfðað var af hálfu
valdstjórnarinnar gegn skipstjóra
Og nokkrum öðruin skipverjum á
E.s. Fantoft frá Bergen vegna
ólöglegs áfengis, sem fanst í skip-
inu við leit í því jr. 30. f. m
Skipstjóri var dæmdur í 4500 kr.
sekt og nokkrir aðrir skipverjar í
lægri sektir samtals rúmlega 1000
kr. og voru ídæmdar sektir því
samtals rúml. 5500 kr. Auk þess
var hið ólöglega áfengi, sem fund-
ist hafði í skipinu alt gert upptækt.

1 umsátursástandi.
Eldhúsræða flutt af Jakoh
Möller á Alþingi í gær.
Formaður alþýðuflokksins
hefir í þingræðu látið svo um
mælt, að „segja rnætti að ís-
lenska þjóðin væri nú í{ hernað-
ar- eða umsátursástandi. Þetta
ástand kendi liann utanaðkom-
andi orsökum. En þó er ekki
nema liálfsögð sagan. í, sann-
leika sagt, má telja að þjóðin
ekki aðeins sé í einskonar um-
sátursástandi, vegna utanað-
komandi örðugleika, heldur sé
og liafi hún verið það nú um 8
ára skeið af innanaðkomandi
orsölcum, Því að alt þetla tíma-
bil liefir þjóðin, allur atvinnu-
rekstur hennar og framleiðsía
verið umselin af gráðugum
vargakjöftum síhækkandi tolla
og skatta.
í sambandi við ummæli
hæstv. atv.m.rh. í gær um það,
hvað gert mundi hafa verið nú,
til að létta örðugleika, sem að
steðja, vegna ástandsins í heim-
inum, verður að rifja upp og
bera saman fjármálastjórn
sjálfstæðismanna meðan þeir
fóru með völd, og svo það sem
við tók undir sameiginlegri
stjórn framsóknar ag alþýðu-
flokksins.
Andstæðingar sjálfstæðis-
manna bera þeim jafnan á brýn,
að þeir vilji eingöngu beita toll-
um til að afla tekna í ríkissjóð.
, Á árinu 1921 var sett ný
skattalöggjöf, þá fyrst var í
rauninni tekinn upp tekju- og
eignarskatturinn, með atfylgi
þáverandi fjármálaráðherra,
Magnúsar Guðmundssonar.
Þessum skatti var síðan breytt
á þinginu 1923, tekjuskattur af
lágtekjum lækkaður, en hækk-
aður á hærri tekjum. En nú
kom einnig í ljós, að með skalta-
löggjöfinni frá 1921, mundi
ekki takast að afla ríkissjóði
nægilegra tekna, og var þá grip-
ið til þess að innheimta 25%
gengisviðauka af ýmsum toll-
um og gjöldum til ríkissjóðs og
mun það hafa verið fyrir frum-
kvæði ráðherra framsóknar-
flokksins. En til viðbótar var
svo að ráði sjálfstæðismanna
verðtollur lagður á ýmsar vör-
ur, með fyrirheiti um að sá
tollur skyldi verða lækkaður
smátt og smátt og feldur niður
að fullu svo fljótt sem kleift
væri. Þá fóru sjálfstæðismenn
með stjórn, og það voru sjálf-
stæðismenn, sem gáfu fyrirheit-
ið um að létta af þessum tolli.
Og á næstu árum byrjuðu þeir
á efndunum Verðlollurinn var
lækkaður og einnig vörutollur-
inn af ýmsum framleiðsluvör-
um. Samtímis voru verklegar
framkvæmdir í landinu auknar
og skuldir rikissjóð lækkaðar.
— En svo komu stjórnarskiftin
1927. Þá tók framsóknarflokk-
urinn við völdum með sluðn-
ingi alþýðuflokksins. Og þessir
flokkar, sem áður höfðu barisl
á móti verðtollinum, og yfirleitt
láta í veðri vaka að þeir vilji
afla tekna handa ríkissjóði að
mestu og helst öllu leyti meö
beinum sköttum, og fella niður
alla tolla á nauðsynjavörum,
þeir létu það nú verða sitt fyrsta
verk, þegar á fyrsta stjórnar-
ári sinu, að hækka aftur þessa
tolla, hæði á framleiðsluvörum
og öðrum vörum nauðsynlegum
ekki síður en ónauðsynlegum,
bæði vörutolla og verðtolla, sem
sjálfstæðismenn höfðu lækkað.
Og þetta var ekki gert sökum
þess, að brýn þörf krefði. Þessi
ár voru einhver mestu veltiár,
sem sögur fara af. Tekjur rikis-
sjóðs fóru langt fram úr áætl-
un, en öllu var eytt og hrökk
ekki til. Og eftir almesta veltiár-
ið, árið 1929, varð ríkissjórnin
að grípa til þess að taka 10 rnilj.
króna lán erlendis, til viðhótar
öllum umframtekjunum, sem
ríkissjóði höfðu áskótnast, um 5
milj. á ári til jafnaðar. í stað
þess að sjálfstæðismenn höfðu
lækkað skuldir ríkissjóðs um 8
miljónir króna á þrem árum,
þá hækkuðu nú skuldirnar aft-
ur um 10 milj. króna á fyrstu
jtremur valdaárum framsókn-
arflokksins ag alþýðuflokksins.
Þetta var undirbúningurinn
undir kreppuna, sem við tók á
næstu árum, og ekkert lát er á
enn. — Tugir miljóna króna
voru reyttir af alvinnurekstri
landsmanna, svo að þnátt fyrir
öll góðærin gátu þeir ekkert
lagt fyrir, til þess að standast
komandi örðugleika. Rúnir inn
að skyrlunni voru þeir, þegar
kreppan skall á þeim.
Á fjórum fyrstu valdaárum
framsóknar og alþýðuflokksins
hækkuðu rekstrarútgjöld ríkis-
sjóðs um 4 miljónir króna.
Þetta var ekki svo tilfinnanlegt
eða áberandi, meðan féð
streymdi í ríkissjóðinn frá
landsmönnum ag atvinnuveg-
um þeirra. En með lántökunum
miklu 1930 var eins og algerð
straumhörf yrðu í þessum efn-
um. Nú liættu tekjurnar að
streyma fyrirhafnarlaust í ríkis-
sjóð, en það reyndist ekki auð-
velt að stöðva strauminn út úr
honum. Tekjur ríkissjóðs á erf-
iðu árunum hrukku hvergi
nærri til, til jæss að standa
straum af þeirri útgjaldabyrði
sem á hann var húið að hrúga.
Og nú kom livert tekjuhallaárið
af öðru. Nýjar herferðir voru
farnar á hendur borgurunum.
Tekjuskatturinn var hækkaður
fyrst um 25%, svo um 40%.
Nýr viðbótarverðtollur var lög-
tekinn. En þrált fyrir alt þetta
hrúguðust upp „Iausar“ skuldir
ríkissjóðs svo miljónum króna
skifti. Og þeim skuldum varð
loks að koma fyrir í nýju 11
milj. króna ensku láni, sem tek-
ið var á síðasta óri, og þar með
uppurið lánstraust landsins er-
lcndis og skuldbinding gefin um
að taka ekki frekari lán.
Hin gálausa fjármálastjórn á
veltiárunum var að hefna sín.
Með 4 miljón króna aukningu á
ársútgj öldunum var búið að
binda ríkissjóði þann hagga,
sem hann reis ekki undir. Og
samtímis skall kreppan yfir, af-
urðirnar féllu í verði og at-
vinnuvegirnir komust á heljar-
þröm. Yarasjóði áttu þeir enga,
því að ríkissjóður og hæjar- og
sveitarsjóðir höfðu hirt jafn-
harðan alt sem afgangs varð
hjá þeim og meira. Því að skatl-
ránsherferð liinna -ráðandi
flokka var ekki beint eingöngu
gegn atvipnuvegunum og öllum
almenningi í landinu. Hún
bendist einnig gegn hæjar- og
sveitarfélögunum, á hann hátl,
að meira og meira var
gengið á þá tekjustofna,
sem þau áttu að fá sinar
tekjur af. Auk j>ess sem tekju-
og eignarskatturinn var liækic-
aður, var ráðist á atvinnurekst-
ur einstaklinganna með rikis-
einokunum, gjaldþol þeirra
þannig rýrt, og bæjar- og sveit-
arfélög svift tekjum, sem þau
svo urðu að leggja á gjaldþegn-
ana í annari mynd. Meðal ann-
ars á sliguð atvinnufyrirtæki,
sem ekkert höfðu afgangs og
rikissjóður náði því ekki til. Og
var þetta gert alveg eins og til
þess væri ællast af stjórnar-
völdunum, enda framkvæmdin
í þeim efnum t. d. hér í Reykja-
vík i höndum framsóknar-
manna og socialista.
Slíkri skattalierferð á liendur
almenningi verður ekki líkt við
neitt annað en það, er óvinaher
ræðst inn í varnarlaust land. og
rænir og ruplar öllu sem hönd
á festir.
Og svo kemur að síðustu
kosningunum. — Núverandi
stjórnarflokkar hétu því, fyrir
kosningarnar, að létta að minsta
kósti nauðsynjavörutollunum
af þjóðinni og breyta þeim í
beina skatta. Og þegar á fyrsta
þinginu, sem háð var eftir
kosningamar, efndu þeir að
vísu þes^i loforð sín að því leyti
að þeir hækkuðu tekju- og
eignarskattinn stórkostlega. En
það varð minna úr því að toll-
arnir væri lækkaðir, því að
stórkostleg tollahækkun sigldi í
kjölfarið. Og var ríkissjóði með
þessu hvorutveggja aflað 2 milj.
kr. nýrra tekna.
Á þessu sama þingi komu
fram háværar raddir um það,
að bæjar- og sveitarfélög væri
að kikna undir útgjaldabyrð-
um sínum, og yrði því ftð hafa
einhver úrræði til að ákveða
þeim tekjustofna, sem þeim
nægðu í stað þeirra, sem ríkið
liafði sölsað undir sig. Þeim
kröfum var svarað með því,
auk tolla- og skattahækkuninn-
ar, að lögleiða nýjar ein-
okanir og ganga með því enn
meira á tekjustofna þeirra.
Og ríkissjóðsúlfurinn er jafn
soltinn eftir sem áður.
Einn af þm. alþýðuflokksins
liefir skýrt frá þvi i þingræðu,
að yfirstandandi þingi hafi bor-
ist kröfur frá 10 bæjar- og sveit-
arfélögum, um það, að þeim
yrði séð fyrir möguleikum til
tekjuöflunar. Það er viðurkent
af öllum flokkum, að til vand-
ræða horfi, ef þetta verði ekki
gert. En stjórnin og þingmeiri-
hlutinn berst með oddi og egg
gegn því, að nokkur úrlausn sé
gerð í þessu efni að svo stöddu.
Og það er af því, að enn þarf
að reyta almenning i þarfir rík-
issjóðs.
Tekjulindir ríkissjóðs eru að
tæmast. Gjaldslofnarnir að hila.
Fjárveitingarnefnd liefir lagt
fram breytingartillögur við
fjárlögin meðal annars um stór-
kostlega lækkun á áætluninni
um tekjuskatt og tóbakstoll.
Auk þess sem tekjuskatturinn
hlýtur að minka jafnhliða því,
að tekjur horgaranna fara
þverrandi ár frá iári, vegna vax-
andi örðugleika atvinnu- ög
viðskiftalífsins, hlýtur skattur-
inn einnig að minka vegna vax-
andi skattafrádráttar. Það er
enn talað um hátekjur og há-
tekjuskatt og stjórnarflokkarn-
ir eru nú að leggja fram nýtt
frumvari) um stórfelda hækkun
á liátekjuskattinum, til þess að
vinna upp rýrnunina, en með
þessari sífeldu hækkun skalls-
ins rekur að þvi, að hátekjurn-
ar hreytast í lágtekjur. Og þó
að einliver jir kunni að segja, að
bættur sé skaðinn, þó að þann-
ig lækki hagur hátekjumann-
anna, þá á ríkissjóðurinn líka
eftir að súpa af því seyðið, ef
hátekjurnar hverfa og ekkert er
hægt að leggja á þær. Og alt at-
vinnulíf í landinu á líka eftir að
súpa af því seyðið, ef öll fjár-
söfnun fellur niður. Og nú er
svo komið, að jafnvel stjórnar-
flokkarnir verða að viðurkenna,
að lengra sé ekki fært að lialda
á þeirri hraut. Og þess vegna sjá
þeir nú ekki aðra leið til fjár-
öflunar, en að brjóta algerlega
í bág við stefnu sína, eins og at-
vinnumálaráðherranu lét um
mælt á dögunum, og hverfa að
því ráði, að lögleiða nýjan töll
af nauðsynjavörum atmennings.
Og 750 þús. kr. á að taka af al-
menningi í landinu rrieð þess-
um nýja tolli. Ekki af óþarfa-
varningi, eða „luxusvarningi“,
eins og látið er í veðri vaka. Inn-
flutningur á slíkum varningi
verður bannaður. Þessi tollur
verður tekinn af kaffi og sykri,
fæði almennings, klæðum og
skæðum og öðrum þeim hlutum
sem menn geta ekki án verið.
Það kæmi líka ríkissjóðnum
að litlu gagni, ef menn gætu
liætt að nota þessar vörur, ef
menn t. d. hættu að drekka
kaffi, og notuðu mjólk í stað-
inn, eins og hæstv. forseti var
að náða mönnum til á dögunum.
— Nei, tekjurnar eiga að nást
i ríkissjóðinn. Það rekur að
vísu einnig að því, að þessir
nýju tekjustofnar bili líka, eáns
og tekjuskatturinn og tóbaks-
tollurinn. Því er hka yfirlýst, að
þessa tekjuöflunaraðferð eigi að
eins að nota i eitt ár, meðan
verið sé að leita að nýrri tekju-
öflunarleið.
í gamansögu eftir Bene-
dikt Gröndal segir frá fjár-
aflamanni einum að hann gekk
upp á liátt fjall til að skygnast
eftir þvf hvort engin jörð væri
eftir óveðsett á landinu. Nú
ætlar stjórn hinna vinnandi
stétta að nota tímann milli
þinga í svipað ferðalag, til að
skyggnast eftir nýjum leiðum
til tekjuöflunar. Og af hverjum
tindi, sem hún stígur á, mun
henni gefa að líta landsfólkið á
hröðum flótta undan skattpin-
ingar-úlfinum, ■ reytandi af sér
spjarirnar til að kasta í óarga
dýrið. En hlutverk stjórnarinn-
ar verður þá að finna leið til að
reyta af því siðustu flíkurnar.
Já, það er vissulega ekki að
ófyrirsynju, að tala um, að
þjóðin sé i einskonar umsát-
ursástandi.
Hæstv. atvinnumálanáðherra
sagði í gær, að vegna kreppunn-
ar væri brýn nauðsyn á því að
nota til liins ítrasta þær leiðir,
sem til væru, til að hæta úr örð-
ugleikunum. En þegar „leiðir“
stjórnarinnar eru athugaðar, þá
verður sjálfsagt mörgum að
spyrja, hvort þær miði ekki að
því, að bæta bölið með því a.ð
bíða annað verra? ,
Leiðirnar eru þessar:
Að hækka tekjuskattinn og
þvinga með því bæjar- og sveit-
arfélög til að liækka rekstrar-
úrsvör sligaðra atvinnufyrir-
tækja eða leggja gjöld á neyslu-
vörur almennings. Að leggja á
nýja neyslutolla á nauðsynja-
vörur almennings, sem einnig
lenda að miklu leyti á fram-
leiðslunni.
Að nota til hins ítrasta, eins
og sagt er í greinargerð slcatt-
píningarfrv. nýja, álagningar-
möguleika á varning, sem ríkið
verslar með, og virðist ]>ó vart
ábætandi, cins og t. d. heildsölu-
álagning bíla- og raftækjaversl-
ananna er orðin og hv. þm.
V.Sk. lýsti. <
Og að síðustu, að tvöfalda
bensíntollinn.
Þetta ællar ríkisstjórnin alt
að gera, til að hjálpa framlciðsl-
unni. Og alt lendir þetta þó á
framleiðslunni. Og hvaða hjálp
verður þá að því?
Hæslv. atvinnmálaráðherra
spurði í gær, hvort nokkurum
manni dytti í liug, að meiri at-
vinnubótavinna væri unnin nú,
ef sjálfstæðisflokkurinn væri
við völd? — En dettur hokkur-
um manni í liug, að málefnum
þjóðarinnar og fjárhag ríkis-
sjóðs væri komið í slíkt öng-
þveiti sem nú er, ef sjálfslæð-
ismenn hefðu farið með völd
síðustu 8 árin?