Vísir - 10.10.1938, Blaðsíða 2

2
VlSIR
Mánudagfinn 10. október 1938
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Heilindi.
LÞÝÐ ÖBLAÐJjÐ, á laugar-
daginn, er að reyna að
breiða yfir ósigurinn, sem
flokksmenn þess biðu í verka-
mannafélaginu „Dagsbrún“ 4
fundi sem haldinn var í félag-
inu daginn áður og kennir „ó-
heilindum“ sjálfstæðismanna
um.
Dagsbrúnarfundur þessi átti
fyrst og fremst að vera undir-
búningsfundur undir Alþýðu-
sambandsþingið, sem liáð verð-
ur nú á næstunni, og lagði for-
maður félagsins, Héðinn Valdi-
marsson, fyrir fundinn tillögu
um að skora á fulltrúa félags-
ins á því þingi að beita sér fyrir
því,
„að Alþýðusambandinu
verði í haust breytt í fag-
legt samband,skipulagslega
óháð pólitískum flokkum
og með fullu lýðræði, þar
sem allir félagsmenn hafa
jafnan kosningarrétt og
kjörgengi til allra trúnað-
arstarfa“.
Tillaga þessi var samþykt á
fundinum með yfirgnæfandi
meirililuta atkvæða. Af skiljan-
legum ástæðum hefir Alþýðu-
blaðinu þótt betur fara á því, að
láta þess ógetið í frásögu sinni
af fundinum hver afdrif tillög-
unnar hafi orðið. En í þess stað
teygir blaðið langan lopa um
„bandalag“, sem myndað hafi
verið milli meirihluta Dags-
brúnarstjórnarinnar og „ihalds-
óg nasistafélagsins Óðins“, til
þess að tryggja samþykt tillög-
unnar á fundinum.
1 grein á fyrstu síðu blaðsins,
með fyrirsögninni: „ílialdsmenn
og nasistar í opinberu banda-
íagi í Dagsbrún", er sagt frá þvi,
áð „nasistinn Sigurður Hall-
dórsson, formaður Óðins“ hafi
„ljóstrað“ því upp, að þess hefði
verið farið á leit, að félagið Óð-
inn sem heild „stæði með
kommúnistum í átökum innan
Dagsbrúnar um skipulagsbreyt-
ingu á Alþýðusambandi fs-
lands“, á þá leið, sem samþykt
var á fundinum. Og hefði S. H.
„lýst því yfir“ á fundinum, að
hann hefði svarað þeirri mála-
leitun á þá leið og því eina, „að
hann og aðrir sjálfstæðisþenkj-
andi verkamenn í Dagsbrún
myndu fylgja tillögunni, enda
væri krafan um fullkomið „lýð-
ræði“ innan verkalýðshreyfing-
arinnar runnin frá Sjálfstæðis-
flokknum.
Þannig er það þá vaxið, þetta
hneykslanlega „bandalag í-
haldsmanna og nasista” við
kommúnistana í Dagsbrún, að
formaður Óðins hefir tjáð er-
indreka meirihluta Dagsbrúnar-
stjórnarinnar „að hann og aðr-
ir“ sjálfstæðismenn í félaginu
myndu fylgja stefnu Sjálfstæð-
isflokksins í skipulagsmálum
verkalýðshreyfingarinnar.
Það kann nú vel að vera, að
Alþýðuflokkurinn geti með
nokkurum rétti áfelst kommún-
ista fyrir þessi lýðræðis-vixl-
spor þeirra í skipulagsmálum
verkalýðshreyfingarinnar. Og
að sjálfsögðu myndu kommún-
istar gjalda mjög varhuga við
því, að stíga slík spor, ef það
væru þeir, en ekki alþýðuflokks-
mennirnir, sem hefðu yfirhönd-
ina í verkalýðssamtökunum í
svipinn. En jafn sjálfsagt er
það, að sjálfstæðismenn liljóta
að fylgja lýðræðisstefnunni
jafnt i þessum málum sem öðr-
um. Hinsvegar liggur það í
augum uppi, að þó að skipulagi
Alþýðusambandsins yrði breytt í
það horf, að það yrði „óháð póli-
tískumflokkum og með fullu
lýðræði, þar sem allir félags-
menn liafa jafnan kosningarrétt
og kjörgengi til allra trúnaðar-
starfa“, þá þyrftu kommúnistar
engan veginn fyrir þá sök að
ná yfirliöndinni í því, og síður
en svo. Stjórn Alþýðusambands-
ins ætti þá að verða skipuð
mönnum úr öllum flokkum og
enginn einn flokkur gæti haft
þar yfirhöndina. Væri alþýðu-
flokksmönnunum þá jafn heim-
ilt að leita bandalags við sjálf-
stæðismennina og kommúnist-
unum. Mundi þá væntanlega
hvoruga skorta til þess „heil-
indi“, eða svo reyndist það að
minsta kosti í Neskaupstað eft-
ir bæjarstjórnarkosningarnar
síðustu. En þar varð það úr að
lokuin, að alþýðuflokksmenn-
irnir urðu hlutskarpari.
Ðrengur finst þar meðvit-
undarlaus á laugardags-
kveld og reiðhjól hans 1
þremur hlutum.
Um kl. 6 síðastliðið laugar-
dagskveld fanst drengur liggjr
andi meðyitundarlaus á vega-
mótum Baldursgötu og Laufás-
vegar. Lá reiðhjól hans í þrem-
ur lilutum á götunni.
Stúlku bar þarna að og rétt
á eftir Eggert Kristjánsson stór-
kaupmann og ók hann með
drenginn á Landspítalann. Kom
í Ijós þar, að hann hafði fengið
heilahristing og meiðst allmikið
á höfði.
Drengurinn heitir Guðjón
Sigurjónsson og á heima á
Bergistaðastræti 50 A.
Rannsóknarlögreglan hefir
slys þetta til rannsóknar. Að svo
stöddu verður ekkert fullyrt
um hvernig slys þetta hefir vilj-
að til, en athugun á hjólinu
hefir leitt í Ijós, að stýrisásinn
hefir brotnað.
Slysið á fatnsendahæS.
Vísir átti tal við yfirhjúkrun-
arkonuna á sjúkrahúsi Hvíta-
bandsins í morgun og spurðist
fyrir um líðan Kristínar Bjöms-
dóttur, er slasaðist í talsstöðinni
á Vatnsendaliæð á laugardag-
inn.
Kvað yfirhjúkrunarkonan
líðan Kristínar vera mjög
sæmilega. Hafði hún verið hita-
laus í morgun.
Bretar senda 5000 manna herlið til þess að bæla
niðnr nppreistina í
Palestinu.
Breskt keplið og lögregla
bepst við apabiskar piddapa-
sveitir.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Margra mánaða tilraunir Breta til þess að bæla
niður óeirðirnar í Palestina hafa ekki náð til-
gangi sínum. Óeirðir og hermdarverk hafa
færst í vöxt, þrátt fyrir sífelt auknar ráðstafanir til
þess að reyna að hindra slíkt. Og seinustu tvær til þrjár
vikurnar hefir verið um svo miklar uppreistartilraun-
ir að ræða, að eigi verður annað séð en að óaldarflokks-
mönnum aukist stöðugt fylgi, tíu komi í stað hvers eins
sem handtekinn er eða fellur. Hefir lent í allstórum
orustum, þar sem bresk lögregla og herlið, stutt flug-
liði, hefir barist við arabískar riddarasveitir. Nú hefir
breska stjórnin ákveðið að láta til skarar skríða og
senda svo mikinn herafla til landsins, að allur mótþrói
verði bældur niður sem fljótast.
Nýlendumálaráðuneytið tilkynnir, að til
viðbótar því herliði, sem nú er í Palestina,
hafi verið sendir þangað 5000 hermenn, til
þess að aðstoða við að bæla niður uppreistar-
tilraunirnar. Hafa Bretar þar þá 20.000 manna
her og 6000 vopnaða, breska lögreglumenn að
auki, og hyggur Sir Charles Tagart, að þessi
herafli muni nægja til þess að bæla niður upp-
reistartilraunirnar og friða landið fyrir næstu
jól.
Gert er ráð fyrir, að herlög verði látin
ganga í gildi um land alt og að ýmsar aðrar
sérstakar ráðstafanir verði gerðar.
Framtíðarskipulag- í Palestina er nú til íhugunar. Skýrsla
Palestinanefndarinnar er brátt væntanleg. Engin fullnaðar-
ákvörðun verður tekin fyrr en stjórnin hefir haft hana til at-
hugunar og verða tillögur stjórnarinnar lagðar fyrir þingið,
samkvæmt loforði Malcolm MacDonalds nýlendumálaráðherra,
fyrir hönd stjórnarinnar. En stjórnin hefir nú, að því er United
Press hefir fregnað, til alvarlegrar íhugunar tillögur stjórnar-
innar í Irak um hversu friði skuli komið á í Palestina. Hefir
utanríkismálaráðherra Irak, Taufik al Suwaidi, sem nú er
staddur í London, samið tillögurnar. Leggur hann til, að
1)
2)
3)
4)
5)
Innflutningur Gyðinga til Palestina verði stöðvaður.
Stofnað verði sjálfstætt ríki í Palestina, samningsbund-
ið Bretlandi.
Hin breska stjórn í Palestina verði og lögð niður og
innlendri stjórn komið á laggimar.
Bretar ábyrgist, að allir þegnar Palestina njóti jafnréttis,
að því er tekur til stjórnmála, trúarbragða og borgara-
legra réttinda yfirleitt.
Ráðstafanir verði teknar, sem tryggja hernaðarlega að-
stöðu Breta í Palestina, með öryggi' Bretaveldis fyrir
augum.
United Press.
Italir senda fótgöngu-
lid heim frá Spánl, -
en enga hernaöarsérfpæðinga
eða flugmenn,
London, 10. okt. — FÚ.
Blað sem er málgagn stjórn-
arinnar í Róm birtir í gær til-
lcynningu, þar sem segir að fót-
göngulið ítala, sem barist hafi
á Spáni í meira en 18 mánuði,
muni verða flutt heim. Því er
bætt við, að þetta sé það mesta
sem ítalska stjórnin fáist til að
samþykkja í þeim efnum. Um
flugmenn og liernaðarsérfræð-
inga er ekki talað, en það er
kunnugt að fjöldi ítalskra flug-
manna er á Ebróvígstöðvunum.
Ennfremur segir í yfirlýsing-
unni, að þessi ákvörðun ítölsku
stjórnarinnar sé ekki nein und-
anlátssemi, heldur séu þessir
menn kallaðir heim af því að
Franco sé raunverulega búinn
að vínna styrjöldina. Loks er
frá því skýrt, að samkomulag
hafi orðið um þetta milh Fran-
cos og ítölsku stjórnarinnar
löngu áður en fundurinn var í
Múnchen. Tala þessara her-
manna er 10.000.
Flugvélar uppreistarmanna
gerðu árásir á margar spænsk-
ar borgir um helgina. 1 loftárás
á Barcelona á laugardagskvöld
voru 60 manns drepnir, en ekki
kunnugt um manntjón í árásum
sem gerðar voru í gær. Tíu flug-
vélar réðust á Valencia í gær og
eyðilögðu nokkurar byggingar,
þær skutu einng á járnbrautar-
lest. Á höfninni í Valencia
kviknaði í ensku skipi „Bram-
hill“ og í Barcelona kom
sprengja á breskt skip.
Á Ebrovígstöðvunum standa
yfir miklar orustur.
300 ÁRA AFMÆLI
átti málflutningsmannafélagið danska nú fyrir nokkuru, og var
þess minst m. a. með samkomu í hátíðasal háskólans í Ivaup-
mannahöfn. Var Kristján konungur X. viðstaddur athöfnina.
Sést liann hér á myndinni er liann kom til háskólans og Óslcar
Fich málflutningsmaður við hæstarétt og formaður málflutn-
ingsmannafélagsins býður hann velkominn.
Fimtugur
Tómas Tómasson
framk væmdastj óri,
Tómas Tómasson framkv.stj.
varð fimtugur í gær, en hann
er einn af mestu athafnamönn-
um þessa bæjar og brautryðj-
andi á sviði ölgerðarinnar hér
á landi. Hefir hann verið eig-
andi og siðar forstjóri ölgerðar-
innar Egill Skallagrímsson um
langt skeið, og hefir hún dafn-
'að svo vel undir stjórn hans, að
hún mun vera eitthvert stærsta
iðnaðarfyrirtæki hér á landi.
Með rekstri verksmiðjunnar
liefir Tómas Tómasson sýnt
það, að hér á landi munu vera
hin ágætustu skilyrði til ölgerð-
ar, þótt þau sé eigi að fullu not-
uð vegna gildandi lagaákvæða í
því efni.
Tómas Tómasson er vinsæll
maður hjá ölluin, sem hann
þekkja. Hann er enn á léttasta
skeiði og stórhuga sem fyr, og
má því vænta mikilla starfa frá
hans hendi í þágu þjóðfélagsins
ef alt er með feldu;
Fjðrleikskeppni
Golfklúbbsios.
Golfklúhbur íslands háði
fjórleikskepni í gær, en henni
hafði verið frestað, og átti hún
upphaflega að fara fram hinn
18. september s.l. Fjórleiks-
kepninni er þannig fyrir kom-
ið að tveir og tveir leika saman,
en forgjöf var veitt að þessu
sinni, miðuð við æfingu kepp-
enda.
32 meðlimir félagsins tóku
þátt í kepninni og voru þeirra
á meðal ýmsir nýliðar, sem æf-
ingar hafa byrjað í sumar, en
ennfremur tók Rube Arneson
golfkennari félagsins þátt í
kepninni, og var þetta fyrsta
kepni hans hér á landi.
Leikar fóru svo að fyrstu
verðlaun hlutu og urðú jafnir
þeir Rube Arneson og Ásgrím-
ur Sigfússon, Hallgrímur Fr.
Hallgrímsson og Magnús Víg-
Iundsson. Önnur verðlaun hlutu
og urðu einnig jafnir þeir Hall-
dór Hansen og Sigurður Jóns<-
BOÐHLAUPSDAGURINN
ER Á SUNNUDAGINN.
Boðhlaupdagur Vísis og í.
R. R. verður á sunnudaginn,
— en allur undirbúningur er
miðaður við, það, að verði ó-
fært veður þann dag,þá verð-
ur hlaupinu frestað til vors.
Mikill áhugi er meðal alls
almennings vegna þessarar
nýlundu og allir, sem til hef-
ir verið leitað um aðstoð eða
verið boðin þátttaka, hafa
fagnað því, að stofnað hefir
verið til þessa dags.
Þátttakendur í hlaupunum
verða öll knattspyrnufélögin,
svo og Háskólinn, Mentaskól-
inn, Iðnskólinn, Gagnfræða-
skólarnir báðir og að öllum
líkindum einnig Kennara-
skólinn og Verslunarskólinn.
Sumir skólanna munu jafn-
vel keppa í fleiri en einum
aldursflokki.
Auk þess fer fram knatt-
spyrnukappleikur milli knatt-
spyrnumanna í 1. fl. Er lekki
fullráðið, hvernið leiknum
verður hagað, EN HANN
VERÐUR EINNIG NÝ-
LUNDA HÉR 1 BÆ.
Sé þeir meðtaldir, er heyja
þann Ieik, verða þátttakend-
ur f öllum kepnum MILLI
ÁTTATÍU OG NÍUTÍU.
son, Gunnlaugur Einarsson og
Guido Bernhöft.
Fó r kepnin ágætlega fram,
og var liin ánægjulegasta, enda
var veður mjög gott.
Golfklúbhurinn hefir í liyggju
að stofna til nýrrar kepni, þar
sem tveir foringjar verða vald-
ir, er kjósa sér lið, þannig að
háð verði einskonar bænda-
glíma, en ekki mun að fullu á-
kveðið hvenær sú kepni verður
látin fara fram.
Farsóttir og manndauði
í Reykjavík vikuna 18.—24.
sept (í svigum tölur næstu viku
á undan): Hálshólga 72 (87).
Kvefsótt 114 (103). Gigtsótt 4
(3). Iðrakvef 22 (2). Kvef-
lungnabólga 5 (0). Taksótt 2
(0). Skarlatssótt 2 (1). Mænu-
sótt 0 (2). Ristill 0 (2). Hlaupa-
bóla 4 (0). Munnangur 1 (0).
Mannslát 3 (3). — Landlæknis-
skrifstofan. — (FB).