Vísir - 05.04.1938, Blaðsíða 2

V I S I R
VfSIR
DAGBLAD
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Austurstræti 12.
S í m a r:
Afgrciðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Oftraust.
*
í útvarsræöu sinni í gær, varði
1 Hermann Jónasson stjórn-
arbandalag sitt við Alþýðu-
flokkinn með því, að hann ætli
sér að treysta því í lengstu lög,
að Alþýðuflokkurinn hjálpi sér
til þess að koma þvi til leiðar,
að gerðardómurinn í togara-
deilunni verði í heiðri hafður.
Og hann kvaðst heldur kjósa
sér það lilutverk, að verða fyrir
þeim vonhrigðum, að þetta
traust sitt á Alþýðuflokknum
reyndist oftraust, heldur en að
vantreysta þvi fyrirfram, að
landslögum verði hlýtt. — En
hvað liann ætlaðist þá fyrir, ef
vonir hans um löghlýðnina
brygðust, um það kvaðst hann
ekkert vilja segja, enda mundi
það Iítt til þess fallið, að greiða
fyrir friðsamlegri Iausn á vinnu-
deilum, að hafa í hótunum um
liðsafnað og refsiaðgerðir fyrir-
fram.
Nú hefir Alþýðuflokkurinn
lýst því yfir, að hann telji gerð-
ardómslögin og gerðardóminn
að engu hafandi, og lýst sig þess
albúinn að halda þeirri afstöðu
sinni til streitu, ef svo vilji
verkast, og gera þannig „upp-
reist gegn ríkisvaldinu“, eins og
Hermann Jónasosn orðaði það
í sambandi við „bensin-verkfall-
ið“ um árið. Traust Hermanns
á löghlýðninni hefir því í raun-
inni við ekkert að styðjast að
svo komnu, og verður að teljast
bersýnilegt oftraust, þar til ann-
að reynist réttara.
Höfuðröksemd Hermanns
Jónassonar fyrir því, að ekki
væri fært að láta við það sitja
fyrst um sinn, að ákveða kjör
sjómanna ó saltfisksvertíð með
lögum, heldur yrði að gera um
deiluna alla í einu, var sú, að
ekki væri á það treystandi, að
samkomulag næðist sjðar um
kjörin á síld- og ísfiskveiðum.
En nú virðist hann algerlega
horfinn frá „villu síns vegar“ i
þessu efni, því að hið bjargfasta
„traust“, sem hann nú ber til
þess, að gerðardóminum vciði
hlýtt, er í rauninni ekkert ann-
að en von hans um það, að sam-
komulag náist við sjómenhina
um kjörin á sildar- og ísfisks-
vertíð. En slíku samkomulagi
hefði að sjálfsögðu eins mátt ná,
án gerðardómslaganna og geró-
ardómsins, sem að engu er haft
í þessu samhandi, samkvæmt
yfirlýsingu Alþýðuflokksins, og
gæti því jafnframt frekar spilt
fyrir samkomulagi heldur en
hitt.
f>að var einhverntíma komist
svo að orði í blaði Hermanns
Jónassonar, að það væri svo
sem sjálfkjörið hlutverk Fram-
sóknarflokksins, að leysa tog-
aradeiluna með „lögskipuðum
gerðardómi“, sem þá einnig
yrði séð um að framfylgja. Og
W.l -
orð voru látin falla um það, að
forsætisráðlxerranum, Her-
manni Jónassyni, væri manna
hest treystandi til þess að taka
það mál „sterkum tökum“. En
])að varð lítið vart við „sterku
tökin“ í útvarpsræðu Hermanns
i gær. Og ekkert er heldur i
rauninni líklegra en að það
traust, sem blað hans lýsti á
honum, til þess að hinda far-
sællega enda á togaradeiluna,
reynist oftraust, ekki síður en
traust hans á Alþýðuflokknum
til þess að styðja hann að því.
Ivan Krestanoff
húlgarski blaðamaðurinn, sem
dvalist hefir hér á landi að und-
anförnu, hefir skrifað fjölda
margar greinir um Island í
búlgörsk blöð og ýms blöð, sem
gefin eru út á Esperanto. Helstu
hlöðin í Sofia, höfuðhorg Búlg-
aríu, birta reglulega greinar
hans.um Island, t. d. Mir, sem
komið hefir út i 44 ár, Zarja,
sem komið hefir út í 16 ár, La
Parole Bulgare o. fl. Greinir hr.
Krestanoff fjalla um land, þjóð,
tungu, bókmentir, trúmál, sið-
venjur, stjórnmál, verslun, iðn-
að, veðurfar og hitt og þetta, og
hafa ýmsar myndir frá Islandi
hirst með greinunum. Nokkur
önnur blöð í Sofia en þau, sem
að framan voru nefnd, svo sem
Slovo, Kmabna o, fl., og ýms
hlöð úti um landið, hafa ýmist
endurprentað greinirnar eða
hirt útdrátt úr þeim. Greinir
Krestanoff liafa einnig birst í
esperantiskum blöðum, sem
fyrr segir, svo sem „Esperanto“
i Genf, „Herolde de Esperanto“
í Sheeveningen, „Dansk Espe-
í antoblad“ i Kaupmannahöfn,
„Svenska Esperanto-Tidningen“
í Stokkhólmi og „Norvega Espe-
rantist“ í Oslo. -— Hr. Krestan-
off hefir fengið mikinn fjölda
hréfa frá ýmsum lesendum
greinanna. Hafa þeir þakkað
honum fyrir þær og óskað hon-
um til hamingju með þetta
kynningarstarf, hvatt hann til
þess að halda áfram og beðið
hann að skila kveðju sinni til Is-
lands og Islendinga. Fara hér á
eftir nokkur ummæli úr bréf-
unum. — 1. T. Hrislov (50 ára
rithöfundur í Sofia): „Eg gleðst
mjög af að heyra, að svo inni-
lega skuli hafa verið tekið á
móti yður í þessum löndum
frosta og snjóa. Eg fullvissa yð-
ur um, áð „kuldinn“ er meiri
í hinum ósiðuðu Austurlöndum,
þótt hitínn sé þar 16—18 stig
og náttúrufar hið hagstæðasta.
2. Ritstj. dagbl. „Mir“, hr. Dimi-
troff í Sofia: „Það er almennur
áhugi fyrir greinum yðar og
stöðugt er verið að óska eftir
heimilisfangi yðar.“ 3. Dr. Y.
Siskoff,ritari á aðalræðismanna-
skrifstofunni í Helsingfors: —
„Greinir yðar um ísland bárust
mér af tilviljun í nokkrum ein-
tökum af „Mir“. Þær eru ákaf-
lega athylgisverðar og skemti-
legar. Yið lásum þær með
mestu ánægju. Fyrir alla muni
látið ekki hér við sitja. Þetta er
merkilegt menningarstarf.“ —
4. Dr. St. Dimitroff í Bern:
„Greinir yðar i „Mir“ les eg
reglulega.“ — 5. K. Denoff, .að-
stoðarverkfræðingur í Razgrad:
„Nafn yðar þekki eg úr hók-
mentaheiminum. Með mikilli
gleði les eg um hið óvanalega
ferðalag yðar um hin norðlægu
lönd og menningarstarf, sem
þér vinnið af sjálfsdáðum fyrir
okkar gleymda land. Eg óska
yður alls góðs af einlægri
ánægju og hjartanlegri vel-
þóknun. Þegar þér komið aftur
heim, þá gerið okkur aðvart, svo
að við getum boðið yður að
halda nokkra fyrirlestra um
Norðurlönd." (FB).
k‘Li'3**-^.. --
Blumstj ór’xtizini spád íalli iyrir
næstu hel^i-
Almenn óáuægja með
nýju skattalögin.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Frá París er símað, að meiri hluti blaðanna þar í
borg, sé afar andvígur hinni nýju skattalög-
gjöf stjórnarinnar og einræðisbrölti hennar.
Eru það að eins hin róttækustu vinstri blöð, sem enn þá
styðja stjórnina. Stjórninni er spáð falli fyrir næstu
helgi af þeim mönnum, sem bestir heimildarmenn
þykja um þessi mál.
. Hægrablaðið „Echo de Paris“ segir að Blum sé að
leitast við að ná ótakmörkuðum völdum til að skella
svo á marxistisku einræði. Hann ætli sér að skapa verð-
bólgu og hagnýta sér það öngþveiti, sem af henni
myndi Ieiða.
De la Rocque skrifar grein í blaðið og segir að Blum
sé að fremja pólitískt sjálfsmorð og að hann sé að
reyna að koma af stað byltingu sem hann ætli sér að
græða á, en muni verða honum að falli.
London 4. apríl. FÚ.
Texti frumvarps Blums um
fjáröflun handa ríkinu var birt-
ur í dag, eftir að ráðuneytið
hafði samþykt frumvarpið. Það
gerir ráð fyrir að stjórninni sé
veitt tilskipunarvald undir viss-
um kringumstæðum og í
ákveðnu skyni, en þó þarf
stjórnin að leita staðfestingar
þingsins á tilskipunum sínum,
fyrir næstu áramót. I frumvarp-
inu er rækilega skýrt frá þvi á
hvern hátt stjórnin má nota hið
íakmarkaða einræðisvald sitt.
I frumvarpinu er gert ráð
fyrir allmörgum róttækum ráð-
stöfunum. T. d. á að veita
stjórninni heimild til að Ieggja
stighækkandi skatt á höfuðstól
sem er 150 þúsund sterlings-
pund eða yfir, og er skatturinn
lægstur 4%, eða alt upp í 17%
á 300 þúsund sterlingspunda
höfuðstól, og hærri fjárhæðir.
Þá er gert ráð fyrir endurskoð-
un fjárlaganna, aukningu tekju-
skatts, sérstökum skatti á arð
hergagnaverksmiðja o. fl. Enn-
fremur á að endurverðleggja
gullforðann, og er gert ráð fyr-
ir að þannig afilist um 100 mil-
jónir franka. Þá er gert ráð fyr-
ir enduskoðun á tollalöggjöf-
inni.
United Press.
ur frumvarpið lagt fyrir fjár-
málanefnd þingsins.
Ægilegt járnbrantarslys
í Snðnr-Afrikn.
EINIÍASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Frá Bulawayo er símað, að
milli 20 og 30 manns hafi
farist í járnbrautarslysi, sem
varð í nótt þar í grend. Er
slysið taiið eitt hið ægilegasta,
sem orðið hefir í Suður-
Afríku. Póstlestin milli Jó-
hannesarborgar og Bula-
wayo ók með feiknahraða á
vöruflutningalest, er kom úr
öfugri átt. Þetta skeði 89
mílum suður af Bulawayo.
Fjöldi manns særðist. Rign-
ing og stormur var á, þegar
slysið vildi til og gerði það
björgunarstarfið mjög erfitt.
United Press.
MÓÐIR FIMMBURANA I CAN-
ADA EIGNAST ÞRETTÁNDA
BARN SITT.
Einkaskeyti til Vísis.
London, í morgun.
II
fyrir Kinverjum ?
London, 5. apríl. — FÚ.
Fréttir þær sem berast frá vígstöðvunum í Kína eru
svo mótsagnakendar, að ómögulega verður af þeim
ráðið hvorum aðilanum veitir betur á Lung-hai-víg-
stöðvunum, en þar virðast nú aðal orusturnar standa.
Kínverjar segjast hafa unnið stórsigra en að mannfall
Japana hafi verið gifurlegt, og fari þeir hvarvetna hall-
oka fyrir kínverska hernum. Aftur á móti segja Japan-
ir, að þeim hafi ekki einungis tekist að hefta framsókn
Kínverja, heldur hafi þeir einnig sótt fram og séu
komnir aftur norður fyrir skipaskurðinn mikla. —
Uppreistarmenn sækja
hratt til strandar.
Londn 5. apríl. FÚ.
Það virðast litlar líkur til
þess, að spanska stjórnarhern-
um talíist að koma í veg fyrir
það, að uppreistarherinn kljúfi
í tvent þann hluta Spánar, sem
stjórnin hefir á valdi sínu. Upp-
reistarherinn nálgast Miðjarðar-
hafsströndina hröðum skrefum
í grend við Tortosa.
Frá Lerida sækja uppreistar-
mann að liinum stóru vatns-
geymum, þaðan sem Barcelona
fær hæði neysluvatn sitt og afl
til raforku.
Berlín. 5. apríl. — FÚ.
Með því að taka Lerida hafa
uppreistarmenn á Spáni náð
valdi á flutningaleiðunum til
Andorra, Tarragona og Barce-
lona. EftirAndorraleiðinni segja
þeir að lýðveldinu hafi borist
hergögn frá Frakklandi, og sé
því nú lokið.
Eftir því sem „Daily Tele-
graph“ segir hafa uppreistar-
menn nýlega tekið 1000 stjórn-
arhermenn til fanga. Þar á með-
al sé ensk herdeild sem nefnist
„Major Attlees compani“, sem í
séu 96 Englendingar og 3 Amer-
íkumenn.
dags og í gær og hefir orðið
mikið tjón af völdum þess. Skip
frá Bergen með 12 manna á-
höfn strandaði á svo kölluðum
Galde-skerjum. Skipið var á
leið til Alta frá Leith. Björgun-
arskútan Christian Bugge ert
komin á vettvang og hefir séð
menn á þilfari, sem veifuðu til
skipsmanna á hjörgunarskút-
unni. Sjó hefir lægt, og eru
vonir um, að skipbrotsmönnum
verði bjargað, en raunar liggur
skipið þannig á skerinu, að hætt
er við að það renni af því þá
og þegar einhverjir, er á skip-
inu voru, gerðu tilraun til þess
að komast til lands í björgunar-
bát, því að bát af skipinu hefir
rekið og fanst eitt lík undir
þóttunum.
Víðsvegar um Iand hefir orð-
ið tjón af völdum fárveðursins,
á húsum og símalínum. Fólk í
sldðaferðum lenti í miklum
hrakningum í Jamtlandsfjöll-
um og er fimm manna saknað.
Lík tveggja kvenna, sem voru í
skíðaferð, hafa fundist. Enn-
fremur fanst sænskur maður,
Gustafsson, er var í skíðaferð,
að fram kominn. NRP—FB.
BrimiDi i VirOarbúsinu.
Lögreglan hefir undanfarna
daga haft með höndum rann-
sókn á bruna þeim, sem varð í
Hafnarbúðinni í Varðarhúsinu
síðastliðna viku. Eldurinn kom
upp í millivegg milli búðarinn-
ar og happdrættisumboðs Stef-
áns A. Pálssonar og Sigbjörns
Ármanns. Um kvöldið, er eldur-
inn kom upp, var starfsmaður
lijá liappdrættinu að vinnu sinni
og þóttist verða var við reykjar-
þef. Fanst honum þetta grun-
samlegt og gei’ði brunaliðinu
strax aðvart. Má telja víst, að
bruninn hefði orðið miklu al-
varlegri en raun varð á, ef mað-
urinn hefði ekki brugðið svona
skjótt við, og var þó eldurinn
orðinn all magnaður, er slökkvi-
liðið kom á vettvang. Stór-
skemdir urðu í búðinni og hjá
umboði happdrættisins, en eink-
anlega hefir eigandi verslunar-
innar orðiö fyrir tilfinnanlegu
ijóni. Það er upplýst, að eldur-
inn hefir ekki stafað frá raflögn,
en um eldsupptökin að öðru leyti
verður ekkert sagt með vissu,
hvort sem ])að kann að upplýs-
ast síðar eða ekki. Rannsókn
mun verða haldið á fram.
Á ráðuneytisfundi sem hald-
inn var síðdegis í dag, mölduðu
radikal-socialist fulltrúamir of-
urlítið í móinn, en gerðu engar
áberandi breytingartillögur við
frumvarpið eins og Blum lagði
það fyrir fundinn. 1 kvöld verð-
M óðir fimmburanna í Kanada,
® frú Dionne í Callender í
Ontariofylki hefir nú eignast 13.
barn sitt. Er það drengur, vóg
IVi pund er hann fæddist kl.
814 í gærkveldi. Móðúr og syni
líður vel. United Pess.
Fárviöri vií Noreg.
Oslo 4. apríl.
Fárviðri mildð gekk yfir Suð-
ur-Þrændalög aðfaranótt sunnu-
ENSIÍ VOPNAVERKSMIÐJA.
Enska stjórnin hraðar nú vígbúnaðinum og lætur vinna í vopnaverksmiðjunum nætur sem
daga. —