Vísir - 06.02.1937, Side 3

s
VlSIR
Vísir ætlar sér ekki að fara
út i langar deilur um úlsvar
Tóbakseinkasölunnar, en vill
taka það frain í sambandi við
vottorð endurskoðenda, sem
Sigurður Jónasson hefir birt í
N. Dbl. að þar ber ekki mikið i
milli. Það sem S. J. gerir mest
veður út af, er að Vísir liefir
talið netto-hagnað einkasölunn-
ar á árinu (kr. 559.236.49) sem
eign og reiknar svo eignarútsvar
eins og gert var af niðurjöfn-
unarnefnd á þvi ári af þeirri
fjárhæð. En þó þessum lið §é
alveg slept, sem gefur í útsvar
kr. 14.791.00, þá skiftir það afar
litlu máli þegar tekið er tillit til
útsvarsins samtals, sem áætlað
er að ætti að nema kr. 273.894,-
00. Er eftirtektarvert að S. J.
treystist ekki til að gera atliuga-
semdir við annað en eignarfjár-
liæðina og samsinnir með þögn-
inni allan annan útreikning
blaðsins. En Vísir heldur því
enn fram, að tölur hans séu
réttar, þegar rætt er um hvað
útsvar einkasölunnar ætti að
vera eftir þeim reglum, sem
gilda um útsvarsálagningu ein-
staklinga og einkafyrirtækja.
Þegar útsvar er lagt á einka-
fyrirtæki er það gert á þrennan
liátt: eftir verslunarveltu, hagn-
aði á árinu og eignum. Það er
föst regla, að liagnaður ársins
er lalinn sem eign þegar út-
svarið er ákveðið og ekkert til-
lit er tekið til þess hvort þessi
hagnaður eftir áramótin *er
settur i varasjóði fyrirtækisins
eða greiddur hluthöfum i arð.
Það var því alveg samkvæmt
reglum niðurjöfnunarnefndar,
að telja hagnað einkasölunnar á
árinu sem eign i árslok við út-
reikning útsvarsins. Forstjórinn
er því að glíma hér við sinn eig-
in skugga.
Menn munu hafa veitt þvi
eftirtekt, að það er eins og kom-
ið sé við hjartað í framsóknar-
og jafnaðarmönnum i hvert
skifti sem minst er á að ríkis-
einkasölur þeirra eigi að greiða
skatt til bæjarins og á þann hátt
létta hina beinu skattabyrði
borgaranna. Stjórnarflokkarnir
hrökkva við eins og maður með
vonda samvisku i hvert sinn
sem ýtt er við einokunarfyrir-
tækjum þeirra.
Hvers vegna skyldi þessi fyr-
irtæki ekki greiða skatt?
Hvers vegna skýldi ríkisvald-
inu lialdast uppi að draga til sín
skattstofna bæjarins, hvern á
fætur öðrum og auka með þvi
byrði borgaranna ár frá ári?
Þetta er ranglæti sem er bæði
óviturlegt og óþolandi." Þessu
ranglæti er framfylgt með
fullri festu af vorum óreynda
fjármálaráðherra. Hans er nú
ríkið en því mun hvorki fylgja
lof né dýrð.
Þessa dagana eru allir bæjar-
búar sem nokkrar tekjur hafa,
smáar eða miklar, að telja fram
til skatts. Flestum verður á að
gera sér lauslega grein fyrir
hversu mikinn skatt og hversu
hátt útsvar þurfi nú að greiða
af hinum framtöldu tekjum.
Sumir verða að greiða af þeim
einn þriðja liluta, sumir helm-
ing, sumir þrjá fjórðu liluta.
Þar er engin vægð. En i Sam-
handshúsinu, i liúsi Fiskifélags-
ins, í liúsi Tóbaksverslunarinn-
ar við Tryggvagötu eru einok-
unarfyrirtæki sem græða stórfé
á bæjarbúum á hverju ári, svo
skiftir hundruðum þúsunda.
Þessi fyrirtæki þurfa ekki að
greiða skatt. Þessi fyrirtæki
eiga aðeins að græða á bæjar-
búum, ekki til þess að greiða til
fátækraframfæris, gatnagerðar
eða löggæslu, heldur handa rik-
isstjórninni til að eyða á mis-
jafnlega þarfan liátt.
Ef allar ríkiseinkasölurnar
greiddi útsvar á sama hátt og
einkafyrirtæki, þá mundi það
nema samtals alt að 800—900
þús. krónum árlega. Það er um
fjórði hluti núverandi útsvara í
Reykjavík, «»'Ef þessi skattur
fengist greiddur i bæjarsjóð,
sem öll sanngirni mælir með að
gert sé, mundu útsvör bæjar-
manna lækka um 25%. Þetta
er engin smáræðis lækkun og
mundi vel þegin af mörgum
borgurum þessa bæjar, sem nú
eiga fult í fangi með að standa
i skilum með opinber gjöld.
Hinar umræddu einkasölur,
að áfengisversluninni undan-
skildri, hafa beinlínis svift bæ-
inn stórum tekjustofnum. Auk
þess liefir ríkið á margan hátt
beinlinis aukið útgjaldabyrði
þæjarins stórlega. Það er því
fullkomin sanngirniskrafa að
fyrirtæki þessi greiði iitsvar á
sama hátt og einkafyrirtækin.
Borgarar þessa bæjar geta ekki
lengur þolað það livernig ríkis-
valdið með einokunarstofnun-
um sínum myndar sér stóra
skatlstofna að mestu leyti á
kostnað bæjarmanna. Þetta á-
standa verður að breytast og
meiri sanngirni að ráða i þess-
um efnum.
En það er við ramman reip
að draga meðan þjóðin hefir
rangláta ríkisstjórn.
Á fimtudagskvöld kl. 7 liöfðu borist 3280 ráðningar i
verðlaunasamkepni blaðsins, liófst síðastliðinn laugardag.
Af því reyndist að vera
2975 réttav páðningap.
IJr þessum seðlafjölda var svo dregið í gær hjá lögmanni
og koniu vinningarnir út eins og hér segir:
1. Guðm. Jónsson, Reykjum, Mosfellssveit (A.H.G.) 100.00
2. F. Jóhannesson, Grettisg. 64 ................ 25.00
3. Bjarni Bjarnason, Laugaveg 11 (Ö.B.) ......... 25.00
4. Pétur Magnússon, Suðurgötu 20. (S.P.) ........ 25.00
5. Jón Ingvarsson, Vitastíg 11 B.................. 25.00
6. Georg Knudsen, Þverv. 40. (A.K.) .............. 10.00
7. Hannes Einarsson, Óðinsg. 14 B. (A.R.) ........ 10.00
8. Georg Knudsen, Þverv. 40. (E.K.) .............. 10.00
9. Eyjólfur Stefánsson, Austurhverfi 3, Hafnarfj. .. 10.00
10. Kolbeinn Guðmundss., Þingholtsstr. 26. (Þ.K.) .. 10.00
11. Hannes Arnórsson, Skólavörðust. 42. (0,0.) .... 10.00
12. Ragnar Pálsson, Ljósvallagötu 26. (K.P.) ..... 10.00
13. Sigríður Hjálmars, Baldursgötu 11. (E.) ...... 10.00
14. Þorsteinn Jónsson, Brattagata 6............... 10.00
15. Ingveldur Pálsdóttir, Skólavörðustíg 13 A. (H. J.) 10.00
16. Axel Petersen, Bergstaðast. 54. (S.P.) ....... 5.00
17. Jón Guðmundsson, Bergstaðast. 45. (Árni Jónss.) 5.00
18. Jón Þorsteinss., Baldursg. 25. (Gísli Jónss.) .... 5.00
19. Sigurður Þórðarson, Mararg. 7 ................ 5.00
20. Valgerður Gíslad., Grettisg. 43 A. (Golli) ..... 5.00
21. Þórarinn Sigurðsson, Ásvallagötu 10. (A.) ...... 5.00
22. Jónas Eyvindsson, Sjafnarg. 7. (U.J.) .......... 5.00
23. Þorvaldur Jónsson, Lindarg. 38 ................. 5.00
24. Sami ........................................... 5.00
25. Steingr. Jónsson, Laufásv. 73. (Jón Steingr.s.) .. 5.00
26. Sig. Skjaldberg, Laugaveg 49. (H.H.) ........... 5.00
27. Jóhannes S. Magnússon, Bergstaðstr. 15 ......... 5.00
28. Agnar Guðmundsson, Bjarnarstig 12 ................ 5.00
29. Sigríður Hjálmarsdóttir, Baldursg. 11. (E.) .... 5.00
30. Filippus Bjarnason, Ásvallag. 4 ................ 5.00
31. Guðm. Guðjónss., Öldug. 40.. (G. G.) ........... 5.00
32. Sveinn Jónsson, Óðinsg. 24. (A. D.) ............ 5.00
33. Margrét Hjartardóttir, Sogabl. 2. (M.A.) ....... 5.00
34. Ingibjörg Jónsdóttir, Njálsgötu 30B. (B.S.) .... 5.00
35. Ástríðup Guðmundsd., Bergþórug. 45. (H.) ....... 5.00
Þeir, sem vinninga liafa lilotið, geta vitjað þeirra á af-
greiðslu blaðsins, Austurstræti 12, á mánudag og næstu daga.
Rétt ráðoiDg
á verðlaunaauglýsingun-
um i blaðinu laugardaginn
30 jan. er þannig:
1. Liverpooi.
2. Ellingsen.
3. Blöndahlskaffi.
4. Ivnock out.
|5. Pirola.
K.F.U.M. á morgun.
V-D fúndur kl. 2. U-D fundur
kl. sy2.
Barnaguð sþj ónusta
i Laugarnesskóla á morgun kl.
10,30.
I.O.O.F. 1 = 118258V2 = E. I.
Messur á morgun.
í dómkirkjunni: Kl. ii, síra
Bjarni Jónsson, kl. 2, barnaguös-
þjónusta (iFr. H.). Kl. 5, síra
Friðrik Hallgrímsson.
1 fríikirkjunni: Kl. 2, síra Arni
Sigurðsson.
í Laugarnesskóla kl. 2, síra
GarSar Svavarsson.
í Mýrarhúsaskóla kl. 2,30, síra
Þorsteinn L. Jónsson.
í fríkirkjunni í Hafnarfirði jkl.
2, síra Jón Auðuns.
1 Landakotskirikju: Lágmessa
kl. 8, hámessa kl. 10, kveldguðs-
þjónusta með prédikun kh 6.
í kaþólsku kirkjunni í Hafnar-
firði: Hámessa kl. 10, ikveldguðs-
þjónusta meö prédikun kl. 6.
Barnaguðsþjónusta
verður k Elliheimilinu á morg-
un kl. 4. Öll börn hjartanlega vel-
komin.
Veðuxhorfur.
Suðvesturland, Faxaflói, iBreiða
fjörður: Hægviðri. Snjókóma eða
slydda.
Fertugur
er í dag Stefán Ölafsson, fram-
kv.stj., frá Kálfholti.
Á miðnætti
í nótt var slökkvili’Sið kvatt inn
að Hverfisgötu 102. HafSi þar
kviknað í feiti í potti, er stóS á
gashitunartæki. BúiS var aS
slökkva eldinn, er slökkviliSiS
ikom á vettvang, og brendist maS-
ur sá, er þaS gerSi, nokkuS á ann-
ari hendi.
Valsmenn I!'!
halda sinn árlega dansleik aS;
Hótel Island í kveld kl. 10. Hefir
mikiS verið til dansleiksins vand-
aS, húsiS skreytt o. fl. MeSal ann-
Rússlands rauðu goð.
Eftir Harry J. Greenwall.
Frh.
Hann var þó einn þeirra
fimm, sem réði stefnunni í
stjórnarbyltingunni og einn af
sjö, sem skipulögðu hana. Stal-
in varð því næst •framkvæmd-
arstjóri Kommúnistaflokksins
og þeirri stöðu gegnir hann enn
í dag. Hann liefir ekkert ráð-
herraembætti með höndum, en
þar fyrir eru yfirráðin í land-
inu í lians liöndum. Hann er
hvorki forseti ráðstjórnarríkj-
anna eða forsætisráðherra, en
hefir þó meira vald en saman-
lagt vald tveggja slíltra manna.
Þetta er einkennileg aðstaða.
Hitler er bæði forseti og for-
sætisráðherra. Stalin er hvor-
ugt, en hefir þó meira vald en
Hitler. Stalin er voldugasti ein-
ræðisherra í heiminum. Og
jafnframt er hann dularfylsti
maður i öllum heiminum.
Þegar enska, sextán ára
gamla „járnbrau tar-drottning-
in“ fór í heimsókn til Rúss-
lands vorið 1936, fór hún á
fund dóttur Stalins, sem er tólf
ára. Engin mynd er til af þess-
ari telpu. Hún er sögð dökk á
hár. Hún fléttar hið síða, dökka
hár sitt. Enginn veit hvort hún
er eins fögur og móðir hennar,
sem er dáin, en hún var vissu-
lega fögur. Þeir fáu, sem séð
hafa dóttur Stalins, segja að hún
sé mjög kurteis og snotur. Hún
hefir sitt eigið herbergi (vafa-
laust eina barnið í Rússlandi
sem getur miklast af að hafa
sitt eigið herbergi) og öll leik-
föng hennar eru heimatilbúin.
Telpan hefir engin föt af er-
lendri gerð eða neinn skraut-
fatnað. — Stalin þýðir stál og
hvar, sem menn sjá stálbygg-
ingar í smíðum, getur að líta
mynd af Stalin með barn, telpu,
í fanginu. Hvaða barn það er
veit enginn.
Eg hefi stundum verið
spurður um það, livort Stalin
sé í raun og veru ofurmenni eða
venjulegur maður, sem er tign-
aður sem goð. En það verður
varla um Stalin sagt. Hann er
ekki afburða mælskumaður, en
ræður lians bera rökréttri hugs-
un vitni. Hann les mikið. fræði-
bækur aðallega. Hann hefir per-
sónulega beitt sér fyrir áætlun-
um um sameignarbúgarðana og
fleiri slikar áætlanir. í stjórn-
rnáluin er Stalin hentistefnu-
maður, þ. e. hann hagar sér eft-
ir kringumstæðunum. Hann
leggur andstæðinga sína að
velli, en hann setur ekki fyrir
sig að taka upp þær fyrirætlan-
ir þeirra, sem honum henta.
Stalin verður að velja fyrir
Rússa milli friðar eða slyrjald-
ar. Það er þess vegna gott til
þess að vita, að hann er friðar-
ins maður. Jafnvel andstæðing-
ar lians viðurkenna það. Hann
vill koma i veg fyrir, að Rússar
lendi í ófriði, og eg trúi því, að
þetta sé satt. Rússar óttast Þjóð-
verja og Þjóðverjar óttast Rússa
en eg hygg að Þjóðverjar geti
ekki lagt út í styrjöld um nokk-
ur ár og Rússar vilja ekki ófrið.
Stalin, samkvæmt því, sem eg
liefi komist að, er maður, sem
vinnur að ákveðnu marki, mað-
ur, sem býr yfir afli, til þess að
knýja áfram, maður, sem ián
efa er talsverðum gáfum gædd-
ur. Hann er all-uppstökkur, en
óbrotinn í lund. Menn óttast
hann frekar en virða. Eftir því
sem lengra líður kemur betur í
ljós, að það er litið á hann sem
„rautt goð“, og þar kemst hann
áreiðanlega næst N icholas
Lenin, en lians lærisveinn var
Stalin og er. Það er eftirtektar-
vert, að alt, sem Stalin hefir
gert, allar breytingar, sem hann
hefir komið í framkvæmd fara
í sömu átt og „faðir rússnesku
stjórnarbyltingarinnar“ stefndi.
Trotsky var ávalt gegn öllum
tilraunum. Hann var alt af bylt-
ingamaðurinn. Stalinn vill í
raun og veru, að rússneska
þjóðin hagnist vegna byltingar-
innar, fái eitthvað meira en
ræður og miljónir orða.
Stalin lcemur sjaldan fram
opinberlega. Eg hefi þó séð
hann, í óbreyttum khaki-fatn-
aði, standa á undirstöðuþrepinu
við gröf Lenins á Rauða torginu,
til þéss að heilsa rauða hernum.
Þar, niðri í jörðinni, hvílir
„faðir stjórnarbyltingarinnar“,
en á gröf hans stóð lærisveinn
hans og eftirmaður, einráður í
landinu, í fullu fjöri.
Þessir tveir menn, sá sem lát-
inn er, og einræðisherrann nú-
verandi, eru þau hinna rauðu
goða Rússlands, sem liæst ber.
Við og við hafa borist fregn-
ir um, að Stalin ætti við slæma
heilsu að búa, en þessar fregnir
koma alt af frá öðrum löndum
en Rússlandi. I, tilkynningum
frá Moskva eru slikar fregnir
sjaldan gerðar að umtalsefni.
Þar áf leiðir ekki, að þær geti
ekki verið sannar. Of mikil
vinna og andleg áreynsla hafa
bugað marga rússneska leið-
toga. Ef Stalin, æðsta goð Rúss-
lands, fellur frá eða heilsa hans
bilar, — livað verður þá uppi á
teningnum í Rússlandi?
Starfinu verður lialdið áfram.
Það er ógerlegt að segja neitt
ákveðið um hver verða muni
eftirmaður Stalins. Ef til vill
tekur dvki einræðislierra við af
honum, en stjórn Rússlands
verði í liöndum þeirra, sem
kosnir eru til þess að stjórna
því — forseta sovét-ríkjanna og
forsætisráðherra — enda þótt
í Rússlandi búist margir við,
vegna þess hversu ótrygt
ástandið er í álfunni, að nýr,
voldugur einræðisherra komi
til sögunnar: Voroshilov, yfir-
liershöfðingi rauða hersins.
Vorosliilov, fyrrum yfirforingi
í keisarahernum, má telja næst-
æðsta goð Rúslands nú. Vald
lians er mikið og hann nýtur
mikillar liylli, enda þótt Stalin
gnæfi yfir hann.
Eg hefi verið spurður margs
um lierafla þann, sem Voroshi-
lov ræður jTir, hvort hermenn
lians séu vel haldnir og æfðir,
livort þeir sé lierskáir. Svörum
seinni spurninguani fyrst. Menn
þeir, sem nú eru í rauða hern-
um, virðast stríðsfúsir. En
minnumst þess, að rússneski
lierinn í dag, eins og þýski her-
inn nú sömuleiðis, er her ungra
manna, sem vita ekkert um
styrjaldir af eigin reynd. Styrj-
öld í þeirra augum er eins og
æfintýri. Báðar þjóðirnar, Rúss-
ar og Þjóðverjar, voru sigraðar.
Rússland, ein af bandalagsþjóð-
um Breta í uppliafi heimsstyrj-
aldarinnar, misti miklu stærri
landsvæði en Þýskaland.
Eg hefi verið spurður um
það, livort Rússar hyggi á að
færa út landamæri sín, ná á sitt
vald aftur þeim löndum, er þeir
misti í heimsstyrjöldinni. Eg
liygg eigi svo vera. Eg held, að
rússneska stjórnin muni beita
öllu valdi sínu og áhrifum til
þess að halda því, sem Rússar
nú hafa, en Rússar munu vafa-
laust grípa til vopna og bérjast,
ef nokkur þjóð ræðst á Rúss-
land í landvinninga augiiamiði.
Niðurl.
ars kl. 12 kemur skemtilegasti mað
ur íslands fram og syngur „brand-
ara“-söngva! Hver er hann ?
Dansleik
heldur dansklúbburinn „Black
Eyes“ í K.R.-húsinu í kvöld kl. 8,
ekki annaS kvöld, eins og af van-
gá stendur í augl. Mbl. í morgun.
Sjá augl.
Hin árlega bamaskemtun
glímufélagsins Ármann vertSur 1
Iðnó á Öskudaginn (miðvikudag-
inn. 10. febr.) kl. 4. Um kvöldiö
verður svo ÖskudagsfagnaSur fyr-
ir fullorðna. Aö vanda verSur
mjög fjölbreytt skemtiskrá á báö-
um skemtununum. Nánara auglýst
á mánudag.
„Vín og vit“, v
heitir fyrirlestur, sem Grétar
Fells flytur annað kveld í Guö-
spekifélagshúsinu, kl. 9 síödegis.
Fjallar erindið um áfengisbölið.
Lögreglan
býður bifreiðarstórum í dag kl.
5 að sjá kvikmyndina: Dauðinn
á þjóðveginum, í Gamla Bíó. Hef-
ir stjórnum bifreiðafélagana ver-
ið . afhentir aðgöngumiðar handá
nieðlimum félaganna, en aðrir bif-
reiðastjórar eru velkomnir, meðan
húsrúm leyfir, og vérða þeim af-
hentir aðgöngumiðar við inngang-
inn gegn sýningu ökuskírteinis.
Góð skemtun
er í boði í Varðarhúsinu í kveld
,kl. 8y2. Þar kveða frú Jónína
Jónsdóttir og Jósep Húnfjörð nýja
gamanvísnaflokka.
Næturlæknir
er í nótt Kristján Grímsson,
Flverfisgötu 39. Næturv. í Lauga-
vegs apóteki og Ingólfs apóteki..
— Næturlæknir aðra nótt er Jón
Norland, Bankastræti 11. — Símí
4348-
Til bágstöddu fjölskyldunnar
5 kr. frá Þ.