Vísir - 06.05.1938, Blaðsíða 2

V I S I R
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Austurstræti 12.
S f m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Bygðarleyfi.
bæjarstjórnarfundinum í
gær, flutli Jónas Jónsson,
bæjarfulltrúi Framsóknar-
flokksins tillögu þess efnis, aö
bæjarstjjórn skoraði á þingmenn
bæjarins að beila sér fyrir því
á Alþingi, að sett yrðu nú þegar
lög um bygðarleyfi, til þess að
stemma stigu fyrir aðstreymi
öreigalýðs utan af landsbygð-
inni til bæjarins og sívaxandi
atvinnuleysis og sveitarþyngsl-
um, er af því aðstreymi hlytist.
Þessari tillögu var heldur fá-
lega tekið af öðrum flokkum,
og þó ekki með öllu fyrir það
synjað, að reka kynni að því, að
sá yrði talinn nauðugur einn
kostur, að banna mönnum
þannig með lögum að fara
frjálsir ferða sinna um landið,
eða að ráða sjálfir dvalarstað
sínum, til þess að firra þeim
vandræðum, er stöfuðu af ó-
hóflegu að- eða frá-streymi
fólks, úr einu bygðarlagi lands-
ins í annað.
Það er að sjiálfsögðu i fullu
samræmi við þá „skipulagn-
ingar“-stefnu, sem nú er fram
fylgt af ráðandi mönnum i
stjórnmálum landsins, að setja
lög um það, hvernig Jandsfólk-
inu skuli skift á milli bygðar-
laga. Og mundi slik löggjöf
vafalaust hafa verið sett endur
fyrir löngu, ef því hefði þótt
treystandi, að fólkið væri orðið
nægilega skipulagslega þroskað,
til þess að geta unað því, svo að
það yrði ekki til of mikils
hnekkis þeim stjórnmálaflokk-
um eða Ieiðtogum, sem beittu
sér fyrir því. Og alllangt er orð-
ið síðan Framsóknarflokkurinn
hóf fyrst máls á því, að nauð-
syn bæri til þess, að sett yrðu
lög um bygðarleyfi, og einn af
þingmönnum flokksins bar
fram frumvarp til slíkrar lög-
gjafar á Alþingi. En síðustu ár-
in hefir flokkurinn þó einkum
beint þVí til bæjarstjórnar
Reykjavíkur, að beita sér fyrir
því máli, og brýnt liana á þvi,
að í fullkomið óefni væri stefnt
um framfærsluþungann í bæn-
um, ef ekkert væri að gert til
þess að hefta aðslreymið til bæj-
arins. Virðist þannig svo sem
flokkurinn telji það nú betur
henta, að Iáta Sjálfstæðisflokkn-
um eftir forystuna um það, að
koma þessari löggjöf fram. Og
svo forsjáll var Jónas Jónsson
í málflutningi sínum á bæjar-
stjórnarfundinum í gær, að láta
þess getið, að tillaga sín væri
ekki fram komin fyrir tilhlut-
un Framsóknarflokksins, held-
ur af einskærri, persónulegri
umhyggju sinni fyrir hagsmun-
um Reykjavíkur, enda ætlaði
hann þingmönnum bæjarins
„lieiðurinn af því“ að flytja
hana á Alþingi.
En hver mætti þá ætla að
yrðu forlög slíkrar tillögu á Al-
þingi? Um það má nokkuð ráða
af þvi, að þegar framfærslulög-
in nýju voru til meðferðar á
þinginu 1935, og sýnt þótti, að
með þeim yrðu opnaðar allar
gáttir fyrir aðstreymi öreiga-
lýðs af öllum landsliornum til
kaupstaðanna, þá greiddi hver
einasti af þingmönnum Fram-
sóknarflokksins atkvæði á móti
þvi, að bæjarstjórnunum yrði
lieimilað að gera nokkurar ráð-
stafanir því til varnar. — Og af
hverjum heilindum mætti þá
ætla, að tillaga J. J. á bæjar-
stjórnarfundinum hafi verið
flutt?
iailfoss, firúarfoss
og Lagarfoss fara
í dag.
Frumvarpið um lögþvingaðan
gerðardóm var samþykt í báð-
um deildum Alþingis í nótt, og
þannig afgreitt sem lög frá
þinginu.
Þar eð stýrimannadeilan er
þannig leyst, fara skipin að
leysa landfestar hvert af öðru
og láta 3 af skipum Eimskipa-
félagsins úr liöfn í dag. Eru
það Gullfoss, sem fer kl. 3 í dag
til Vestfjarða og Breiðafjarðar,
Brúarfoss, sem fer kl. 8 í kveld
til Leith og Kaupmannahafnar
og Lagarfoss, sem fer í kveld
kl. 10 til Austfjarða og Kaup-
mannahafnar. Goðafoss fer
hinsvegar ekki fyrri en á mánu-
dagkveld til Hull og Hamborg-
ar. —
Af Dettifossi er það að frétta,
að hann er væntanlegur til Vest-
mannaeyja á hádegi á morgun,
en Selfoss er í Hull.
Bill brnar á verkstæQi
Klukkan liálffjögur í nótt var
slökkviliðið kvatt inn að bíla-
verkstæði Sveins Egilssonar. Er
það nr. 105 við Laugaveg, en
nær alveg á milli Laugavegs og
Hverfisgötu. Höfðu menn sem
voru á gangi um Hverfisgötuna,
séð eldinn, sem var Hverfisgötu
megin í húsinu og kölluðu þeg-
ar á slökkviliðið.
Þegar það kom á vettvang
kom í ljós, að eldur var laus í
fólksbifreið, er komið hafði
verið til viðgerðar til Sveins.
Tókst slökkviliðinu að kæfa eld-
inn að vörmu spori, en bíllinn
var þá mjög skemdur, allur
brunninn innan. Skemdir urðu
liinsvegar ekki á liúsinu aðrar
en þær, að stór rúða, er billinn
stóð við, sprakk af hitanum frá
eldinum. Yarð hvellurinn af því
svo hár, að hann heyrðist inn til
kyndaranna i gasstöðinni.
Um upptök eldsins verður
ekkert sagt að svo stöddu.
London í morgun. FÚ.
Stjórnin i Tékkóslóvakíu lief-
ir tilkynnt pólsku stjórninni að
hún muni gera ráðstafanir til
þess að stöðva útbreiðslustarf-
semi kommúnista þar í landi að
svo miklu leyti sem hún nái til
Póllands. Nýlega kærði stjórn-
in í Póllandi það fyrir stjórn-
inni í Tékkóslóvakíu, að komrn-
únistiskum flugritum væri
smyglað inn til Póllands frá
Tékkóslóvakíu, en kommúnista-
flokkurinn er bannaður í Pól-
landi.
Kínverjar hafa
Japana oij eru
Búist er vid að Kín-
verjar geri áras á
Peiping þá og þegar.
EINKASKEYTI TIL VfSIS
London, í morgun.
*
Ogurlegir bardagar standa yfir við Gulafljót, þar
sem Kínverjar hafa safnað miklu liði til þess
að stemma stigu við framsókn Japana, en ef
þeir bæri sigur úr býtum á þessum slóðum, mundu
stórir og auðugir landshlutar í Kína tiltölulega auðunn-
ir. En Japönum hefir gengið erfiðlega sóknin og Kín-
verjar sumstaðar komist í sóknarstöðu. Eftir fimm daga
nærri látlausa bardaga er talið, að manntjón í liði beggja
sé um 3000.
Það verður ekki séð annað af fregnum þeim, sem
nú berast frá vígstöðvunum, en að Kínverjum hafi tek-
ist að hefta framsókn Japana.1
Frá Peiping berast fregnir um, að smáskæruhernað-
urinn í Norður-Kína sé að færast í aukana. Herflokkar
þeir, sem haldið hafa uppi smáskæruhernaðinum, fær-
ast stöðugt nær Peiping. Eru nokkurar þúsundir kín-
verskra hermanna í að eins tólf kílómetra f jarlægð frá
borginni.
Að kalla má engin umferð er sem stendur um Pei-
ping og borgarhliðin mega heita Iukt. Er engu líkara,
en að Japanir búist við árás á borgina þá og þegar.
United Press.
Horíor íyrir sáttum milli páíans oo lýslra
stjároarualda haia skyndileoa versnaö.
EINKASKEYTI TIL YÍSIS.
London, í morgun.
Fyrir nokkuru var talið, að horfur væri batnandi
að því er snertir Iausn á deilumálum páfa-
stólsins og þýska ríkisins. Nú hafa horfurnar
skyndilega versnað og er orsökin sú, að páfi hefir fyrir-
skipað að loka hinni f rægu Sixtusarkapellu, vegna þess,
hve margt þýskra ferðamanna er í Róm um þessar
mundir eða meðan heimsókn Hitlers stendur yfir.
Samkvæmt áreiðanlegum heimildum mun páfa hafa
gramist það, að hinir þýsku ferðamenn hirtu ekki um
að koma í Vatikanríkið í gær meðan Hitler var í Róm
— og því eigi hirða um heimsókn þeirra í dag, meðan
Hitler er í Neapel, til þess að eyða dálitlum tíma, sem
óráðstafað var fyrirfram hvernig verja skyldi.
United Press.
Þingf Bandaríkjamanna sviftir þá
menu borg'araréttmdum, sem
greida atbvædi um mál-
efni annara ribja.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Washingtonfregn hermir, að öldungadeild þjóð-
þingsins hafi samþykt lög, sem svifta hvern
þann borgara Bandaríkjanna þegnréttindum,
sem greiðir atkvæði í öðru ríki í kosningum eða þjóðar-
atkvæði, sem fram fer vegna ákvarðana um yfirráð yfir
Iöndum eða Iandshlutum. Ef þetta frumvarp hefði orð-
ið að lögum áður en þjóðaratkvæðið um sameiningu
Austurríkis og Þýskalands fór fram, hefði það varðað
Þjóðverja í Bandaríkjunum missi þegnréttinda að taka
þátt í því.
United Press.
Osló, 6. maí.
Fannkomur í Noregi.
í gær var mikil snjókoma og
nóttina áður frostharka í
Tromsö í Noregi og annarstaöar
þar nyrSra. Flugvél Lauge
Kochs varS aftur aö fresta för
sinni til Svalbaröa. (NRP--FB).
Osló, 6. maí.
Norska stýrimannadeilan.
Tillögur sáttasemjara um
lausn deilu stýrimanna á strand-
ferSaskipum hefir verið sam-
þykt af báSum aSilum. (NRP.-
FB).
stöðvaO framrás
komnir í sókn.
í STAÐINN FYRIR ..LAFAYETTE“.
Farþegaskipið „Lafayette“,
sem í gær gereyðilagðist af
eldi, eins og skýrt var frá hér
í blaðinu, átti að koma hing-
að 30. júlí í sumar í skemti-
ferð. I gærkveldi fékk um-
boðsmaður franska skipafé-
lagsins „Cie Gle Transatlant-
ique“, Björn Ólafsson, sím-
skeyti þess efnis, að í staðinn
fyrir „Lafayette“ verði sent
farþegaskipið „Grasse“, sem
er 19.000 tonn að stærð, og
hefir komið hér einu sinni áð-
ur.
SDnoMRin flsa Sllss
— hin ,,nýja stjarna“.
TTin „unga, sigursæla söng-
kona Elsa Sigfúss“ —
hin „nýja Greta Keller“, „hin
nýja stjarna“, svo vitnað sé í
helstu blöð Dana — er fyrir
nokkuru komin heim, og mun
það verða hinum mörgu aðdá-
endum hennar og vinum hér, á
æskustöðvunum, hið mesta
fagnaðarefni, að þess er nú
skamt að bíða, að hún efnir til
söngskemtunar hér í bænum.
Fann tíðindamaður Yísis ung-
frú EIsu Sigfúss að máli í gær,
á heimili foreldra hennar, og
leitaði fregna af henni.
„Reykvikingar munu hafa
búist við aS fá tækifæri til þess
aö hlusta á ySur fyrr,“ sagöi
tíSindamaSurinn.
„Já, það var ætlun mín að
efna til söngskemtunar nokk-
uru eftir komu mína heim
laust fyrir páskana, en vegna
veikinda minna gat ekki af því
orðið. Eji nú er ákveðið, að eg
syngi í Gamla Bíó næstkomandi
þriðjudag.“
„Þér hafið, eftir dönskum
blöðum að dæma, sungið mjög
oft síðan er þér voruð hér i
fyrrasumar?“
„Já, eg söng t. d. í Tivoli
skömmu eftir komu mína til
Danmerkur í fyrrahaust, á kon-
cert hjá kunnasta hljómlistar-
félagi Dana, í Slagelse, þar sein
Stefano Islandi og Haraldur
Sigurðsson pianóleikari einnig
komu fram. Einnig söng eg á
jólakoncert Nationaltidende, en
þar skemtu ýmsir bestu söng-
og leikkraftar Dana, m. a. Anna
Borg Reumert og Poul Reu-
mert. Sama kvöldið söng eg „Vi
er venner“ í „Vivex“ og var
söngnum endurvarpaö til Svi-
þjóðar; þarna sungu allir ný-
tísku söngvarar Dana. Enn-
fremur söng eg í þýsku kirkj-
unni, er hið nýja orgel kirkj-
unnar var vígt, en sá, sem vígöi
það var Georg Kempff, sem er
hér kunnur af kirkjuhljómleik-
um sínum, en hann er nú lón-
listarstjóri við háskólann í Er-
langen“.
„NorSurlandablöS ræða mik-
ið um söng yðar í útvarp og á
grammófónplötur. ViIjiS þér
segja lesendum blaðs míns eitt-
hvað frá því?“
„Eg hefi iðulega sungið ein-
söngva i útvarpið,en einnig syng
eg í úrvalskór danska útvarps-
ins, en í honum eru 35 manns.
Syngur úrvalskórinn að eins lög
án undirleiks. Söngstjórinn er
Mogens Wöldike, en hann hefir
eftirlit meö söngkenslu í skólum
Dana, og hann er frægur sem
söngstjóri Palestrina-kórsins,
sem gekk inn í útvarpskórinn,
er hann var stofnaður. Eg hefi
við og við sungið íslensk lög í
útvarpið“,
„Þér hafið sungið allmörg lög
á grammófónplötur ?“
„Já. Meðal þeirra eru íslensk
lög: Vetur, eftir Sveinbjörn
Sveinbjörnsson, Ein sit eg úti
á steini, eftir föður minn, Rós-
in, eftir Árna Tliorsteinson,
Fjólan eftir Þórarin Jónsson
o! fi.“ —
„Lög hvaða tónskálda syngið
þér á þriðjudaginn?“
„Þá syng eg lög eftir Handel,
Klian, Schubert, Wolf, Graener,
Schulz, IJeise, Lange-Muller,
Jean Deletlre, Stolzenberg,
Don Pelosi og A1 Jolson. Sein-
ustu tvö lögin á söngskránni
eru Fífilbrekka gróin grund,
eftir Árna Tliorsteinsson og
ÞjóSvísur (Bí, bi og blaka). Á
söngskránni eru þannig lclassisk
lög og nýtísku lög.“
„HvaS ætlið þér aö vera lengi
heima að þessu sinni?“
„Eg mun verða hér fram í
miðjan júní.“
„ByrjiS þér söngstarfsemi yð-