Vísir - 21.09.1937, Síða 2

VÍSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
YÍSIR H.F.
Ritstj.: Páll Steingrímsson.
Skrifstofaí . . . ..
. I Austurstræti 12.
og afgr. |
Sí m a r:
Afgreiðsla 8400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 kr. á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
tsmsKmmmaammmmmmmmMmmmmm
Fyrirheit.
Dagblað Fraxnsóknarfloklcs-
ins er nú farið að ræða sjávar-
útvegsmálin og hag sjómanna
af miklum áhuga. Lýsir blaðið
því með mörgum orðum, hve
ant Framsóknarflokkurinn láti
sér um útgerðina og afkomu
þeirra sem hana stunda, og gef-
ur fyrirheit um það, að á næsta
þingi muni flokkurinn hefjast
handa um einhverjar ráðstafan-
ir henni til viðreisnar. En þó að
vel hafi gengið i síldinni i sum-
ar, segir blaðið að menn verði
að „hafa augun opin“ fyrir því,
að á sumum öðrum sviðum
standi sjávarútvegurinn hallari
fæti en nokkuru sinni fyrr. Og
„fyrir þeim, sem hafa saltfisk-
inn að aðalframleiðslu, er nú
mjög svipað ástatt og var fyrir
bændum landsins á árunum
1932—1933“, segir blaðið, og
virðist eiga að skilja það svo, að
það sé einkurn sá hluti útgerðar-
innar sem aðallega fæst við salt-
fiskframleiðsluna, sem nú sé
hjálpar þurfi, og Framsóknar-
flokkurinn sé reiðubúinn að
rétta hjálparhönd „í einni eða
axrnari mynd“.
Ef til vill verður það nú ckki
svo auðvelt, að flokka útgerðina
eftir því, hvort saltfiskurinn er
aðalframleiðslan, eða eittlivað
annað. Langmestur hluti út-
gerðarinnar mun vera einskorð-
aður við eitthvað annað en salt-
fiskframleiðsluna, og að eins lit-
ill hluti hennar við saltfisk-
framleiðsluna eina. Aðallega fer
það eftir árstíðum, hvaða fram-
leiðslu útgerðinni er beint að.
Ef viðleitni Framsóknarflokks-
ins til að reisa við sjávarútveg-
inn verður einskorðuð við þann
hluta útgerðarinnar, sem „aðal-
lega“ fæst við saltfiskfram-
leiðslu, er þvi óvíst, að miklu
þurfi að kosta til. Og ef til vill
hentar það líka Framsóknar-
flokknum best, að binda sér
ekki of stóra bagga í þeim efn-
um, því að reynslan hefir orðið
sú, á undanförnum þingum, að
sá floklcur hefir talið allmikil
tormerki á því, að nokkuð yrði
látið af hendi rakna til þeirra
hluta.
Blaði flokksins segist nú svo
frá, að þvi hafi verið lýst yfir
oftar en einu sinni á Alþingi
síðastl. vetur, „að flokkurinn
væri reiðubúinn til samstarfs í
þessum málum, meðal annars
um það, að útflutningsgjaldi
ríkissjóðs af sjávarafurðum
yrði að meira eða minna leyti
varið í þágu sjávarútvegsins
sjálfs“, og „til slíks samstarfs
muni flokkurirm verða reiðubú-
inn einnig áAlþingi því er nú fer
í hönd. En sá galli er á þeirri
gjöf Njarðar, að þó að flokkur-
inn liafi gefið shkar yfirlýsing-
ar, ekki að eins á síðasla þingi,
lieldur þing eftir þing að undan-
förnu, þá liefir það einhvern-
veginn atvikast svo, að til „shks
samstarfs“ hefir aldrei getað
komið. Það liefir altaf strandað
á því sama, þegar á liefir átt að
herða, liefir flokkurinn ekki tal-
ið fært að svifta ríkissjóð þess-
um tekjum. Og auðvitað gleym-
ir blað floldísins því ekki held-
ur nú, að liafa allan vara á um
það, að ríkissjóði verði bættur
upp tekjumissirinn, ef „til slíks
samstarfs“ eigi að geta komið á
næsta þingi.
Blaðið lætur þess getið, sem
rétt er, að stjórnarandstæðingar
(þ. e. sjálfstæðismenn) liafi
„hvað eftir annað á undanförn-
um þingum“ borið fram tillög-
ur um það að ráðstafa útflutn-
ingsgjaldinu af sjávarafurðun-
um til viðreisnar sjávarútvegin-
um sjálfum. Og á síðasta þingi
hafi Alþýðuflokkuimn „því
miður“, tekið „sömu ábyrgðar-
leysisafstöðuna“, að vilja ráð-
stafa útflutningsgjaldinu þann-
ig. 1 slíkum „leikaraskap“ segir
blaðið að Framsóknarflokkur-
inn muni aldrei taka nokkurn
þátt, en þegar hann beiti sér
fyrir „fjárframlögum í þessu
skyni“ (lil viðreisnar sjávarút-
veginum) muni liann einnig
„telja sér skylt að taka á sig á-
byrgðina á því að fjár verði afl-
að til að gera ríkissjóðnum þau
möguleg“!
En hvað hefir þá hamlað
Framsóknarflokknum frá því
því að taka á sig þá ábyrgð fyrr,
og um leið að „beita sér fyrir
fjárframlögum“ til viðreisnar
sjávarútveginum? Eða er hon-
um fyrst nú að verða það ljóst,
að sjávarútvegurinn sé ekki sem
best á vegi staddur? Og er það
þá ef til vill „hin góða afkoma
síldarvertíðarinnar í sumar“
sem loks hefir orðið til þess að
opna augu lians fyrir erfiðleik-
um hans?! Eða eru þessar
„bollaleggingar“ blaðsins um
viðreisn útgerðarinnar ekkert
annað en nýr þáttur í „leikara-
skap“ flokksins 1 sjávarútvegs-
málunum?
ERLEND VlÐSJA:
Japanir sláfeign sinni á
Kyrrahafseyjar.
Eins og kunnugt er, fékk Japan
umráöarétt yfir þeim eyjum í
Kyrrahafi fyrir noröan miSjaröar-
línu, sem Þjóðverjar áttu. Japan-
ir voru >á í Þjóöabandalaginu og
var þaö tilskiliö, aö umráöaréttúr-
inn væri ekki fenginn Japönum
í hendur að fullu og öllu og Þjóða-
bandalagiö átti aö hafa hönd í
bagga meö stjórn eyjanna. En lít-
iö mun hafa orðið úr þeim afskift-
um. Þegar Japanir gengu úr
Þjóðabandalaginu, hefði þeir að
sjálfsögðu átt að hverfa á brott
frá eyjum þessum, en þess í stað
lýstu þeir yfir því, að þeir mundu
ekki gera það að svo stöddu, og
Þjóðabandalagið hafðist ekkert
að. „Institute of Pacific Relations"
segir í einni skýrslu sinni, að það
sé augljóst mál, að Japanir hafi
slegiö eign sinni á eyjarnar og ætli
sér alls ekki að hverfa á brott með
góðu. Japanir hafa stofnað félag
til þess að hagnýta eyjarnar. Fær
félagið 20 miljón yen til umráða
og er helmingurinn úr rikissjóði
Japan, en hinn helminginn eiga
eyjarskeggjar að leggja til. 15000
japanskar fjölskyldur verða send-
ar til eyjanna. Verður lögð áhersla
á, að hagnýta eyjarnar sem best.
Námuauðlegð er talsverð á eyjun-
um, skógarhögg gott og landbún-
aður og fiskveiðaskilyrði góð. —
Félagið nefnist Suðurhafafélagið.
Sérstök stjórn hefir verið skipuð
fyrir allar eyjarnar.
Nýtt tækifæri til alþjóð
legrar samvinnu.
Nankingbúar flýja heim-
ili síu af ótta vid loft-
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
æða sú, sem Anthony
Eden futti í Genf,
fær mikið lof í dag-
blöðum Lundúnaborgar í
morgun. Hefir ræðan vakið
alheimsathygli. Einkalega
verður blöðunum tíðrætt
um það, sem Eden sagði
viðvíkjandi lækkun inn-
flutningstolla o. s. frv.
Times telur og að með ræðu
sinni liafi Eden greilt fyrir því,
að aflur fengist tækifæri fyrir
þau lönd, sem neituðu að taka
þátt í störfum Þjóðabandalags-
nefndarinnar um réttlátari að-
gang að hráefnaauðlindum
lieimsins, að taka þátt í sam-
vinnu og samkomulagstilraun-
um, sem gæti komið viðskift-
unum í heiminum á tryggari
grundvöll. News Chronicle tel-
ur, að með ræðu sinni hafi
Eden lagt fram vel liugsaðar og
skýrar tillögur, sem fari í þá átt
að gera það tryggara, að friður
haldist í heiminum. — United
Press.
í útvarpsfregn í gærkveldi
segir svo:
London í gær. FÚ.
Eden, utanrikismálaráðherra
Breta, gerði gein fyrir utanríkis-
málastefnu bresku stjórnarinn-
ar í ræðu sem hann flutti á
fundi Þjóðabandalagsþingsins í
dag.
Eden ræddi fyrst um þann
linekki, sem alþjóðleg viðleitni
til þess að útrýma styrjaldar-
hættunni hefði beðið við styrj-
aldir þær sem brotist hefðu út
á síðastliðnum tveimur árum.
Hafði þetta lagt þjóðunum á
lierðar afar þungar vígbúnaðar-
byrðar. Breska stjórnin væri
þeirrar skoðunar, að allar deil-
ur mætti jafna á friðsamlegan
hátt, og vildi fúslega taka þátt
í nýjum samningaumleitunum
um takmörkun vígbúnaðar og
afvopnun.
Þá vék hann að afstöðu
iresku stjórnarinnar til styrj-
aldarinnar ,á Spáni. Breska
stjórnin sagði hann, hefði frá
byrjun stutt tillögur Frakka um
alþjóðlegt lilutleysi í Spánar-
styrjöldinni. Því miður hefði
>að lilutleysi verið rofið á mjög
ótvíræðan hátt, og í því væri
falin hin mesta ófriðarhætla. En
irátt fyrir það. sagði Eden,
væri breska stjórnin ákveðin í
>vi að stuðla að því af fremsta
megni, að hlutleysisstarfið héldi
áfram „þótt leki komist að
stiflugarði“, sagði Eden, „þá
getur liann samt komið að
gagni“. Því næst ræddi Eden um
Nyon-ráðstefnuna og lagði á-
lierslu á það, að í sáttmálanum
væri gert ráð fyrir að endur-
skoðun á honum gæti átt sér
stað.
Loks ræddi hann um alþjóð-
leg viðskifti, og hvatti mjög til
viðskiftalegrar samvinnu við
Bandaríkin, með það fyrir aug-
um, að rjúfa verslunarhöft og
tollmúra. —
Áheit á Strandarkirkju,
afhent Vísi: 15 kr. frá Þ. G.,
5 kr. frá M., 2 kr. frá M., 2 kr.
frá ónefndum, 10 kr. frá G. K., 5
kr. frá S. S. M., 5 kr frá H. B.,
10 kr. frá ónefndum i Ólafsvík.
ANTHONY EDEN.
Spíi syoioi 11 endur-
kosniuui.
London í gær. FÚ.
Þjóðabandalagsþingið hefir
synjað Spáni um endurkosn-
ingu til Þjóðabandalagsráðsins.
Kjörtímabil þriggja rikja, þar á
meðal Spánar er nú út rnnnið
og sóttu bæði Spánn og Tyrk-
land um endurkosningu, en
hvorugt lilaut hana. Kosning
var leynileg. Með endurkosn-
ingu Spánar voru greidd 23 at-
kvæði, en 24 móti, fimm seðlar
voru ógildir. Til þess að ná
kosningu þarf % atkvæða.
í stað Spánar og Tyrklands
hlutu íran og Perú kosningu í
Þ j óðabandalagsráðið.
Það er sagt i Genf, að meiri-
hluti Þjóðabandalagsríkjanna
sé greinilega mótfallinn öllu er
talist gæti hlutdrægni í styrjöld-
inni á Spáni.
Kosning þriðja ríkisins í
Þjóðabandalagsráðið fer fram
siðar í þessari viku.
Fulllrúi Francos í Genf liefir
borið á móti ýmsum staðhæf-
ingum er Dr. Negrin gerði í
ræðu sinni í þingi Þjóðabanda-
lagsins á laugardaginn var.
Hann ber á móti því, að um inn-
rásarstríð sé að ræða. Segir
hann, að styrjöldin liafi byrjað
sem uppreist, al-spönsk í eðli
sínu og liafi engir erlendir sjálf-
boðaliðar boðið sig fram til að-
stoðar uppreistarmönnum fyr
en eftir að spánslca stjórnin
hafði stofnað alþjóðaherdeild
sína.
Norræna garðyrkjusýningin.
Kaupmannahöfn, 18. sept.
(Einkaskeyti).
Á fimtudaginn kemur 23.
þessa mánaðar verður norræna
garðyrkjusýningin opnuð í
Kaupmannahöfn. Sjálfri at-
höfninni verður útvarpað og
flytja ræður fulltrúar þeirra
landa sem þátt taka í sýning-
unni. Útvarpið frá garðyrkju-
sýningunni liefst kl. 1 e. h., eft-
ir íslenskum tíma. FÚ.
árásir Japana.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Loftárásir þær, sem Japanir hafa boðað í Nanking hafa
vakið mikinn ótta í borginni, því að alkunnugt er orð-
ið, að þeir ætla sér ekki að eins að varpa sprengikúlum
á hermannaskála stjórnarinnar, heldur og hvarvetna þar sem
þeir ætla að kínverskt herlið sé fyrir. Menn búast því ekki við,
að neinstaðar í borginni geti menn verið öruggir meðan loft-
árásin stendur yfir, jafnvel ekki í þeim hluta bæjarins, þar sem
útlendingar búa.
Er unnið að því af kappi, að grafa neðanjarðarbyrgi uitan
borgarinnar og innan. Fólk er farið að flýja heimili sín og flyt-
ur með sér matvæli og nauðsynlegustu hluti. Flestallar verslan-
ir borgarinnar eru lokaðar. — United Press.
OF STUTTUR FRESTUR.
London 21. sept. FÚ.
Sendisveitarfulltrúar Breta
og Frakka í Nanking tilkyntu
japönsku herstjórninni í gær,
að þeir teldu þann frest, sem
liún hefði veitt Nanking-búum
til að búa sig undir liina vænt-
anlegu loftárás á borgina of
stuttan. .
I gærkveldi var þessari orð-
sendingu ósvarað.
Erlendar sendisveitir í Nan-
king, að sendisveit Bandaríkj-
anna imdantekinni, hafa á-
kveðið að halda kyrru fyrir i
Nanking. Ameríska sendisveitin
ætlar að flytja sig til bráða-
Lirgða lengra upp eftir fljótinu,
í hér um bil 20 km. fjarlægð frá
borginni. IGnverjar erut mjög
gramir sendisveitinni, vegna
þessara ráðstafana.
Japanskar og mongólskar
hersveitir eru nú sagðar á leið-
inni inn i Suiyuan-hérað, en það
er í Norður-Iíina, vestan Shansi-
fylkis.
KÍNVERSKA HERNUM, SEM
INNIKRÓAÐUR VAR, TEKST
AÐ FORÐA SÉR.
Kínverska hernum, sem Jap-
anir höfðu þvi næst umkringt
milli jámbrautanna, sem liggja
í suður frá Peiping hefir tekist
að forða sér, og er það þessi
her, sem nú býst til varnar á
lierlínu, sem liggur i austur frá
Paotin-fu.
þarna mjög vandlega um sig, ert
lier Japana nálgast óðum að;
norðan, og segjast Japanir vera
aðeins nokkrar mílur frá Pao-
ting-fu.
loftárásirnar
lyrjaDar
2-300 flugvélar taka
þátt í árásunum.
Berlín, í morgun. - FÚ.
Samkvæmt fregn frá Shang-
hai gerðu japanskar flugvélar
j í dag t/ær stórfeldar lóftárásir
, á Nanking Ojg vörpuðu mörgum
bundruðum smálestaafsprengj-
um yfir höfuðborgina. Segir í
fregninni að margar sprengj-
anna hafi hæftherstjórnarstöðv-
ar Kínverja þar í borg, að mikið
tjón hafi orðið að vatnsleiðsl-
um borgarinnar og að háskól-
inn í borginni hafi verið lagður
í rústir af hinum japönsku árás-
arflugvélum. Er þetta talið for-
spilið að loftárás þeirri hinni
stórkostlegu, sem Japanir hafa
boðað, að þeir muni hef ja í dag
á Nanking. Það er gert ráð fyr-
ir, að 2—300 árásarflugvélar
taki þátt í árásinni.
London 21. sept. FÚ.
BANDARÍKJASTJÓRN
hefir þegið hoð þjóðabanda-
lagsráðsins um að skipa fulltrúa
í nefnd þá, sem á að fjalla um
styrjöldina í Kfna. j
Bapdagarnii*
við Sliangliai.
London í morgun.
Japanir hafa haldið uppi skot-
hríð á Lotien, Liuhang og Ki-
angwan, en einnig hefir verið
barist á strjálingi á öðrum stöð-
um. Japanir segjast hafa tekið
Tungchia og búast þeir því við,
að ná fljótlega Fuhtanháskólan-
um á sitt vald. Háskóli þessi er
best út búni einkaháskóli í Kína.
United Press.
FRÁ NORÐUR-
VlGSTÖÐVUNUM.
London í gær. FÚ.
Á Norður-vígstöðvunum liafa
Kínverjar komið lier sínum fyr-
ir á línu sem liggur í austur frá
Paoting-fu, milli tveggja aðal-
járnbrautarlínanna frá Peiping.
Það er sagt, að þeir hafi búið
Fulltíráð DaosbrúRar
íáisst með aðnrilr
stjóruariuuar.
Fulltrúaráð Dagsbrúnar hélt
fund í gærkveldi, til þess að
ræða um koladeiluna og vinnu-
hann það, sem stjórnin hefrr
lagt á Iíol & Salt. Talsverðar
umræður urðu um málið og
kom fram mikil andúð á fund-
inum í garð félagss tj órnarinn-
ar fyrir frumlilaup hennar £
sambandi við kaupkröfu gas-
stöðvarkyndaranna.
Að lokum var þó samþykt a'S
fela stjórninni að leiða málið til
lykta, enda var um ekkert ann-
að að gera fyrir fulltrúaráðið,
eins og komið var, ef það vildi
ekki opinberlega lýsa vantrausti
sínu á stjóminní.