Vísir - 04.04.1938, Blaðsíða 3

'VÍSIR
Miðbærinn, Grjótaþorpið
og Þjóðleikhúsið.
Nokkrar tillögur um bætta um-
ferð og skipulagsbreytingar.
Árið 1927 var gengið frá
skipulagsuppdrætti Reykjavík-
ur innan Hringbrautar. Upp-
dráttur þessi náði aldrei sam-
þykki réttra aðila.
Þegar borgir eða bæjir eru
skipulagðir, virðist eðlilegt, að
byrjað sé á kjarnanum og meg-
ináherslan lög á, að þar sem
þéttust er bygðin, eða í kjarna
bæjarins, séu breytingamögu-
leikarnir á skipulaginu fyrst at-
hugaðir og siðan sé það tengt
úthverfunum og þeim óbygðu
svæðum, sem ætlu eru til bygg-
inga.
Nú er það svo með Reykjavik,
að öngþveitið í þessum kjai-na
skipulagsins er þegar orðið ó-
viðunandi með öllu á mjög
mörgum stöðum, og geri eg ráð
fyrir þvi, að töfin á þvi
að skipluag bæjarins inn-
an Hringbrautar sé tekið til
meðferðar orsakist nokkuð af
kvíða fyrir þeim erfiðleikum,
sem biða þeirra, er við skipu-
lagið fást og eiga að gera á-
kveðnar tillögur um breytingar.
Skipulagserfiðleikarnir mæta
augunum þegar i aðalliluta bæj-
arins, miðbænum. Eg hefi áður
í blaðagrein minst á hina miklu
umferð i bænum og reynt að
færa sönnur á það, að gatna-
kerfi meginhluta miðbæjarins
sé of þröngt og illa fyrir komið
íyrir hina miklu umferð þar.
Ennfremur mintist eg á þann
glundroða, sem skapast af bila-
stöðvunum innan um hinn
mikla fjölda gangandi manna
og ökutækja, sem i miðbænum
eru.
Hvað ætti þá helst að gera, til
•að ráða bót á þessum glundroða
uniferðarimiar ?
Mér er kunnugt um, að bæjar-
stjórn vill ekki hafa beinan í-
lilutunarrétt um stæði bifreiða-
stöðvanna í bænum, en það
virðist sjálfsagt, að lögreglunni
verði hið fyrsta gefið fult vald
í hendur og ákveði hún stæði
bifreiðastöðvanna í samvinnu
við þá, sem skipulaginu ráða,
enda er lögreglan einmitt sjálf-
sögð til að taka ákvarðanir um
slíkt, þar sem hún á að sjá um-
íerðinni í bænum borgið og
ber ábyrgð á öryggi fótgang-
andi fólks.
Það yrði einnig sambærileg
ráðstöfun við það, sem annars-
staðar tíðkast, þar sem strætis-
vagnar og sporvagnar eru aðal-
umférðartæki fjöldans, ineð
fastar og fyrirfram ákveðnar
bækistöðvar, sem svo er fyrir
komið, að einn þáttur umferð-
arinnar kemur ckki í bága við
hinn.
Fyrsta skilyrðið til þess að
umferðarmálin á fjölförnustu
götum bæjarins komist á hinn
raunverulega rétta grundvöll er
þó það, að fullkomnara sam-
band fáist milli hinna einstöku
hæjarliluta. Eitt af því, sem
mestu máli skiftir í þessu efní,
er að aðgengilegar liöfuðbraut-
ir milli austur- og vesturbæjar-
ins verði lagðar nálægt mið-
lduta bæjarins, og verði önnur
þeirra næst höfninni, í sam-
bandi við Tryggvagötu og
Skúlagötu, sem veitt gæti vöru-
flutningaumferðinni út úr um-
ferðinni i miðbænum. Eg hefi
áður lagt til, að fyrsta bráða-
þirgðalausnin, þar tii hægt væri
að framlengja Hverfisgötu nær
því beint í Vesturgötu, verði sú,
að Tryggvagata, sem er í nokk-
uð góðu sambandi við Skúla-
götu til austurs, verði fram-
lengd i Vesturgötu (norðanvert
við hús Jóns Rjörnssonar kaup-
manns), upp í torg, sem mynd-
ast við gatnamót Vesturgötu og
Garðastrætis, og þaðan all-beint
i vesturátt. Yrði hér um hlut-
fallslega htinn kostnað að ræða,
en liið beina samband milli aust-
m-- og vesturbæjar skapaðist,
þannig að Tryggvagata, sem er
Sæmilega breið, yrði aðal-öku-
braut til vesturs, og þá um leið
yrði séð fyrir því, að Vesturgata
og Hafnarstræti yrði einungis
leyfð til aksturs í austurátt, frá
gatnamótum Garðastrætis og
Vesturgötu. Slík ráðstöfun
myndi jafnframt valda þvi, að
umferðin minkaði til muna á
hættulegustuu gatnamótunum í
Hafnarstræti og i Austurstræti,
sem vissulega eru of takmörkuð
fyrir umferðina þar.
Þessar tillögur eru fram born-
ar vegna þess, að þær eru fram-
kvæmanlegar mjög bráðlega og
án mikils kostnaðar og yrðu, að
mínu áliti, til stórbóta fyrir um-
ferðina, en inunduvitanlegaekki
standa i vegi fyrir víðtækari
breytingum á samgönguleiðinni
milli þessara bæjarhluta.
Þær breytingartill., sem fram
liafa lcomið í þessa sömu átt,eru
liins vegar sjálfsagðar, margar
hverjar, miðaðar við framtið-
ina, en svo kostnaðarsamar, að
framkvæmd þeirra hlýtur að
tefjast. Þótt sjálfsagt sé að
ganga frá endanlegum lausnum
a fyrirliuguðum skipulagsupp-
dráttum.
Það er of langt mál, að fara
frekar út í þessar samgöngu-
leiðir milli bæjarlilutanna, enda
erfitt að gera þeim þannig skil
i blaðagrein, að menn geti til
fullnustu fylgst með því, en áð-
ur en eg sleppi pennanum vil
eg fara nokkrum orðum um
nokkra þá hæjarhluta, sem
þarfnast skjótra lagfæringa, frá
iiyggingalegu sjónarmiði. — Eg
liefi fyr drepið á, að það er sjálf-
sögð skylda þeirra, sem skipu-
laginu ráða, að sjá bæjarbúum
fyrh- nægilega stórum opnum
svæðum og leikvöllum barna
inni í steinkassaþvarginu. Þetta
atriði virðist eklci vera tekið
nægilega til greina við fyrirhug-
að skipulag bæjarinss, en þar
senx möguleikarnir eru enn þá
opnir, verða bið fyrsta að koma
fram ákveðnar tillögur i þá átt.
Grjótaþorpið er þymir í aug-
um all-flestra bæjarbúa. Það
sker í sundur mið- og vesturbæ-
inn og liggur þarna i milli eins
og ósamstætt spítnarusl. Eg
ælla ekki að fjölyrða frekar um
hollustu og ytra snið þessa áber-
andi hverfis Reykjavikurbæjar,
en livort sem þar enn er stað-
urinn fyrir Ingólfsbæ, ráðhús
bæjarins eða önnur nauðsynleg
og skemtileg mannvirki, þá er
þó mjög aðkallandi að Grjóta-
þorpið verði gagnrýnt alvarlega,
því enn eru ekki breytinga-
möguleikarnir á þessum bæjar-
liluta eyðilagðir neitt að ráði
óskynsamlegum byggingum.
Annars er sá staður, sem eg
að þessu sinni vildi minnast á,
er fyrirhugað torg andspænis
Þjóðleikhúsinu. Eg tel það eina
möguleikann til þess að bjarga
þeirri miklu byggingu, að rutt
verði burtu þeim liúsum, sem
andspænis standa, og myndað
breytt og fagurt torg, með stöll-
um, milliLaugavegsbygginga og
Iiverfisgötu. Þar sem við verð-
um að horfast í augu við þá
stareynd, að leikhúsinu hefir
verið valið mjög ófagurt og ó-
liaganlegt stæði, hverjum svo
sem um það má kenna, er ekki
um annað að ræða en bjarga
þvi sem bjargað verður, og
reyna að girða eins fyrir það og
liægt er, að syndir feðranna i
sambandi við þessa byggingu,
komi niður á börnunum.
Eg hefi nú komið við á nokkr-
um stöðum i bænum, bent á
galla og leiðir til lagfæringar.
Sliku ferðalagi mætti lengi
halda áfram, en skal nú staðar
numið að sinni. Þau mál, sem
eg hefi tekið til meðferðar hér
og i fyrri greinum mínum,
varða alla íbúa þessa bæjar, án
tillits til flokka og stétta. Verða
menn því að vera einhuga um
að styðja að því að gera Reykja-
víka að hollum og vel bygðum
bæ, og þeir menn, sem með
þessi mál fara, verða líka að
gera sér far um að hlusta eftir
óskum bæjarbúa og ná sem
bestri einingu við þá um alla
framkvæmd þessara þýðingar-
miklu mála.
Hörður Bjarnason.
Skfðaferðir I gær.
Skíðamót Ármanns.
Fjöldi manns fór i gær á
skíði, en færi var ekki sem best,
slydduhríð allsstaðar og bleyta
mikil. Með Ármanni fóru um
170 í gærmorgun, en 60 höfðu
verið um nóttina, en umhverfis
skíðaskálann var um 500
manns. Má ætla, að alls hafi um
1000 manns verið á skíðum í
gær. •>
Ármanns hélt framlialds-inn-
anfélagssldðamót sitt i Ólafs-
skarði í gær og var kept í króka-
lilaupi.Brekkan var 400 m.og 15
blið á henni, sum mjög kröpp.
Kept var um útskorinn bikar,
sem Sigurjón á Álafossi hafði
gefið, en Rikarður skorið. Kept
var í tveim umferðum og urðu
þessir lilutskarpastir:
1. Þór. Bjömsson, 1 mín. 57.7
sek.
2. Ólafur Þorsteinsson, 2 min.
05.7 sek.
3. Guðni Þ. Guðmundsson, 2
mín. 10.2 sek.
Þátttakendur í Kjalarför
Sldðafélagsins voru 26. Var lagt
af stað með Laxfossi Id. 6 og
siglt að Fossá i Iíjós og farið
þar á land. Uin kl. 9 var lagt af
stað og var færi slæmt. Allan
daginn var liríðarmugga ogvarð
því að fara varlega og komu
ferðlangarnir ekki til Stiflisdals
fyrri en kl. 8% um kveldið. Þar
fengu þeir hinar bestu móttölc-
ur og róma þær mjög. Voru þeir
þá blautir og sumir kaldir, en
allir í besta skapi Eftir skamma
dvöl héldu 17 áfram og til bíl-
CuíraunilHr Úlafssoa
í Nýjabæ.
Um langan aldur hafa verið
margir atorkumiklir hefðar-
bændur á Seltjarnarnesi, að-
sópsmiklir nytsemdamenn og
brautryðjendur. Á síðustu ára-
tugum 19. aldar og fram á
þessa öld áttu þeir mestan þátt
í þilskipaútveginum við Faxa-
flóa, meðan liann var í vexti
og blóma. Margir þeirra áttu
skip eða hluta í þeim, sumir
vóru og skipstjórar sjálfir. Var
þar athafnabragur meiri en
gerðist víðast annarsstaðar hér-
lendis, foringjar öruggir, heim-
ili stór og myndarleg og húsa-
kynni reisuleg og batnandi.
Einn inna yngri manna i
þessum flokki um siðustu alda- .
mót var Guðmundur Ólafsson
í Nýjabæ, sem borinn e!r til
grafar í dag.
Hann var f. 6. des. 1865 í
Mýrarhúsum á Seltjarnarnesi,
sonur alkunnra merkishjóna:
Ólafs formanns í Mýrarhúsum,
Guðmundssonar í Nesi, Páls-
sonar, og f. k. lians, Karítasar
Runólfsdóttur frá Saurbæ á
Kjalarnesi, Þórðarsonar i Saur-
bæ, Ólafssonar á Vallá, í karl-
legg af Ormi Vigfússyni i Eyj-
um, sýslumanni (d. 1675), sem
merkar og fjölmennar ættir
eru frá komnar. Eru þessar
ættir alkunnar og raktar í
Sýslumanna-æfum og viðar. —
En föðurætt Guðmundar er
komin úr Skaptafellsþingi í
karllegg. Ólafur faðir lians,
merkur atorkumaður, var tví-
kvæntur. S. k. hans var Anna
Björnsdóttir frá Hóli Lundar-
reykjadal, mesta ágætiskona.
Hann féll frá meðan yngri
börnin vóru í æsku og var Guð-
mundur þá fyrirvinna búsins
með stjúpmóður sinni, uns
hann kvæntist 1897 Ragnhildi
Brynjólfsdóttur frá Meðalfells-
koti i Kjós; reistu þau þá bú
i Nýjabæ og liafa búið þar sið-
an snildarbúi og heimilið jafn-
an talið í fremsta flokki.
Frú Ragnliildur lifir mann
sinn. Þau hjónin áttu eina dótt-
ur barna: Bryndisi, konu Jóns
Guðmundssonar frá Hofi á
Rangárvöllum.
Guðmundur var lengi mikill
driftarmaður í þilskipaútveg-
inum og einhver inn þraut-
seigasti og gafst ekki upp við
liann fyrr en i síðustu lög. Síð-
ar átti hann lilutdeild í togm’a-
útgerð, og var einn af stofn-
öndum og eigöndum „Hilmis“,
en seldi síðan. En á síðari ár-
um lagði hann eingöngu stund
á landbúnað. Gerði liann stór-
miklar og prýðilegar umbætur
á jörð sinni á túnum og hús-
um. Rak búnaðinn með dugn-
aði og hagsýni.
Guðmundur var ótrauður til
umbóta að liverjum málum, er
anna, er biðu við Bugðu, en 9
urðu eftir. Hinir 17, er áfram
liéldu, komu í bæinn um kl. 2Ya
i nótt.
Sonur okkar,
Björn Blöndal Guðmundsson,
andaðist að Reykjahæli i gær.
Ragnheiður Lárusdóttir. Guðmundur Guðmundsson.
Bjðrn Bl. Guömundsson
Bæjar
fréttir
sonur Guðmundar Guðmunds-
sonar kaupmanns að Selfossi,
andaðist í gær að Reykjahæli.
Björn var ungur maður og á-
hugasamur, en hafði tvö hin síð-
ustu árin átt við vanheilsu að
stríða, og var þó alt útht fyrir
að hann væri í afturbata. Björns
verður nánar getið síðar.
Eldsvoði.
Á laugardagskveld um kl.
lnálf ellefu var slökkviliðið kvatt
að Varðarliúsinu, en þar var
eldur laus i Hafnarbúðinni. Þeg-
ar að var komið, logaði upp
með öllum veggjum og kvikn-
að var í loftinu. Var reykur
mikill í húsinu.
Slökkviliðinu tókst að vinna
bug á eldinum i tæpum klukku-
tíma. Skemdir urðu miklar á
búðinni og skilrúmið á milli
verslunarinnar — Hans Eide er
eigandi hennar — og Happ-
drættisumboðs St. A. Pálssonar
og Sigbj. Ármanns var mjög
brunnið. Skemdist þar mikið
vegna vatns.
hann fékkst við. Á þeim árum,
er hann vann að útgerð, átti
hann t. d. mikinn hlut að stofn-
un „Slippfélagsins“ og var í
stjórn þess frá upphafi og
lengstum síðan. Hann var síð-
ar einn af stofnöndum Mjólk-
urfélagsins og starfaði mjög
að viðgangi þess. Var liann
fyrst endurskoðandi félagsins,
og siðan formaður þess óslitið
frá ársbyrjun 1924 meðan
heilsan leyfði. Ekki komst
liann hjá afskiftum sveitar-
mála; var langan aldur oddviti
Seltjarnarnesshrepps og mun
hafa ráðið mestu um málefni
hans, enda var liann hvort-
tveggja: slingur til úrræða og
sér einhlítur um ráðagerðir.
Hann var lieldur fáskiftinn
og ómannblendinn, en vinfast-
ur og vinavandur. Snyrtilegur
og höfðinglegur var hanii í
framgöngu og bar það með sér,
að hann var bjargfastur dáða-
maður. Var sá málstaður ekki
í flæðiskeri, sem traust lians
liafði.
Fjrrir nær þremur árum
misti Guðmundur heilsu sína
og lét þá af störfum þeim, er
liann hafði með höndum liaft.
Hann lézt 25. f. m.
B. Sv.
Veðrið í morgun:
1 Reykjavík 4 st., mes í gær 4,
minst í nótt 2 st. tírkoma í gær
9.4 mm. Yfirlit: Grunn lægð viS
norðurströnd íslands á hreyfingu
í austur. Önnur lægð nálgast úr
suðvestri. Horfur: Faxflói: SuS-
vestan gola og úrkomulítið í dcig,
en vaxandi sunnan átt og rigning
í nótt.
Vantraustið.
Útvarpsumræður um vantrausts-
tillöguna fara fram í kveld og
hefjast kl. 8.15. Ein umferð verður
í kveld og hefir hver flokkur 40
mínútur til umráða. Flokkarnir
tala í þessari röð: Sjálfstæðis-
flokkur, Framsóknarflokkur, Al-
þýðuflokkur, Kommúnistaflokkur
og Bændaflokkur. — Annað kveld
verða 2 umferðir, 25 og 10 mín.,
en röð flokkanna verður breytt.
Sjálfstæðisflokkurinn talar síðast-
ur í seinni umferðinni.
Skipafregnir.
Gullfoss er í Reykjavík. Goða-
foss kom kl. 2 í dag til Grimsby.
iBrúarfoss er í Kaupmannahöfn og
Dettifoss á Akureyri. Lagarfoss
kom til Kaupmannahafnar í gær-
kveldi. Selfoss er á leið til Ham-
borgar frá Antwerpen. Esja kom
úr strandferð í morgun.
Fimtugsafmæli
á á rnorgun frú Brynhildur
Maack Pétursdóttir, Túngötu 2.
Aðalfundur Hvatar,
félags sjálfstæðiskvenna, var
haldinn á föstudaginn var. For-
maður félagsins, Guðrún Jónasson
bæjarfulltrúi, var endurkosin, en
meðstjórnendur eru María Maack,
Kristín Sigurðardóttir, Ágústa.
Thors, Marta Indriðadóttir, Guð-
rún Guðlaugsdóttir og Guðrún Pét-
ursdóttir. Fundurinn fór hið besta
fram, og er áhugi félagskvenna
fyrir stjórnmálabaráttunni síst
rénandi. Nýja dagblaðið s.l. sunnu-
dag gerði mikið úr því ósamlyndi,
sem á fundinum hefði ríkt, en það
er skernst frá að segja, að alt eru
það ósannindi frá upphafi til enda.
Ef allur fréttaburður blaðsins er
slíkur, undrar engan þótt út-
breiðsla þess sé nokkuð takmörk-
uð.
Garðyrkjuráðunautur bæjarins.
Á síðasta bæjarráðsfundi var
samþykt að ráða Matthías Ás-
geirsson garðyrkjumann til þess
fyrst um sinn að vera garðyrkju-
ráðunautur bæjarins.
Slys.
Síðdegis á föstudag, þegar Esja
var. út af Hornströndum, var á
norðanrok. Fékk skipið á sig brot-
sjó og fótbrotnaði þá póstmaður-
inn á skipinu.
Bílhvarfið.
Eins og sagt var frá í Vísi á
laugardag saknaði Ingibergur Þor-
kelsson, byggingameistari, bílsins
R 785, en hann hafði skilið hann
eftir fyrir utan húsið Njarðargötu
5. Nokkru eftir hádegið var lög-
reglunni tilkynt, að bíllinn væri
skarnt fyrir neðan Sambandshúsið.
Var bíllinn óskemdur.
Hoglýsiil i Bíó
Viö teiknum
myndirnap.
(Fjörutíu og tveir níu tveir)
Lækjartorgl 1 — Sími 4292