Vísir - 20.04.1938, Blaðsíða 2

VISIR
Trúnaðarbréf Inskips lárarðar til atrirnu-
rekenda 09 verkamanna rekur miklar um-
ræíur í breskum blöðum. — Gnskir
flugmálasérfræðingar sendir tii Banda-
ríkjanna, en breska stjérnin neitar að
gefa uppiýsingar jiví vlðvikjandi.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í mor’gun.
Inskip lávarður liefir skrifað atvinnurekendum í vopnaiðn-
aðinum, svo og verkamönnum, sem vinna í skotfæra og vopna-
verksmiðjunum, og livatt til aukinnar samvinnu þessara aðila
og ríkisstjórnarinnar, til þess að unt verði að hraða vígbúnað-
inum sem mest. Náist ekki fult samkomulag um þetta, neyðist
breska stjórnin til þess að kaupa hergögn í stórum stíl erlendis.
Bréf Inskip var trúnaðarbréf og átti að halda efni þess leyndu,
en blöðin komust á snoðir um það og ræða það nú.
Þykir þetta ótvírætt benda til, hvað sem öllum samninga-
gerðum liður milli Breta og annara stórvelda, að þeir ætli að
vera við öllu búnir framvegis, enda telja helstu stjórnmálamenn
landsins, að því sterkari sem Bretar.séu fyrir liernaðarlega, því
auðveldara verði fyrir þá, að vinna að því, að varðveita friðinn.
Um leið og hréf Inskips var gert að umtalsefni eru tíu af flug-
málasérfræðingum hreska flugmálaráðuneytisins að leggja af
stað á Atlantshafsfarinu Queen Mary áleiðis til Bandaríkjanna,
til sex vikna dvalar í Bandaríkjunum, í því augnamiði að kynna
sér skilyrðin fyrir því, að Bretar kaupi flugvélar í stórum stíl
handa her sínum og flota.
Mikla atliygli vekur það og, að hreska stjórnin neitar öllum
upplýsingum um ferðina, jafnvel að skýra frá nöfnum þeirra
sérfræðinga, sem valdir hafa verið til fararinnar.
United Press.
7ÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Austurstræti 12.
S í m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
í upplausn.
Það mun vera gert ráð fyi’ir
þvi, að Alþingi verði slitið um
næstu mánaðamót, ekki fyrr,
en ef til vill nokkuru siðar.
Þingið á að vísu talsvert ógert,
sem ekki verður „hlaupið frá“.
Þriðja umræða fjárlaganna er
eftir, ásamt „eldhúsverkunum“,
sem lienni voru geymd. Verður
eldhúsumræðunum útvarpað,
eins og nú er orðin föst venja,
og fara til þess tvö kvöld.
Vinnulöggjöfin, sem stjórnar-
flokkarnir hafa skuldbundið sig
til að afgreiða á þessu þingi, er
skamt komin. En um hana
verða einnig útvarpsumræður.
Hinsvegar mun alt kapp verða
á það lagt, að þingstörfum megi
verða lokið sem fyrst, og ekki
eingöngu af sparnaðarástæðum.
Það leikur orð á því, að eitt-
hvert mesta áhugamál hverrar
stjórnar á þingi hverju sé það,
að þingi verði sem fyrst lokið.
En að þessu sinni eru sérstakar
astæður til þess fyrir stjórnina
og stjórnarflokkana, að reyna
að binda sem fyrst enda á þing-
störfin. Samvinna stjórnar-
flokkanna er á svo veikum
grundvelli bygð, að við borð
liggur að upp úr henni geti
slitnað þá og þegar. Mun þeim
því þykja sem „jörðin brenni
undir fótum sér“, meðan þing-
störfum er ekki lokið.
í s tj órnarherbúðunum virðist
í rauninni alt vera í upplausn.
Um ástandið innan Alþýðu-
flokksins er öllum kunnugt. En
þó að öldurnar hafi ekki að svo
komnu risið eins hátt innan
Framsóknarflokksins, þá veit
enginn hverju þar kann að
vinda fram. Og í ýmsum mál-
um, sem nú eru til meðferðar
á Alþingi, eru stjórnarflokkarn-
ir í harðvítugri andstöðu hvor
við annan. En eftir þvi sem
þeim málum miðar meir áfram
i meðferð þingsins, verður sam-
starfi flokkanna í öðrum efnum
hættara. Þannig er það t. d. um
frumvörp þau, sem Framsókn-
arflokkurinn hefir flutt á þing-
inu um atvinnu við siglingar og
lög um iðnaðamám. En með
frumvörpum þessum er farið
fram á það, að gerðar vcrði
gagngerðar breytingar á nýsett-
um lögum, sem Alþýðuflokkur-
inn hefir beitt sér fyrir og kom-
ið fram með aðstoð Framsókn-
arflokksins á undanförnum
þingum, en Framsóknarflokk-
urinn nú hefir snúist á móti í
höfuðatriðum, eins og átti sér
stað um lögin um síldarverk-
smiðjurnar á síðasta þingi.
Hér við bætast svo þau erfiðu
viðfangsefni, sem að steðja ut-
an þingsins, og nú bíða úrlausn-
ar, vinnudeilurnar í vegavinn-
unni og við síldarverksmiðjur
ríkisins. En um þau hlýtur að
skerast í odda þá og þegar, og
mun það þykja hentara, að
þingi verði slitið áður en til þess
kemur, livernig sem þá fer um
stjórnarsamvinnuna.
Barnadagurinn
er á morgun. Gengst Barna-
vinafélagið Sumargjöf að vanda
fyrir ýmsum skemtunum til á-
góða fyrir liina mildu og bless-
unarríltu starfsemi sína í þágu
barnanna hér í bænum. Hátíða-
höldin hefjast með útiskemtun-
um. Kl. 1 byrjar skrúðganga
barna frá barnaskólunum að
Austurvelli og leika Lúðrasveit
Reykjavíkur og Lúðrasveitin
„Svanur“ fyrir skrúðgöngun-
um. Kl. 1% leikur Lúðrasveit
Reykjavikur á Austurvelli, en
kl. 1% flytur Ásmundur pró-
fessor Guðmundsson ræðu af
svölum Alþingishússins. Kl. 2
er lilé á skemtunum Barnadags-
ins og fer þá fram Víðavangs-
hlaup Iþróttafélags Reykjavík-
ur. KI. 214 leikur Lúðrasveit
Reykjavíkur á Austurvelli. —
Inniskemtanir verða margar, í
kvikmyndahúsunum báðum kl.
3 og 5, kl. 414 og 8 í Iðnó og
kl. 5 í K.R.-húsinu og kl. 10
(dans) og kl. 10 verður einnig
dansskemtun i Alþýðuhúsinu.
Aðgöngumiðar að öllum skemt-
ununum verða seldir í anddjæ-
um liúsanna, frá kl. 11 í kvik-
myndahúsunum og frá kl. 1 i
hinum samkomuliúsunum. —
Merki verða seld á götum bæj-
arins, svo og blaðið „Rarnadag-
urinn“ og „Sólskin“.
Allir Reykvíkingar, ungir og
gamlir, munu styðja að því,
hver eftir sinni getu, að Sumar-
gjöf fái sem mest í hönd. Með
því vinna þeir að velferð harn-
anna í bænum og á fegurri liátt
og ánægjulegri geta menn ekki
fagnað sumrinu.
Reykvíkingar, minnist þess
starfs, semSumargjöf hefir þeg-
ar unnið mörg undangengin ár.
Árið sem leið reisti Sumargjöf
nýbyggingar fyrir nálega 22
þús. kr. og starfrækti tvö dag-
lieimili um þriggja mánaða
tíma. 247 börn komu alls á
bæði heimilin. 170 börn komu
þar að meðaltali á dag. Dvalar-
dagar urðu alls 12000. Allur
reksturskostnaður varð alls 13
þúsund krónur. 80 börnum varð
að visa frá í Grænuborg, vegna
rúmleysis.
Á sumrinu, sem er að byrja,
segir Steingrímur Arason, munu
verða á þriðja hundrað börn á
vegum Sumargjafar. Bærinn
slækkar og verkefnin að sama
skapi, fyrir þá, sem vinna að
aukinni velferð barnanna i bæn-
um. Mikið er því undir því kom-
ið, að árarrgurinn verði sem
bestur á morgun.
„Hverjar 25 krónur, sem inn
koma, veita fátæku barni mán-
aðar fóstur í hollu umhverfi,
þar sem það er alið og annast
sem best má verða.“
HÁSKÖLII BERGEN.
Qslo, 19. apríl.
Rikisstjórnin liefir lagt til,
að veittar verði 20.000 kr. til
þess að taka til athugunar hvort
setja skuli á stofn háskóla í
Bergen. Kenslumálaráðuneytið
er jæirrar skoðunar, að einkum
muni koma til greina, að stofna
þar til hiáskólakenslu í Iæknis-
fræði, sögu og málfræði, enda
mundi þá mjög létta á háskólan-
um í Oslo. Kenslumálaráðu-
neytið telur, að heppilegra sé,
bæði frá vísindalegu og al-
mennu sjónarmiði, að aðsetur
háskólamentunar sé ekki að
eins í einni borg landsins. —
NRP. — FB.
GeFÖaMómnF
í Frakklandie
London 20. april. FU.
Gerðardómurinn i frönsku
vinnudeilunni hefir úrskurðað,
að verkamenn eigi ekki kröfu
til kauphækkunar, þar sem
ekki séu liðnir sex mánuðir síð-
an kauphækkun átti sér siðast
stað og þar sem meðalverð lifs-
nauðsynja liefir ekki hækkað
um nema rúmlega 3 af hundr-
aði síðan, en i lögum er ákveð-
ið að kauphækkunarkröfur sé
hægt að gera ef meðalverð á
lífsnauðsynjum hefir stigið um
5 af liundraði, frá þvi kaup var
síðast aukið.
Aftur á móti hefir gerðar-
dómurinn úrskurðað, að þrátt
fyrir þetta skuli kaup verka-
mannanna hækkað í hlutfalli
við hækkun á verði lífsnauð-
synja. Vinnuveitendum er gert
að taka aftur í vinnu alla þá,
sem unnu hjá þeim áður en
verkföllin liófust og greiða
þeim eins fljótt og unt er öll
þau laun, sem jieir eiga inni.
V
i.
CMm Mr i i
iMl llHllsl.
London 20. apríl. FC.
Codreanu, leiðtogi rúmenskra
fascista, hefir verið dæmdur i
herrétti í sex mánaða fangelsi,
fyrir að hafa móðgað fyrver-
andi forsætisráðherra, Jorga.
Franeo telup
sép fullnadap
sígur.
BARIST í ÚTJÖÐRUM
TORTOSA.
Oslo, 19. apríl.
Franco hefir nú 40 kílómetra
spildu við Miðjarðarhaf á valdi
sínu og hersveitir hans berjast
nú í útjöðrum Tortosa. — Flug-
vélar Franco hafa sökt spænsku
lierskipi fyrir utan Cartagena.
NRP. — FB.
London 20. apríl. FÚ.
Seint í gærkveldi hafði upp-
reistarmönnum á Spáni ekki
tekist að ná Tortosa, né að
koma sér fyrir norðan Ebró-
fljót, en þeir liafa 25 mílna
langa strandlengju sunnan
fljótsmynnisins á valdi sínu.
Stjórnin segir, að her hennar
á nyrstu vígstöðvunum í Ara-
goniu hafi hrakið her uppreist-
armanna til baka, en þar sækj-
ast uppreisarmenn eftir þvi, að
einangra Kataloniu frá Frakk-
landi.
Franco hershöfðingi sagði i
útvarpsræðu sem hann flutti í
gærkveldi: „Vér höfum unnið
stríðið“. Hann sakaði lýðveldis-
sinna um að vera valdir að
morði 400 þúsund Spánverja,
og sagði, að þeir myndu verða
látnir sæta hegningu fyrir það.
Franco skýrði því næst frá þeim
umbótum, sem hann myndi
gera á stjórnarfari landsins og
á sviðum þjóðfélagsmála. M. a.
sagðist hann ætla að byggja
upp öflugan her og flota, og
gera Spán aftur að mikilli þjóð.
Dregur til samkomu-
lags með Frökkum og
ítölum ad undirlagi
Frönsku blöðin lýsa yfirleitt ánægju
yftr þvf, en kommúnistar óttast samn^
ingana og einangrun Rússlands.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Parísarblöðin eru yfirleitt á einu máli um það, að það
megi vera Frökkum eigi síður en ítölum fagnaðarefni^
ef deilumál þeirra verði sem fyrst leidd til Iykta. Gætir
því mikillar ánægju í blöðunum, nærri öllum, yfir því*
að svo hefir nú skipast, að samkomulagsumleitanir
milli ítala og Frakka er í þann veginn að byrja. En Bret-
ar munu hafa verið þess mjög hvetjandi, að Frakkar
semdi við ítali. Blöðin eru einnig ánægð yfir því, að
Tékkar hafa viðurkent yfirráðarétt Itala í Abessiníu.
Frakkar munu nú f ara að dæmi Tékka og margra
annara þjóða og viðurkenna yfirráð ítala í Abess-
iníu. Munu bréfaskifti um þetta mál vera í þann
veginn að hef jast milli ríkisstjórna Frakklands og
Ítalíu.
Að eins tvö af róttækustu blöðunum í Frakklandi
— sem bæði eru málgögn kommúnista, eru andvíg því,
að Frakkar semji við Breta.
United Press.
UM SAMNINGA iTALA
OG BRETA.
Oslo, 19. apríl.
Breski-ítalski sáttmálinn er í
átta greinum eða hálkum og er
efni þeirra í höfuðatriðum: 1)
ítalir hætti öllum fjandsamleg-
um undirróðri í garð Breta. 2)
Báðir aðilar fallist á óhreytt á-
stand (status quo) á Miðjarðar-
hafi, Afríku og Rauðahafinu. 3)
Italir lofa að gera ekkert sem
getur orðið hagsmunum Breta
og Egipta til hnekkis. 4) Helm-
ingur herafla ítala í Libyu verði
heimkallaður. 5) Báðum samn-
ingsaðilum sé heimil frjáls um-
ferð um Suezskurðinn á styrj-
aldartímum fyrir verslunarskip
Japanlr hefja nfja
sókn.
London 20. apríl. FÚ.
Á Austur-Lunghai vígstöðv-
unum í Kína standa nú yfir
grimmar orustur og reyna Jap-
anir að ná aftur úr liöndum
Kínverja landi þvi, sem þeir
hafa tapað í hendur þeirra sið-
astliðnar þrjár vikur. í ldn-
verskum fréttum segir, að Jap-
anir hafi liafið sókn sína með
stórfeldri stórskotaliðsárás. Yar
fyrsta áhlaupinu beint gegn
Ling-yi. 1 frétt frá Peiping, eft-
ir japönskum heiinildum, var
i gærkveldi sagt, að Japanir
hefðu lekið Ling-yi. ,
Sunnar, eða á svæðinu milli
Nanking og Hangchow, vestan
Tai-fu vatns, liafa Kínverjar
gert áhlaup á varðsveitir Jap-
ana. ,
adeins Loftur.
og herskip. 6) Samningurinn
gengur ekki í gildi fyrr en Bret-
ar liafa de jure fallist á hertöku
ítala á Abessiniu og Italir liafa
kallað heim herlið sitt frá Spáni.
7) Italir fallast á, að alt lierlið
þeirra og öll Iiergögn þeirra á
Spáni verði sent heim, í seinasta
lagi, þegar horgarastyrjöldinni
er lokið. 8) ítalir lýsa yfir, að
þeir ætlist ekki til þess að fá
nein lönd að launum fyrir þann
stuðning, sem þeir liafa veitt
Franco, hvorki á Spáni né í
spönskum nýlendum. — Musso-
lini og Chamberlain liafa skifst
á heillaskeytum út af samkomu-
Iaginu. — NBP. — FB.
HVALVEIÐASKIP
STRANDAR.
Oslo í gær.
Þýskt livalveiðaskip (stöðvai’-
skip?) hefir farist við Kanar-
iskn eyjarnar á lieimleið frá
suðurhöfum. Nokkrir menn
fórust. NRP—FB.
H V ALVEIÐ ARN AR.,— MINNA
LÝSISMAGN, LÆGRA VERÐ-
Oslo í gær.
Samkvæmt niðurstöðu Norsk
Hvalfangstidende varð lýsis-
framleiðsla 22 livalveiðileið-
angra á síðustu vertíð \\°/ö
minni en á vertíðinni þar á und-
an. — Samkvæmt Tidens Tegn
hafa hvalveiðar Japana gengið
illa að þessu sinni. — Fjögur
japönsk stöðvarskip, sem geta
hrætt 70.000 föt, bræddu 20.000.
Berlínarfregnir segja, að Japan-
ir muni ekki ráðast í auknar
hvalveiðar fyrst um sinn, þar
sein með núverandi verðlagi ná-
ist ekki framleiðslukostnaður.
NRP—FB.