Vísir - 25.09.1936, Page 2

TfSIB
Stjórnarliðar búast við
ad ná Maqueda aftur á
sitt vald i dag.
Þeir hafa veitt Alberchefljótinu úr farvegi sínum
yfir stór svæði og með því einangrað margar sveitir
uppreistarmanna og gert þeiin erfitt fyrir.
Emoknnin á útflntniogi
isaðrar sildar brotin á
bak aftur.
Jóhann Þ. Jósefsson er 1 þann
veginn að senda tvo skips-
farma af ísaðri sild til Þýska-
lands,
Flakið af „Pourquoi pas?4í
atliugað af kafara og leitað
ad líkum.
London í morgun.
Fregnir þær, sem nú berast
frá Spáni benda mjög á, að til
úrslita dragi í orustunum um
Madrid. Uppreistarmenn safna
öllu því liði, sem þeir geta náð
í, til úrslitasóknarinnar, en
stjórnarliðar hafa gripið til
binna víðtækustu ráðstafana til
þess að stemma stigu fyrir
framsókn uppreistarmanna. —
Hafa þeir meðal annars látið
rífa flóðgarða og veitt Alberc-
hefljótinu yfir stórt svæði til
þess að hindra framrás liðs
uppreistarmanna. Hefir þetta
borið þann árangur, að fjölda
margar sveitir uppreistar-
manna eru algerlega einangrað-
ar, m. a. í Torrijos, sem þeir al-
veg nýlega náðu á sitt vald. —
Jafnframt hafa stjórnarliðar á
þessum slóðum hafið sókn. Þeir
hafa náð Quismondo á sitt vald
aftur og hafið skothríð á Ma-
queda, bæði á landi og úr lofti.
Gera stjómarsinnar sér vonir
um, að ná Maqueda aftur á sitt
vald í dag. Varnarlínur stjórn-
arsinna eru nú 14 kílómetra
frá Toledo, og hafa þeir allmik-
ið lið við Torrijoveginn, sem
býst til árásar á borgina. — I
London i morgun.
Bretar eru nú að senda mjög
aukinn liðsafla til Palestina,
vegna óeirðanna þar í iandi af
völdum Araba. Hafa Bretar á-
kveðið að brjóta niður mót-
spyrnu Araba, sem hafa neitað
öllu samkomulagi. Fregnir hafa
London 24. sept. FÚ.
Enn hefir ekki fengist nein
vitneskja um það, hvernig Ítalía
miini snúast við því, að fulltrú-
um Abessiníu hefir verið úr-
skurðaður réttur til þess aðsitja
á þingi Þjóðabandalagsins. —
Mussolini átti i dag tal við ut-
anríkisráðherra sinn, Ciani
greifa, en engin opinber tii-
kynning var gefin út að loknum
viðræðum þeirra.
Frönsk blöð segja óvenjulega
fátt af fundi Þjóðabandalagsins
i gær, en flest þeirra mótmæla
þeirri niðurstöðu, sem kjör-
hréfanefndin komst að, vegna
þeirra afleiðinga, sem gera má
ráð fyrir, og ætla blöðin, að
Ítalía muni nú segja sig úr
Þ j óðabandalaginu.
Þýsk blöð, aftur á móti, birla
langar frásagnir'af fundinum,
með feitletruðum fyrirsögnum.
Eín fyrirsögn hljóðar þannig:
„Þjóðabandalagið gerir sig að
alhlægi“, en önnur: „Þjóða-
handalagið líður undir lok“.
Abessiníukeisari tók á móti j
blaðamönnum í morgun í íbúð |
Alcazar er alt óbreytt, þ. e. upp-
reistarmenn hafa enn nokkurn
hluta vígisins á sínu valdi. —
(United Press—FB).
FÚ. í gær.
Uppreistarmenn viðurkenna,
að stjórnarherinn á Talavera-
vigstöðvunum hafi búið vel um
sig, og að það kunni að reyn-
ast torvelt að brjótast í gegn
urn herlínur stjórnarinnar á
þessum stöðvum. Uppreistar-
menn hafa notað uppþornaðan
farveg Alberche-árinnar sem
tjaldstað, bæði til geymslu á
vopnum og matvælum og einn-
ig handa hermönnum sínum.
Ofar í fljótinu hefir verið gerð-
ur stór vatnsgeymir, vegna raf-
orkuvers. Er þess vegna lítið
sem ekkert vatn neðar í ánni.
Það voru hlið þessa vatnsgeym-
is, sem stjórnin lét opna, svo
að flæddi í árfarveginn. Það er
sagt, að margir af liði uppreist-
armanna hafi drukknað, og að
þeir hafi mist miklar vistir og
annan útbúnað.
Ein fregn segir, að þeir hafi
þurft að hörfa alllangt aftur á
bak, vegna flóðsins, en sú frétt
er óstaðfest.
borist um, að í gær (fimtudag)
hafi bresku herliði og Aröbum
lent saman í þremur héruðum
Palestina. Fimtíu Arabar voru
drepnir í orustunum, en tveir
breskir hermenn særðust. (Uni-
ted Press—FB).
sinni í gistihúsi því, er liann
tívelur í Genf, og komst hann
að orði á þessa leið: „Vér vilj-
um lýsa yfir hinu dýpsta þakk-
læti voru til Þjóðabandalagsins,
fyrir réttsýni þess í garð hinnar
abessinsku þjóðar, er nú líður
liina þyngstu raun. Vér þökk-
um af hjarta öllum þeim, er
stutt hafa að því, að málstaður
vor yrði virtur.“
í Pióm er í dag birt sú fregn,
að Ras Seyoum og annar abes-
sinskur þjóðhöfðingi ásamt
honum, séu á leiðinni með mik-
inn her innfæddra og ítalskra
manna í áttina til Gore.
Atvinnuleysi eykst í Noregi, en
er þó minna en um sama leyti
í fyrra.
Oslo i gær.
Skýrslur frá vinnumiðlunar-
skrifstofunum víðsvegar um
landið sýna, að tala atvinnuleys-
ingja var þ. 15. september 28.-
122, en var þ. 15. ágúst 23.477.
Þ. 15. sept. í fjæra voru alvinnu-
leysingjar 4.426 fleiri en nú. —
Hið furðulega tiltæki sildar-
útvegsnefndar, að veita einum
erlendum manni einkaleyfi til
útflutnings á ísaðri síld, hefir
mælt svo megnri andúð, bæði
innanlands og utan, að ríkis-
stjórnin virðist elcki sjá sér
annað fært en að ónýta þessa
ráðstöfun nefndarinnar.
Jóhann Þ. Jósefsson, alþing-
ismaður liefir á undanförnum
árum haft með höndum út-
flutning á ísaðri síld til Þýska-
lands. Þessari starfsemi ætlaði
liann að halda áfram nú, og var
í þann veginn að hefja kaup á
sild i því skyni, er kunnugt
varð um þá ákvörðun sildarút-
vegsnefndar, að veita öðrum
einkqleyfi til slíks útflutnings.
Norðmaðurinn, sem einkaleyfið
átti að fá eða hafði fengið, lief-
ir að sögn sení út einn farm.
En J. Þ. J. liefir keypt síld í tvö
skip, sem nú munu vera .á för-
uin héðan, og eiga að flytja
síldina til Þýskalands. Og það
er fullyrt, að ekki muni verða
amast við þeim útflutningi,
þrátt fyrir einkaleyfi Norð-
mannsins. Og væntanlega verð-
ur þá þessi útflutningur látinn
vera frjáls framvegis eins og
hann hefir verið að undan-
förnu.
Flan sídarútvegsnefndar, sem
stjórnarblöðin voru þegar tekin
að dásama, sem eitt hið heilla-
vænlegasta bjargráð, sjávarút-
veginum til handa, hefir þann-
ig fengið sinn dóm. Jafnvel rík-
isstjórnin, sem til þessa hefir á-
valt talið sér skylt, að láta fram-
fylgja ákvörðunum liinna
stjórnskipuðu útvegsmála-
nefnda, með oddi og egg, hvað
fráleitar sem þær liafa verið,
hefir nú ekki séð sér annað
fært, en að afneita þessu axar-
skafti síldarútvegsnefndar.
Hinsvegar er alveg óhætt að
fullyrða það, að ríkisstjórnin
hefir ekki gert það af neinni
umhyggju fyrir liagsmunum
islenskra litgerðarmanna eða
útflytjenda, heldur eingöngu af
liræðslu við þær afleiðingar,
sem það kynni að geta haft, að
bera þannig fyrir borð hags-
muni erlendra, og þá sérstak-
lega þýskra viðskiftamanna,
sem síldarútvegsnefnd ætlaði að
koma í veg fyrir að gætu haldið
áfram beinum viðskiftum við
íslenska framleiðendur eða út-
flytjendur, og neyða til að nota
milligöngu erlcnds keppinaids.
Að sjálfsögðu undrast menn
mjög þetta frumlilaup síldarút-
vegsnefndar, og krefjast skýr-
inga á þvi, hvers vegna hún hafi
ráðist i aðra eins fásinnu og þá,
að banna þýskum kaupendum
bein kaup á ísaðri síld héðan, og
neyða þá til.þess að nota milli-
göngu norsks kaupsýslumanns.
Og þetla tiltæki nefndarinnar
verður enn furðulegra, og jafn-
vel grunsamlegra, fyrir ]iá sök,
að hún seilist með þessu inn á
verksvið „systur nefndarinnar“,
fiskimálanefndar, sem að und-
anförnu liefir haft á hendi alla
ráðsmensku um útflutning á is-
aðri sild. Sildarútvegsnefnd hef-
ir engin afskifíi haft af þeirn
útflutningi áður. En hversvegna
gerir hún nú þessa tilraun til að
sölsa undir sig umráðin yfir;
honum ? Hvernig var hátlað
sambandinu milli síldarútvegs-
nefndar og liins norska „einka-
leyfis“-hafa?“ Það virðist vera
fullkomin ástæða til þess, að
það sé rannsakað nánara. Að
öðrum kosti er liætt við því, að
leiðinlegar grunsemdir um það,
að ekki sé alt með feldu í þessu
efni fái vaxandi byr undir
vængi.
Það er ómögulegt að finna
nokkur skynsamleg rök fyrir
því, að það geti verið hag-
lcvæmt að veita erlendum
rnanni einkaleyfi til að liafa
með höndurn útflutning á ís-
aðri síld, frekar en öllum öðr-
um afurðum landsins. Það
virðist öldungis fráleitt ef slíkt
einkaleyfi á að veita, að veita
það þá annarar þjóðar mönn-
um, en þeirrar, sem vöruna á
að fá, t. d. norskum manni þeg-
ar um er að ræða útflutning tii
Þýskalands. En hvers vegna
hefir það þá verið gert?
Þegar um er að ræða svo
mikilsverð trúnaðarstörf opin-
berra nefnda, þá verður að
krefjast þess, að öll gögn séu
lögð á borðið og skýr grein
gerð fyrir þeim ráðstöfunum
sem gerðar eru, sérstaklaga af
nokkur grunur getur fallið á að
um einhverjar misfellur geti
verið að ræða. Og ef svo er
ekki gert, verður að krefjast
þess, að opinber rannsókn sé
látin fara fram.
Mikill
síldarafli
í gær.
Saltað í alla nótt hér við
höfnina.
Fjölda margir vélbátar komu
til Reykjavíkur í gær, með síld,
flestir meðágætan afla. Mestur
afli á bát vár 230 tn. (Ilermann,
frá Rvik). Bátarnir voru frá
Akranesi og Reykjavik, milli 30
og 40 talsins. Afii þeirra mun
hafa numið um 3300 tn., en alls
öfluðust um 4600 tn. við Faxa-
flóa í gær. Um2000ln.afþessum
afla fóru í logarana Hilmi og
Hafstein, sem flytja sildina ís-
aða. til Þýskalands. Það, sem
ekki var ísað, var saltað. Var
unnið að söltun hér við höfnina
í alla nótt.
Kínverskir ræningjar heimta m.
a. nokkur þúsund einkennis-
búninga, til þess að láta lausan
norskan trú.boða, sem þeir hafa
í haldi.
Oslo í gær.
Norska Kínatrúboðs-sam-
bandið befir fengið skeyti frá
Kína þess efnis, að illa horfi um
að fá Samseth trúboða lausan
úr klóm ræningja þeirra,- sem
tóku hann til fanga. Milligöngu-
menn, sem fóru á fund ræningj-
anna, skýra frá því, að þeir
haldi fast við allar fyrri kröfur
sinar og hafi bætt við nýjum.
Þeir krefjast þess m. a., að þeir
fái mörg þúsund einkennisbún-
inga, — ella láti þeir trúboðann
ekki lausan. (NRP—FB.)
I gærmorgun lagði dráttar-
bátur hafnarinnar, „Magni“, af
slað til Straumfjarðar, til þess
að láta kafara atliuga flakið af
„Pourquoi pas?“ og leita að
likum.
Tíðindamaður Vísis átti í
gærkveldi stutt viðtal við Þórð
Stefánsson kafara og spurði
hann um árangurinn af för-
inni.
„Engin lík fundust“, sagði
Þórður. „Skipið hefir klofnað
og liggur það á sjávarbitni í
í'ernu lagi. Þilfarið er heilt að
fremstu siglu. Til hliðar nokk-
uð frá liggur stjórnborðsliliðin.
Stefnið er brotið og þiljulaust.
Eimketill liggur út af fyrir sig
á botninum. Eitt siglutréð flýt-
ur yfir skipinu, fast á einni
taug. IJinar siglurnar liggja á
sjávarbotninum. Öllu lauslegu
liefir skolað úr skipinu, sem
liggur á 9 metra dýpi.“
á Maríubakka.
Merkur bóndi, Sigurður Jóns-
son á Mariubakka í Fljóts-
liverfi, andaðist 17. júní s. 1.
nærri 77 ára gamall (f. 23. nóv.
1859).
Vegna utanfarar minnar vissi
eg ekkert um það fyrri en seint
í ágúst, er eg var á ferð þar
eystra.
Einu sinni sáumst við, en
mörg á eg bréf frá honum, og
öll eru þau um trúmál. Þau
voru áhugamál hans.
Bókamaður var liann öðrum
fremur. Kristileg blöð og bækur
vildi hann útbreiða. Bibliulestur
iðkaði hann svo eftir var tekið.
Til kristniboðs gaf hann árlega
i mörg ár.
Þetta var mér vel kunnugt af
bréfum lians og kom þvi ekki
á óvarþað heyra margt gott um
sjálfan liann og heimili lians,
lijá kunnugu fólki í sumar.
Ætt hans var góð; trúrækni,
fróðleiksfýsn og dugnaður hon-
um í blóð borin.
Faðir hans var sr. Jón, síð-
ast prófastur á Prestbakka
(f 1883), Sigurðsson prests í
Guttormshaga, Sigurðssonar
prests á Heiði í Mýrdal, Jóns-
sonar presis að Þykkvabæjar-
klaustri. Kona sra Sigurðar á
Heiði var Sigriður, dóttir sr.
Jóns prófasts á Prestsbakka,
Steingrímssonar.
Móðir hans var Sólveig Ein-
arsdótíir, IJögnasonar, Bene-
diktssonar, Högnasonar prests;
bjuggu allir í Skógum við Eyja-
fjöll.
Eftir lát föður síns fluttist
Sigurður með móður sinni að
Kálfafelli í Fljótshverfi. „Mátti
hún ekki af þessu einkabarni
sínu sjá, og vildi því ekki senda
hann í skóla,“ var mér tjáð.
Árið 1891 kvongaðist liann
eftirlifandi konu sinni, Guð-
rúnu Hans-Víumsdóltur frá
Keldunúpi á Síðu. JEignuðust
þau 4 börn, sem öll eru upp-
komin og heita: Jón, Sigurður,
Sólveig og Guðrún Lovisa.
Að Maríubakka fluttust þau
1901 og hefir sú jörð tekið
miklum og góðum stakkaskift-
uro siðan í einu og öllu, énda
voru þau.hjón prýðilega sant-
hent í þeim efnum.
Dulur i skapi og Iieilsutæpur
gaf hann sig lítt að dægurmál-
um út á við, en vildi þó alt bæta
þar sem hann náði til, las með-
al annars talsvert uin lækning-
„Funduð þér nokkra muni?“
„Já, eg fann litla merkja-fall-
byssu sem mun vera merkur
gripur, flugvélaráttavita — ó-
skemdan og má það merkilegt
lieita — o. fl.“
„Hverjir voru með ykkur í
ferðinni?“
„Tveir yfirmenn af frakk-
neska herskipinu og Gonidec,
þriðji stýrimaður af „Pourquoi
pas?“, auk þess aðstoðarmaður
minn eða varakafari.“
Veður var liagstætt, logn og
sléttur sjór, en sjór er ekki tær
fyrir Mýrum, eins og kunnugt
er, vegna leirsins, sem Hvitá
ber fram, og bakar það nokk-
ura örðugleika við köfun. Sjór
er þó því tærari sem dýpra er
kafað.
Þórður Stefánsson var 1 gær-
kveldi að vinna að skýrslu, sem
bann afhendir frakkneska ræð-
ismanninum í dag.
ar og fékst nokkuð við þær um
liríð.
„Heimilislíf hans var kyrlátt
°g fagurt, og gestum var unun
að koma á svo friðsælan stað.“
" »í veikindum sínum fann
liann í frelsaranum „einkavin í
lwerri þraut“. Honum fól hann
ráð sitt og allan hag; taldi það,
er fram við sig kom, guðlegk
ráðstöfun, og andaðist öruggur
í Jesú nafni,“ sagði kunnugur.
„Þar er góður maður til
moldar borinn, sem engan
grætti en marga græddi“, mun
fjölmennur vinahópur hafa
hugsað, er hann var greftraður
við hlið foreldra sinna aS
Prestsbakka 1. júlí s. 1.
Guð blessi ástvini lians og
gefi þeim að halda uppi sama
merki um ókomin ár.
Sigurbjörn Á. Gíslason.
Skoskup
knattspyrnu-
kennari Mom-
inn liingað.
Meðal farþega með Brúarfossi
í morgun var skoskur knatt-
spyrnukennari. Mr. Bert Jack.
Er hann ráðinn hingað af
Knattspyrnufél. Valur, sem að-
al þjáltari félágsins í vetur og
fram á næsla vor.
Mr. Bert Jack er mjög þektur
knattspyrnumaður meðal
„Amatöra“ á Skotllandi og með-
al annars meðlimur í Glasgow
University Footballcluh, sem
var hér fyrir nokkrum árum.
Þetta er í fyrsta sinh sem
félag hér á landi fær útlendan
knattspyrnukennara.
Vonandi verður þessi heim-
sókn til þess að auka líf og þrótl
knattspyrnu hér í bænum.
íþ.
Atkvæðagreiðslan um þingsetu
abessinsku fulltrúanna.
Oslo í gær.
Á þingi Þjóðabandalagsins í
gær var samþykt með 39 gegn
4 atkvæðum að leyfa fulltrú-
um Abessiníu að sitja þing
Þjóðabandalagsins. — Sex ríkt
greiddu ekki atkvæði. (NRP—
FB.
Per Albin Hanson falin stjórn-
armyndun í Svíþjóð.
Oslo í gær.
Bændastjórnin sænska hefir
beðist lausnar. Konungur hefir
falið Per Albin ‘Hanson, for-
ingja jafnaðarmanna, aðntynda
nýja stjórn. (NRP—FB.)
Orustar í Palestina milli
Araba og Breta.
50 Arabar féllu í orustum við Breta í gær, í
þremur héruðum Palestina.
It&lijp og þjóda-
bandtlagid.
Frakknesku blöðin mótmæla úrskurði kjörbréfa-
nefndarinnar. Þýsk blöð ætla sum, að Þjóðabanda-
lagið muni líða undir lok. — Þakklæti Abessiniu-
keisara. — Ras Seyoum sagður hafa safnað miklum
her.-