Vísir - 04.08.1938, Blaðsíða 4

VtSIR
ISLAKDST
JHNST AÐ EIÐI
a Framh. af 2. síðu. 1
ari fóma en hér eru færðar að
jafnaði.
En það, sem allir geta, er að
fylkja sér undir merki þeirra sam-
laka, sem brjóta vilja núverandi
yaldstjórn á bak aftur, og fylkja
sér fast og berjast vel og lengi, ef
Jess gerist þörf. Þetta merki er
Sfierki Sjálfstœðisflokkisns, fáni ís-
iJands, merki samtaka baráttu allra
stétta fyrir ferlsi og brauði. Sá tími
. cr löngu kominn, að menn skilja,
. að barátta Sjálfstæðisflokksins er
íheira en þingflokkabarátta i hinni
jþröngu og of lítið virðingarverðu
merkingu þess orðs. Sá tími er
löngu kominn, að menn skilji, að
barátta Sjálfstœðisflokksins cr sam-
kvamt cðli sínu, frelsisbarátta allr-
ar íslensku þjóðarinnar gegn inn-
lendu og erlendu kúgunarvaldi, og
sá tími er kóminn, að menn skilji
þetta ekki síður með hjartanu en
höfðinu.
. 'í>að hefir oft munað svo litlu,
'að þetta merki væri borið fram til
sigurs. Það hefir oft munað svo
lítlu á síðustu tiu árurn, að Sjálf-
stæðisflokkurinn næði fullum meiri
'hluta, að maður gæti freistast til að
"halda, að sá herslumunur hefði
máðst, ef átökin hefðu verið svo-
lítið fastari, ef trúin á hin dýpri
rök málsstaðarins hefði verið svo
Mtið sterkari, ef hin réttláta reiði
jjegn óvinum þjóðarinnar hefði
brunnið örlítið heitar, ef viljinn til
að taka einn á sig ábyrgð endur-
'reisnarstarfsins hefði verið ákveðn-
ari og einbeittari. En slíkt sést oft
betur eftir á en fyrir. Og sá, sem
túII sigra, á að snúa andlitinu fram,
en ekki aftur. Og það eitt, sem
kemur okkur við nú í dag, er þetta:
Að það er ekki hægt að frelsa þessa
'þjóð, án þess að Sjálfstæðisflokk-
'urinn sigri. Það er ekki hægt að
koma i veg fyrir síversnandi j)jóð-
félagsástand á Islandi, án þess, að
sú fámenna klíka, sem nú fer með
völd, víki sæti og áhrif hennar séu
þurkuð út. Og þessu takmarki verð-
ur ekki náð með öðru móti en þvi,
að herða baráttuna ennj)á meir,
heyja hana á sem flestum sviðum
og gera sér J>að Ijóst, að takmark
baráttunnar er svo mikils virði, að
við megum tæpast við ])ví að skoða
Tiokkurn hlut ópólitískt. Við verð-
um að muna, að hvar og hvenær,
sem við gefum andstæðingi okkar
Tétt, í hversu smáu atriði, sem er.
veikj um við okkar málstað, en
styðjum hans. Því hvenær hafa
Jéndur okkar sýnt okkur göfug-
mensku? Aldrei. Og hvenær hefir
þá skort illmensku til að misnota
■göfumensku okkar manna? Aldrei.
•lJá göfugustu af okkar mönnum
•
öttast þeir minst og svívirða þá ])vi
mest. Því það er margt, sem bend-
ir á, að í andstæðinga-herbúðum
‘okkar ráði mestu menn, sem láta
•helst segjast af hræðslu. Skynsam-
•teg rök, augljósar staðreyndir og
•sáttarhugur, hefir aldrei hreyft þá
um hársbreidd. Það eru hin sígildu
einkenni ills málstaðar, sem er að
fúna innan frá.
Já, baráttan verður að harðna, og
enginn má skerast úr leik. Við mun-
um vaxa út úr hinum stirðu og
silalegu formum þingflokkabarátt-
unnar, og hcfja frelsisbaráttu
allra kúgaðra og óánœgðra mamia,
frelsisbaráttu allra, scm sjá og skilja
hvað í veði er, nýja íslenska frclsis-
baráttu á 20. öld, og hœtta ckki
fyr en sigur cr fenginn, hvað sem
liann kostar, því að ístand er í voða,
gœfa og gengi fólksins, sem í land-
inu býr. —
Vitið þið það, að uppi i Skóla-
vörðuholtinu í Reykjavík er eitt af
merkilegustu höggynyndasöfnum
jarðarinnar. Þegar við komum inn
í safn Einars Jónssonar, þá blasir
við á hægri • hönd ein hinna stór-
fenglegustu rnynda, sem gerðar
liafa verið. Eg fer pílagrímsferð-
ir öðru hvoru inn í þetta safn, eink-
um í seinni tíð, því að þessi rnynd
er búin að fá fyrir mér alveg sér-
staka merkingu, og eg finn hug-
svölun í því, að virða hana fyrir
mér, þegar mér liggja þyngst á
hjarta örlög þjóðar minnar. Þetta
er myndin Afturelding. Munið þið
nátttröllið, sem er að stirðna, þeg-
ar morgunsólin hellir geislum sín-
um yfir landið ? Þetta nátttröll, sem
steytir hnefann og hleypir illilega
brúnum gegn birtunni og ylnum, er
mér íinynd þess valds, sem nú
drotnar yfir íslandi.
Mærin á myndinni, sem tröllið
hefir nurnið á brott, mun losna úr
tröllagreipum og ganga til bygða,
þegar morgunsólin hefir brejút
tröllinu í stein. Hún er mér tákn
þeirra mörgu og glæstu vona, sem
íslenska þjóðin hefir bundið við
land sitt, þeirra mörgu vona, sem
bregðast, ef ekki dagar á næstunni,
en rætast ,þegar fólkið verður aft-
ur frjálst og nátttröllin orðin að
steinum. — Og óskum, að sú aftur-
elding verði sem fyrst. Hrópurn
ferfalt húrra fyrir Islandi frarn-
tíðarinnar, Islandi frjálsra manna.
Bœjar
fréttír
Veðrið í morgun.
I Reykjavík 14 st., heitast í gær
15, kaldast í nótt 12 st. Úrkoma í
gær og nótt 3,9 mm. Heitast á land-
inu í morgun 18 st. á Blönduósi,
•kaldast 9 st., Papey. Yfirlit: Grunn
lægð yjfir Grænlandshafi, en há-
þrýstisvæði um Bretlandseyja.
Horfur: Suðvesturland: Sunnan
gola. Skúrir. Norðurland, norð-
austurland: Hæg sunnan- eða vest-
anátt. Léttskýjað og úkomulaust.
Slökkviliðið
var kvatt að sænska frystihúsinu
í gær síðdegis, Hafði kviknað í
bensínbrúsa, sem menn voru að
lóða, en eldurinn varð þegar slökt-
ur, og urðu skemdir engar.
E.s. Esja
fer héðan annað kvöld áleiðis til
Glasgo'w.
Bæjarstjórnarfundur
er i dag og verða breytingar á
lögreglusamþyktinni til annarar um-
æðu.
Arekstur
varð í gær síðdegis, milli bifreið-
anna A—628 og R—150, við gatna-
mót Suðurgötu og Skothúsvegar.
Skemdist önnur bifreiðin nokkuð.
Hjónaefni.
Á laugardaginn opinberuðu trú-
lofun sína ungfrú Guðrún Laufey
Einarsdóttir, Kirkjustr. 6, og Guð-
jón Ermenreksson húsasmiður,
Fjölnisveg. 1.
E.s. Súðin
kom úr strandferð síðastl. nótt.
Hún fer í hringferð vestur og
norður um laiid 9. þ. m.
iDrengjamót Armanns
hefst í kvöld á Iþróttavellinum
kl. yy2. í kvöld verður kept í 80
m. hlaupi, 1500 m. hlaupi, hástökki
og kúluvarpi. Keppendur og starfs-
menn eru beðnir að mæta stund-
vislega.
Barnastúkan Æskan
hefir leigt Magna til Vatnaskógs-
farar næstk. sunnudag, og eru all-
ir ungtemplarar velkomnir í förina.
Verður lagt af stað kl. 8 árdegis
og siglt til Saurbæjar á Hvalfjarð-
arströnd. Þar verður farið á land
og gengið i skóginn, en þar verður
fundur settur kl. 3. Verður mjög
fjölbreytt skemtiskrá: Ræðuhöld,
kapphlaup, skógarleikur, gaman-
vísur sungnar o. fl. Vatnaskógur er
einn fegursti staður hér nærlendis.
Ekki verður farið i förina, nema
í góðu veðri. Er rétt að tryggja
sér farmiða í tíma.
Fimtug
er x dag Ingibjörg Einarsdóttir
frá Bjarnastöðum á Álftanesi, nú
búsett að Vesturbraut 20, Hafnarf
Höfnin.
Flutningaskip kom í gær með se-
ment í Hafnarhúsið o. fl.
Skipafregnir.
Gullfoss og Goðafoss eru hér.
Brúarfoss er á leið til Kaupmanna-
hafnar frá Grimsby. Dettifoss var
í Hull í morgun. Lagarfoss er i
Kaupmannahöfn.
Til fátæku ekkjunnar,
afhent Vísi: Kr. 10 frá Ó. P.
og kr. 1 N. N.
aðeins Loftur,
Aheit á Strandarkirkju,
afhent Visi: 1 kr. frá Js.
Sundhöllin.
Sundnámskeið hefjast af nýju á
þriðjud. þ. 9. þ. m. Þátttakendur
tilkynni þátttöku sína í Sundhöll-
ina á laugadag og mánudag kl. 9—
11 árd. og 2—4 síðd. Uppl. eru
veittar á sama tíma í síma 4059.
Viceroy of India
heitir skemtiferðaskipið, sem hér
er í dag. Með því eru 390 farþeg-
ar. Fóru sumir þeirra í morgun til
Gullfoss og Geysis eða Þingvalla,
og eftir hádegi var varið til Grýtu.
Skipið er hér á vegum H. Zoéga
& Sons. Það á að fara kl. 6.
Næturlæknir
Halldór Stefánsson, Ránai'g. 12,
sími 2234. Næturvörður í Lauga-
vegsapoteki og Ingólfsapoteki.
Útvarpið í kvöld.
19,30 Hljómplötur: Létt lög.
20,15 Frá Ferðafélagi Islands. 20,25
Frá útlöndum. 20,40 Hljómplötur:
Létt lög. 20,45 Garðyrkj utími
(Stefán Þorsteinsson ráðun.). 21,00
Hljómplötur: a) Fiðlukonsei't, eftir
Wieniawsky. b) Hringdans, eftir
Hummel. c) Andleg tónlist.
VÍSIS KAFFIÐ
gerir alla glaða.
KHCISNÆélfl
3 HERBERGI og eldhús, með
öllum þægindum, í vesturbæn-
um, óskast 1. október. TilboS
merkt „135“ sendist afgr. Vísis
strax. (43
2—3 HERBERGJA íbúð, með
öllum nútima þægindum, helst
í nýju liúsi, óskast 1. okt. Sími
2895. (44
2—3 HERBERGI og eldbús,
með öllurn þægindum, óskast 1.
okt. Tilboð merkt send-
ist Visi fyrir laugardag. (32
ÍBÚÐ til leigu 1. okt. Sími
4222— eftir kl. 6. (60
2 HERBERGI og eldhús með
öllum þægindum óskast 1. okt.
Tilboð merkt „-4- f.“ sendist
Vísi fyrir laugardag. (32
TIL LEIGU 2 stofur, eldhús
og bað, með laugavatnshita. —
Tilboð leggist í Póstbólf207. (14
2 HERBERGI og eldhús, með
nútíma þægindum, til leigu frá
1. sept. eða 1. okt. Aðeins fyrir
fámenna, barnlausa fjölskyldu.
Tilboð sendist í póstliólf 25 fyr-
ir 7. þ. m. (59
4 herbergja ibnð
með öllum þægindum
vantar mann i trygigri
slöðu frá 1. október. Til-
boð, merkt: „365“, sendist
blaðinu fyrir 15. ágúst. —-
6—7 HERBERGJA íbúð (eða
sérhús) með öllum þægindum,
óskast 1. okt. Tilboð sendist
afgr. Vísis, merkt: G. I. (54
3—4 HERBERGI og eldhús
til leigu við miðbæinn, frá 1.
okt. eða 1. nóv. Öll þægindi. Sér-
miðstöð. Svalir móti suðri. Til-
boð merkt: „Bankastræti“,
sendist Vísi. (53
TIL LEIGU í austurbænum:
2ja herbergja íbúð, önnur stof-
an stór suðurstofa með arni.
Aðeins barnlaust fólk kemur til
greina. Tilboð, merkt: „43“,
sendist afgr. Vísis. (48
STÚLKA óskar eftir þvott-
um. Bergstaðastr. 17. (57
TELPA, 12—13 ára, óskast
til að gæta drengs. Uppl. Tjarn-
argötu 10 A, frá 4—8 e. li. (47
STÚLKA, eða eldri kona, ósk-
ast í lcáupavinnu, aðallega til
inniverka. Mætti hafa börn með
sér. Uppl. Njálsgötu 43. (51'
GÓÐ stúlka óskast strax á
Hverfisgötu 32. (50
HíAUFSBÖÍHjRl
KAUPUM, rabarbara. Magnús
Th. S. Blöndabl. Símí 3358. (41
KJÖTFARS OG FISKFARS,
lieimatilbúið, fæst daglega á
Fríkirkjuvegi 3. Sími 3227. —
Sent lieim. (56
Fornsalan
Mafnai’stræti 1S
selur með sérstöku tækifæris-
verði ný og notuð húsgögn og
lítið notaða karlmannafatnaði.
„FREIA“, Laufásveg 2, sími
4745. Daglega nýtt fiskfars.
Fæst í öllum stærstu kjötversl-
unum bæjarins. (277
GASELDAVÉL, 2 hólfa, til
söíu, og önnur minni, Hverfisg.
40, niðri. (61
GÓÐUR BARNAVAGN til
sölu Þinglioltsstr. 8 B. (58
ÍTAPAE'FUNDStjf
ÍSTAÐ, á ístaðsól, befir tap-
ast fyrir nokkru við Vitastíg.
Finnandi vinsamlega beðinn að
tilkynna í síma 3821. Birgir
Kristjánsson. (46
TEK beim prjón, sokka og
nærföt. Guðný Kristjánsdóttir,
Eiríksgötu 4. (42
HRINGIÐ 5292, ef þakið er
ryðgað. Kíttum glugga. Vönduð
vinna. (469
BARNAVAGN, sem nýr, til
sölu með tækifærisverði. Til
sýnis í kvöld frá 7—8, Mána-
götu 21.____________________(56
KAUPUM FLÖSKUR, flestar
tegundir, Soyuglös, meðalaglös
og bóndósir. Öldugötu 29. Sími
2342. Sækjum heim. (59
5 MANNA bill til sölu með
sérstöku tækifærisverði, ef sam-
ið er strax. Upplýsingar bif-
reiðastöðin „Ör“. Sími 1430. (52
4-manna Austin-bifreið til
sölu. Uppl. í síma 2500. (49
Tveir minstu miðstöðvarkatl-
ar, notaðir, óskast keyptir.
Uppl. á Óðinsgötu 11. (45
HRÓI HÖTTUR og menn hans. — Sögur í myndum fyrir börn. 156. Sir IVAN OG FLAKKARINN.
Mannauniinginn getur enga Ert þú meðlimur í ræningjaflokki Ef þú hlýtSir og gerir eins og eg Þetta er stórhættulegt fyrirtæki,
björg sér veitt og segir: Verið Hróa hattar? — Nei, herra, en eg segi, þá er framtíð þinni borgið. herra, en á næturþeli, þegar ræn-
miskimnsamur, hcrra. Eg lofg að veit hvar flokkurinn hefir bækistöð Hlustaðu nú gaumgæfilega á þaÖ, ingjar Hróa eru í fastasvefni, skal
gera hvað sem þér krefjist. sína. sem eg segi. eg ....
1ÆYNDARMÁL 38
HERTOG AFRÚ ARINN AR
* 1 berbergi stórbertogafrúariimar liékk lampi
'úr miðju lofti og varpaði frá sér gulleitri birtu,
tog það var eitthvað dularfult og beillandi við
þetta lierbergi, svo fagurlega og smekklega búið
búsgögnum, ilmandi af irisblómum og rósuip.
llmurinn var svo sterkur, að eg vandist bonum
ckki fyrr en eg hafði verið þarna drykklanga
stund. Fegurð liinna dökk-fjólubláu irisblóma
lireif mig svo, að eg stóð næstum agndofa.
„Þetta eru blómin, sem mér þykir vænst um,“
sagði stórbertogafrúin sem bafði veitt brifni
minni atliygli. „Þau eru skyld þeim, sem eg,
líndi á bökkum Volgu, er eg var barn.“
Hún settist á lágan beð sinn, en á lionum voru
Iveir bjarndýrafeldir í staðinn fyrir lábreiður.
Hún leysti bandið, sem hún bafði bundið um
3iár sitt, og bið jarpa bár hennar virtist enn feg-
urra, er liún hallaði sér að bvítum feldinum.
En Melusine lagðist á tigrisdýrsskinn á gólfinu
fyrir framan legubekkinn og hvíldi annan oln-
Logann á tigrisdýrshöfðinu.
Stórhertogafrúin fór að tína af sér skartgripi
sina, einn af öðrum, og lagði þá á smáborð. Á
persneskum skáp, en efst á honum var grænn
gimsteinn, sá eg kórónuna, sem liún bafði bor-
ið í veislunni, og við blið liennar aðra, sem var
búin enn meira gimsteinaskrauti.
Gólfið var þakið ábreiðum með rauðum og
grænum Armeníurósum, en yfir liöfðalaginu á
beði liennar békk smálampi, en svo skamt frá,
að bún gat náð til þeirra, voru tvær fagrar silf-
urskálar, en í annari voru rósablöð, en í binni
ófægðir gimsteinar og perlur. Greip bún niður
í þá skábna og tók handfylli af perlum og lét
þær lirynja niður i skálina aftur.
En bin fagra stórbertogafrú af Lautenburg,
er liún hvíldist þarna fyrir augum mér, minli
mig á Tataraprinsessu frá hinu dularfulla landi
— við bakka Volgu.
——o——
Hún bað mig að segja sér frá tildrögunum
að því, að eg fór til Lautenburg. Marcais sendi-
berra bafði frætt liana um ýmislegt þessu við-
víkjandi — en það var auðséð af brosi liennar,
að bún liafði ekki báar hugmyndir um skarp-
skygni sendiherrans.
Það var augljóst, að hún vildi fá vitneskju
um öll tildrögin — að eg segði henni alla sög-
una, og það gerði eg, einlæglega og afdráttar-
laust. Þegar eg var nærri búinn fann eg glögt,
að bún hlustaði af hlýliug og samúð, og eg gat
ekki still mig um að skýra lienni frá þvi, hversu
ömurleg álirif það bafði baft á mig, er eg bugði
að bún lítilsvirti mig, en eg bafði frá upphafi
eklci átt neina ósk innilegri en að öðlast virð-
ingu hennar.
Melusine von Graffenfried, sem blés bverjum
reykjarstróknum frá sér upp í loftið af öðrum,
kinlcaði kolli, eins og bún vildi með þvi gefa
til kynna, að bún væri mér sammála.
„Við skulum gleyma þvi öllu,“ sagði bún, —
„berra Vignerte — réttið mér liönd yðar.“
Og svo sagði liún á rússnesku — án þess að
vita að eg skildi dálítið í ípáli bennar:
„Eg get ekki reitt mig á hann til þess að
komast inn i Kirchhaus?“
Ungfrú von Grafenfried liristi höfuðið eins
og bún vildi segja: Var það ekki það, sem eg
altaf sagði? «
„Meluisne,“ sagði stórhertogafrúin, „kveikið
undir tekatlinum.“
Meðan Melusine sýslaði við tebollana og rað-
aði þeim fyrir framan rússneska koparketilinn
reis Aurora upp af beði sinum og opnaði skúffu.
Hún benti mér að koma nær.
„Þekkið þér þessa hönd?“ spurði hún og
sýndi mér bréf.
„Nei,“ svaraði eg, er eg bafði skoðað bréfið,
því að eg hafði aldrei séð þessa ritbönd.
„Það er ritbönd Rudolfs stórherloga, manns-
ins míns sáluga.“
Hún mælti þetta blýlega og eðlilega.
Eg hefi vafalaust orðið agndofa á svip af
undrun, því að liún gat ekki varist brosi.
„En -— afsakið mig, frú. Eg skil þetta ekki.
Var þá ekld ritliönd stórliertogans á skjalinu,
sem eg á það að þakka, að —“
„Hafið engar áhyggjur, herra Vigjnerte —
skjalið, sem þér eigið að þakka virðingu mína
— nei, vináttu — er ekki skriað af stórhertog-
anum, manninum mínum sáluga. En það er
mér ekki verðlaust. Það kann að bafa enn meira
verðmæti en mig grunar.“
Um leið og bún talaði opnaði bún bréfið.
„Eg sé nafn þarna,“ sagði bún, „Sangba. Vit-
ið þér bvar það er?“
„Það er ömurlegur staður — smáþorp i