Vísir - 15.03.1938, Blaðsíða 2

VISIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Páll Steingrímsson.
Skrifstofa
og afgreiðsla
Simar:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
Orðin tóm ?
OÍÐASTA tilraun sáttasemj-
u ara, til þess að miðla mál-
um í togaradeilunni, varð
árangurslaus. Sjómannafélögin
höfnuðu sáttatillögum hans, þó
að með litlum atkvæðamun
væri. Kemur þá til kasta ríkis-
stjóriiar og Alþingis að „sleakka
leikinn“, eins og formaður
Framsóknarflokksins orðaði
það á dögunum. En nokkru áð-
ur liafði dagblað Framsóknar-
flókksins látið syo um mælt, að
„á næstu sólarhringum“ yrði
þeirri spurningu svarað, hvort
látið yrði „fljóta sofandi að
feigðarósi“ um framhald deil-
unnar. „Framsóknarflokkurinn
mun ekki lengi biða átekta um
að hefjast handa um þá við-
leitni, sem ábyrgum stjórn-
málaflokki er skylt að reyna,
þegar slíkt er í húfi, sem nú er“
ságði hlaðið,
Nú eru liðnir 9 „sólarhring-
ar“ síðan l>essi boðskapur
Framsóknarflokksins var hirt-
ur. Flokkurinn „hófst handa
um þá viðleitni“ að láta skipa
þriggja manna nefnd til að að-
stoða sáttasemjara við fram-
haldandi sáttatilraunir. Þessi
viðleitni liefir hinsvegar engan
árangur borið. En á næstu sól-
arhringum verður þeirri spurn-
ingu svarað, hvort flokkurinn
þykist með þessu hafa int af
hendi þær skyldur, sem á „á-
byrgum stjórnmálafloldd“
hvíla, um að leysa úr slíkum
vanda sem stöðvun togaraút-
gerðarinnar um ófyrirsjáanleg-
an dma hefði í för með sér. En
þess er að vænta, að flokkur-
inn láti sér ekki nægja orðin
tóm um ábyrgð sína i þvi efni.
Formaður Framsóknar-
flokksins ráðgerir að „lögbjóða
gerðardóm um málið“. Og
væntanlega er það einmitt það,
sem átt hefir verið við með
þeim ummælum framsóltnar-
blaðsins, að flokkurinn mundi
„liefjast handa um þá viðleitni,
sem ábyrgum stjórnmálaflokki
er skylt að reyna“. En hvers
styrks má flokkurinn þá vænta
tií þess af hálfu „forystumanna
verkalýðsins, sem sýknt og heil-
agt tala um að styðja „vinstri
stjórn“, eins og spurt var um
í framsóknarblaðinu á dögun-
um. Ef til vill liefir þeirri spurn-
ingu verið svarað í blaði komm-
únista i gær, og er þá svarið á
þessa leið:
„Verkamenn Reykjavíkur eru
staðráðnir í því að þola ekki að-
gerðaleysið í atvinnumálunum
áfram“. „Verkamenn, við lát-
um ekki bjóða okkur þetta
lengur! Við heimtum tafarlaus-
ar aðgerðir í atvinnuleysismál-
unum og knýjum þær fram“.,
„Tafafláusa áúkniiigu í at-
vinnubólavinnunni, uns togar-
arnir eru farnir út, og út með
togarana sem fyrst!“
Þeir kunna að koma fyrir sig
orði, „forystumenn verkalýðs-
ins“ í herbúðum kommúnista.
Og þá bregður undarlega við,
ef ekki „syngur við sama tón“
í hinum lierbúðunum í fyrstu,
hvað svo sem ofan á lcann að
verða, ef Framsóknarflokkur-
inn, „sem ábyrgur stjórnmála-
flokltur“, tekur til sinna ráða
og lætur skeika að sköpuðu um
„vinstri samvinnuna“. — En ef
til vill láta þeir allir „lenda við
orðin tóm“ —- og „ábyrgðina“
sigla sinn sjó, þegar á reynir!
Ræða Chamberlaíns.
London 14. mars. FÚ.
Chamberlain forsætisráð-
herra Breta flutti ræðu í neðri
málstofu breska þingsins í dag,
þar sem hann gerði grein fyrir
afstöðu bresku stjórnarinnar til
þeirra atburða, sem gerst hafa
síðustu dagana í Mið-Evrópu og
hugsanlegar afleiðingar þeirra.
Cliamberlain bar algerlega á
mó'ti þvi að bresku stjórninni
kæmi ekki við það sem gerst
hefði i Austurríki, en því liefði
verið lialdið frarn í bréfi, sem
sendiherra Breta í Berlin hefði
l’engið frá von Neurath, form.
trúnaðarráðs þýslcu stjórnar-
innar. Þar liefði því verið hald-
ið fram, að breska stjórnin
hefði enga lieimild til þess að
líta á sjálfa sig sem verndara
sjálfstæðis Austurríkis. Þýska
stjórnin hefði hvað eftir annað
gert öðrum þjóðum það ljóst,
að alt sem lyti að sambúð Aust-
urríkis og Þýskalands væri inn-
anríkismál og snerti livorki
bresku stjórnina né stjómir
nokkurra annara landa.
Chamberlain hélt því fram,
að ómögulegt væri að bera á
móti því, að sjálfstæði Austur-
ríkis væri mál, sem snerti
bresku stjórnina. Bæði Bretland
og Austurríki, sagði liann, væri
meðlimir Þjóðabandalagsins og
bæði aðílar, ásamt þjóðinni, að
samningum, þar sem skýrt væri
tekið fram að Austurriki liefði
ótviræðan rétt til sjálfsforræðis
um öll sín mál, og mætti ekki
gera á því neina breytingu,
nema með samþykki Þjóða-
bandalagsins. t öðru lagi, sagði
Ghamberlain, hlýtur það sem
nú hefir gerst, að grafa undan
öryggi annara þjóða, og verður
ekki að svo stöddu séð fyrir um
afleiðingar þess.
„Á stundum sem þessari er
nauðsynlegt að rasa ekki um
ráð fram og yfirvega orð sín“,
sagði Chamberlain. „Hver
breskur þegn verður að vera
við því búinn að leggja fram
alla krafta sína ef þess verð-
ur krafist“.
Þá sagði Chamberlain, að það
væri fánýtt, andspænis slikum
atburðum, að einblína á fyrri
vigbúnaðarfyrirætlanir. „Yér
höfum því ákveðið“, sagði hann
„að taka þau mál til endurskoð-
unar og munum tilkynna á-
kvörðun vora síðar“.
Chamberlain skýrði þá frá
ýmsum atriðum í sambandi við
afsögn dr. Schusniggs og aðra
viðburði í Austurríki, sem ekki
var að fullu kunnugt um áður.
Chamberlain sagði einnig, að
10. mars liefði breski utanríkis-
málaráðlierrann sagt von Ribb-
entrop, er þá var staddur í
Varnarbandalag andstæO-
inga Þýskalands.
United Press.
London í morgun.
resku blöðin taka vel
boðskai) stjórnarinn-
ar um það, að nauð-
syn beri að auka vígbúnað-
inn, vegna þeirra atburða,
sem gerst hafa í Austurríki.
Sum blaðanna telja það
þó ófullnægjandi, að boða
aukinn vígbúnað, og eru
þeirra meðal Daily Herald
og News Chronicle. Telja
þau nauðsynlegt, að breska
stjórnin taki ákveðna af-
stöðu, vegna framkomu
Þjóðverja, gagnvart Aust-
urríki, og lýsi yfir því, að
Bretland sé æ reiðubúið til
þess að veita Frakklandi lið,
til þess að vernda sjálfstæði
Tékkóslóvakiu.
Daily Express lítur svo á, aS
yfirlýsingar sé að vænta bráð-
lega frá bresltu stjórninni, varð-
andi Tékkóslóvakíu. Frekari
ráðuneytisfundir eru ráðgerðir
og bendir það á, að Chamber-
lain hafi ekki enn tekið fullnað-
arákvarðanir í þessu efni.
Times hallast á sömu sveif og
London, að breska stjórnin teldi
það miklu máli skifta, að þýska
stjórnin léti þjóðaratkvæða-
greiðsluna á sunnudaginn al-
gerlega afskiftalausa. Sjálfur
kvaðst hann liafa lagt áherslu
á sam atriði í viðtali sínu við
von Ribbentrop.
Chamberlain lýsti þvi yfir, að
stjórnin í Tékkóslóvaldu liefði
tjáð bresku stjórninni, að liún
vildi búa i sátt og samlyndi við
Þjóðverja. Göring liefði tilkynt
sendiherra Tékkóslóvakíu í Ber-
lín á laugardaginn, að þýslcu
liersveitunum, sem sendar
liefðu verið inn i Austurríki,
hefði verið boðið að lialda sig
a. m. k. 15 km. frá landamær-
um Tékkóslóvakíu, og enn-
fremur að Þýskaland myndi
sianda við sáttmála sinn í
Tékkóslóvakíu um að leggja öll
roál þeirra í milli í gerðardóm,
Þýska stjórnin, sagði Chamb-
erlain, hefði í bréfinu til breska
sendiherrans borið á móti því,
að hún hefði haft í hótunum við
dr. Scliusnigg, eða sett honum
úrslitakosti. Ennfremur að
þýskar herdeildir hefðu elnung-
iíj verið sendar eftir beiðni dr.
Seyss-Inquarts til þess að halda
uppi röð og reglu.
Breska stjórnin hefir staðið i
siöðugu stjórnmálalegu sam-
bandi við frönsku stjórnina
síðan dr. Schusnigg sagði af sér
sagði Chamberlain. Samkvæmt
samningum hennar við Frakka
og ítali bar lienni að bera sig
saman við þá ef sjálfstæði Aust-
urríkis væri liætta búin. Þetta
hefði verið gert. Bretar höfðu
snúið sér til Frakka og Frakkar
til Itala. Öllum væri kunnugt
hverju ítalska stjórnin hefði
svarað, en svar hennar, sagði
Chamberlain, liefði einungis
verið birt blöðunum, en ekki
tilkynt stjórnum Frakka og
Breta á þann hátt, sem lög
gerðu ráð fyrir.
bendir á, að nauðsynlegt sé að
vera stöðugt vel á verði vegna
þeira atburða, sem gerst hafi
með innlimun Austurríkis í
Þýskaland.
Lýðræðisþjóðirnar verða að
vera sterkar og öruggar, segir
blaðið, í sambúð sinni við ein-
ræðisþjóðirnar, og vinna gegn
anda ágengninnar og ofbeldis-
ins.
Daily Herald leggur til að
þær þjóðir innan Þjóða-
bandalagsins, sem eigi sam-
eiginlegra öryggishagsmuna
að gæta, geri með sér örygg-
issáttmála eða varnarbanda-
lag, á gTundvelli bresk-
franska varnarbandalagsins.
Herskylda á
Bretlandi.
London, 15. mars.
Þau orð Chamberlains, að
hver breskur þegn yrði að vera
við því búinn, ag leggja fram
krafta sína, ef þess yrði krafist,
og enn fremur að breska stjórn-
in ætli að taka vígbúnaðarmálið
til endurskoðunar, eru alment
lögð þannig út í Englandi, að
stjórnin sé að hugsa um að inn-
leiða herskyldu.
Umræðum um atburði þá, sem
gerst hafa í Austurríki var hald-
ið áfram í gærkveldi í neðri
málstofu breska þingsins og
voru þingmenn allra flokka á
einu máli um það, að þessir at-
burðir hefði leitt í Ijós, að brýna
nauðsyn bæri til þess, að auka
veg og veldi Þjóðabandalagsins
og reisa við hið hrörnandi kerfi
sameiginlegs öryggis. 1 ræðu
sinni komst Churchill þannig að
orði, að ræða Chamberlains
hefði verið sú alvarlegasta, sem
flutt hefði verið í breska þing-
inu síðan heimsstyrjöldinni
lauk. (FÚ.)
VESTUR-ÍSLENSK STÚLKA
VERÐLAUNUÐ FYRIR
SKÁLDSÖGU.
Miss Elín Anderson, forstjóri
stofnunar í Winnepeg, sem
London, 15. mars.
I dag á að fara fram í Vinar-
borg stórkostleg hersýning og
munu 20 þúsund þýskir her-
menn taka þátt í henni, aðallega
bifhjóla- og sla-iðdreka-sveitir,
ásamt stórskotaliði. Að sýning-
unni lokinni mun Hitler halda
ræðu.
Starhemburg fursti
handfekinn.
í þýslcum blöðum í morgun
er skýrt frá þv, að Stahrem-
berg fursti hafi verið handtek-
inn. (FÚ.)
nefnist „Winnipeg Family Bur-
eau“, liefir nýlega hlotið verð-
laun fyrir skáldsögu, sem hún
hefir samið. Nefnist sagan „We
Americans“.
Faðir Elínar er Jolin Ander-
son, en móðir hennar, Guðrún,
er látin. Var hún dóttir Jóns og
Rannveigar Sanders, en Rann-
veig var dótlir síra Guðm. Vig-
fússonar á Melstað og konu
lians, Guðrúnar Finnbogadótt-
ur, systur Ásgeirs á Lundum,
Teits dýralæknis og þeirra syst-
kina.
(Hkr.),
Osló, 14. mars.
Þjóðaratkvæðagreiðslan í
Austurríkí 10. apríl á að verða
leynileg og geta allir þýskir
menn og konur í Austurríki vfir
20 ára að aldri tekið þátt í henni.
Þjóðverjar liáfa nú 250.000
manna lier i Austurriki.
Hitler héfir fullvissað Musso-
lini um, að liann hugsi ekki til
neinna landamærabreylinga, að
þvi er Suður-Tyrol snertir.
Osló, 14. mars.
Herrétturinn i Moskva liefir
dæmt lil lifláts 18 af 21, sem
ákærðir voru’ fyrir landráð.
Rakovsky var dæmdur í 20 ára
fangelsi, Pletinen í 25 og Beso-
nov i 15 ára fangelsi. - NRP.-FB.
Tékkum og fleiri þjóðum álfunnar, sem óttast skerð-
ingu sjálfstæðis síns, verður boðin þátttaka í varnar-
bandalagi Breta og Frakka, ef tillögur breskra blaða ná
í'ram að ganga.
Einkaskeyti til Vísis.
Frakkap standa viö skuld-
bindingai* sínar gagnvapt
Tékkum Sivort sem Bpetap
aöstoöa J>á eða ekki.
• . .. ...
London í morgun. FÚ.
Blum stjórnin í Frakklandi liefir þegar tilkynt
Tékkóslóvakíu að Frakkar muni tafarlaust fara til að-
stoðar Tékkum ef innrás verði gerð í landið, og frétta-
ritari Reuters í París segir, að þeir muni ekki bíða ef t-
ir því að ráðfæra sig við Breta. Franska stjórnin hefir
kvatt sendilierra sína í Vínarborg, Belgrad og Brússel
heim til Parísar til þess að ræða við þá um ástandið í
Evrópu.
Atburðirnir í Austurríki hafa haft allmikil áhrif á
kauphöllunum. Verðbréf austurrískra l'yrirtækja hafa
fallið í verði. Þá hefir þetta einnig valdið nokkrum
gengissveiflum. Franski frankinn féll í gær ofan í 163
miðað við sterlingspund.
Afbending verðlanna frá
skíðamótinn.
Skíðafélag Réykjávíkur liéTt
sldðamönnum í gær kveðjusaöi-
sæti og voru um 400 manns vlð-
sladdir.
Kr. 0. Skagfjörð bauð gesti
velkomna en Steinþór Sigurðs-
son, magister, mælti fyrir minni
skíðaíþróttarinnar.
Ben. G. Waage afhenti því
næst verðlaun:
Skíðagangan: Þeir þrír er
fyrstir urðu að marki, Jón Þor-
steinsson, Rögnvaldur Ólafsson
og Magnús Kristjánsson, hlutu
lieiðurspeninga, en tveir þeir
næstu, Bjöx’n Blöndal og Jónas
Ásgeirsson, lilutu sldðastafi.
4 manna sveit Siglfirðings
vann Tlxule-bikarinn, en þeir er
í lienni voru, Jónas Ásgeirsson,
Alfreð Jónsson, Ásgrímur Krist-
jánsson og Sigurgeir Þóx-arins-
son, fengu heiðui’speninga.
Stökkið: 1. verðlaun hlaut
Jón Þorsteinsson, önnur Jón
Stefánsson og þriðju Ketill Ól-
afsson. Fengu þeir allir heiðurs-
peninga.
Krókahlaupið: 1. vei’ðlaun
Björgvin Jiíníusson. 2. Magnús
Kristjánsson og 3. Björn Blönd-
al. Hlutu þeir heiðurspeninga.
Fjórðu verðlaun, skíðastafi,
hlaut Röngvaldur Ólafsson, og
Árni Árnason og Ketill ,ÓDfs-
son, sem voru jafnir i 5. sæti,
fengu einnig sldðastafi.
Jón Þorsteinsson fékk einnig
sldðabönd að aukaverðlaunum.
Þá voru nokkrar ræður
haldnar, én að því búnu vár
dans stiginn fram yfir mið-
nætti.
--------- *utmim***r~-- ■ •
Fiskiþing.
Fiskiþing, sem hefir nýlokið
störfum, hefir afgreitt þau mál
sem liér verða talin, auk þeii’ra
mála, sem áður er getið:
Vitamál. Fiskiþingið telur að-
kallandi þörf fyrir aukið öryggi
sjófarenda við strendur lands-
ins og leggur til, að framvegis,
verði öllu vitagjaldinu vaxáð til
vitamálanna. — Áliersla var
lögð á, að viti verði reistxxr scnx
allra fyrst við Mýrar til þess að
tíraga úr slysahættxi þar.
Síldarleit. Fiskiþingið lagði
til að sjálfritandi dýptarmæhr
verði settur í varðskipið Þór, og
að skipinu verði falið að leita
síldar fyrir Norðux’landi á
surnri komanda, en í Faxaflóa
að hausti. Þingið telur og' æski-
legt að Þór verði látinn gera til-
raunir um nýjar veiðiaðferðir
og leita nýrra fisldmiða.
Síldarverksmiðjur. Fiskiþing-
ið lagði til að byrjað verði í
sumar á snxíði síldarverksmiðju
i Raufai’höfn, svo að hún geti,
tekið til starfa í byrjun vertið-
ar 1939 — svo og að einstökuxn
mönnunx eða félagi, ef stofnað
\erðxir, verði veitt heimild til
þess að reisa síldarbræðslustöð
í Þórshöfn á Langanesi, er
brætt geti að minsta lcosti 2400
nxál síldar á sólarliring.
Fræðslustárfsemi. Fiskiþing-
ið ítrekar fyrri samþykt sína
þess efnis: að stjórn Fiskifé-
lagsins komi því til leiðar, að
flxxtt verði í útvarpið, eins oft
og við verður komið, fræðandi
erindi vai’ðandi sjávarútveginn.
- (FÚ).
FÚ.
I gærmorgxm réri opinn
trillubátur úr Grindavík og gat
hann ekki lent aftur sökum
brims. Slysavarnafélagið féklc
vélbátiiin Geir goða til þess að
sækja bátinn áustur í Gi’inda-
vík og fara með liann út i Hafn-
arsjó og lenti hann í Höfnxim.