Vísir - 10.09.1938, Blaðsíða 2

V I S I R
VÍSIR
DAGBLAD
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Iíristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði. Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Hver græðir?
Ví hefir verið lýst yfir af for-
vígismönnum „neytenda-
samtakanna'“ í iandinu, að nú
væri það þau, sem réðu verð-
laginu á aðfluttum neysluvarn-
ingi landsmanna. Þykir formæl-
endum samtaka þessara mikil
framför að þessu og hrósa þeir
mjög happi yfir þvi, að tekist
hafi þannig að brjóta „heild-
salaokrið“ og yfirgang lcaup-
sýslumannanna á bak aftur. En
einhvernveginn finst þeim þó,
að ekki sé nóg að giert í þessum
efnum og þeir sjá miklum of-
sjónum yfir „gróðanum", sem
kaupsýslumennirnir fái af versl-
unarrekstri sínum, sem þeir
verða að reka í samkepni við
neytendasamtökin, og þeim er
því skamtaður gróðinn af.
I grein, sem nýlega birtist í
einu af hlöðum neytendasam-
takanna, er þess krafist, að
kaupsýslumennirnir verði taf-
arlaust sviftir þessum „gróða“,
með þeim hætti, að þeim verði
synjað um allan innflutning.
Nú skilst mönnum, að það
sé einmitt höfu'ðkostur neyt-
endasamtakanna, að þau selji
félagsmönnum nauðsynjar
þeirra með „kostnaðarverði“,
eða án frekari „álagningar“ en
minst verði komist af með, svo
að verslunarreksturinn geti bor-
ið sig. En svo mjög sem hlaðið
hefir verið undir neytendasam-
tökin, með þeirri framkvæmd
innflutningshaftanna, sem við-
gengist hefir síðustu árin, og sí-
felt er verið að gera þeim hag-
feldari, en jafnframt gerir kaup-
sýslumönnunum samkepnina
við þau erfiðari, þá mætti það
nú furðulegt heita, ef ekki væri
frekar tap en gróði á verslunar-
rekstri kaupsýslumannanna. En
ef um gróða er að ræða, þá er
auðsætt, að sá gróði mundi ekki
renna í vasa neytendanna, þó
að kaupsýslumennirnir yrðu
sviftir honum og neytendasam-
tökin fengi alla verslunina í sín-
ar hendur. Gróðinn hlyti með
öðrum orðum að stafa af því, að
kaupsýslumennirnir reki versl-
un sína af meiri hagsýni, en
neytendunumsjálfum eða „sam-
tökum“ þeirra er gefin. Þessi
gróði kaupsýslumannanna væri
i rauninni „fundið fé“, sem ldyti
að lýnast um leið og verslunar-
rekstur þeirra yrði fenginn neyt-
endasamtökunum í hendur.
Nú segir þetta sama blað
neytendasamtakanna, að þessi
„gróði“ kaupsýslumannanna
muni nema 4 miljónum króna
árlega. Og blaðið heimtar það af
miklum ákafa, að kaupsýslu-
mennimir verði sviftir þessum
ofsalega „gróða“, þó að það
kosti það, að honum verði al-
gerlega tortímt eða „kastað í
sjóinn“, hara að kaupsýslu-
mennirnir njóti lians ekki. —
En hver mundi græða á þvi?
„Neytendurnir“ mundu eldc-
ert græða á því, því að verðlag-
ið á nauðsynjum þeirra lijá
„neytendasamtökunum“ yrði
það samt eftir sem áður, nema
þá að það kynni að hækka, af
því að ekki væri þá um neina
samkepni að ræða. t Hinsvegar
yrðu þj óðar tekj urnar þeirri *
uppliæð minni árlega, sem þessi
verslunargróði kaupsýslumann-
anna nemur, livort sem það eru
nú 4 miljónir eða eitthvað jafn-
vel töluvert minna. — En eins
og kunnugt er, þá hefir þessi
fjögra miljóna króna verslunar-
ágóði kaupmannanna eða heild-
salanna aldrei verið annað en
blekking, sem upphaflega var
bygð á rangri tilvitnun í skýrsl-
ur þær hinar frægu, sem samd-
ar voru og gefnar út af „skipu-
lagsnefnd atvinnumála“, sem
kölluð var Rauðka, meðan hún
var og hét!
Jens B. Waage
fyrverandi bankastjóri
andaðist á heimili sínu í morg-
un eftir langa vanheilsu.
Þessa merka manns verður
getið síðar hér i hlaðinu.
Haustmót II. fl.
K.R. og Vaiur
keppa um úrslitin i
kvöld kl. 5,30
Úrslitaleikur Reykjavíkurmótsins
í 2. flokki fer fram í dag kl. 5.30.
Mót þetta hefir staðið yfir nú að
undanförnu og hafa flestir leik-
irnir veri'ð mjög spennandi, því
að sum félögin hafa verið mjög
jöfn. En þó virðist sem K.R. hafi
einna sterkasta liðinu á að skipa,
því það hefir unnið Fram með 1—-
o og Víking með 6—0. En Valur
gert jafntefli við Víking með 1—1
og unnið Frarn með 2—1. Getur
K.R. því unnið mótið á jafntefli,
en Valur verður að vinna K.R. til
að vinna mótið. Má því búast við
mjög spennandi leik í dag, milli
hinna skæðu keppinauta K.R. og
Vals. Að undanförnum leikjum hef-
ir ekki verið seldur aðgangur, en
að úrslitaleiknum verður aðgangur
seldur, sama verði og tiðkast hefir.
Skipun
Félagsdóms.
Vinnulöggjöfin gengur í gildi
í dag og er Félagsdómur, sem
starfa skal samkvæmt henni, nú
nærri fullskipaður. Er hann
skipaður fimm mönnum, og til-
nefnir Hæstiréttur tvo og þrjá
til vara en atvinnumálaráðherra
velur síðan einn þeirra og 3 að
auki, en Vinnuveitendafélagið
og Alþýðusambandið sinn hvor.
Hæstirétlur hefir þegar til-
nefnt menn af sinni hálfu og
eru þeir: Hákon Guðmundsson,
hæstaréttarritari, sem verður
formaður dómsins og Gunnlaug
Briem, fulltrúa í atvinnumála-
ráðuneytinu, en til vara Isleif
Árnason, próf. og Sigtr. Klem-
ensson, cand. juris.
Einn þessara þriggja mun at-
vinnumálaráðherra skipa í
dóminn: Lárus Fjeldsted, hrm.,
Bjöm Steffensen, endurskoð-
anda eða Sverri Þorbjörnsson,
hagfræðing.
Alþýðusambandið hefir til-
nefnt Sigurjón Á. Ólafsson,
alþm. og cand. juris. Sigurgeir
Sigurjónsson til vara, en Vinnu-
veitendafélagið hefir enn ekki
tilnefnt neinn mann fyrir sina
hönd.
Ern Sodetar neyddir til að halda áfram samn-
inganmleítnnnm vií tékkneskn stjórnina.
EINKASIvEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Sendiherra Breta í
Þýskalandi, sir Ne-
ville Henderson, átti
í gær viðræður við þá Ribb-
entropp og Hitler ríkis-
kanslara og mun hafa gert
grein fyrir afstöðu þeirri,
sem Bretar kunna að taka,
ef til ófriðar dregur vegna
deilanna í Tékkóslóvakíu.
Að því er Daily Mail og
Daily Express fullyrða nú í
morgun liefir breska stjórn-
in ákveðið að senda þýsku
stjórninni orðsendingu þar
sem gerð er nákvæm og
formleg grein fyrir þvi, að
Bretar muni ekki sitja hjá,
ef stríð skyldi brjótast út
milli Þjóðverja og Tékka
og verður orðsending þessi
afhent þýsku stjórninni á
venjulegan „diplomatisk-
an“ hátt.
HITLER,
kunni að hafa. Sudetar muni
aldrei ganga að öðrum samn-
ingum, en þeim, sem tryggir
þeirn hið fylsta jafnrétti og at-
hafnafrelsi í þeirra eigin héruð-
um.
United Press.
HENDERSON.
Hitler ríkiskanslari mun hafa
ákveðið að helga sig einvörð-
ungu afskiftum af deilumálun-
um í Tékkóslóvakíu, og munu
þeir Henderson sendiherra og
Hitler ræðast við að nýju mjög
bráðlega, en að því loknu er
búist við að Hitler taki endan-
Iegar ákvarðanir um þá stefnu
og þær ráðstafanir, sem hann
telur nauðsynlegt að gera, til
þess að rétta hlut Sudeten-
Þjóðverja.
Fregnir frá Nurnberg herma,
að svo sé almennt litið á í
Þýskalandi, að fréttir þær, sem
borist hafa frá Prag, þess efnis
að Sudetar vilji halda áfram
samkomulagsumleitunum við
tékknesku stjórnina séu vafa-
samar, en séu sönnun þess að
Tékkar reyni enn að beita yfir-
gangi og þvinga þá til samkomu-
Jags, en ef koma eigi í veg fyrir
frekari æsingar og óeirðirí land-
inu verði stjórnin enn að slá af
kröfum sínum. Geri hún það
ekki sé óhjákvæmilegt að til á-
taka komi, sem ekki sé unt að
sjá fyrir hvaða afleiðingar
aðeÍBs Loftup,
Kvðldskðti iLF.D.M.
lekur til starfa 1. okt. næstk.
og starfar til vetrarloka.
Þessi kvöldskóli er orðinn
bæjarbúum að góðu kunnur.
Má ráða það af sívaxandi að-
sókn að skólanum. Hafa um-
ráðamenn skólans þess vegna
verið að hæta deildum við
hann undanfarin ár. Skólinn
hefir nú ágætis liúsnæði í hinu
nýja húsi K.F.U.M.
Síðastl. vetur starfaði skólinn
í 4 deildum, þrem byrjunar-
deildum og einni framhalds-
deild, og komust færri að en
vildu. Er útlit fyrir, að skól-
inn verði jafnvel enn betur
sóttur í vetur.
í skólanum fá piltar og stúlk-
ur hagnýta og > fjölbreytta
fræðslu fyrir ótrúlega lágt
gjald. Námsgreinar eru: Is-
lenska, danska, enska, þýska,
kristin fræði, reikningur og
bólcfærsla. Auk þess er lianda-
vinna kend námsmeyjum. Við
skólann er ekkert inntökupróf,
en nemendur vei'ða að liafa
lokið fullnaðarprófi barna-
fræðslunnar.
Þeir, sem vilja tryggja nem-
endum skólavist, ættu að senda
umsóknir sem fyrst, til Sigur-
bjarnar Þorkelssonar í Versl.
Vísi. Umsóknarfrestur er til 25.
september. Á.
ísfiskveiðar.
Togararnir búast nú á ísfiskveið-
ar og fara út hver af öðrum. —
Hannes ráðherra fór í gær, en í
dag fara Baldur og Kári. Auk þess
hafa Hafnarf jarðartogararnir Sviði
og Júní komið hingað og tekið ís.
Togararnir veiða fyrir Þýskalands-
markað.
Útvarpið í kvöld.
KI. 19.20 Hljómplötur: Létt
sönglög. 20.15 Upplestur: „Og ár-
in líða“ (sögukafli: Sig. Helgason).
20.45 Hljómplötur: a) Kvartett i
f-moll eftir Haydn. b) Trio i e-dúr
eftir Mozart. c) Kórsöngur.
Bretar flytja tundur-
spilladeild til Portland
- - til þess ad vera vid öllu biinir, ef
ófriður brýst út.
EINKASKEYTI TIL YÍSIS.
London, í morgun.
Morgunblöðin 1 London skýra frá því aÖ fjórða
tundurspilladeild breska flotans, sem í eru
tíu tundurspillar hafi komið til Portland í
morgun, og er svo látið heita frá hendi hins opinbera,
að þangað hafi skipin komið vegna flotaæfinganna, sem
standa yfir þessa dagana, en sé í engu sambandi
við þá atburði, sem nú eru að ske í alþjóðamálefnum.
Almenningur lítur hinsvegar svo á, að hér sé um ör-
yggisráðstöfun að ræða, ef svo skyldi til takast að ó-
friður brytist út, enda er því haldið fram að mörg skip
hafi komið að undanförnu til Portland með miklar ol-
íubirgðir, sem þar verða geymdar til af nota fyrir breska
Þarna eru að jafnaði geymd-
ar feikna birgðir lianda hreska
flotanum, sem hefir þama eina
sína aðal bækistöð, og vekur
það að vonum allmikla eftir-
telct, að svo virðist sem verið sé
að gera þar óvanalegar ráðstaf-
anir.
Mikil ókvrð er ríkjandi meðal
breskra stjórnmálamanna, og
liefir Chamberlain forsætisráð-
hen’a átt viðtöl við ýmsa ráð-
lierrana, en í dag hefir liann
boðað Attlee, jafnaðarmanna-
foringjann til fundar við sig,
og er talið víst að þeir muni
ræða um kröfur þær, sem þing
verkalýðsfélaganna samþykti í
Blackpool, og fullyrt er að
breska þingið muni ekki verða
kallað saman til fundahalda.
United Press.
Veðrið í morgvn.
1 Reykjaví,k 8 stig, heitast í gær
11 stig, kaldast í nótt 8 stig Úr-
koma í gær 1.0 mm. Sólskin í 0.5
stundir. Heitast á landinu í morg-
un 11 stig, á Dalatanga, kaldast 7
stig, í Grímsey. — Yfirlit: Lægðin
fyrir vestan og norðan land fer
minkandi. — Horfur: Suðvestur-
land til Nor'ðurlands: Suðvestan og
vestan kaldi. Smáskúrir, en bjart á
milli. Norðausturland: SuSvestan
og vestan kaldi. Bjartviðri.
Póstferðir á morgun.
Frá Rvík: Ljósifoss, Þrastalund-
ur, Þingvellir, Laugarvatn, bílpóst-
ur norður, Laxfoss til Borgarness.
Til Rvíkur: Ljósifoss, Þrastalund-
ur, Laugarvatn, Þingvellir, Akur-
eyri, Garðsauki, Vík, Fagranes frá
Akranesi, Laxfoss frá Borgarnesi,
Dr. Alexandrine frá Akureyri.
Á mánudag: Frá Rvík: Þrasta-
lundur, Laugarvatn, Þingvellir, bíl-
póstur norður, Fagranes til Akra-
ness, Dr. Alexandrine til Færeyja
og Kaupmannahafnar, Gullfoss til
Leith óg Kaupmannahafnar, Detti-
foss til Húsavíkur. — Til Rvíkur:
Þrastalundur, Laugarvatn, Þing-
vellir, Grímsness- og Biskups-
tungnapóstar, bílpóstur að norðan,
Fagranes frá Akranesi.
Happdrætti Garðyrkjusýningarinnar.
Eigandi miðans, sem upp kom í
happdrætti garðyrkj usýningarinnar
og sagt var frá í Vísi í gær, er
Guðmundur Gíslason, Þórsg. 16 A.
Er Guðmundur aðeins niu ára að
aldri.
Prentvilla
slæddist inn í auglýsinguna frá
Hárgreiðslustofu Kristínar Ingi-
mundardóttur, Hafnarstræti 11. —
Stóð í auglýsingunni, að símanúm-
er væri 5294, en á að vera 5194.
Messur á morgun.
Kl. 11 í dómkirkjunni vígir bisk-
up cand. theol. Sigurbjörn Einars-
son.
f fríkirkjunni kl. 5, síra Árni Sig-
urðsson.
f Laugarnesskóla kl. 2, síra Garð-
ar Svavarsson.
+
Svavar 8. Svavars
kaupmaður
andaðist hér í bænum í gær.
Var hann flestum Reykvíking-
um kunnur og hafði fengist við
kaupsýslu um langt skeið, en
mun hafa verið heilsulítill síð-
ustu árin.
Helgidgslæknir á morgun:
Björgvin Finnsson, Vesturgötu
41, sími 3940.
Strandferðaskipin.
Súðin fór í strandferð austur um
í gærkvöldi. — Esja var á Þórs-
höfn síðdegis í gær.
K.R.-ingar þeir,
sem vilja vinna að fullkomnun
Skíðaskálans, eiga að mæta við
K.R.-húsið kl. 9 í fyrramálið. Sér-
staklega er áríðandi, að trésmiðir,
sem hafa lofað að koma, geri það.
Frá Strætisvögnunum.
Vagninn, sem gengið hefir um
Fossvog og Sogamýri í sumar,
hættir ferðum frá og með mánu-
deginum 12. þ. m.
Næturlæknir í nótt:
Eyþór Gunnarsson, Laugaveg 98,
sími 2111. Næturvörður í Reykja-
víkur apóteki og Lyfjabúðinni Ið-
unni.
Næturlæknir aðra nótt:
Halldór Stefánsson, Ránarg. 12,
sími 2234. Næturvörður næstu viku
í Laugavegs apóteki og Ingólfs apó-
teki.
Skipafregnir.
Gullfoss var á Súgandafirði í
morgun. Goðafoss er á leið til Leith
frá Vestmannaeyjum. Brúarfoss
fór frá Kaupmannahöfn kl. 7 í
gærkvöldi. Dettifoss og Selfoss eru
í Reykjavík. Lagarfoss er á leið
til Kaupmannahafnar.
Veitið athygli
ársþíngssamkomum Hjálpræðis-
hersins, sem auglýstar eru á öðr-
um stað í blaðinu. I dag er síð-
astí dagur ársþingsins og ættu sem
flestir að notfæra sér tækifærið til
þess að sækja samkomurnar. — Úti-
samkoman verður á Arnarhólstúni.